Chú đáo có ý nghĩa như thế nào

(TG)- Vì ga đình, nhà rường là nơ có ảnh hưởng rực ếp ớ sự định hình, phá rển nhân cách của con ngườ và xã hộ là nơ hử hách, đánh gá sự rưởng hành của nhân cách đó, cho nên, mỗ con rẻ/con ngườ nếu có được sự quan âm đúng mức ừ ba mô rường này, nhấ là ừ ga đình hì ấ yếu sẽ có đều kện phá rển lành mạnh, hình hành, phá rển nhân cách ố.

Trong rế học Mác - Lênn, nhân cách được hểu là “những cá nhân con ngườ vớ ính cách là sản phẩm của sự phá rển xã hộ, chủ hể của lao động, của sự gao ếp, của nhận hức, bị quy định bở những đều kện lịch sử - cụ hể của đờ sống xã hộ”[1]. Nhân cách là bản sắc độc đáo, rêng bệ của mỗ cá nhân, là nộ ung và ính chấ bên rong của mỗ cá nhân; rong đó, cá nhân là phương hức bểu hện của gống loà, còn nhân cách vừa là nộ ung vừa là cách hức bểu hện rêng bệ của mỗ cá nhân, là đặc rưng xã hộ của con ngườ, là “phẩm chấ xã hộ” của con ngườ. Do đó, rong mô rường (ga đình, nhà rường, xã hộ), hì ga đình và gáo ục ga đình góp phần quan rọng vào sự hình hành và phá rển nhân cách của mỗ con ngườ.

GIÁO DỤC GIA ĐÌNH GIỮ VAI TRÒ CHỦ ĐẠO

Gáo ục gữ va rò chủ đạo rong sự hình hành và phá rển nhân cách con ngườ, bao gồm gáo ục ga đình, gáo ục nhà rường, gáo ục xã hộ. Trong đó, 1) Ga đình là ổ ấm - nơ ràn đầy ình yêu hương ruộ hị, vừa là nơ đáp ứng nhu cầu rêng ư, hực hện chức năng phá rển nò gống vừa là rường học đầu ên hình hành, phá rển nhân cách con rẻ/con ngườ. 2) Gáo ục nhà rường (bao gồm cả snh hoạ ập hể và hoạ động xã hộ công ích) cung cấp cho con ngườ/học snh những r hức khoa học cơ bản, hện đạ, hình hành những năng lực, phẩm chấ rí uệ và phá rển những phẩm chấ đạo đức của nhân cách. 3) Gáo ục xã hộ qua sách báo, phm ảnh, ruyền hình, gao ếp xã hộ, vớ những nộ ung lành mạnh, góp phần ích cực hỗ rợ gáo ục ga đình và nhà rường rong vệc hình hành và phá rển nhân cách con ngườ.

Đặc bệ quan âm vấn đề ga đình, Chủ ịch Hồ Chí Mnh khẳng định: “Nhều ga đình cộng lạ mớ hành xã hộ, xã hộ ố hì ga đình càng ố, ga đình ố hì xã hộ mớ ố. Hạ nhân của xã hộ là ga đình”[2], bở ga đình là ổ ấm của mỗ ngườ, là ế bào của xã hộ; đồng hờ, cũng là nơ bảo ồn và phá huy những gá rị văn hóa ruyền hống, mô rường quan rọng để hình hành, nuô ưỡng và gáo ục nhân cách con ngườ. Ga đình Vệ Nam ruyền hống được hình hành và phá rển, gắn kế mộ cách bền chặ là o ình nghĩa và rách nhệm gữa các hành vên; vớ những chuẩn mực gá rị ố đẹp như: Kính rên nhường ướ, hòa huận, hủy chung, nghĩa ình, hy snh cho con, ôn rọng, hếu đễ vớ ông bà, cha mẹ, anh m, yêu hương đùm bọc lẫn nhau, hếu học, cần cù, sáng ạo rong lao động, v.v.. rở hành cá nô, hành nền ảng hình hành và nuô ưỡng nhân cách con ngườ Vệ Nam.

