Làm thế nào để có thể truyền âm thanh đi xa được? Muốn thu tín hiệu âm thanh của các đài phát thanh phái theo nguyên lí nào?
Đề bài
Làm thế nào để có thể truyền âm thanh đi xa được? Muốn thu tín hiệu âm thanh của các đài phát thanh phái theo nguyên lí nào?
Lời giải chi tiết
- Muốn truyền sóng đi xa người ta sử dụng một thiết bị, đó là máy phát. Muốn thu âm thanh của các đài phát thanh ta phải có máy thu thanh [ta thường gọi là Đài hay Radio].
- Để nghe được âm thanh, người ta phải thu sóng phát thanh, sóng này bao gồm cả cao tần [sóng mang] và âm tần [âm thanh], sau đó tách riêng âm tần [tách sóng], khuếch đại âm tần, công suất rồi đưa ra loa để ta nghe được.
- Muốn truyền âm thanh đi xa, phải được biến đổi thành tín hiệu điện từ có tần số caof 10kHz Phải điều chế tín hiệu vào sóng cao tần theo hai cách: điều chế biên độ [AM] và điều chế tần số [FM].
- Điều chế biên độ: biên độ sóng mang biến đổi theo tín hiệu truyền đi Điều chế tần số: tần số sóng mang biến đổi theo tín hiệu truyền đi Máy thu sóng phải tương thích với máy phát sóng về phương thức và điều chế.
Loigiaihay.com
MÁY THU THANH Biết được sơ đồ khối và nguyên lí làm việc của máy thu thanh. Hiểu được nguyên lí hoạt động của khối tách sóng. - KHÁI NIỆM VỂ MÁY THU THANH Âm thanh, muốn truyền thông đi xa phải được biến thành tín hiệu điện. Tín hiệu điện này có tần số rất thấp [tín hiệu âm tần], nên không có khả năng bức xạ thành sóng điện từ. Chỉ có sóng điện ở tần số cao [^10 kHz] mới có khả năng bức xạ và truyền đi xa được. Để truyền được tín hiệu âm tần đi xa, phải gửi [điều chế] nó vào một sóng cao tần [sóng mang]. Việc điều chế này có thể được thực hiện bằng cách điều chế biên độ [AM] hoặc điều chế tần số [FM]. Trong điều chế biên độ, biên độ sóng mang biến đổi theo tín hiệu cần truyền đi. Trong điều chế tần số, biên độ sóng mang không thay đổi, chỉ có tần số sóng mang thay đổi theo tín hiệu cần truyền đi. Máy thu thanh là thiết bị điện tử thu sóng điện từ do các đài phát thanh phát ra trong không gian, sau đó chọn lọc, xử lí, khuếch đại và phát ra âm thanh. Máy thu sóng phải tương thích với máy phát sóng về tần số thu phát và phương thức điều chế. Hình 19-1 giới thiệu một số loại máy thu thanh. - sơ Đổ KHỐI VÀ NGUYÊN LÍ LÀM VIỆC CỦA MÁY THU THANH Một máy thu thanh AM thông thường bao gồm các khối như hình 19-2. Chức năng của các khối như sau : Khối chọn sóng : có nhiệm vụ điều chỉnh cộng hưởng để lựa chọn lấy sóng cao tần cần thu trong vô vàn các sóng trong không gian. Hình 19 - 2. Sơ đồ khối máy thu thanh Khối khuếch đại cao tần : có nhiệm vụ khuếch đại tín hiệu cao tần vừa nhận được từ khối chọn sóng để tăng thêm độ nhạy cho máy thu. Khối dao động ngoại sai: có nhiệm vụ tạo ra sóng cao tần [fj] trong máy với quy luật là luôn cao hơn sóng định thu [f] một trị số không đổi 465 kHz [hoặc 455 kHz]. Khối trộn sóng : có nhiệm vụ trộn sóng thu của đài phát thanh [f] với sóng cao tần trong máy fj cho ra sóng có tần số fd - f = 465 kHz, gọi là trung tần. Khối khuếch đại trung tần : có nhiệm vụ khuếch đại tín hiệu trung tần 465 kHz nhận được từ khối trộn sóng để đưa tới khối tách sóng. Khối tách sóng : có nhiệm vụ tách, lọc tín hiệu âm tần ra khỏi sóng mang trung tần 465 kHz, để đưa tới khối khuếch đại âm tần. Kỉĩối khuếch đại âm tần : có nhiệm vụ khuếch đại tín hiệu âm tần lấy từ đầu ra của tầng tách sóng để phát ra loa. Khối