Tại sao bắt trần vũ hải

Phiên xử sơ thẩm Luật sư Trần Vũ Hải với cáo buộc “Trốn thuế” diễn ra hôm 13/11 tại Tòa án nhân dân thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa, trong tình trạng “thắt chặt an ninh", ngay cả phóng viên báo nhà nước cũng không được dự tòa.

Luật sư Trần Vũ Hải và vợ là bà Ngô Tuyết Phương bị cáo buộc trốn thuế trong một vụ giao dịch mua bán đất ở thành phố Nha Trang. Luật sư Trần Vũ Hải cũng là người tham gia đại diện cho nhiều người dân mất đất và các nhà hoạt động ở Việt Nam trong những năm qua.

Gần 60 luật sư đăng ký bào chữa cho vợ chồng Luật sư Trần Vũ Hải tại phiên tòa nhưng tòa án chỉ cấp chứng nhận bào chữa cho 33 người trong số này. Đây được ghi nhận là kỷ lục về số lượng luật sư cùng tham gia bào chữa miễn phí cho một bị cáo và cũng là đồng nghiệp của họ.

Các hình ảnh lan truyền qua mạng xã hội cho thấy công an rào đường và canh gác cẩn mật quanh khu vực tòa án tương tự như các phiên xử giới đấu tranh dân chủ. Tuy phiên tòa được nói là “xét xử công khai” nhưng các báo Tuổi Trẻ, Pháp Luật TP.HCM cho biết ngay cả phóng viên của các báo nhà nước Việt Nam cũng không được vào dự để đưa tin.

Luật sư Trần Vũ Hải (áo trắng đứng giữa) và các luật sư địa diện trước Tòa án Nhân dân thành phố Nha Trang hôm 13/11/2019. Courtesy of FB Vu Hai Tran

Báo Pháp Luật TP.HCM tường thuật: “Khi phóng viên trình thẻ nhà báo, nói rõ đã đến Tòa án nhân dân thành phố Nha Trang đăng ký tác nghiệp từ chiều 12-11, các cán bộ an ninh nói: “Báo Pháp Luật TP.HCM không có trong danh sách được cho vào”. Phóng viên hỏi vì sao thì người này trả lời: “Tôi chỉ làm theo chỉ đạo của cấp trên!”.

Phóng viên nhiều lần trình thẻ nhà báo, đề nghị cho gặp người có chức trách để yêu cầu giải thích lý do nhưng lực lượng an ninh quyết liệt ngăn cản. Hiện chỉ có một số ít phóng viên được cho vào theo dõi phiên tòa.”

Về vụ án ‘trốn thuế’ đối với vợ chồng Luật sư Trần Vũ Hải, những người bào chữa cho ông đã gửi đơn yêu cầu Tòa án nhân dân thành phố Nha Trang trả hồ sơ để giám định bổ sung trước khi đưa vụ án ra xét xử với lý do “các kết luận giám định và giám định bổ sung trong vụ án là chưa rõ”.

Tuy nhiên, tòa án đã thông báo bác yêu cầu này và cho rằng hai kết luận giám định đã nêu rõ việc có hay không hành vi trốn thuế, cụ thể loại thuế, số tiền trốn thuế trong giao dịch chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất tại 78/40 đường Tuệ Tĩnh, thành phố Nha Trang.

Cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Khánh Hòa xác định: trong quá trình giao dịch, chuyển nhượng ngôi nhà cùng đất tại 78/40 đường Tuệ Tĩnh, thành phố Nha Trang, vợ chồng Luật sư Trần Vũ Hải cùng hai người khác đã có hành vi trốn thuế thu nhập cá nhân hơn 280 triệu đồng. Tuy nhiên, cáo trạng không nêu hành vi phạm tội của từng bị can.

Trước đó, vào ngày 2/7/2019, cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Khánh Hòa ra quyết định khởi tố bị can và thực hiện lệnh khám xét nhà riêng cùng với văn phòng làm việc tại Hà Nội đối với Luật sư Trần Vũ Hải để điều tra về hành vi "Trốn thuế" liên quan đến một vụ mua bán đất đai ở Khánh Hòa.

