Hỏi xin phép làm gì là gì trong tieng anh năm 2024

Khi đưa ra lời đề nghị với ai đó, người nói cần cân nhắc đến khoảng cách xã hội, quyền lực của người được đề nghị để dùng từ phù hợp.

Tiến sĩ Phùng Thùy Linh, chủ nhiệm chương trình tiếng Anh cho sinh viên quốc tế của Đại học Chatham, giám đốc chương trình tiếng Anh Eduling ở thành phố Pittsburgh, Pennsylvania, Mỹ, chia sẻ hai cách để đưa ra lời đề nghị lịch sự.

Tôi sang Mỹ học thạc sĩ sau một số năm giảng dạy ở Việt Nam và với điểm TOEFL gần tối đa (ngày đó TOEFL chưa có bài thi nói) nên vốn tiếng Anh thường được bạn bè khen. Dù vậy, tôi vẫn còn bỡ ngỡ trong nhiều trường hợp.

Có lần, tôi không nhớ là mình viết email cho giáo sư hay nói năng có đúng phép lịch sự không, nhưng giáo sư hướng dẫn luận văn của tôi từng khuyên: "Có một cấu trúc câu đề nghị hay xin phép rất có ích. Đó là: I was wondering if ... Em nên sử dụng nhiều hơn".

Khi bạn nhờ ai đó làm gì cho mình hay xin phép được làm gì, trong tiếng Anh gọi là "make a request". Đây là tình huống phải dùng ngôn ngữ phù hợp để tránh bị cho là bất lịch sự. Bạn phải xem xét những yếu tố như khoảng cách xã hội (social distance), thứ bậc của người nói chuyện (power) và mức độ đòi hỏi của lời đề nghị (rank of imposition). Điều này có nghĩa là khi bạn đưa ra đề nghị với người ít thân thiết, có vị trí hay quyền lực cao hơn mình, hoặc lời đề nghị khó, thì bạn phải dùng cách nói lịch sự hơn.

Chị Phùng Thùy Linh với sinh viên tại Đại học Chatham, Mỹ, năm 2022. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Để làm điều này, chúng ta có thể sử dụng các cấu trúc hai mệnh đề hoặc cấu trúc có động từ quá khứ, cũng như lưu ý khi sử dụng từ please.

Dùng các cấu trúc có hai phần:

Ví dụ:

- I was wondering if you could lend me your car tonight (Tôi băn khoăn liệu bạn có thể cho tôi mượn xe tối nay không).

- If you could finish this report tonight, it would be great (Nếu anh/chị có thể hoàn thành bản báo cáo tối nay thì thật tốt).

- I would appreciate it if you could look at my essay again (Rất biết ơn cô nếu cô xem lại bài luận của em).

Sử dụng cấu trúc có động từ quá khứ:

Ở các cấu trúc trên, động từ ở thì quá khứ. Dùng thì quá khứ tạo khoảng cách với người nghe nên cũng làm cho câu đề nghị của bạn lịch sự hơn. Bởi vậy, nếu các bạn không dùng cấu trúc có hai phần như trên, các bạn có thể dùng một số cấu trúc có động từ quá khứ.

Ví dụ:

- Could you water the plants for me this weekend please? (Bạn có thể đến tưới cây giúp tôi cuối tuần này không?).

- Would you mind watering the plants for me this weekend? (Bạn phiền lòng đến tưới cây giúp tôi cuối tuần này nhé).

Tất nhiên là khi đề nghị ai đó, bạn không chỉ nói một câu như vậy là xong. Để lịch sự hơn, bạn có thể giải thích tình huống và sau đó cảm ơn người nghe.

Một vài lưu ý với từ please:

Khi nói chuyện trong gia đình, với nhân viên, với bạn bè, bạn có thể dùng những lời đề nghị thẳng thắn hơn. Từ please sẽ giúp lời đề nghị nhẹ nhàng hơn một chút: Clean your room please! Will you clean your room please! (Con đi dọn phòng của mình đi).

Trong nhiều trường hợp, từ please làm tăng độ quan trọng hay khẩn thiết. Ví dụ, sau khi trình bày xong một dự án với Bộ Ngoại giao Mỹ, tôi nhận được email hướng dẫn là tôi cần hoàn thành bản báo cáo trong hai tuần. Tôi hiểu độ quan trọng của lời đề nghị khi thấy chữ please được dùng trong câu: The report is due in two weeks, please (Bản báo cáo sẽ cần nộp trong hai tuần nhé).

Khi nhận được email của đồng nghiệp hỏi về thư mời một số hội thảo, trong câu có từ please (Could you please send me an invitation letter so that I could .../ Chị gửi cho tôi thư mời để tôi có thể...), tôi cũng hiểu độ khẩn thiết, nhưng lại thấy hơi phiền vì tôi không phải người có trách nhiệm viết thư mời. Thế nên, trong tình huống này tôi sẽ nói: I was wondering if you could send me an invitation letter so that I could ... (Không biết chị có thể gửi cho tôi thư mời để tôi ...).

Trong đời sống, nhiều nhân tố quyết định cách dùng ngôn ngữ. Nếu bạn chú tâm hơn, thì độ nhạy cảm về ngôn ngữ cũng sẽ dần tăng và giúp bạn giao tiếp tự tin. Điều quan trọng khi giao tiếp quốc tế hay trong môi trường đa văn hóa là thông cảm và hiểu nhau để cùng đạt mục đích.

