Trước nay, đã có nhiều thực phẩm chức năng được nhiều công ty giới thiệu và tiếp thị là thực phẩm có tác dụng chữa bệnh như một dược phẩm. Những thực phẩm chức năng này được đẩy giá lên cao, người bệnh đâm ra nghi ngờ, thậm chí hiểu lầm không tốt. Vậy thức phẩm chức năng là gì? Khác biệt với thuốc ra sao? Và có cần thiết để nâng cao sức khỏe? Trước nay, đã có nhiều thực phẩm chức năng được nhiều công ty giới thiệu và tiếp thị là thực phẩm có tác dụng chữa bệnh như một dược phẩm. Những thực phẩm chức năng này được đẩy giá lên cao, người bệnh đâm ra nghi ngờ, thậm chí hiểu lầm không tốt. Vậy thực phẩm chức năng là gì? Khác biệt với thuốc ra sao? Và có cần thiết để nâng cao sức khỏe?
Khác biệt giữa thuốc và thực phẩm
Theo từ điển mở Wikipedia thì “thuốc là hóa chất dùng để điều trị, chữa lành, ngăn ngừa hoặc để chẩn đoán bệnh, hoặc dùng để nâng cao thể lực và trí lực”. Các sinh chất vốn có trong cơ thể nhưng được đưa thêm từ ngoài vào cũng được gọi là thuốc, ví dụ: các hóc-môn insulin, steroid.., các chiết xuất chất đạm, chiết xuất nhau thai, tổ chức gan….. Còn theo Foods&Nutrition Encyclopedia thì “ thực phẩm là vật chất cơ thể thu nhận để phát triển, bù đắp [tissue repair], sinh sản, hoạt động và thỏa mãn: đói, hài lòng…” . Như vậy thực phẩm đầu tiên là cung cấp chất dinh dưỡng và sau đó có thêm các chức năng khác như phòng chống bệnh tật, tăng cường sức khỏe nhờ có các vitamin, các chất chống ôxy hóa, các chất xơ.v.v…Thực phẩm chức năng là gì?
Thực phẩm chức năng [functional foods] còn gọi là dinh dưỡng bổ sung [dietary supplement] là thực phẩm có chức năng liên quan, hổ trợ cho công việc chữa bệnh, hổ trợ cho thuốc hay dinh dưỡng, nâng cao thể trạng trong khi chữa bệnh, còn bản thân lại không phải là thuốc.Rối rắm xảy ra khi trong thiên nhiên có khá nhiều chất mà ranh giới giữa thực phẩm và dược phẩm không rõ ràng, ví dụ: bia, rượu vang, một số loại nấm, vitamin, khoáng chất…và cả một số thực phẩm chức năng.
Ranh giới giữa thuốc và thực phẩm chức năng
Nguồn gốc của thực phẩm chức năng có thể là:
[1] Các thực phẩm có chứa những yếu tố có lợi với hàm lượng lớn, ví dụ: Dầu gan cá có chứa nhiều axít béo omega 3; cà rốt, gấc, cà chua có nhiều vitamin A; Rau quả, bí bầu..có có hàm lượng chất xơ cao giúp chống béo phì, chống tăng cholesterol máu; Hải sản như rong biển có hàm lượng iode rất cao.v.v….
[2] Những thực phẩm tuy có ít hoạt chất, nhưng nhờ công nghệ sinh học người ta “chế biến” thành những thực phẩm chức năng đặc biệt được gọi là thực phẩm thuốc [alicaments, medical foods ] hay dược phẩm dinh dưỡng [nutraceutics], các loại thực phẩm chức năng có bổ sung này đúng là nằm giữa ranh giới thức ăn và thuốc chữa bệnh.
Thực phẩm chức năng rất cần thiết
Theo đúng định nghĩa, thực phẩm chức năng là rất cần thiết, không thể thiếu để hỗ trợ điều trị bệnh. Chúng ta đã dùng dầu cá, quả gấc để bổ sung vitamin A, dùng men rượu để trợ tiêu hóa, dùng rong biển để phòng bướu giáp địa phương… Tại Việt Nam theo ông Cao Minh Quang, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế, đã có hơn 3.000 loại thực phẩm chức năng được cấp phép đăng ký và Cục Quản lý dược có các nhóm chuyên gia để đánh giá, giám định trước khi cấp phép, nhiều hãng thực phẩm chức năng trong và ngoài nước hoạt động sôi động nhiều năm nay.