nguồn : cung cấp điện cho máy thu. Đối với máy thu FM, về cơ bản cũng có sơ đồ khối như trên hình 19-2. Tuy nhiên, trong máy thu FM tín hiệu trung tần là 10,7 MHz và khối tách sóng là mạch tách sóng điều tần. - NGUYÊN LÍ HOẠT ĐỘNG CỦA KHOI TÁCH SÓNG TRONG MÁY THU THANH AM Hình 19-3 giới thiệu sơ đồ khối tách sóng tiêu biểu được dùng trong máy thu thanh AM. Đ KĐ KĐ trung tần . Tc âm tần a] Hình 19 - 3. Khối tách sóng trong máy thu thanh AM a] Sơ đồ ; b] Dạng sóng vào, ra. Điôt tách sóng Đ chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nên sóng vào khối tách sóng là sóng xoay chiều, còn sóng ra là sóng một chiều [phía trên trục hoành]. Sau khi tách thành sóng một chiều, tụ lọc sẽ lọc bỏ các thành phần tần số cao [sóng mang] và giữ lại đường bao có tần số thấp là âm tần. CÂU HỎI 1 Trình bày các khối cơ bản của một máy thu thanh AM. Nêu chức năng và giải thích nguyên lí làm việc của khối tách sóng trong máy thu thanh. CÓ THỂ EM CHI A BIÊT Hình 19 - 4. Sơ đồ máy thu thanh dùng 1C LM 386 Hiện nay các khối chức năng trong máy thu thanh đã được tích hợp trong một vi mạch [IC]. Có nhiều loại IC thực hiện chức năng này. Hình 19-4 giới thiệu sơ đổ máy thu thanh dùng IC LM 386. Một vài thông số tham khảo : C,:50 -ỉ- 280 pF ; C2:0,01 pF ; C3:2,2 p.F ; C4:0,047 pF ; C5:100 |iF ; C6:100 pE Cuộn cảm L dùng dây bọc emay 7 sợi o 0,7 quấn đều 85 vòng trên thanh ferit dẹt, dài 100 mm.
Tailieumoi.vn xin giới thiệu đến các quý thầy cô, các em học sinh lớp 12 tài liệu Lý thuyết, trắc nghiệm Công nghệ 12 Bài 19: Máy thu thanh đầy đủ, chi tiết. Bài học Bài 19: Máy thu thanh môn Công nghệ lớp 12 có những nội dung sau:
Mời quí bạn đọc tải xuống để xem đầy đủ tài liệu lý thuyết, trắc nghiệm Công nghệ 12 Bài 19: Máy thu thanh:
Công nghệ 12 Bài 19: Máy thu thanh
Phần 1: Lý thuyết Công nghệ 12 Bài 19: Máy thu thanh
I - KHÁI NIỆM VỀ MÁY THU THANH
Âm thanh muốn truyền đi xa phải được biến thành tín hiệu điện. Tín hiệu này có tần số thấp, nên không có khả năng bức xạ thành sóng điện từ.
Chỉ có sóng điện ở tần số cao [> 10 kHz] mới có khả năng bức xạ sóng điện từ
Để truyền được tín hiệu âm tần đi xa phải gửi nó vào một sóng cao tần [sóng mang], thực hiện bằng cách điều chế biên độ [AM] hoặc điều chế tần số [FM].
Trong điều chế biên độ, biên độ sóng mang biến đổi theo tín hiệu cần truyền đi.
Trong điều chế tần số, biên độ sóng mang không thay đổi, chỉ có tần số sóng mang thay đổi theo tín hiệu cần truyền đi.
Máy thu thanh là một thiết bị điện tử thu sóng điện từ do các đài phát thanh phát ra trong không gian, sau đó chọn lọc, khuếch đại thông tin và phát ra âm thanh. Máy thu sóng phải tương thích với máy phát sóng.
II - SƠ ĐỒ KHỐI VÀ NGUYÊN LÍ LÀM VIỆC CỦA MÁY THU THANH
Chức năng các khối như sau:
- Khối chọn sóng: có nhiệm vụ điều chỉnh cộng hưởng, để lựa chọn sóng cần thu
- Khối khuếch đại cao tần: khuếch đại tín hiệu cao tần để tăng độ nhạy.
- Khối dao động ngoại sai: Tạo ra sóng cao tần [fd] trong máy với quy luật là luôn cao hơn sóng định thu [ft] một trị số không đổi 465 kHz [hoặc 455 kHz]
- Khối trộn sóng: Trộn sóng thu của đài phát thanh [ft] với sóng cao tần trong máy fd cho ra tần số trung tần fd – ft = 465 kHz
- Khối khuếch đại trung tần: Khuếch đại tín hiệu trung tần
- Khối tách sóng: có nhiệm vụ tách, lọc tín hiệu ậm tần ra khỏi sóng mang trung tần 465 kHz, để đưa tới khối khuếch đại âm tần.
