Tiết thanh minh năm 2023 kéo dài bao nhiêu ngày

Về mặt nghĩa đen, thanh là khí trong, minh là sáng sủa. Thanh minh nghĩa là khí trời mát mẻ quang đãng. Tiết Thanh minh kéo dài khoảng 15 - 16 ngày.

Năm 2023, tết Thanh minh sẽ nhằm ngày 5/4 dương lịch (15/2 âm lịch), sau khi kết thúc tiết Xuân phân và kéo dài đến ngày 20/4.

Thanh minh là dịp con cháu thực hiện nghi lễ tảo mộ. Ảnh minh họa: VietNamNet.

Truyện Kiều của Nguyễn Du có câu thơ nổi tiếng mà hầu như người Việt nào cũng thuộc: "Thanh minh trong tiết tháng Ba/ Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh...". Câu này khiến mọi người nghĩ rằng tết Thanh minh luôn diễn ra vào tháng 3 âm lịch.

Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay người ta tính các tiết khí theo lịch dương. Năm Quý Mão nhuận tháng 2 nên tết Thanh minh nhằm vào 15/2 âm lịch chứ không phải tháng 3 âm lịch. Ý nghĩa của tết Thanh minh Tết Thanh minh là sự kiện có ý nghĩa quan trọng về tâm linh của người Việt. Ngày tết Thanh minh gắn với nghi lễ tảo mộ, sửa sang lại phần mộ của gia tộc cho khang trang, sạch sẽ hơn. Vì thế, đây cũng là dịp để mọi người tri ân, tưởng nhớ những người thân đã mất.

Theo TS Nguyễn Ánh Hồng, Trưởng khoa Văn hóa Phát triển (Học viện Báo chí và Tuyên truyền), vào ngày Thanh minh, người dân đi tảo mộ gia tiên và làm lễ cúng gia tiên sau tảo mộ. Công việc chính của tảo mộ là sửa sang các ngôi mộ của tổ tiên và thắp hương cho người đã khuất.

Trong ngày tết Thanh minh, người già hay trẻ đều ra phần mộ dòng họ để có trách nhiệm hơn với gia đình, bày tỏ lòng thành kính, biết ơn các thế hệ trước.

Người Tày, Nùng ở Cao Bằng tảo mộ trong tiết Thanh minh. Ảnh minh họa: VietNamNet.

Dịp Thanh minh, các nghĩa trang thường nhộn nhịp, bởi trẻ con cũng được cho đi theo để nhận biết mộ phần của tổ tiên, học hỏi các nghi lễ truyền thống.

Những người sống xa quê cũng thường thu xếp công việc để về quê tảo mộ. Nhiều người không về đúng ngày tết Thanh minh. Thế nhưng, họ có thể về bất kỳ ngày nào miễn vẫn còn trong tiết Thanh minh.

Sự nhân văn của người Việt cũng thể hiện trong dịp Thanh minh qua việc giúp sửa sang, quét tước cho những ngôi mộ vô chủ, hoặc những mộ phần ít người thăm viếng. Khi thắp hương cho mộ phần gia tộc mình, mọi người thường thắp cho mỗi ngôi mộ xung quanh một nén hương.

Ngày Tết Thanh Minh là một ngày không phải là lễ Tết lớn nhưng lại đượm đầy ý nghĩa và tinh hoa truyền thống. Bạn có biết rằng Tết Thanh Minh năm nay sẽ rơi vào ngày nào của lịch Dương 2023 không? Hãy cùng Di Động Việt khám phá và hiểu sâu hơn về văn hóa quý báu này của dân tộc bên dưới.

1. Ngày Thanh Minh 2023 trùng với ngày nào theo Dương lịch?

Thời gian diễn ra Tết Thanh Minh không cố định ngày nào. Dịp lễ này bắt đầu kể từ 4-5/4 (sau khi tiết Xuân Phân kết thúc) và kéo dài tới khoảng ngày 20-21/4 Dương lịch (khi tới tiết Cốc Vũ). Đây là dịp để con cháu về thăm mộ của tổ tiên, dọn dẹp, vệ sinh lại mộ, cúng kiến đầy đủ để ông bà phù hộ cho gia đình được bình an và phát đạt.