Theo GS.TSKH Nguyễn Tài Lương các nhà khoa học trên thế giới dự báo rằng: Thức ăn cho con người trong thế kỷ XXI sẽ là những thực phẩm chức năng. Thế giới hiện đại đang có xu hướng quay về với các hợp chất thiên nhiên có trong động vật, cây cỏ…và sử dụng những phương cách kinh nghiệm của phương Đông để hạn chế việc sử dụng các hóa chất tổng hợp. Bên cạnh đó nhờ áp dụng những thành tựu to lớn trong công nghệ sinh học: sinh tổng hợp, công nghệ enzym, công nghệ gien.v.v…con người sẽ sản xuất được những thực phẩm chức năng cụ thể cho từng cá nhân, từng căn bệnh, có thể nói thức ăn bây giờ cũng chính là vị thuốc để bảo vệ sức khỏe.
Người ta dự kiến đến năm 2010 thị trường thực phẩm chức năng trên thế giới đạt khoảng 800 tỷ đô-la gấp 14 lần năm 2007; riêng thị trường châu Á chiếm khoảng 120 tỷ đô-la. Ở Việt Nam hiện nay cũng đã có những nghiên cứu và sản xuất bước đầu, ví dụ các sản phẩm từ cây lô hội, trái nhàu, trà gừng, rong biển, quả gấc, củ nghệ .v.v… đã cho những kết quả khích lệ.
Những điều lưu ý khi dùng thực phẩm chức năng
Cần lưu ý là một thực phẩm chức năng tốt cần được xác tín khoa học đầy đủ, đặc biệt với nhóm các thực phẩm chức năng có bổ sung và biến đổi nhờ công nghệ sinh học. Hội đồng Khoa học và Sức khỏe Hoa Kỳ đã chia thực phẩm chức năng ra 3 mức: đáng tin cậy nhất, đủ độ tin cậy và chưa đủ tin cậy cần nghiên cứu thêm.
Hai vấn đề “nổi cộm” người tiêu dùng cần tỉnh táo nhận định: một là độ tin cậy của thực phẩm chức năng mình chọn và hai là giá cả thị trường và giá trị thật sự của thực phẩm có hợp lý và tương xứng hay không. Dù là triệu phú chắc cũng chẳng có ai vô cớ bỏ số tiền vượt trần “vô lý” để mua những giá trị “ảo tưởng” quá mức cho những sản phẩm từ nha đam [lô hội, long tu], nhàu [noni]…. vốn là những cây lá quen thuộc với người Việt Nam chúng ta.
Thực phẩm chức năng rất cần để phòng ngừa và chữa bệnh, nhưng nó không thể thay thế thuốc .
TS.BS Trần Bá Thoại
Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng
Nguồn: www.dantri.com.vn
Thuốc bổ tốt cho sức khỏe hay các loại thực phẩm chức năng nếu không dùng đúng cách sẽ dễ gây tổn hại đến sức khỏe. Chính vì vậy, hãy tìm hiểu kỹ các loại thuốc bổ được gắn mác thần dược bởi ai sẽ đảm bảo sức khỏe cho bạn và người thân nếu chúng không phải thần dược? Hãy nắm vững những nguyên tắc theo bài viết dưới đây trước khi sử dụng thuốc bổ tốt cho sức khỏe.
Thực phẩm bổ sung thảo dược là gì?
Thực phẩm bổ sung thảo dược là các sản phẩm có nguồn gốc từ thực vật hoặc dầu, rễ, hạt, quả mọng hoặc hoa của chúng. Thuốc bổ tốt cho sức khỏe đã được sử dụng trong nhiều thế kỷ bởi đặc tính chữa bệnh. Tuy nhiên rất nhiều bệnh nhân lạm dụng và không tìm hiểu kỹ về cách sử dụng thuốc bổ thảo dược cũng như các nguyên tắc sử dụng thuốc đúng cách.
Thuốc bổ thảo dược và nguyên tắc sử dụng thuốc bổ tốt cho sức khỏe
Nguyên tắc #1: Nếu đang khỏe mạnh hãy hạn chế sử dụng thêm thuốc bổ hay thực phẩm chức năng
Theo các chuyên gia y tế, nếu bạn đang hoàn toàn khỏe mạnh và không mắc các bệnh lý nào thì hãy hạn chế uống bất kỳ loại thuốc nào. Bởi thực phẩm chức năng hay thuốc bổ thảo dược vẫn được tính là một loại thuốc và chúng vẫn có nguy cơ tác động đến sức khỏe của bạn. Đối với những người bị mắc các bệnh như bệnh tim, bệnh tiểu đường, béo phì thì bạn cần cân nhắc đến việc uống thuốc bổ sung bởi nó sẽ tác động tới tình trạng bệnh của bạn.
Nguyên tắc #2: Uống thuốc với liều lượng thích hợp
Hãy uống các loại thuốc bổ tốt cho sức khỏe với liều lượng thấp để có thể xem phản ứng thuốc cũng như xem xét hội chứng ruột kích thích có xảy ra hay không. Nhiều loại thuốc bổ trên thị trường hiện nay được sản xuất với liều lượng riêng và khuyến cáo trên bỏ thuốc phù hợp với người Châu Âu bởi thể trạng của họ khác với người Châu Á.