Trong giao tiếp hàng ngày, việc Đề nghị và Xin phép là rất thông dụng. Ngay ở trong tiếng mẹ đẻ, chúng ta đã cần phải sử dụng những kiểu câu đề nghị và xin phép sao cho thật phù hợp. Và ở tiếng Anh cũng vậy, việc chúng ta đưa ra những lời đề nghị và xin phép lại càng phải thật nhuần nhuyễn. Vậy nên trong bài viết này, eJOY sẽ hướng dẫn bạn những cách đưa ra lời Đề nghị và Xin phép sao cho thật tự nhiên, mượt mà, nhưng vẫn vô cùng lịch sự!

---

Xem thêm

• Luyện Nói Tiếng Anh Cùng eJOY
• Những Quy Tắc Nối Âm Trong Tiếng Anh Bạn Đã Biết?
• Bạn Biết Gì Về IPA Trong Tiếng Anh?

---

Mục đích của bài viết là giúp bạn luyện nói, bạn hãy bớt chút thời gian đọc phần hướng dẫn này trước khi bắt đầu nhé.

Lưu ý 1

Bạn sẽ thấy dưới các câu ví dụ mình đưa ra có những ký tự lạ và cả những phần được bôi đậm, chúng có ý nghĩa gì vậy?

Các kí hiệu trong ví dụ

Những ký tự lạ chính là phiên âm hay cách đọc của từ. Khi đọc bạn hãy nhấn mạnh vào phần in đậm, nghĩa là đọc những phần này to và kéo dài hơn những phần còn lại. Đặc biệt trong: câu hỏi đuôi (tag question), câu trả lời (yes/no),… việc thay đổi tông giọng là rất quan trọng

Ví dụ:

appointment (cuộc gặp) => bạn sẽ đọc là /əˈpɔɪntmənt/ – đọc to rõ và dài âm /pɔɪnt/ ở âm tiết thứ 2.

Ngược lại, đối với những âm không được nhấn mạnh, phần nguyên âm sẽ được đọc là /ə/ – hay còn gọi là âm Schwa trong tiếng Anh như trong ví dụ về cách đọc từ appointment ở trên.

Lưu ý 2

Trong bài viết mình sẽ đưa ra rất nhiều mẫu câu về Đề nghị và Xin phép. Để biết cách đọc những cấu trúc này, trước hết bạn cần đảm bảo đã cài eJOY eXtension cho trình duyệt Chrome.

Tải eJOY eXtension miễn phí

Tiếp theo bạn hãy bôi đen những cấu trúc này và chọn biểu tượng loa để eJOY phát âm mẫu cho bạn.

Chọn biểu tượng “loa” để eJOY giúp bạn nghe phát âm.

Để nghe được những cấu trúc này trong bối cảnh, bạn nhấn vào biểu tượng “Say it”, eJOY sẽ tìm và tổng hợp danh sách video có chứa các cấu trúc đó cho bạn.

Chọn “say it” để eJOY giúp bạn chọn ra các video khác có chứa cụm từ

Lưu ý 3

Hãy tìm một người bạn học cùng và luyện tập những mẩu đối thoại mà mình đưa ra ở bài tập cuối cùng nhé!

Mẫu câu Đề nghị (Request)

a Can/ Could you + V?

Đây là cấu trúc đơn giản và thông dụng nhất. “Can” sẽ được dùng khi đối phương là bạn bè, đồng nghiệp của chúng ta, nó được dùng cho những việc thường ngày, với văn phong suồng sã và thoải mái khi giao tiếp.

Ví dụ:

• “Can you help me paint this wall blue?” (Bạn giúp tôi sơn bức tường này màu xanh nhé!)

/kæn juː hɛlp miː peɪnt ðɪs wɔːl bluː?/

• “Can you pass me the sugar?” (Bạn đưa giúp tôi lọ đường nhé!)

/kæn juː pɑːs miː ðə ˈʃʊgə?/

• “Can I have another drink?” (Cho tôi thêm một cốc nữa nhé!)

/kæn aɪ hæv əˈnʌðə drɪŋk?/

Ở ví dụ thứ 3, ta thấy, mặc dù chủ ngữ trong câu là “I” và nó giống như một lời xin phép, nhưng vì nó hướng tới hành động của người nghe, nên nó được coi là sự đề nghị gián tiếp.

Có một khẩu ngữ được coi như động mạch chủ của mọi mẫu câu đề nghị, đó chính là “Please”. Khi bày tỏ sự đề nghị nói riêng, hay bất kì một mục đích nói khác trong câu trần thuật nói chung, ta nên dùng thêm từ “Please” để tăng tính lịch sự cho câu. Nó không cần thiết về mặt ngữ pháp nhưng người nghe sẽ cảm thấy đối phương “thiếu lịch sự” nếu không có từ “Please”.

“Please” có thể đặt ở các vị trí khác nhau trong câu: đầu và cuối cậu, hoặc ngay trước động từ. Bạn cũng nên kết hợp ngữ điệu, tông giọng thật phù hợp để “nhu cầu” của mình được trang trọng nhất có thể nhé!

Cách nói Đề nghị bằng tiếng Anh (Nguồn ảnh: Trung Thanh qua Unsplash.com)

Ví dụ:

• “Can I have my pencil back, please?” (Tôi có thể thể lấy lại chiếc bút của mình không?)

/kæn aɪ hæv maɪ ˈpɛnsl bæk, pliːz?/

• “Please can I have my pencil back?”