- Khối khuếch đại âm tần: Khuếch đại tín hiệu âm tần lấy từ đầu ra của tầng tách sóng phát ra loa
- Khối nguồn: Cung cấp điện cho máy thu.
Đối với máy thu FM, về cơ bản cũng có sơ đồ khối như trên. Tuy nhiên trong máy thu FM tín hiệu trung tần là 10,7 MHz và khối tách sóng là mạch tách sóng điều tần.
III - NGUYÊN LÍ LÀM VIỆC CỦA KHỐI TÁCH SÓNG TRONG MÁY THU THANH AM
Điốt Đ cho dòng điện đi qua theo một chiều nên sóng vào là sóng xoay chiều, còn sóng ra là sóng một chiều. Tụ lọc sẽ lọc thành phần có tần số cao và giữ lại đường bao có tần số thấp là âm tần.
Phần 2: 10 câu hỏi trắc nghiệm Công nghệ 12 Bài 19: Máy thu thanh
Câu 1: Sóng ra khỏi khối trộn sóng là:
A. Sóng cao tần
B. Sóng trung tần
C. Sóng âm tần
D. Có thể là sóng cao tần, âm tần, trung tần tùy thuộc từng thiết bị.
Đáp án: B. Chính là sóng có tần số 465 kHz
Câu 2: Sóng ra khỏi khối tách sóng là:
A. Sóng cao tần
B. Sóng trung tần
C. Sóng âm tần
D. Không xác định được
Đáp án: C
Câu 3: Khối nào sau đây không thuộc sơ đồ khối máy thu thanh:
A. Khối chọn sóng
B. Khối trộn sóng
C. Khối mạch vào
D. Khối tách sóng
Đáp án: C. Vì khối mạch vào thuộc sơ đồ khối máy tăng âm.
Câu 4: Khối chọn sóng có nhiệm vụ
A. Lựa chọn sóng cao tần cần thu trong vô vàn các sóng trong không gian.
B. Lựa chọn sóng cao tần cần thu trong vô vàn các sóng do máy tạo ra.
C. Lấy tất cả các sóng cao tần trong không gian.
D. Lấy tất cả các sóng cao tần do máy tạo ra.
Đáp án: A
Câu 5: Phát biểu nào sau đây sai
A. Điôt tách sóng chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều.
B. Sóng vào khối tách sóng là sóng xoay chiều.
C. Sóng ra khỏi khối tách sóng là sóng một chiều.
D. Cả 3 đáp án đều sai.
Đáp án: D. Vì cả 3 phát biểu trên đều đúng.
Câu 6: Chọn đáp án đúng: Trong điều chế biên độ:
A. Biên độ sóng mang biến đổi theo tín hiệu cần truyền đi.
B. Biên độ tín hiệu cần truyền đi biến đổi theo sóng mang.
C. Tần số sóng mang thay đổi theo tín hiệu cần truyền đi.
D. Tần số tín hiệu cần truyền đi thay đổi theo sóng mang.
Đáp án: A
Câu 7: Chọn đáp án đúng: Trong điều chế tần số:
A. Tần số, biên độ sóng mang thay đổi theo tín hiệu cần truyền đi.
B. Tần số sóng mang thay đổi theo tín hiệu cần truyền đi, biên độ sóng mang không thay đổi
C. Tần số tín hiệu cần truyền đi thay đổi theo sóng mang, biên độ sóng mang không thay đổi
D. Tần số và biên độ tín hiệu cần truyền đi thay đổi theo sóng mang
Đáp án: B
Câu 8: Phát biểu nào sau đây là đúng:
A. Máy thu sóng phải tương thích với máy phát sóng về tần số thu
B. Máy thu sóng phải tương thích với máy phát sóng về tần số phát
C. Máy thu sóng phải tương thích với máy phát sóng về phương thức điều chế
D. Máy thu sóng phải tương thích với máy phát sóng về tần số thu phát và phương thức điều chế.
Đáp án: D
Câu 9: Nhiệm vụ của khối dao động ngoại sai:
A. Tạo ra sóng cao tần cho máy
B. Thu sóng cao tần trong không gian
C. Vừa tạo sóng cao tần cho máy, vừa thu sóng cao tần trong không gian
D. Tất cả đều sai
Đáp án: A. Vì sóng cao tần trong không gian do anten thu
Câu 10: Sóng cao tần do khối dao động ngoại sai tạo ra cao hơn sóng định thu một trị số không đổi:
A. 564 khZ
B. 465 khZ
C. 645 khZ
D. 654 khZ
Đáp án: B