Nguyên tắc #3: Tìm hiểu kỹ các loại thuốc trước khi sử dụng
Các loại thuốc bổ tốt cho sức khỏe thường được dán nhãn và đi kèm với hướng dẫn sử dụng trong đó chúng sẽ kèm những thông tin như tên thuốc, địa chỉ của nhà sản xuất hay nhà phân phối, danh sách thành phần, số lượng và hướng dẫn uống. Nếu không chắc về các thông tin trên nhãn thì hãy hỏi bác sĩ hay dược sĩ uy tín để được giải thích thêm.
Nguyên tắc #4: Phối hợp giữa bác sĩ và dược sĩ
Bác sĩ hoặc các chuyên gia là những người kê toa trong khi đó dược sĩ là người tư vấn dùng thuốc. Nếu bạn là người có thói quen tự mua thuốc về sử dụng thì hãy đừng quên nhờ đến sự tư vấn của bác sĩ hay dược sĩ. Bởi bác sĩ và dược sĩ chính là người hiểu rõ về bệnh lý và sức khỏe của bệnh nhân, thuốc bổ tốt cho sức khỏe nhưng vẫn có phản ứng phụ bởi tình trạng sức khỏe và cơ địa của bệnh nhân.
Nguyên tắc #5: Dùng thuốc với thực phẩm
Rất nhiều bệnh nhân thường tự ý kết hợp thuốc hay thực phẩm bởi suy nghĩ sẽ có tác dụng mạnh hơn; tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo trừ một số loại thuốc được phép dùng lúc đói thì thực phẩm chức năng được bổ sung ngay sau bữa. Tác dụng phụ phổ biến khi dùng thuốc bổ tốt cho sức khỏe hay thuốc bổ thảo dược chính là rối loạn dạ dày, làm hại men răng; hãy nhanh chóng liên hệ với nha sĩ nếu bạn có nhu cầu làm răng sứ; chính vì vậy, tốt nhất nên uống thuốc trong hay sau bữa để giúp dịch vị dạ dày dễ hấp thu thuốc vào cơ thể cũng như không làm hỏng răng.
Lời khuyên khi sử dụng thuốc bổ thảo dược hay thuốc bổ tốt cho sức khỏe
Sau khi đọc bài viết trên và có dự định dùng thuốc bổ thì hãy sử dụng chúng thật khôn ngoan và an toàn với những lời khuyên sau:
- Làm theo hướng dẫn trên bao bì của thuốc. Tránh trường hợp dùng thuốc quá liều và vượt quá liều lượng khuyến nghị hoặc dùng lâu hơn khuyến cáo.
- Ghi lại những gì bạn dùng và nó ảnh hưởng đến bạn như thế nào. Ngừng dùng chất bổ sung nếu chúng không hiệu quả hoặc không giúp bạn đạt được nhu cầu.
- Kiểm tra cảnh báo của thuốc và lời khuyên từ bác sĩ hay dược sĩ. Các chuyên gia duy trì một danh sách các chất bổ sung được báo cáo là gây ra các tác dụng phụ.
Kết luận
Thuốc bổ thảo dược hay thuốc bổ tốt cho sức khỏe đã được sử dụng trong nhiều nền văn hóa của châu Á để điều trị một số bệnh trạng bằng cách khôi phục sự cân bằng bên trong cơ thể và cải thiện khả năng chống lại bệnh tật. Thuốc bổ thảo dược có thể điều trị nhiều tình trạng sức khỏe, chẳng hạn như đau họng, khó chịu ở dạ dày, các vấn đề về da và đau đầu. Thuốc cũng có thể thúc đẩy khả năng miễn dịch và nâng cao chất lượng giấc ngủ. Nói chuyện với bác sĩ của quý vị trước khi dùng thuốc bổ thảo dược và làm theo tất cả các hướng dẫn được cung cấp.
Clever Care cam kết tận tụy trong việc mang lại giải pháp chăm sóc sức khỏe phù hợp, giúp các hội viên tiếp cận được các dịch vụ chăm sóc cần thiết bằng ngôn ngữ mà họ cần. Không chỉ như thế, Clever Care hứa hẹn mang đến hạnh phúc cho các hội viên bằng việc thiết kế các chương trình kết nối giữa phương pháp trị liệu Đông Y và Tây Y. Các chương trình Clever Care Medicare Advantage cung cấp bảo hiểm y tế và thuốc theo toa, các dịch vụ nha khoa thị lực và thính giác. Hãy liên hệ với các chuyên gia y tế hoặc mua gói bảo hiểm sức khỏe qua trang Facebook của Clever Care.