Đi tảo mộ

Vào năm nay, Tết Thanh Minh trùng với thứ tư ngày mùng 5/4/2023 (tức ngày 15/2, ngày Quý Tỵ, tháng Ất Mão năm Quý Mão Âm lịch).

2. Nguồn gốc ra đời ngày Tết Thanh Minh

Theo ông Nguyễn Hùng Vĩ – nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, Thanh Minh chính là một trong 24 Tiết Khí hàng năm và nó nằm ở vị trí thứ 5. Theo quan niệm phương Đông, ngày đầu tiên của Tiết Thanh Minh sẽ được lấy làm mốc diễn ra ngày lễ Thanh Minh.

Theo nghĩa đen, Thanh Minh có nghĩa là không khí trong lành, tươi sáng và mát mẻ, trời quang mây tạnh. Khoảng thời gian này sẽ kéo dài trong khoảng 15-16 ngày.

Thắp nhang và cúng bái tổ tiên

Truyện Kiều của Nguyễn Du đã có 1 câu thơ mình ai ai cũng biết đó là “Thanh minh trong tiết tháng Ba / Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh…”. Câu thơ này đã làm cho nhiều người ngầm hiểu là dịp Tết Thanh Minh luôn diễn ra trong tháng Ba Âm lịch.

Tuy nhiên, hiện nay thì mọi người tính Tiết Khí theo lịch Dương. Vì vậy, Tết Thanh Minh sẽ rơi vào ngày 15/2 Âm lịch năm Quý Mão chứ không phải là vào tháng 3 Âm lịch như mọi người lầm tưởng.

3. Ý nghĩa ngày Thanh Minh

Trong phong tục của Việt Nam, Tết Thanh Minh là dịp để tưởng nhớ và tri ân đến những người thân đã khuất bằng phong tục đi tảo mộ. Đây là thời điểm để sửa sang, làm đẹp lại phần mộ của gia tộc để nơi nghỉ ngơi của tổ tiên trở nên tôn nghiêm và sạch sẽ hơn.

Vào dịp Tết Thanh Minh, các gia đình sẽ dành thời gian cùng tới nghĩa trang và mang theo dụng cụ để chăm sóc mộ phần. Những ngôi mộ còn chưa được xây dựng xong sẽ được đắp lại kỹ càng, dọn cỏ và cắt tỉa những cây hoang mọc trên mộ. Điều này giúp ngăn trâu bò đến phá hay rắn chuột đào hang làm tổ bên trong, ảnh hưởng tới “giấc ngủ ngàn thu” của người bên trong.

Những ngôi mộ đã xây xong sẽ được quét dọn, vệ sinh và sau đó được trang trí bằng hương hoa và các lễ vật. Khi đã thắp hương cho mộ xong, người thân tới viếng sẽ đốt vàng mã để tỏ lòng thành kính và tưởng niệm đến người đã mất.

Thắp nhang để tưởng nhớ tổ tiên, ông bà

Dịp Tết Thanh Minh không chỉ là lúc để tưởng nhớ về tổ tiên mà còn là cơ hội để giáo dục đạo đức cho các thế hệ trẻ. Lúc này, trẻ em thường được cho đi cùng để được học hỏi về lòng kính ngưỡng gia tiên và cách thực hiện các nghi lễ truyền thống. Bên cạnh đó, ngay cả những người sống xa quê cũng thường thu xếp để về với gia đình và tảo mộ. Bạn không cần nhất thiết phải đi đúng ngày mà có thể chọn ngày mà nhiều người có thể đi được cũng được.

Tết Thanh Minh cũng là thời điểm để thể hiện sự nhân văn của người Việt. Người viếng cũng thường giúp sửa sang, quét dọn cho những ngôi mộ không có hoặc có ít người thăm viếng. Khi thắp hương cho mộ phần của tổ tiên mình, mọi người thường thắp cho mỗi ngôi mộ xung quanh một nén hương để cùng được chia sẻ lòng thành kính.

4. Những hoạt động khác diễn ra vào ngày Tết Thanh Minh

Dưới đây là một vài hoạt động phổ biến thường diễn ra vào ngày Tết Thanh Minh tại nước ta. Cùng tìm hiểu ngay nhé!