/pliːz kæn aɪ hæv maɪ ˈpɛnsl bæk?/

• “Can I please have my pencil back?”

/“kæn aɪ pliːz hæv maɪ ˈpɛnsl bæk?”/

Để cho lời đề nghị của mình lịch sự hơn, hoặc khi nói với người lớn tuổi và những người lần đầu tiên bạn gặp, hãy thay từ “Can” bằng “Could” nhé! Cả “Can/ Could” đều có thể sử dụng trong những tình huống không cần quá trịnh trọng và câu nệ:

• “Could you arrange an appointment with the stockholders, please? (Bạn làm ơn sắp xếp một cuộc họp với các cổ đông nhé?)

/kʊd juː əˈreɪnʤ ən əˈpɔɪntmənt wɪð ðə ˈstɒkˌhəʊldəz, pliːz?/

• “Could I have another cup of tea?” (Cho tôi thêm một tách trà nữa nhé?)

/kʊd aɪ hæv əˈnʌðə kʌp ɒv tiː?/

• “Could you please get me 2 tickets?” (Bạn cho tôi 2 vé được không?)

/kʊd juː pliːz gɛt miː tuː ˈtɪkɪts?/

b May/ Might I + V?

Nếu cảm thấy “Can/ Could” vẫn chưa thể hiện sự kính trọng hoàn toàn đối với người nghe, thì “May” và “Might” sẽ là sự lựa chọn hoàn hảo cho bạn. Ở một môi trường chuyên nghiệp, và mang tính chất cung cách hơn, việc dùng “May/ Might I + V?” sẽ khiến bạn tự tin khi bày tỏ thỉnh cầu với đối phương hơn rất nhiều! Chúng ta sẽ xem sự khác nhau của 2 loại động từ khiếm khuyết (ĐTKK – modal verb) này qua ví dụ sau nhé:

• “Excuse me, may I have a look at your report?” (Làm ơn cho tôi xem qua bản báo cáo của anh được không?)

/ɪksˈkjuːs miː, meɪ aɪ hæv ə lʊk æt jɔː rɪˈpɔːt?/

Khi mở lời đề nghị, người nói tiếng Anh rất hay sử dụng cụm từ “Excuse me”, “Pardon me” để thêm phần trang trọng. Câu đề nghị với sự kết hợp giữa lời mở “Excuse me” và động từ khuyết thiếu “May” làm cho câu văn vô cùng chuyên nghiệp.

Thực tế, người nói tiếng Anh hiện đại thích cách dùng “May” hơn, vì “Might” nghe có vẻ “hơi cũ” và gượng ép khi bày tỏ sự đề nghị:

“May” thể hiện sự tự nhiên hơn trong các mẫu câu Đề nghị (Nguồn ảnh: Kenan Buhic qua Unsplash.com)

• “Might I have a piece of cake?” (Bạn có thể cho tôi một miếng bánh ngọt được không?)

/maɪt aɪ həv ə piːs əv keɪk?/

Câu văn vẫn sẽ giữ nguyên ý nghĩa, nhưng cụm từ “I wonder if might I…” như một cách đưa đẩy, làm cho không khí hội thoại tự nhiên hơn rất nhiều nhưng vẫn đủ trang trọng.

Ví dụ:

• “Excuse me, I wonder if I might have a look at your report?”

/ɪksˈkjuːs miː, aɪ ˈwʌndər ɪf aɪ maɪt həv ə lʊk ət jə ‘rɪpɔːt?/

• “Sir, I wonder whether you could tell me more in details via email?” (Thưa ngài, ngài có thể nói chi tiết hơn qua thư điện tử giúp tôi được không?)

/sɜː, aɪ ˈwʌndə ˈwɛðə jʊ kəd tɛl mi mɔːr ɪn ˈdiːteɪlz ˈvaɪə ˈiːmeɪl?/

Nói như vậy sẽ rất lịch sự nhưng sẽ tạo một sự xa cách và mất tự nhiên giữa người nói và đối phương.

cWould you + V?

Would you be + A + enough to + V?

Would you be so + A + as to (in order to) + V?

Nếu bạn thực sự muốn khẳng định sự khéo léo trong ăn nói với thứ ngôn ngữ ngoại quốc phổ biến thì hãy đừng bỏ qua cụm từ này. Bởi nó tác động mạnh và trực tiếp đến sự sẵn sàng hành động của đối phương. Và thường khi chủ thế đã hỏi như vậy, họ phải gần như chắc chắn rằng đối phương sẽ thực hiện hành động giúp mình.

Ví dụ:

• “Would you bring these to the lab room for me?” (Bạn mang giúp tôi những thứ này đến phòng thí nghiệm được không?”

/wʊd juː brɪŋ ðiːz tuː ðə læb ruːm fɔː miː?/

• “Would you be kind enough to hold the elevator for a second?” (Bạn làm ơn giữ thang máy một lát giúp tôi được không?)

/wʊd juː biː kaɪnd ɪˈnʌf tuː həʊld ði ˈɛlɪveɪtə fɔːr ə ˈsɛkənd?/

Example: Chúng ta hãy cùng khám phá xem, từ đầu những năm 70, những con người mang dòng màu quí tộc trong bộ phim kinh điển “North & South” đã sử dụng cấu trúc đề nghị vô cùng trang trọng này như thế nào nhé!

d Would/ Do you mind if I + V/ V-ing?