Tuy nhiên, khi khám xét công an lại thu giữ luôn cả những tài liệu bao gồm hồ sơ vụ việc blogger Trương Duy Nhất của Đài Á Châu Tự Do, người được cho là đã bị mật vụ Việt Nam bắt cóc từ Thái Lan đưa về nước khi ông này đang xin quy chế tỵ nạn với Liên Hiệp Quốc vào hồi tháng 1 năm nay. Sự việc đã bị nhiều tổ chức nhân quyền quốc tế lên án, yêu cầu Việt Nam phải điều tra, trả lời về vụ bắt cóc này. Luật sư Trần Vũ Hải lúc đó là luật sư đại diện cho ông Trương Duy Nhất. Sau cáo buộc trốn thuế, luật sư Trần Vũ Hải đã phải ngừng việc làm đại diện pháp lý cho blogger Trương Duy Nhất.

Dự kiến phiên tòa xử vợ chồng luật sư Trần Vũ Hải sẽ kéo dài 5 ngày.

Hành vi trốn thuế mà cơ quan công an tỉnh Khánh Hòa cáo buộc vợ chồng Luật sư Trần Vũ Hải đã xảy ra từ ngày 10/08/2016 với số tiền là 276 triệu đồng.

Nhưng trong bản thông cáo báo chí do Luật sư Ngô Anh Tuấn soạn và đăng tải trên Facebook của Luật sư Trần Vũ Hải và nhiều tờ báo trong nước không nói rõ là Luật sư Trần Vũ Hải bị khởi tố theo tội danh trốn thuế được qui định tại điều 161 Bộ luật hình sự sửa đổi năm 2009 hay điều 200 của Bộ luật hình sự năm 2015. Chỉ có báo điện tử Vnexpress lại đưa nhầm thành điều 161 của Bộ luật hình sự năm 2015.

Bộ luật hình sự được sửa đổi năm 2009, tại khoản 1 điều 161 qui định:

“Người nào trốn thuế với số tiền từ một trăm triệu đồng đến dưới ba trăm triệu đồng hoặc dưới một trăm triệu đồng nhưng đã bị xử phạt hành chính về hành vi trốn thuế hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 153, 154, 155, 156, 157, 158, 159, 160, 164, 193, 194, 195, 196, 230, 232, 233, 236 và 238 của Bộ luật này, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ một lần đến năm lần số tiền trốn thuế hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến hai năm.”

Bộ luật hình sự năm 2015, điều 200, khoản 1 qui định:

“Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây trốn thuế với số tiền từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi trốn thuế hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 202, 250, 251, 253, 254, 304, 305, 306, 309 và 311 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm”.

Như vậy với số tiền bị điều tra trốn thuế chỉ là 276 triệu đồng thì Luật sư Trần Vũ Hải chỉ có thể bị cáo buộc theo khoản 1 của điều 161 Bộ luật HS sửa đổi năm 2009 hoặc khoản 1 điều 200 của Bộ luật HS năm 2015.

Một trong các chính sách ưu tiên của nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam khi tiến hành sửa đổi Bộ luật hình sự năm 1999 thành Bộ luật HS năm 2015 là giảm bớt hình phạt tù và tăng cường hình phạt tiền trong các vụ án kinh tế.

Và vì vậy thì cho dù cơ quan điều tra, viện kiểm sát và tòa án tỉnh Khánh Hòa áp dụng Bộ luật HS sửa đổi năm 2009 hay 2015 thì ông Trần Vũ Hải cũng không thể bị tù giam.

Đồng thời gia đình Luật sư Trần Vũ Hải và người bán nhà đã đề nghị để nộp tiền khắc phục hậu quả. Và vếu các cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh Khánh Hòa thực thi pháp luật một cách công tâm và đúng theo cái gọi là “nhân đạo Xã hội chủ nghĩa” thì họ có thể miễn truy cứu trách nhiệm hình sự đối với vợ chồng Luật sư Trần Vũ Hải và người bán nhà.

Nhưng tại sao các cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh Khánh Hòa không chịu chấp nhận để gia đình Luật sư Trần Vũ Hải và người bán nhà nộp tiền khắc phục hậu quả và miễn trách nhiệm hình sự theo đúng tinh thần cải cách tư pháp và chính sách mới trong Bộ luật HS năm 2015?