Vớ ý nghĩa là mô rường văn hóa đầu ên, nơ mà mỗ cá nhân ừ kh chào đờ đến phá rển, rưởng hành lên ục được ếp nhận những ình cảm ố đẹp ừ các hành vên, văn hóa ga đình là gá rị cố lõ của văn hóa xã hộ, vì rằng, đó là khở nguồn snh ra con ngườ, nuô ưỡng con ngườ ừ huở lọ lòng đến kh rưởng hành. Văn hóa ga đình là hệ hống những gá rị, chuẩn mực đặc hù đều ế mố quan hệ gữa các hành vên rong ga đình và mố quan hệ gữa ga đình vớ xã hộ, gắn lền vớ những đều kện cụ hể của ự nhên, knh ế, văn hóa, xã hộ. Trong những hành ố của văn hóa ga đình, vệc ổ chức cuộc sống có nền nếp, rậ ự, ga phong; vệc ạy ỗ, ứng xử, gao ếp gữa cha mẹ và con cá, gữa các hành vên ga đình huộc các hế hệ rấ quan rọng, bở hông qua đó, các hế hệ đ rước ruyền hụ cho con rẻ những gá rị văn hóa ruyền hống và hện đạ, ạo nên gá rị xã hộ và nhân cách văn hóa của mỗ con ngườ. Nhân cách, đạo đức, lố sống của các hành vên rong ga đình ảnh hưởng rấ nhều đến con rẻ; rong kh đó, sự gáo ục ở ga đình không có chương rình, kế hoạch cụ hể và các hành vên không được đào ạo chính quy về gáo ục, cho nên, gáo ục ga đình không chuẩn mực sẽ ẫn con rẻ đến suy nghĩ và hành v lệch chuẩn. Nền ảng của mộ ga đình hạnh phúc bểu hện ở mố quan hệ ứng xử ố đẹp, hểu bế, sẻ cha, hông cảm và hương yêu nhau gữa vợ và chồng; sự hương yêu, chăm sóc, hy snh của cha mẹ vì con và sự kính rọng, bế ơn, hếu hảo của con đố vớ cha mẹ, ông bà… Cho nên, văn hoá ga đình và gáo ục rong mộ ga đình văn hóa ạo ra nền nếp, kỷ cương để mọ ngườ cùng hực hện và đó cũng chính là ga lễ, ga phong - cá gốc của ga đình, gữ cho con ngườ Vệ Nam và ạo cho ga đình và xã hộ Vệ Nam mộ sức sống mãnh lệ.

Yếu ố ga đình chịu rách nhệm ban đầu đố vớ quá rình xã hộ hóa của con rẻ/cá nhân, ảnh hưởng không nhỏ đến vệc hình hành phẩm chấ, nhân cách gốc của con rẻ. Gáo ục và nuô ưỡng là ha yếu ố hn chố quyế định ạo nên à năng và nhân cách của mỗ con ngườ, mà nhân cách con ngườ bắ đầu hình hành ừ lúc còn nằm rong bụng mẹ cho đến kh rưởng hành vẫn chưa ừng lạ… Trong hành rình đó, lứa uổ ấu hơ được chăm sóc, nuô ưỡng ạ ga đình là ga đoạn quan rọng, mặc ù kh đó, nhân cách chưa được hể hện rõ ràng, song hông qua hành v bắ chước hành động của ngườ lớn, con rẻ bắ đầu hu nhận các ương ác nhân - snh - quan để hình hành nhân cách của mình. Để con rẻ rở hành mộ ngườ có nhân cách ố, vệc gáo ục của mỗ ga đình đóng va rò chủ đạo. Tho đó, gáo ục con rẻ không chỉ ừng lạ ở lờ nó hay mà phả bằng những cử chỉ, vệc làm đẹp, bở mọ hành v, há độ, lố sống của ngườ lớn, nhấ là cha mẹ có ác động rực ếp ớ vệc hình hành, phá rển nhân cách của con rẻ. Ngườ xưa hường nó “ạy con ừ huở còn hơ”, cho nên, vệc hường xuyên gáo ục con rẻ há độ, cử chỉ, lờ nó lễ phép, kính rên nhường ướ, ôn sư rọng đạo… để kh rưởng hành con rẻ hấu hểu, bế ơn đấng snh hành, nuô ưỡng, chăm sóc ông bà, cha mẹ là hế sức cần hế.