Lại là một cách nói an toàn khác để bạn có thể thoải mái bày tỏ sự thỉnh cầu của mình. Cách nói này cũng được ứng dụng khá nhiều trong giao dịch, làm ăn, buôn bán,…giữa các đối tác lớn với nhau, hoặc nhân viên và khách hàng,…

Ví dụ:

• “Would you mind turning off the fan?” (Bạn tắt quạt đi nhé!)

/wʊd juː maɪnd ˈtɜːnɪŋ ɒf ðə fæn?/

• “Do you mind driving me home?” (Bạn chở tôi về nhà được không?)

/duː juː maɪnd ˈdraɪvɪŋ miː həʊm?/

Ta cũng có thể dùng “Do you mind…”, nhưng nó sẽ không lịch sự bằng “Would you mind…”.

d’ I hope you don’t mind if I + V

Nó cũng tương tự với cách dùng ở trên, nhưng mang tính chủ động ở người nói hơn một chút.

• “I hope you don’t mind if I ask for money.” (Tôi mong bạn không phiền nếu tôi hỏi vay tiền chứ?)

/aɪ həʊp juː dəʊnt maɪnd ɪf aɪ ɑːsk fɔː ˈmʌni/

e Will you please + V?

Ở cấu trúc này, người nói gần như yêu cầu tuyệt đối đối phương phải thực hiện hành động:

• “Will you please put on your jacket, it’s getting colder and colder outside?” (Con mặc áo khoác vào đi, trời đang lạnh dần ngoài kia rồi!)

/wɪl juː pliːz pʊt ɒn jɔː ˈʤækɪt, ɪts ˈgɛtɪŋ ˈkəʊldər ænd ˈkəʊldər ˌaʊtˈsaɪd?/

Mẫu câu Xin phép (Permission)

a Can/ Could S + V?

“Can/ Could I + V?”. Ta chỉ nên dùng “Can” khi nói với bạn bè thân thiết và các cuộc hội thoại không cần mang tính trịnh trọng:

• “Can I look up for new words on this dictionary?” (Tôi có thể tra từ mới ở cuốn từ điển này không?)

/kæn aɪ lʊk ʌp fɔː njuː wɜːdz ɒn ðɪs ˈdɪkʃ(ə)n(ə)ri?/

• “Can I meet you in private?” (Tôi gặp riêng anh được không?)

/kæn aɪ miːt juː ɪn ˈpraɪvɪt?/

• “Could I meet you in private, please?” (Làm ơn cho tôi gặp riêng anh được không ạ?)

/kʊd aɪ miːt juː ɪn ˈpraɪvɪt, pliːz?/

Tương tự sự đề nghị, từ “Could” sẽ mang tính trang trọng hơn cho văn phong của người nói. Dù “Could” là thì quá khứ của “Can”, nhưng khi đề cập đến sự xin phép, “Could” không mang ý nghĩa liên quan đến ý nghĩa về quá khứ:

• “Could I please have some water?” (Tôi có thể uống nước được không?)

/kʊd aɪ pliːz hæv sʌm ˈwɔːtə?/

Example: Kể cả trong môi trường thông dụng cho đến chuyên nghiệp, cụm từ “Could I…” luôn là vũ khí tối ưu nhất cho chúng ta.

b May/ Might I + V?

Tương tự trong câu đề nghị, “May/ Might” có mức độ trang trọng và lịch sự cao hơn “Can/ Could”. Cùng phân biệt sự khác nhau giữa chúng qua các ví dụ (từ suồng sã, tự nhiên; cho đến trang trọng hơn rất nhiều):

• “Can I get a refund for this sweater within 10 days?” (Tôi có thể lấy lại tiền bồi thường cho chiếc áo này trong vòng 10 ngày không?)

/kæn aɪ gɛt ə ˈriːfʌnd fɔː ðɪs ˈswɛtə wɪˈðɪn tɛn deɪz?/

• “May I get a refund for this sweater within 10 days?”

/meɪ aɪ gɛt ə ˈriːfʌnd fɔː ðɪs ˈswɛtə wɪˈðɪn tɛn deɪz?/

“May” có ý nghĩa tương tự như “Could”, sẽ khá là lịch sự khi ta nói:

• “Could I leave early?”

/kʊd aɪ liːv ˈɜːli?/

• hoặc “May I leave early?” (Tôi xin phép được ra về sớm với ạ!)

/meɪ aɪ liːv ˈɜːli?/

Trẻ em ở các trường học Mĩ, từ nhỏ, được dạy nên dùng ĐTKK “May” khi bày tỏ sự xin phép với người lớn tuổi hơn. Khi muốn xin phép ra ngoài nếu đang ở trong lớp, một đứa trẻ sẽ nói rằng:

• “May I be excused before leaving the room?” (Em xin phép ra ngoài được không ạ?)

/meɪ aɪ biː ɪksˈkjuːzd bɪˈfɔː ˈliːvɪŋ ðə ruːm?/

Còn nếu đứa trẻ đó dùng từ “Can”, giáo viên sẽ đùa rằng:

• A: “Can I leave the room?” (Em có thể ra ngoài không ạ?)
• B: “You can, but you may not.” (Em có thể! Nhưng em không được phép.)