Những người Việt Nam nào hiểu rõ bản chất của chế độ cộng sản thì đều có thể thấy được bàn tay chỉ đạo của Bộ công an trong vụ việc này.

Trong những năm qua, Luật sư Trần Vũ Hải đã rất tâm huyết và bản lĩnh trong việc bênh vực cho những người hoạt động dân chủ và nhân quyền tại Việt Nam trong các vụ án chính trị. Ông cũng sẵn sàng bảo vệ cho bà con dân oan bị nhà cầm quyền cộng sản cướp đất ở Văn Giang, Hưng Yên; Đồng Tâm, Hà Nội; Vườn rau Lộc Hưng, Sài Gòn,...

Hiện tại, Luật sư Trần Vũ Hải đang nhận bảo vệ cho ông Trương Duy Nhất khi bị bắt cóc từ Thái Lan về Việt Nam; Vụ Nhật Cường Mobile,.... Đây là hai vụ án rất nhạy cảm mà các cơ quan tố tụng của nhà nước cộng sản không muốn có luật sư tham gia vào.

Cơ quan điều tra của Bộ công an vẫn chưa cho Luật sư Trần Vũ Hải được gặp thân chủ của mình là ông Trương Duy Nhất, mặc dù tội danh mà ông Trương Duy Nhất bị khởi tố không liên quan đến an ninh quốc gia, tức là Luật sư không bị hạn chế gặp thân chủ trong giai đoạn điều tra. Luật sư Trần Vũ Hải đã gửi khiếu nại nhiều lần cho cơ quan điều tra và viện kiểm sát mà chưa được đáp ứng yêu cầu.

Thái độ và cách làm việc cương quyết dựa trên pháp luật của Luật sư Trần Vũ Hải trong quá trình hành nghề của ông đã khiến các cơ quan tiến hành tố tụng các tỉnh khó chịu, đặc biệt là Bộ công an.

Đương nhiên là Bộ công an với người đứng đầu là Tô Lâm mong tìm được cơ hội để tước thẻ hành nghề luật sư của ông Trần Vũ Hải. Và cơ hội đã đến với họ.

Khi phát hiện ra sai sót của Luật sư Trần Vũ Hải trong việc giúp người bán nhà trốn thuế ở tỉnh Khánh Hòa. Bộ công an và Tô Lâm vui mừng và quyết tâm thực hiện kế hoạch của họ. Không cho họ nộp tiền khắc phục hậu quả theo chính sách mới của Bộ luật HS 2015. Bộ công an đã yêu cầu các cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh Khánh Hòa khởi tố vụ án và khởi tố bị can, tiến hành khám nhà, khám văn phòng của ông Trần Vũ Hải với hai mục đích:

Thứ nhất, sau khi khởi tố vụ án và khởi tố bị can với Luật sư Trần Vũ Hải, Bộ công an sẽ tiến hành yêu cầu Đoàn luật sư Hà Nội xóa tên Luật sư Trần Vũ Hải. Sau đó yêu cầu Bộ tư pháp thu hồi chứng chỉ hành nghề luật sư. Chúng ta sẽ thấy hành động này trong những ngày sắp tới. Như vậy, từ nay Luật sư Trần Vũ Hải sẽ không còn có thể hành nghề luật sư để bảo vệ công lý và công bằng xã hội, điều mà ông khao khát và đã làm trong nhiều năm qua.

Thứ hai, khi khám nhà và văn phòng, cơ quan công an lấy đi rất nhiều loại giấy tờ khác ngoài các giấy tờ liên quan đến vụ trốn thuế. Với mục đích tìm hiểu các hoạt động khác của Luật sư Trần Vũ Hải từ đó “bới lông tìm vết” để có thể qui kết Luật sư Trần Vũ Hải với các sai phạm khác mà có thể dẫn đến bị cầm tù.

Qua các phân tích trên, chúng ta có thể biết rõ mục đích chính trong vụ án trốn thuế mà cơ quan công an tỉnh Khánh Hòa đang điều tra là tước thẻ hành nghề và tư cách luật sư của ông Trần Vũ Hải nhằm ngăn chặn ông Trần Vũ Hải tham gia bảo vệ những người hoạt động dân chủ, nhân quyền, bảo vệ dân oan, bảo vệ môi trường,...