Nước tiểu có màu vàng đậm là bệnh gì năm 2024

Ngày 12.1, bác sĩ chuyên khoa 2 Lê Văn Hiếu Nhân - Phó trưởng khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện đa khoa quốc tế Nam Sài Gòn cho biết màu sắc của nước tiểu có thể giúp bạn nhận biết được sức khỏe của thận và cảnh báo một số nguy cơ sức khỏe. Nước tiểu trong đến vàng cho thấy chức năng thận bình thường. Tuy nhiên khi xuất hiện các triệu chứng như nước tiểu nổi bọt hay chuyển đổi màu sắc một cách bất thường là tín hiệu chỉ điểm tình trạng sức khỏe có thể gặp vấn đề.

"Có rất nhiều nguyên nhân gây ra hiện tượng nước tiểu đậm màu và có bọt. Nhưng trường hợp nước tiểu nổi bọt xuất hiện nhiều lần và kéo dài, bạn cần phải lưu ý vì nguyên nhân có thể xuất phát từ bệnh lý", bác sĩ Hiếu Nhân chia sẻ.

Nước tiểu nổi bọt xuất hiện nhiều lần và kéo dài có thể là một dấu hiệu bệnh lý

MINH HỌA: SHUTTERSTOCK

Một số nguyên nhân làm nước tiểu có bọt

Mất nước. Nếu đang trong quá trình vận động với cường độ cao nhưng ít bù đắp nước cho cơ thể thì lúc đi vệ sinh sẽ thấy hiện tượng nước tiểu nổi nhiều bọt. Không chỉ vậy, những trường hợp sốt cao, tiêu chảy, ít uống nước mỗi ngày... đều dễ bắt gặp tình trạng này. Nguyên nhân là lúc này cơ thể đang trong tình trạng mất nước, khi đó, nước tiểu sẽ trở nên đặc hơn và tạo ra nhiều bọt.

Protein nước tiểu tăng cao. Trong nước tiểu của người khỏe mạnh chỉ chứa một lượng nhỏ protein. Tuy nhiên, khi thận bị tổn thương sẽ không còn đảm bảo được chức năng hợp lý, có thể khiến quá nhiều protein bị rò rỉ ra nước tiểu, dẫn đến protein niệu và gây ra hiện tượng nước tiểu có bọt. Đây là một dấu hiệu của bệnh thận mạn tính hoặc bệnh thận giai đoạn cuối.

Vấn đề về thận. Nước tiểu có bọt cảnh báo bệnh lý về thận. Trong đó, tiêu biểu là một số bệnh lý như suy thận, sỏi thận, nhiễm trùng đường tiết niệu...

Nguy cơ mắc các bệnh lý về thận xảy ra nhiều hơn ở những người mắc bệnh tiểu đường, tăng huyết áp, tiền sử gia đình mắc bệnh thận. Do đó, những đối tượng mắc các bệnh này nên đi khám sức khỏe nếu đi tiểu có bọt.

Xuất tinh ngược dòng. Xuất tinh ngược dòng là hiện tượng tinh trùng theo đường bàng quang chảy ra ngoài qua nước tiểu, trái với quy luật thông thường là xuất ra từ niệu đạo. Vì vậy, khi quan hệ tình dục, lượng tinh trùng sẽ xuất ra nhiều qua đường nước tiểu khiến nước tiểu có màu trắng đục lợn cợn, có thể nhìn giống có bọt.

Nguyên nhân khác. Bệnh tăng huyết áp có thể dẫn đến tổn thương thận, gây nên tình trạng màu sắc nước tiểu bất thường hoặc tạo nhiều bọt.

Nước tiểu bị đục hoặc có những bất thường như đi tiểu đau, mùi hôi, ngứa bộ phận sinh dục... còn có thể xuất phát từ những nguyên nhân như viêm âm đạo, âm hộ, tiền liệt tuyến, nhiễm trùng các bệnh lây qua đường tình dục.

Nước tiểu nổi bọt mặc dù thấy đơn giản nhưng lại ẩn chứa nhiều vấn đề nguy hiểm. Do đó, nếu tính chất, màu sắc nước tiểu bất thường và kéo dài, cần nhanh chóng liên hệ với bác sĩ chuyên khoa tiết niệu hoặc đến trực tiếp các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám.