Bởi vì “Can” ở đây sẽ được hiểu là khả năng của người nói khi thực hiện việc đó (ability), còn “May” mới thể hiện sự cho phép từ đối phương. Tuy vậy, sự khác biệt giữa “Can” và “May” ngày nay cũng đã mờ nhạt dần. Ngày nay, không phải lúc nào cũng rõ khi “May” dùng để chỉ khả năng hay sự xin phép, một ví dụ điển hình mỗi khi ta truy cập một trang web và nó bắt ta phải đăng kí tài khoản:

• “We may collect various types of information when you visit any of our website.”

/wiː meɪ kəˈlɛkt ˈveərɪəs taɪps ɒv ˌɪnfəˈmeɪʃən wɛn juː ˈvɪzɪt ˈɛni ɒv ˈaʊə ˈwɛbˌsaɪt/

Trong thời đại công nghệ thông tin phát triển và an ninh mạng ngày càng phức tạp, bạn nên hiểu câu này theo 2 nghĩa sau: bạn có quyền cho phép trang web đó thu thập thông tin của bạn hay không; hoặc; trang web đó sẽ tự động thu thập thông tin kể cả khi bạn chưa cho phép.

“Might” có mức độ trang trọng cao nhất (Nguồn ảnh: rawpixel qua Unsplash.com)

“Might” có mức độ trang trọng cao nhất, nó thường được dùng dưới dạng câu hỏi gián tiếp như:

• “I wonder if I/ I would like to ask I might get a refund for this sweater within 10 days?”

/aɪ ˈwʌndər ɪf aɪ/ aɪ wʊd laɪk tuː ɑːsk aɪ maɪt gɛt ə ˈriːfʌnd fɔː ðɪs ˈswɛtə wɪˈðɪn tɛn deɪz?/

• “Might I get a refund for this sweater within 10 days?”

/maɪt aɪ gɛt ə ˈriːfʌnd fɔː ðɪs ˈswɛtə wɪˈðɪn tɛn deɪz?/

Cả 2 cách nói trên đều rất lịch sự, nhưng cách nói thứ 1 sẽ tự nhiên hơn với các cụm từ dẫn ý cực uyển chuyển: “I wonder if/ whether”, “I would like to ask”

c Could you allow me to + V?

Đây là một trong những kiểu xin phép đơn giản và vẫn giữ được phép lịch sự tối thiệu với người nghe đó:

• “Could you allow me to hang out with Laura, Dad?” (Bố cho con đi chơi với Laura được chứ ạ?”

/kʊd juː əˈlaʊ miː tuː hæŋ aʊt wɪð ˈlɔːrə, dæd?/

d Would it be alright/ OK/… if I + V?

Chúng ta nên sử dụng những cụm bổ ngữ mang tính xin ý kiến của người nghe, như vậy thể hiện ta tôn trọng quyết định của họ dù kết quả của hành động có như ta mong muốn:

• “Would it be OK if I use your phone charger?” (Sẽ không sao nếu tôi dùng sạc điện thoại của bạn chứ?)

/wʊd ɪt biː ˈəʊˈkeɪ ɪf aɪ juːz jɔː fəʊn ˈʧɑːʤə?/

e Would/ Do you mind possessive adjective + N?

Would/ Do you mind if I + (modal verb) + V?

Đây cũng là một cấu trúc rất phổ biến, vị trí của cum bổ ngữ đi với “mind” có thể linh hoạt, tùy ngữ cảnh:

• “Do you mind if I sweep the floor, it is too dirty?” (Bạn có phiền nếu thôi quét nhà không, nó bẩn quá rồi!)

/duː juː maɪnd ɪf aɪ swiːp ðə flɔː, ɪt ɪz tuː ˈdɜːti?/

Ta nên sử dụng linh hoạt các cấu trúc để phù hợp với văn cảnh (Nguồn ảnh: Alexis Brown qua Unsplash.com)

• “I could prepare meal, do you mind it?” (Tôi có thể chuẩn bị bữa ăn nếu bạn không phiền.)

/aɪ kʊd prɪˈpeə miːl, duː juː maɪnd ɪt?/

• “I would like to take the rest if you don’t mind.” (Tôi sẽ lấy phần còn lại nếu anh không phiền.)

/aɪ wʊd laɪk tuː teɪk ðə rɛst ɪf juː dəʊnt maɪnd./

• “We are leaving soon, you don’t mind, do you?” (Chúng tôi sẽ rời đi sớm đó, có sao không ạ?)

/wiː ɑː ˈliːvɪŋ suːn, juː dəʊnt maɪnd, duː juː?/

• “I need to leave, do you mind?” (Tôi cần phải đi luôn, bạn có phiền không?)

/aɪ niːd tuː liːv, duː juː maɪnd?/

Dẫu vậy, tùy từng trường hợp, như 2 câu cuối, sẽ mang sắc thái hơi áp đặt cho người nghe, vì khi đã nói như vậy, chủ thể chắc chắn sẽ thực hiện hành động.

f Is it OK/ a problem/ if I + V?

• “Is it a problem if I wear red at your party, I haven’t heard of the dresscode?” (Tôi mặc đồ đỏ ở bữa tiệc của bạn được chứ, tôi vẫn chưa biết gì về qui định trang phục chung?)

/ɪz ɪt ə ˈprɒbləm ɪf aɪ weə rɛd æt jɔː ˈpɑːti, aɪ hævnt hɜːd ɒv ðə dresscode?/

Trong các mẫu câu xin phép, ta thấy thông dụng nhất là ngôi “I”, vì đó là ngôi chủ yếu để nói về sự xin phép cho bản thân. Tuy nhiên, “Could” có thể dùng với mọi ngôi (I, you, we, they, he, she, it), để thể hiện sự thỉnh cầu gián tiếp hộ người khác, ví dụ:

• “Can Kristoff come with us?” (Krsistoff đi cùng chúng ta được không?)