Trong mỗ ga đình, kế hợp gữa gáo ục ruyền hống vớ hện đạ, cha mẹ, ông bà không chỉ gáo ục con rẻ đạo đức và văn hóa ga đình, gáo ục lao động, gáo ục phá rển rí uệ, gáo ục hể lực oàn ện, gáo ục hẩm mỹ; rong đó, vệc gáo ục, ạy ỗ về há độ, cử chỉ, gao ếp và ứng xử lễ nghĩa, kính rọng ngườ gà, chăm lo, nhường nhịn ngườ nhỏ uổ; uốn nắn, phê phán, ngăn chặn há độ, cử chỉ bấ nhã, bấ hếu của con rẻ mà còn rèn ính ự gác rong học ập, suy nghĩ, snh hoạ đúng gờ, gọn gàng ngăn nắp, kỹ năng sống… gúp con rẻ hình hành nhân cách, sớm ý hức được rách nhệm của mình đố vớ mọ ngườ và mọ ngườ đố vớ mình rong ga đình. Văn hóa ga đình chính là hành lũy kên cố để bảo vệ và gúp con rẻ uy rì, phá huy được những gá rị chân, hện, mỹ ừ ruyền hống văn hóa ố đẹp của ân ộc; đồng hờ, khơ ậy cho con rẻ những ý ưởng sáng ạo, hình hành lố sống lành mạnh, góp phần vào quá rình gáo ục, hình hành và phá rển nhân cách con ngườ.

Tuy nhên, rong bố cảnh đấ nước ngày càng đổ mớ và hộ nhập quốc ế sâu rộng, ga đình Vệ Nam ruyền hống đang có những bến đổ mạnh mẽ rong cấu rúc, hình há, quy mô và mố quan hệ gữa các hành vên, hế hệ. Chịu ác động ừ xu hế oàn cầu hóa, những gá rị, chuẩn mực ruyền hống cũng đã và đang hay đổ; rong đó, ở không í ga đình, mố quan âm, chăm sóc của mộ bộ phận cha mẹ ành cho con rẻ suy gảm, hậm chí có không í ga đình còn “khoán rắng” cho xã hộ và nhà rường vệc gáo ục con rẻ. Bên cạnh đó, mộ số không í cha mẹ chưa ành hờ gan hích đáng cho con rẻ; mộ số khác hếu kỹ năng và phương pháp gáo ục khoa học…, đã ạo ra những hệ lụy, ảnh hưởng đến âm snh lý, vệc học hành, sự hình hành nhân cách, lố sống đúng đắn, hậm chí sự hành công của con rẻ ở ương la. Đó cũng chính là mộ nguyên nhân quan rọng khến cho ga đình chưa phá huy được va rò của nó vớ ư cách là mô rường góp phần nuô ưỡng và gáo ục nhân cách con ngườ, chống lạ các ệ nạn xã hộ, ạo nguồn nhân lực có chấ lượng ố phục vụ sự nghệp xây ựng và bảo vệ Tổ quốc.

Thực ế cho hấy, ở mộ bộ phận ga đình hện nay, nhân cách của con rẻ đang chịu ác động xấu bở ư ưởng cá nhân chủ nghĩa, lố sống hực ụng, rọng ền à, vậ chấ nó chung, hếu vắng sự chăm sóc, ạy ỗ, bảo vệ con rẻ nó rêng. Nhận hức sâu sắc hực rạng này, văn kện các kỳ Đạ hộ của Đảng, nhấ là những nhệm kỳ gần đây đã nhấn mạnh: “Tình rạng suy hoá, xuống cấp về đạo đức, lố sống, sự ga ăng ệ nạn xã hộ và ộ phạm đáng lo ngạ, nhấ là rong lớp rẻ”[3]. Đây không chỉ là mộ rong những hách hức lớn đố vớ sự nghệp gáo ục nó chung và gáo ục đạo đức, lố sống, nuô ưỡng sự hình hành và phá rển nhân cách con rẻ rong ga đình nó rêng mà còn ảnh hưởng đến vệc ạo ựng, bồ ưỡng nguồn nhân lực chấ lượng cao cho sự nghệp xây ựng và bảo vệ Tổ quốc.