Màu sắc của nước tiểu là yếu tố có vai trò không nhỏ trong việc thể hiện bất thường sức khỏe của mỗi người. Có những khi sự thay đổi về màu sắc nước tiểu chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và không đáng lo nhưng cũng có lúc nó lại là dấu hiệu tiềm ẩn của bệnh lý nào đó. Vậy nước tiểu màu vàng tươi có phải là hiện tượng đáng lo ngại không, bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu hơn về vấn đề này.

1. Nước tiểu bình thường có màu gì?

Nước tiểu là chất thải do thận bài tiết ra ngoài cơ thể qua đường niệu đạo. Màu sắc của nước tiểu bị chi phối bởi sắc tố urochrome (urobilin), nằm trong gam màu từ trắng trong cho đến vàng nhạt và hổ phách đậm. Bình thường nước tiểu trong suốt hoặc vàng nhạt, không máu, không có hạt.

Do nhiều nguyên nhân khác nhau, nước tiểu có thể thay đổi màu sắc từ trắng trong sang các sắc tố khác trong gam màu vàng

Khi cơ thể càng được nạp nhiều nước thì sắc tố của nước tiểu càng nhạt đi. Trong nước tiểu có một số chất thải không cần thiết do cơ thể loại bỏ ra nên màu sắc của nước tiểu nếu không ở dải màu vàng sáng thì nó có thể là dấu hiệu bất thường về sức khỏe.

2. Nước tiểu màu vàng tươi - nguyên nhân và hướng xử trí

2.1. Tại sao nước tiểu có màu vàng tươi?

Sự cân bằng về màu sắc của nước tiểu bị chi phối bởi urochrome. Đây là sản phẩm được thải ra từ sự phân hủy hemoglobin - protein trong tế bào hồng cầu giúp đưa oxy đi khắp cơ thể. Mỗi ngày, có hàng triệu tế bào hồng cầu được thay thế nên cơ thể cần phải phá vỡ tế bào cũ. Quá trình này sinh ra urochrome và thải ra trong nước tiểu khiến cho nước tiểu có màu vàng.

Không phải lúc nào nước tiểu màu vàng tươi cũng là dấu hiệu cảnh báo vấn đề về sức khỏe nhưng trong một số trường hợp cần phải thận trọng để kịp thời phát hiện bất thường. Các nguyên nhân gây nên màu vàng tươi của nước tiểu thường gồm:

Dư thừa vitamin B12 là một trong các nguyên nhân gây ra hiện tượng nước tiểu màu vàng tươi

- Uống nước quá ít khiến cho nước tiểu bị cô đặc và có màu vàng tươi, nếu càng uống ít nước thì nước tiểu càng chuyển sang màu vàng đậm.

- Dư thừa vitamin B nhất là là B2 và B12 khiến cho lượng vitamin dư thừa thoát ra khỏi cơ thể qua đường nước tiểu và làm cho nước tiểu màu vàng tươi. Tuy nhiên tình trạng này gần như là vô hại với sức khỏe nên không đáng lo lắng.

- Quá trình mang thai cũng có thể khiến nước tiểu của thai phụ có màu vàng tươi, tuy hầu hết các trường hợp gặp hiện tượng này không phản ánh bất thường về sức khỏe nhưng cũng nên theo dõi kỹ sự thay đổi sắc tố của nước tiểu để xét nghiệm, kịp thời phát hiện bất thường trong thai kỳ.

2.2. Ai có nguy cơ bị nước tiểu màu vàng tươi?

Như đã nói đến ở trên, sở dĩ nước tiểu màu vàng tươi chủ yếu là do mất nước (xuất phát từ việc đổ mồ hôi, nôn mửa, tiêu chảy) hoặc dư thừa vitamin nhóm B. Yếu tố làm tăng tình trạng này gồm:

- Vận động viên, nhất là những người tham gia môn thể thao sức bền như đua xe đạp, marathon,...

- Người mắc một số bệnh lý mạn tính như: xơ nang, bệnh thận, tiểu đường, rối loạn tuyến thượng thận,...