/kæn Kristoff kʌm wɪð ʌs?/

• “Would it be alright if she has a try on this skirt?” (Cô ấy thử chiếc váy này được chứ?)

/wʊd ɪt biː ɔːlˈraɪt ɪf ʃiː hæz ə traɪ ɒn ðɪs skɜːt?/

• “Is it OK if they stay at your house tonight?” (Tối nay họ ở nhà bạn được không?)

/ɪz ɪt ˈəʊˈkeɪ ɪf ðeɪ steɪ æt jɔː haʊs təˈnaɪt?/

Nhưng “May” chỉ được đi với chủ ngữ ở ngôi thứ 1 (I), ví dụ:

• “May I have this stand?” (Tôi đứng chỗ này được không?);

/meɪ aɪ hæv ðɪs stænd?/

• “May you have this stand.”

Vì nếu dùng “May” với ngôi thứ 2 và thứ 3, nó sẽ diễn tả sự mong ước, cầu chúc của chủ thể tới các ngôi đó:

• “May you live long, Grandma!” (Cháu mong bà sống thật lâu ạ!)

Mẫu câu phản hồi (Responding to requests/ permission)

Khi phản hồi về sự đề nghị hay sự xin phép, ta chỉ được dùng ĐTKK “Can” và “Can’t”, chứ không được dùng “Could” và Couldn’t.

Bất kể là đồng ý hay từ chối, việc phản hồi lại sao cho phù hợp rất quan trọng (Nguồn ảnh: rawpixel qua Unsplash.com)

Để chấp nhận Đề nghị và Cho phép

a Yes, S + can/ may/…

Đây là cách đồng ý phổ biến và tự nhiên nhất, ta có thể dùng kèm theo các cụm từ như: “Sure, Of course, Not a big deal, Not a problem,…” để tạo cảm giác thoải mái cho đối phương nhé:

Ví dụ 1:

• A: “Can I borrow your book for a while?” (Mình mượn quyển sách của bạn một lát nhé!)

/kæn aɪ ˈbɒrəʊ jɔː bʊk fɔːr ə waɪl?/

• B: “Yes, of course you can.” (Được chứ, tất nhiên rồi!)

/jɛs, ɒv kɔːs juː kæn/

Hoặc “Sure, you can.”

/ʃʊə, juː kæn/

Ví dụ 2:

• A: “Can you turn down the volume?” (Bạn cho nhỏ tiếng được không?)

/kæn juː tɜːn daʊn ðə ˈvɒljʊm?/

• B: “Not a big deal!” (Không thành vấn đề!)

/nɒt ə bɪg diːl/

Ví dụ 3:

• A: “Can I add more salt to this soup?” (Tôi có thể thêm muối vào món xúp này chứ?)

/kæn aɪ æd mɔː sɔːlt tuː ðɪs suːp?/

• B: “Yes, of course you can.” (Dĩ nhiên rồi)

/jɛs, juː kæn/

Ví dụ 4:

• A: “May I stick up these posters for celebrating Beth’s birthday?” (Con dán những tấm áp phích này để liên hoan cho tiệc sinh nhật của Beth được không ạ?)

/meɪ aɪ stɪk ʌp ðiːz ˈpəʊstəz fɔː ˈsɛlɪbreɪtɪŋ bɛθs ˈbɜːθdeɪ?/

• B: “Yes you may.” (Được chứ!)

/jɛs juː meɪ/

Các cách đồng ý trong câu Đề nghị và Xin phép (Nguồn ảnh: Anna Vander Stel qua Unsplash.com)

b S + can/ may,…+ V

Những ví dụ trên là sự phản hồi “có” hoặc “không” từ sự xin phép từ người khác. Ngoài ra, bạn vẫn có thể tự đưa ra sự cho phép từ, rất đơn giản với: You can, You may, …

Ví dụ:

• “You can borrow mine if your phone battery is dead.” (Bạn có thể mượn điện thoại của tôi nếu điện thoại của bạn hết pin.”

/juː kæn ˈbɒrəʊ maɪn ɪf jɔː fəʊn ˈbætəri ɪz dɛd./

• “You may bring your favorite snacks to the our sleep-over if you want.” (Cậu có thể mang đồ ăn vặt yêu thích của mình đến tiệc ngủ của chúng ta nếu cậu muốn.)

/juː meɪ brɪŋ jɔː ˈfeɪvərɪt snæks tuː ði ˈaʊə sliːp–ˈəʊvər ɪf juː wɒnt/

• “Blood-donors may take away lovely gifts as gratitude of the organizing department.” (Những người hiến máu có thể mang về những món quà dễ thương như một sự biết ơn của ban tổ chức.)

/blʌd–dəʊˈneɪtəz meɪ teɪk əˈweɪ ˈlʌvli gɪfts æz ˈgrætɪtjuːd ɒv ði ˈɔːgənaɪzɪŋ dɪˈpɑːtmənt./

Từ chối đề nghị/ không cho phép

a No, S + can/ may/… not

• A: “Could I sit on the front line?” (Tôi có thể ngồi ở hàng trước được không?)

/kʊd aɪ sɪt ɒn ðə frʌnt laɪn?/

• B: “No, you can’t.” (Không được đâu!)