4.1. Chuẩn bị mâm cúng chỉn chu

Trong ngày Tết Thanh Minh, việc chuẩn bị mâm cỗ cũng được coi là một phần quan trọng không thể thiếu. Đây là thời điểm để mọi người trong gia đình cùng nhau đi chợ, mua sắm đồ để chuẩn bị mâm cúng. Tùy theo phong tục và địa phươn mà mâm cúng được chuẩn bị khác nhau nhưng chủ yếu vẫn là một mâm cơm bình thường để mời một bữa đến tổ tiên và ông bà. Đây không phải là khoa trương hay mở tiệc tùng linh đình mà là một buổi ăn uống đơn giản để tưởng nhớ người đã khuất.

Mâm cúng chỉn chu và đầy đủ

4.2. Hội đạp thanh

Lúc xưa, vào dịp Tết Thanh Minh các lứa nam nữ trẻ thường du xuân và tận hưởng cuộc sống. Họ tham gia vào hội gọi là đạp thanh (hay còn biết tới là giẫm lên cỏ). Tuy nhiên, theo thời gian thì lễ hội này dần trở nên ít phổ biến ở Việt Nam. Một số địa phương ở Trung Quốc tới nay vẫn còn duy trì lễ hội này.

5. Cúng Thanh Minh cần chuẩn bị những gì?

Những lệ vật thường gồm có: Gà, rượu, giò chả, thịt, xôi, canh măng, miến xào. Ngoài ra, những thứ không thể thiếu để mọi người cúng Thanh Minh đó là hoa, đèn, nhang, tiền vàng, trái cây, trầu cau.

5.1. Ngoài mộ

Trong lễ tảo mộ, mọi người sắp xếp đồ cúng và nhớ đặt trái cây, tiền vàng cùng nhau nhưng lễ mặn thì để ra riêng. Sau đó, thắp nhang và đèn lền nhưng chỉ nên cắm 1 hoặc 3 nén để tránh kiêng kỵ. Tiếp theo, hãy vái đầu vài lần để tỏ lòng thành kính với quan thổ công thổ địa rồi chúng ta mới mời gia tiên trở về và đọc văn khấn Tiết Thanh Minh.

Chuẩn bị mâm cúng trên mộ

5.2. Tại nhà

Trong lễ cúng Thanh Minh ở nhà, việc dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ là điều rất quan trọng, đặc biệt là vị trí bàn thờ gia tiên. Mâm cỗ cúng cũng cần được chuẩn bị sẵn ở nhà để thực hiện sau khi đã xong lễ tảo mộ. Các bạn cũng thắp nhang và khấn vái cũng giống như các tục cúng khác. Tuy nhiên, để thể hiện lòng thành kính đối với ông bà tổ tiên thì gia chủ cần giữ thái độ trang trọng và thành tâm trong suốt lúc cúng.

Chuẩn bị mâm cúng ở nhà

5. Các lưu ý vào ngày Tết Thanh Minh để tránh vận hạn

Khi đi tảo mộ trong dịp Tết Thanh Minh, mọi người cần lưu ý những điều sau để tránh gặp phải những điều không may:

• Khi đi qua mộ của người khác tránh giẫm đạp cùng như đá đồ cúng của để tránh bị vận xui. Đặc biệt là các thanh niên và trẻ em cần chú ý đến điều này.
• Phụ nữ đang trong kỳ kinh nguyệt, mang thai hay người bị phong hàn thấp khớp không nên đi tảo mộ để tránh bị ảnh hưởng bởi khí lạnh và năng lượng xấu.
• Tuy tảo mộ là khoảng thời gian để gia đình quây quần và thực hiện các hoạt động cúng bái cũng như chụp ảnh kỷ niệm nhưng điều này là không nên tại khu vực nghĩa trang nhằm tôn trọng và bảo vệ không gian linh thiêng này.
• Trước khi bắt đầu tu sửa và dọn dẹp mộ phần, bạn cần thắp nhang khấn gia tiên để xin phép. Sau đó, chúng ta cần dọn sạch sẽ và kiểm tra lại mộ thật kỹ để tránh bị chuột rắn rết bò vào trong.
• Không nên bàn tán chỉ trích hay chỉ trỏ vào mộ của người khác để tránh mang lại vận xui cũng như để bày tỏ sự tôn trọng đối với những người đã khuất.
• Trong quá trình đi tảo mộ, chúng ta cần giữ vệ sinh và tránh gây ô nhiễm cho khu vực nghĩa trang.

