Nghệ thuật của bài Bánh chưng, bánh đây

Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức tác phẩm Bánh chưng, bánh giầy Ngữ văn lớp 6, bài học tác giả - tác phẩm Bánh chưng, bánh giầy trình bày đầy đủ nội dung, bố cục, tóm tắt, dàn ý phân tích, sơ đồ tư duy và bài văn phân tích tác phẩm.

A. Nội dung tác phẩm Bánh chưng, bánh giầy

Tóm tắt truyện: Hùng Vương thứ sáu có mười hai người con trai, về già muốn truyền ngôi cho người xứng đáng. Vua không biết chọn ai nên đã làm một cuộc thi vào ngày lễ Tiên vương ai làm vừa ý nhà vua sẽ được truyền ngôi cho. Các lang đều đua nhau tìm những của ngon vật lạ, độc nhất đem đến lễ Tiên vương. Chỉ có Lang Liêu là người buồn nhất. Chàng là con trai thứ mười tám, mẹ chàng bị vua ghẻ lạnh, ốm và chết. Các anh đều sai người tìm những của quý ở trên rừng, dưới biển. Còn Lang Liêu gắn bó với đồng áng, ruộng lúa, trồng khoai bây giờ không biết lễ Tiên vương thứ gì. Một đêm, trong giấc mộng Lang Liêu được thần lấy lúa gạo làm bánh mà lễ. Tỉnh dậy, chàng lấy gạo nếp, đậu xanh và thịt lợn làm hai thứ bánh, một thứ bánh tròn tượng trưng cho trời, một bánh hình vuông tượng trưng cho đất. Đến ngày lễ Tiên Vương, các lang mang sơn hào hải vị, riêng Lang Liêu mang hai thứ hai đó ra. Nhà vua nhìn thấy bèn hỏi và Lang Liêu kể chuyện giấc mộng, vua rất vừa ý bèn đặt tên hai thứ bánh là bánh chưng và bánh giầy. Từ đó, vào ngày tết cổ truyền của Việt Nam không thể thiếu hai thứ bánh để lễ bàn thờ tổ tiên.

B. Tìm hiểu tác phẩm Bánh chưng, bánh giầy

1. Thể loại: Truyền thuyết.

2. Bố cục: 3 phần

- Phần 1: Từ đầu đến “chứng giám”: Nhà vua ra cuộc thi để chọn ra người truyền ngôi.

- Phần 2: Tiếp theo đến “hình tròn”: Các Lang và Lang Liêu tìm các lễ vật

- Phần 3: Phần còn lại: Ý nghĩa và tục lễ làm bánh chưng, bánh giầy.

3. Giá trị nội dung:

- Giải thích nguồn gốc của bánh chưng, bánh giầy.

- Phản ánh thành tựu văn minh nông nghiệp ở buổi đầu dựng nước với thái độ đề cao lao động, đề cao nghề nông và thể hiện sự thờ kính Trời, Đất, tổ tiên của nhân dân ta.

4. Giá trị nghệ thuật

- Truyện có nhiều chi tiết nghệ thuật tiêu biểu cho truyện dân gian [ nhân vật chính – Lang Liêu – trải qua cuộc thi tài, được thần giúp đỡ và được nối ngôi vua…]

- Sử dụng các chi tiết tưởng tượng kì ảo

- Lối kể chuyện dân gian theo trình tự thời gian.

C. Sơ đồ tư duy Bánh chưng, bánh giầy

D. Đọc hiểu văn bản Bánh chưng, bánh giầy

1. Nhà vua ra cuộc thi để tìm người truyền ngôi

- Hoàn cảnh: Giặc ngoài đã yên, nhà vua có thể tập trung chăm lo cho nhân dân được no ấm; nhà vua đã già muốn truyền ngôi

- Ý của vua: Người nối ngôi phải nối được chí vua, không nhất thiết là con trưởng. Nhà vua có mười hai người con trai không biết chọn ai xứng đáng

- Cách thức: Điều vua đòi hỏi mang tính chất một câu đố thử tài [ nhân ngày lễ Tiên Vương, ai làm vừa ý vua sẽ được truyền ngôi]

=> Nhà vua thật anh minh, lỗi lạc , muốn truyền ngôi cho người phải có chí, có đức.