- Tiêu chảy và nôn mửa, thường gặp ở trẻ nhỏ.

Ngoài ra, người lớn tuổi cũng có thể gặp tình trạng mất nước do họ uống quá ít nước vì ngại phải đứng dậy đi vệ sinh nên cũng có thể gặp hiện tượng nước tiểu màu vàng tươi.

2.3. Nên làm gì khi nước tiểu có màu vàng tươi?

Nhìn chung, đại đa số trường hợp nước tiểu màu vàng tươi không xuất phát từ vấn đề nào đó đáng lo ngại về sức khỏe vì lý do thường gặp là uống không đủ nước, sử dụng nhiều thực phẩm màu vàng, vitamin hoặc thuốc đang sử dụng,...

Xét nghiệm nước tiểu giúp tìm ra nguyên nhân nước tiểu màu vàng tươi có xuất phát từ bất thường về sức khỏe hay không

Để khắc phục hiện tượng nước tiểu có màu vàng tươi trước tiên cần phải xác định ra tác nhân gây nên sự biến đổi ấy. Bên cạnh đó, việc dừng uống vitamin, điều chỉnh hàm lượng thức ăn đưa vào cơ thể hoặc tăng lượng nước tiêu thụ cũng là một giải pháp nên làm. Khi đã thực hiện những điều này mà vẫn xảy ra tình trạng nước tiểu màu vàng tươi suốt một thời gian dài thì nên gặp bác sĩ chuyên khoa kiểm tra.

Nếu bạn đến gặp bác sĩ chuyên khoa, bạn có thể sẽ được hỏi một số câu hỏi như:

- Thời gian nước tiểu có màu như vậy là bao lâu rồi?

- Nước tiểu có mùi bất thường không?

- Nước tiểu có máu không?

- Đi tiểu tiện có đau không hay có bất cứ dấu hiệu nào khác thường không?

Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể hỏi về loại thuốc mà bạn đang sử dụng nên bạn cần ghi nhớ để thông tin đầy đủ cho bác sĩ về tên các loại thuốc mà bạn đang dùng trong thời gian gần đây.

Dựa trên màu sắc nước tiểu và những triệu chứng mà bạn đang gặp phải, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn tiến hành một số xét nghiệm cần thiết để có cơ sở chẩn đoán đúng về tình trạng sức khỏe của bạn như: xét nghiệm nước tiểu (kiểm tra bất thường bệnh lý hoặc dấu hiệu nhiễm trùng), xét nghiệm máu (kiểm tra chức năng gan thận),...

Một số chẩn đoán hình ảnh sau đây cũng có thể sẽ được bác sĩ yêu cầu ở những người gặp hiện tượng nước tiểu màu vàng tươi kéo dài:

- Siêu âm đường tiết niệu, thận hoặc bàng quang.

- Chụp CT vùng chậu, bụng nếu nghi ngờ sỏi đường tiết niệu.

Khi đã có kết quả xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh, bác sĩ sẽ lấy đó làm căn cứ để đưa ra kế hoạch điều trị cho người bệnh.

Không phải mọi trường hợp nước tiểu màu vàng tươi đều bất thường, đôi khi chỉ cần thay đổi trong lối sống hàng ngày nước tiểu của bạn lại trở về màu trắng trong như bình thường. Ví dụ như: nếu màu vàng tươi của nước tiểu do một số loại thực phẩm mà bạn ăn vào thì chỉ cần bạn ăn chúng ít đi màu nước tiểu sẽ khác hoặc bạn cũng có thể thử uống nhiều nước hơn xem màu sắc nước tiểu có cải thiện hay không.

Nếu những chia sẻ trên đây vẫn chưa giải tỏa được khúc mắc về hiện tượng nước tiểu màu vàng tươi, bạn có thể đặt lịch lấy mẫu xét nghiệm tại nhà với Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC qua tổng đài đặt lịch và tư vấn sức khỏe 24/7: 1900 56 56 56. Sau khi đã có kết quả xét nghiệm, đội ngũ Chuyên gia Y tế, bác sĩ của bệnh viện sẽ tư vấn cụ thể để bạn biết về tình trạng sức khỏe của mình và đưa ra phương án để bạn khắc phục tình trạng ấy.