Lau dọn, vệ sinh phần mộ

6. Văn khấn tổ tiên, ông bà vào ngày Tiết Thanh Minh

Dưới đây là 2 mẫu văn khấn Tết Thanh minh cho tổ tiên, ông bà tại mộ và tại nhà mà bạn có thể tham khảo và áp dụng.

6.1. Văn khấn Thanh Minh ngoài mộ

Những lễ vật cúng Thanh Minh khi tảo mộ thường sẽ gồm có: Trầu cau, nhang đèn, rượu thịt (gà luộc, giò heo hay 1 khoanh giò nạc), giấy tiền vàng bạc, trái cây.

Sau đây là mẫu văn khấn Thanh Minh ở ngoài mộ dành cho các gia chủ:

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương

Con Kính lạy Hương linh………………(Hiển khảo, Hiển tỷ hoặc Tổ Khảo………….

Hôm nay là ngày.………….

Nhân tiết:………………………….

Tín chủ (chúng) con ……………………………

Ngụ tại:…………………….

Chúng con và toàn thể gia đình con cháu, nhờ công ơn võng cực, nền đức cao dầy, gây dựng cơ nghiệp của………….. chạnh lòng nghĩ đến âm phần ở nơi hoang vắng, tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước mộ, kính mời chân linh……………………lai lâm hiến hưởng.

Chúng con xin phép được sửa sang phần mộ, bồi xa, bồi thổ, tu sửa minh đường hậu quỷ cho thêm vững chắc. Nhờ ơn Phật Thánh phù trì, đội đức trời che đất chở, cảm niệm Thần linh phù độ, khiến cho được chữ bình an, âm siêu dương thái. Con cháu chúng con xin vì chân linh..……..Phát nguyện tích đức tu nhân, làm duyên, làm phúc cúng dâng Tin Bảo, giúp đỡ cô nhi quả phụ, tế bần cứu nạn, hiếu thuận tông nhân để lấy phúc này hướng về Tiên Tổ.

Cúi xin linh thiêng chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì con cháu, qua lại soi xét cửa nhà. Che tai cứu nạn, ban tài tiếp lộc, điều lành mang đến, điều dữ xua đi. Độ cho gia đạo hưng long, quế hờ tươi tốt, cháu con vinh hưởng lộc trời, già trẻ nhuần ơn Phật Thánh.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin chứng giám.

Sau khi hoàn thành nghi thức khấn, chúng ta chờ xong 2/3 tuần hương rồi tạ lễ, đốt giấy tiền, xin lộc rồi về nhà cúng gia thần và gia tiên.

6.2. Văn khấn Thanh Minh tại nhà

Mỗi gia đình có những cách thể hiện sự tôn kính đặc trưng riêng đối với tổ tiên. Đó có thể là một mâm cơm đầy đủ với xôi thơm ngon, gà luộc nóng hổi và các món ăn truyền thống như giò, canh măng, miến, xào,… Hay chỉ đơn giản là thắp nhang với trái cây tươi, trà tàu hay vài điếu thuốc để thông báo với các vị tiền bối, gia tiên vào ngày Thanh Minh.

Mọi người mặc trang phục chỉn chu, đứng trước hương án, đốt nhang đèn rồi khấn như sau:

Nam mô A di Đà Phật!

Nam mô A di Đà Phật!

Nam mô A di Đà Phật!

Con lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương.

Con lạy gia tiên tiền tổ, họ hàng nội ngoại hai bên gia tộc họ…

Con lạy bà tổ cô ông mãnh, ông bà, cô bé Đỏ, cậu bé Đỏ tại gia

Hôm nay là ngày… tháng… năm…

Nay con giữ việc phụng thờ tên là…, tuổi…, sinh tại xã…, huyện…, tỉnh… cùng toàn gia, trước bàn thờ gia tiên cúi đầu bái lễ.

Kính mời thổ công Táo quân đồng lai cách cảm.

Kính dâng lễ bạc: trầu rượu, trà nước, vàng hương, hoa quả cùng phẩm vật lòng thành nhân dịp tiết Thanh Minh, kính mời hương hồn nội ngoại tổ tiên, kỵ, cụ, ông bà, cha mẹ, cô dì chú bác, anh chị em chứng giám và hưởng lễ.