2. Các Lang và Lang Liêu tìm và làm lễ vật

- Các Lang đua nhau tìm những củ ngon vật lạ, lên rừng xuống biển để tìm những lễ vật độc nhất

- Lang Liêu là chàng hoàng tử buồn nhất. Chàng là người thiệt thòi nhất. Từ khi lớn, chỉ chăm lo đến việc đồng áng, gắn bó với lúa gạo, khoai.

- Chàng là người duy nhất hiểu được ý thần “Trong trời đất, không có gì quý bằng hạt gạo”; “Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên vương”. Thần ở đây chính là nhân dân. Bởi nhân dân rất quý trọng hạt gạo làm ra để nuôi sống mình.

- Lang Liêu làm theo lời thần chỉ:

+ Chàng chọn thứ gạo nếp thơm lừng, trắng tinh, hạt nào hạt nấy tròn mẩy, đem vo sạch, lấy đậu xanh, thịt lợn làm nhan, dùng lá dong trong vườn gói thành hình vuông, nấu một ngày một đêm.

+ Cũng thứ bánh ấy, chàng đổi kiểu đồ lên, giã nhuyễn nặn thành hình tròn.

3. Ý nghĩa của tục lệ bánh chưng, bánh giầy

- Lang Liêu mang hai thứ bánh lên lễ Tiên vương.

- Nhà vua ngạc nhiên khi nhìn hai thứ bánh ấy, hỏi Lang Liêu và chàng kể chuyện giấc mộng.

- Bánh Lang Liêu được chọn làm tế Trời, Đất, và Tiên vương.

- Sau đó, ai ăn xong cũng tấm tắc khen. Nhà vua bèn đặt tên cho hai thứ bánh đó là bánh chưng và bánh giầy.

- Tục lệ của nước ta được hình thành từ đó: Vào ngày lễ Tết cổ truyền, không thể thiếu bánh chưng, bánh giầy để lễ ông bà, tổ tiên.

• Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!

Soạn bài Bánh chưng, bánh giầy chương trình lớp 6 mới bộ sách Chân trời sáng tạo:

• Soạn bài Bánh chưng, bánh giầy - sách Chân trời sáng tạo

Bài giảng: Bánh chưng bánh giầy - Cô Trương San [Giáo viên VietJack]

Xem thêm: Thể loại Truyền thuyết ?

1. Tóm tắt

Quảng cáo

Lúc vua Hùng về già muốn truyền ngôi cho các con nên ra điều kiện: không kể con trưởng, con thứ, miễn ai làm vừa ý Tiên Vương sẽ được nối ngôi. Các lang đua nhau tìm kiếm của ngon vật lạ trên rừng dưới biển dâng cho vua cha. Riêng có Lang Liêu, người con thứ mười tám, sau khi mộng thấy thần đã làm một loại bánh hình vuông, một loại bánh hình tròn để dâng vua. Vua vô cùng hài lòng mang bánh lễ Tiên Vương, và được kế ngôi vua. Từ đó, bánh chưng, bánh giầy trở thành lễ vật không thể thiếu trong dịp Tết lễ.

2. Bố cục[3 phần]

- Phần 1 [từ đầu đến “có Tiên vương chứng giám”]: Nhà vua ra quyết định truyền ngôi

- Phần 2 [tiếp đó đến “nặn hình tròn”]: Lang Liêu và các hoàng tử tìm kiếm và làm lễ vật

- Phần 3 [còn lại]: Ý nghĩa và tục lệ làm bánh chưng, bánh giầy

3. Giá trị nội dung

Quảng cáo

Truyền thuyết “Bánh chưng bánh giầy” vừa giải thích nguồn gốc của bánh chưng, bánh giầy vừa phản ánh thành tựu văn minh nông nghiệp ở buổi đầu dựng nước với thái độ đề cao lao động, đề cao nghề nông và thể hiện sự tôn kính Trời, Đất và tổ tiên của nhân dân ta

4. Giá trị nghệ thuật

- Sử dụng các chi tiết tưởng tượng kì ảo

- Lối kể chuyện dân gian: theo trình tự thời gian

I. Mở bài

Quảng cáo

- Giới thiệu về thể loại truyền thuyết [khái niệm truyền thuyết, khái quát đặc trưng thể loại truyền thuyết…]