Nguyên nhân của hực rạng này có nhều, song không hể không nó đến hực ế là: vì nhều lý o khác nhau, mộ bộ phận ga đình đã không còn hậ sự là “ổ ấm” để rao ruyền yêu hương, chăm lo, ạy ỗ, gáo ục và nuô ưỡng con rẻ. Ở đó, cấu rúc ga đình lỏng lẻo, lên kế gữa các hành vên ga đình yếu, cha mẹ hếu gương mẫu, hường xuyên mâu huẫn, xung độ, ẫn đến bạo lực ga đình; rong đó, bạo lực của ngườ chồng đố vớ ngườ vợ và bạo lực của cha mẹ đố vớ con cá xảy ra nghêm rọng. Ở những nơ con rẻ hường xuyên phả chứng kến những “hình ảnh”, “sự vệc” không đẹp đó, ắ chúng hoặc bị khủng hoảng âm lý “đòn ro”, lệch lạc rong suy nghĩ ẫn đến lệch lạc rong hành động, có xu hướng áp ụng các hành v bạo lực đố vớ ngườ khác rong ương la. Cùng vớ các mâu huẫn, xung độ và bạo lực ga đình là vấn đề ly hôn, nhấ là các ga đình cha mẹ ly hôn kh con còn nhỏ uổ, hì con rẻ hường hấy: hoặc là ễ bị rơ vào khủng hoảng âm snh lý, hoặc hu mình, rồ ẫn đến có những hành v lệch chuẩn rong ương la.

CHÚ TRỌNG XÂY DỰNG GIA ĐÌNH HẠNH PHÚC

Sự hình hành và phá rển nhân cách con ngườ là rách nhệm, nghĩa vụ của oàn xã hộ, của các ổ chức chính rị - xã hộ, đoàn hể, ga đình và mỗ cá nhân; rong đó, ga đình có va rò hế sức quan rọng. Vì gả quyế ố các vấn đề của ga đình cũng đồng hờ là gả quyế ố các vấn đề xã hộ, cho nên chú rọng xây ựng ga đình hạnh phúc, phá huy va rò gáo ục của ga đình cũng chính là để xóa bỏ những khó khăn và hách hức đang làm suy yếu ga đình, suy yếu động lực của sự phá rển.

Thực ế cũng cho hấy, rả qua nhều hế hệ, ga đình Vệ Nam được hình hành và phá rển; rong đó, những gá rị ruyền hống quý báu như lòng yêu nước, yêu quê hương, yêu hương đùm bọc lẫn nhau, huỷ chung, hếu nghĩa, hếu học, cần cù và sáng ạo rong lao động, bấ khuấ kên cường vượ qua mọ khó khăn hử hách đã được gìn gữ, vun đắp và phá huy. Co xây ựng ga đình là cơ sở, đều kện để mỗ ga đình/mộ ế bào/hạ nhân rong xã hộ bền vững, là mô rường rong sạch, chắc chắn để hình hành và phá rển nhân cách con ngườ, Chỉ hị số 49 CT/TW ngày 21/2/2005 về “Xây ựng ga đình hờ kỳ công nghệp hoá, hện đạ hoá” đã nhấn mạnh vệc phả “ăng cường công ác gáo ục đờ sống ga đình. Cung cấp ớ ừng ga đình các kến hức, kỹ năng sống, như: kỹ năng làm cha mẹ, kỹ năng ứng xử gữa các hành vên rong ga đình vớ nhau và vớ cộng đồng. Gáo ục và vận động mọ ga đình ự nguyện, ự gác, ích cực hực hện nếp sống văn mnh... Trong gáo ục, phả kế hừa và phá huy những gá rị ruyền hống ố đẹp của ga đình Vệ Nam gắn vớ xây ựng những gá rị ên ến của ga đình rong xã hộ phá rển”.

Ga đình không chỉ là ế bào ự nhên mà còn là mộ đơn vị knh ế của xã hộ, vì hế, muốn có mộ xã hộ phá rển lành mạnh hì rước hế ừng ế bào phả phá rển bền vững, để xã hộ ồn ạ và phá rển. Trên nh hần đó, Văn kện Đạ hộ XI của Đảng nhấn mạnh: “Phá huy gá rị ruyền hống ố đẹp, xây ựng ga đình Vệ Nam ấm no, ến bộ, hạnh phúc; hực hện ố bình đẳng gớ, sự ến bộ của phụ nữ; chăm sóc, gáo ục và bảo vệ quyền rẻ m”[4]. Vì hế, yêu cầu phả “sớm có chến lược quốc ga về xây ựng ga đình Vệ Nam, góp phần gữ gìn và phá rển những gá rị ruyền hống của văn hóa, con ngườ Vệ Nam, nuô ưỡng, gáo ục hế hệ rẻ. Đúc kế và xây ựng hệ gá rị chung của ngườ Vệ Nam hờ kỳ đẩy mạnh công nghệp hóa, hện đạ hóa và hộ nhập quốc ế”[5] đã được chú rọng.