Con thành tâm thành kính cúi xin gia tiên tiền tổ, bà tổ cô ông mãnh, ông bà… phù hộ độ trì, đề tâm xếp nếp, vuốt ve che chở cho đại gia đình con bình an, thịnh vượng, ba tháng mùa hè chín tháng mùa đông đều mát mẻ, tốt tươi. Điều lành mang lại, điều dữ mang đi cho công việc của gia đình con đều thuận buồn xuôi gió, gặp nhiều may mắn.

Chúng con kính dâng lễ bạc tâm thành, cúi xin gia tiên chứng minh chứng giám cho lòng thành của toàn thể gia quyến.

Nam mô A di Đà Phật!

Nam mô A di Đà Phật!

Nam mô A di Đà Phật!

7. Giải đáp những thắc mắc hay gặp về Tết Thanh Minh

Sau đây, chúng ta sẽ cùng giải đáp những điều mà nhiều người khác còn thắc mắc về ngày Tết Thanh Minh dưới đây nhé.

7.1. Tết Thanh Minh có giống với Tết Hàn Thực không?

Theo TS.KTS Vũ Thế Khanh, Tết Thanh Minh và Tết Hàn Thực có những năm bị trùng ngày với nhau nhưng thực chất chúng lại mang những ý nghĩa và nguồn gốc không hề giống gì nhau. Tết Thanh Minh được coi là ngày đầu tiên trong tiết Thanh Minh. Đó là một trong 24 tiết khí quan trọng của năm và kéo dài trong khoảng 15-16 ngày kể từ ngày 4-5/4 đến ngày 20-21/4 mỗi năm. Trong khi đó, Tết Hàn Thực bắt nguồn từ một truyền thuyết cổ xưa ở Trung Quốc nhằm mục đích tưởng nhớ của vua Tấn Văn Công đến Giới Tử Thôi. Tết Hàn Thực được tổ chức từ ngày 3-5/3 Âm lịch thường niên.

7.2. Thời tiết của Tết Thanh Minh là như thế nào?

Về thời tiết, từ thời điểm này trở đi ở miền Bắc Việt Nam, sự thay đổi của khí hậu đang tạo ra những ảnh hưởng đáng kể. Với sức mạnh của gió Đông-Nam ngày càng tăng lên, luồng gió mùa Đông-Bắc đã yếu dần và mưa phùn cũng sắp chấm dứt hoàn toàn. Vì thế, hiện tượng nồm (sự ngưng tụ hơi nước trên các vật dụng gần mặt đất hay nhà cửa) đã biến mất. Điều này giúp cho tiết trời trở nên trong sạch và dễ chịu hơn. Bên cạnh đó, nhiệt độ cũng đã tăng lên, độ ẩm giảm xuống. Tuy nhiên, vẫn chưa có mưa rào để khởi đầu cho mùa mưa. Thông thường, mưa rào sẽ xuất hiện gần tiết Cốc vũ trong năm.

8. Tổng kết

Hy vọng bài viết Thanh Minh là gì? Tết Thanh Minh 2023 rơi vào ngày nào? ở trên cũng đã giúp mọi người biết được toàn bộ mọi thứ về dịp đặc biệt này trong năm. Chúc bạn có một mùa Thanh Minh ấm áp và ý nghĩa nhé.

Đừng quên liên tục theo dõi trang Dchannel đến từ hệ thống cửa hàng Di Động Việt để cập nhật mọi thứ mới nhất về công nghệ hiện nay nhé. Xin gửi lời cám ơn chân thành tới các bạn vì đã đọc qua bài chia sẻ này của mình.

Hãy khám phá những sản phẩm công nghệ chính hãng chính thống chất lượng cao và được “CHUYỂN GIAO GIÁ TRỊ VƯỢT TRỘI” chỉ có tại Di Động Việt. Đừng bỏ lỡ cơ hội săn hàng loạt ưu đãi độc quyền và giá sốc chưa từng có với số lượng có hạn đang chờ đón bạn. Với một bộ sưu tập sản phẩm phong phú trong mọi phân khúc cùng không gian trải nghiệm đẳng cấp, quá trình mua sắm tại Di Động Việt bảo đảm đem đến cho khách hàng cảm giác hài lòng nhất.