- Giới thiệu về truyền thuyết “Bánh chưng, bánh giầy” [tóm tắt truyền thuyết, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…]

II. Thân bài

1. Nhà vua ra quyết định truyền ngôi

- Hoàn cảnh truyền ngôi: giặc ngoài đã dẹp yên, vua đã già, muốn truyền ngôi

- Người nối ngôi vua phải là người nối được chí vua, không nhất thiết phải là con trưởng

- Cách thức: một câu đố để thử tài – “ai làm vừa ý ta, ta sẽ truyền ngôi cho”

→ Cách chọn người nối ngôi của vua Hùng khác với các đời vua trong lịch sử

2. Lang Liêu và các hoàng tử tìm kiếm, làm lễ vật

- Các hoàng tử đua nhau làm lễ thật hậu, thật ngon đem về lễ Tiên vương, họ đi tìm của quý trên rừng xuống biển

- Lang Liêu là người thiệt thòi nhất, từ khi lớn lên, chỉ chăm lo việc đồng áng, trồng lúa trồng khoai, trong nhà chỉ có khoai, lúa là nhiều

- Lang Liêu nằm mộng thấy thần, được thần mách bảo, Lang Liêu nghe lời thần làm lễ vật dâng vua cha:

   + Chọn thứ gạo nếp thơm lừng, trắng tinh, đem vo sạch, lấy đậu xanh, thịt lợn làm nhân, dùng lá dong trong vườn gói thành bánh hình vuông, nấu một ngày một đêm thật nhừ.

   + Thứ gạo nếp ấy, chàng đồ lên, giã nhuyền, nặn hình tròn

3. Ý nghĩa và tục lệ bánh chưng, bánh giầy

- Bánh của Lang Liêu được chọn để tế Trời, Đất cùng Tiên vương

- Sau khi lễ xong, vua cùng quần thần ăn bánh, ai cũng tấm tắc khen ngon

- Lang Liêu là người hiểu ý nhà vua nên được truyền ngôi cho. Ý nghĩa món bánh của Lang Liêu:

   + Bánh hình tròn tượng trưng cho trời nên gọi là bánh giầy

   + Bánh hình vuông tượng trưng là đất, thịt mỡ, đậu xanh, lá dong là tượng cầm thú, cây cỏ, muôn loài, đặt tên là bánh chưng

   + Lá bọc ngoài, mĩ vị ở trong là ngụ ý đùm bọc nhau

- Tục lệ ở nước ta: chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi và có tục ngày Tết làm bánh chưng, bánh giầy, thiếu bánh chưng, bánh giầy là thiếu hẳn hương vị ngày Tết

III. Kết bài

- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản;

   + Nội dung: Truyền thuyết “Bánh chưng bánh giầy” vừa giải thích nguồn gốc của bánh chưng, bánh giầy vừa phản ánh thành tựu văn minh nông nghiệp ở buổi đầu dựng nước với thái độ đề cao lao động, đề cao nghề nông và thể hiện sự tôn kính Trời, Đất và tổ tiên của nhân dân ta

   + Nghệ thuật: sử dụng các yếu tố tưởng tượng, kì ảo, cách kể chuyện dân gian

- Cảm nhận của bản thân về truyền thuyết: hiểu hơn về nguồn gốc của một loài bánh…

Xem thêm các bài viết về Tác giả, tác phẩm Ngữ văn lớp 6 hay khác:

• Thánh Gióng
• Sơn Tinh, Thủy Tinh
• Sự tích Hồ Gươm
• Truyện Cổ tích
• Sọ Dừa

Xem thêm các loạt bài Để học tốt Ngữ văn lớp 6 hay khác:

• Hỏi bài tập trên ứng dụng, thầy cô VietJack trả lời miễn phí!

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 6 có đáp án

Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.

Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k10: fb.com/groups/hoctap2k10/

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Các bài Soạn văn lớp 6 siêu ngắn được biên soạn bám sát câu hỏi sgk Ngữ Văn lớp 6 Tập 1, Tập 2 giúp bạn dễ dàng soạn bài Ngữ Văn 6 hơn.

Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.

tac-gia-tac-pham-lop-6.jsp