/nəʊ, juː kɑːnt./

Tuyệt đối không dùng Can’t và Couldn’t khi phản hồi (Nguồn ảnh: rawpixel qua Unsplash.com)

• A: “May I come late tomorrow morning?” (Sáng mai tôi đến muộn được không?)

/meɪ aɪ kʌm leɪt təˈmɒrəʊ ˈmɔːnɪŋ?/

• B: “No, you may not.” (Không được đâu!)

/nəʊ, juː meɪ nɒt/

• A: “Can I buy that skateboard, Grandpa?” (Ông ơi, cháu có thể mua chiếc ván trượt đó không ạ?)

/kæn aɪ baɪ ðæt ˈskeɪtbɔːd, ˈgrænpɑː?/

• B: “No, you can’t.” (Không được rồi cháu!)

/nəʊ, juː kɑːnt./

• “No, I’m afraid you can’t.” (Ông e là không được rồi.)

/nəʊ, aɪm əˈfreɪd juː kɑːnt/

Sự không cho phép có thể được phản hồi “nhẹ nhàng” hơn nếu bạn thêm cụm từ: “I’m afraid” vào trong câu đó!

b S + can/ may/…not + V

Tương tự, bạn hoàn toàn có thể trực tiếp phản đối với sự xin phép đối với tất cả các ngôi theo mẫu: You can not, She may not,…:

• “He can’t borrow my car. He does not have a license yet.” (Cậu ta không thể mượn xe của tôi được. (stitech) Cậu ta còn chưa có bằng lái.)

/hiː kɑːnt ˈbɒrəʊ maɪ kɑː. hiː dʌz nɒt hæv ə ˈlaɪsəns jɛt./

• “The police may not let us cross the border without passports.” (Cảnh sát sẽ không cho chúng ta vượt biên nếu không có hộ chiếu đâu.)

/ðə pəˈliːs meɪ nɒt lɛt ʌs krɒs ðə ˈbɔːdə wɪˈðaʊt ˈpɑːspɔːts./

• A: “May I use other material documents during exam?” (Tôi có được sử dụng tài liệu khác trong giờ kiểm tra không?)

/meɪ aɪ juːz ˈʌðə məˈtɪərɪəl ˈdɒkjʊmənts ˈdjʊərɪŋ ɪgˈzæm?/

• B: “No, you may not.” (Bạn không được phép đâu!)

/nəʊ, juː meɪ nɒt/

Example: Hãy “bắt nhịp” với sự từ chối một cách hài hước bất tận cùng một trong những bộ phim hài ăn khách nhất mọi thời đại – “The Big Bang theory” các bạn nhé!

c S+ must/ must not + V

Đây là một mức độ trang trọng và nghiêm túc hơn của việc phản hồi về sự xin phép của người khác, nhưng không phổ biến vì mức độ của nó nặng hơn can và may. Thực tế, “Must/ Must not” thường được dùng trong các thông báo, hoặc biển chỉ dẫn:

• “She mustn’t park here. It’s private property.” (Cô ấy không được đỗ ở đây. Đây là vùng sở hữu tư.)

/ʃiː ˈmʌsnt pɑːk hɪə. ɪts ˈpraɪvɪt ˈprɒpəti/

• A: “Mommy, can I take the dog for a side walk?” (Mẹ ơi, con dắt chó đi chơi nhé!)

/ˈmɒmi, kæn aɪ teɪk ðə dɒg fɔːr ə saɪd wɔːk?/

• B: “No, you mustn’t. You never went out alone!” (Không nên đâu. Con còn chưa ra ngoài một mình bao giờ!)

/nəʊ, juː ˈmʌsnt. juː ˈnɛvə wɛnt aʊt əˈləʊn!/

Mẫu hội thoại

Để nắm được những ‘bí kíp tuyệt mật’ kia một cách nhanh nhất, hãy cùng chúng mình xem xem những nhân vật dưới đây đã biến tấu chúng một cách thật tự nhiên như thế nào nhé! Bạn sẽ không cần ghi chép quá tỉ mỉ và vẫn có thể thuộc bài thật lâu nếu rủ được cạ cứng cùng “đóng vai” lại những nhân vật này đấy!

Đề nghị

Đoạn video thứ 1:

A: “Chris, could you please get Hannah a thank you basket and schedule her next appointment? I’d like to see her again in two weeks.” (Chris, anh có thể đưa cho Hannah giỏ quà cảm ơn và xếp lịch một cuộc hẹn cho cô ấy vào tuần sau không? Tôi muốn hẹn cô ấy vào 2 tuần nữa.)

/krɪs, kʊd juː pliːz gɛt ˈhænə ə θæŋk juː ˈbɑːskɪt ænd ˈʃɛdjuːl hɜː nɛkst əpɔɪntmənt? aɪd laɪk tuː siː hɜːr əˈgɛn ɪn tuː wiːks./

B: “Of course.” (Được thôi.)

/ɒv kɔːs/

Đoạn video thứ 2:

A: “Could you please humor me by coming to my office for a more private conversation?” (Anh làm ơn chiều theo ý tôi khi đến văn phòng của tôi để chúng ta có một cuộc trò chuyện thân mật hơn được không?)

/kʊd juː pliːz ˈhjuːmə miː baɪ ˈkʌmɪŋ tuː maɪ ˈɒfɪs fɔːr ə mɔː ˈpraɪvɪt ˌkɒnvəˈseɪʃən?/

B: “Sure.” (Dĩ nhiên rồi.)

/ʃʊə/

A: “Excellent.” (Tuyệt vời.)

/ˈɛksələnt/

Xin phép

Đoạn video thứ 1:

A: “Professor, I would like to discuss my perspective. May I?” (Thưa Giáo sư, tôi xin phép được nói lên quan điểm của mình.)

/prəˈfɛsə, aɪ wʊd laɪk tuː dɪsˈkʌs maɪ pəˈspɛktɪv. meɪ aɪ?/

B: “Very good, very good. You can share whatever it is you have to say. Zhang Mingdao, please speak.” (Rất tốt! Anh có thể bày to những gì anh muốn. Xin mời, Dương Minh Đào!)

/ˈvɛri gʊd, ˈvɛri gʊd. juː kæn ʃeə wɒtˈɛvər ɪt ɪz juː hæv tuː seɪ. Zhang Mingdao, pliːz spiːk/

Đoạn video thứ 2:

A: “Excuse me, may I go through?” (Xin lỗi, cho tôi đi qua với ạ!)

/ɪksˈkjuːs miː, meɪ aɪ gəʊ θruː?/

B: “Sure.” (Được thôi.)

/ʃʊə/

A: “Thanks.” (Xin cảm ơn!)

/θæŋks/

Bài tập thực hành

Hãy “diễn” lại các mẫu hội thoại dưới đây với ít nhất 2 người bạn, để xem ngữ điệu của các bạn ấy khác nhau như thế nào để chúng ta có thể học tập và rút kinh nghiệm nhé! Ngoài ra hãy thử đổi vai giữa các hội thoại với nhau để để dạng hóa tông giọng của từng tình huống nha.

Đề nghị

Conversation 1: Mike and Becca are a couple on holiday in Scotland and Mike goes up to a stranger:

Mike : ‘Excuse me, sorry to bother you, would you mind taking our picture?’

/ɪksˈkjuːs miː, ˈsɒri tuː ˈbɒðə juː, wʊd juː maɪnd ˈteɪkɪŋ ˈaʊə ˈpɪkʧə?/

Stranger : ‘No not at all. Where would you like to stand?’

/nəʊ nɒt æt ɔːl. weə wʊd juː laɪk tuː stænd?/

Becca : ‘Here’s fine. In front of the building.’

/hɪəz faɪn. ɪn frʌnt ɒv ðə ˈbɪldɪŋ/

Stranger : ‘Great, say cheese.’

/greɪt, seɪ ʧiːz/

Conversation 2: Lou and Paul are classmates. Lou’s pen runs out:

Lou : ‘My pen has run out. Could I borrow one of yours?’

/maɪ pɛn hæz rʌn aʊt. kʊd aɪ ˈbɒrəʊ wʌn ɒv jɔːz?/

Paul : ‘Sure. Here you are.’

/ʃʊə. hɪə juː ɑː/

Lou :‘Thanks.’

/θæŋks/

Xin phép

Conversation 3: Marie needs to ask her boss for permission to leave work early the next day:

Marie : ‘Mr Robert.’

/Mr ˈrɒbət/

Mr. Robert : ‘Hi Marie, is everything OK?’

/haɪ məˈriː, ɪz ˈɛvrɪθɪŋ ˈəʊˈkeɪ?/

Marie : ‘Yes thanks. It’s just, do you mind if I leave early tomorrow? I need to take my cousin to the airport.’

/jɛs θæŋks. ɪts ʤʌst, duː juː maɪnd ɪf aɪ liːv ˈɜːli təmɒrəʊ? aɪ niːd to teɪk maɪ ˈkʌzn tuː ði ˈeəpɔːt/

Mr. Robert : ‘No, of course not. That’s fine.’

/nəʊ, ɒv kɔːs nɒt. ðæts faɪn./

Marie : ‘Thank you so much!’

/θæŋk juː səʊ mʌʧ!/

Conversation 4: Sean and his friends are selling lemonade for charity in front of his neighbor’s garden – Dan:

Sean : ‘Pardon me, Mr. Dan, I’m sorry to bother you but could we place our booth here for a morning?’

/ˈpɑːdn miː, Mr. dæn, aɪm ˈsɒri tuː ˈbɒðə juː bʌt kʊd wiː pleɪs ˈaʊə buːð hɪə fɔːr ə ˈmɔːnɪŋ?’/

Mr. Dan : ‘Hmm…I think you may not. I’m having my friends coming.’

/Hmm…aɪ θɪŋk juː meɪ nɒt. aɪm ˈhævɪŋ maɪ frɛndz ˈkʌmɪŋ./

Sean : ‘Oh sorry, Mr. Dan! We are moving.’

/əʊ ˈsɒri, Mr. dæn! wiː ɑː ˈmuːvɪŋ./

Mr. Dan : ‘Alright man, no problem.’

/ɔːlˈraɪt mæn, nəʊ ˈprɒbləm/

Hi vọng rằng những mẫu câu trên đây đã giúp các bạn biết thêm nhiều cách nói đề nghị và xin phép bằng tiếng Anh. Chỉ cần dành ra mỗi ngày một chút thời gian luyện tập và cố gắng áp dụng chúng vào tình huống hàng ngày, trình độ tiếng Anh của bạn sẽ cải thiện đáng kể đấy! Hãy chờ đón những bài viết khác của chúng mình nha.