Đua nhau khoe thân trên mạng
Chỉ trong một tuần, hai sao Việt là ca sĩ Cao Thái Sơn và diễn viên Rocker Nguyễn trở thành cái tên “hot” trong cộng đồng mạng khi đua nhau “lột đồ”, khoe trực diện thân hình “trần như nhộng”.
Nếu như diễn viên Rocker Nguyễn tung ảnh phô trọn vòng 3 trước ống kính chẳng một lý do, ca sĩ Cao Thái Sơn lại “cởi tất” chỉ với mục đích nhằm đáp trả lại những lời xóc xiểm “mặc chung váy”, “giành váy” khi xác nhận tìm hiểu Angela Phương Trinh. Tuy nhiên, chỉ vài tiếng sau khi tung ảnh khỏa thân lên mạng xã hội, Cao Thái Sơn đã vội gỡ bỏ khỏi trang cá nhân. Dẫu vậy, bức ảnh này của nam ca sĩ đã được dân mạng nhanh tay chụp lại và chuyền tay nhau trên khắp các diễn đàn.
Đây không phải lần đầu tiên Cao Thái Sơn trưng ảnh “vô tâm với quần áo” lên mạng xã hội. Anh này vốn được xem là một trong những ứng cử viên nặng ký trong cuộc đua khoe ảnh trần trụi, “không vướng quần áo” của showbiz Việt. Điểm qua từ trước đến nay Cao Thái Sơn đã có hơn 10 tấm hình không trần trụi hoàn toàn cũng bán nude và được chụp từ nơi công cộng cho tới chốn riếng tư... Mỗi lần như vậy, Cao Thái Sơn lại khiến dân mạng được phen bàn tán xôn xao.
Cởi mở không có nghĩa là... cởi hết!
So với trước đây, dư luận hiện nay đã cởi mở hơn trong quan niệm ảnh nude của sao Việt, dù hầu hết những tấm hình đó đều tạo nên tranh cãi, phản cảm. Cách đây không lâu, nhà thiết kế Trương Thanh Long cũng có màn khoe thân đầy táo bạo. Trong một số khoảnh khắc của bộ ảnh mới tung, Trương Thanh Long cũng “chẳng buồn mặc quần”, thoải mái phô diễn thân hình vạm vỡ, săn chắc của mình. Hay như nam rapper Tiến Đạt, dù không thuộc “trường phái” khoe da thịt nhưng anh cũng từng gây sốc dư luận khi tung tấm hình phơi trọn thân thể trước thiên nhiên hùng vĩ.
Ngoài ra, “đường đua” cởi đồ của showbiz Việt cũng ghi nhận nhiều ứng viên như Ngọc Trinh, người mẫu Lê Xuân Tiền, giải bạc siêu mẫu Việt Nam Xuân Hùng, Ngọc Tình, Ngân 98... với những bức hình mát mẻ, lộ vùng nhạy cảm. Việc một số sao Việt khoe da thịt không phải quá mới mẻ, song việc táo bạo tới mức chỉ che đi “vùng cấm địa” khiến người xem không biết nói gì.
Nói về sự phát triển của trào lưu khoe thân này, PGS.TS văn hóa Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho hay: “Hiện tượng một bộ phận người nổi tiếng khoe thân bằng hình ảnh khỏa thân không mới. Nguyên nhân chính là do chúng ta tiếp xúc với văn hóa nước ngoài dễ dàng hơn. Quá trình hội nhập quốc tế, quá trình đổi mới, cùng với sự phát triển của các phương tiện truyền thông mới khiến cho con người có thể nhiễm một số lối sống, nhận thức của văn hóa nước ngoài. Có những thứ lai căng, cộng với quá trình cạnh tranh khốc liệt của thị trường giải trí khiến cho việc muốn tồn tại thì nghệ sĩ cần phải có phát ngôn gây sốc, hình ảnh gây sốc, khác lạ để xây dựng tên tuổi, thu hút sự quan tâm của dư luận.
Hiện tượng khoe thân, khỏa thân rất xa lạ với văn hóa Việt Nam nên ban đầu dư luận lên án rất gay gắt. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của các phương tiện truyền thông, sự xâm nhập của lối sống nước ngoài khiến cho giới trẻ có những cái nhìn phóng khoáng, cởi mở hơn với hình ảnh đó. Đồng thời, việc xuất hiện quá nhiều hình ảnh khỏa thân nên trở thành nhảm, nhàm... khiến cho dư luận xã hội ít lên tiếng hơn. Tuy nhiên, trên thực tế, đây là những hiện tượng có tác động không tốt đối với sự phát triển văn hóa, đạo đức của xã hội, nó tạo ra môi trường văn hóa không lành mạnh, ảnh hưởng xấu tới sự phát triển nhân cách, đặc biệt là giới trẻ”.
Đáng nói, một bộ phận nghệ sĩ lại đưa ra những lý do để biện hộ cho những tấm hình dung tục, trần trụi của mình. Người giải thích là ghi lại vẻ đẹp cơ thể, người chứng minh bản thân “chuẩn men”, số khác lại bao biện cho hành vi ấy là bảo vệ môi trường, muốn bảo vệ và thể hiện tình yêu của mình với động vật... Mỗi người một lý do, song tựu trung lại, ai cũng nhân danh nghệ thuật, nhân danh yêu thương, đáp trả dư luận...
“Trên thế giới có nhiều trào lưu khỏa thân bảo vệ động vật hoặc lý do nào đó để thu hút được sự quan tâm của dư luận và nhờ đó vấn đề mới được chú ý. Tuy nhiên, đấy chỉ là cách giải thích, còn ở Việt Nam không phù hợp với truyền thống văn hóa dân tộc, thuần phong mỹ tục của đất nước. Đặc biệt là trong bối cảnh chúng ta đang chấn chỉnh đạo đức, hình ảnh tiêu cực của nghệ sĩ để định hướng sự phát triển nhân cách của công chúng. Nghệ sĩ là người của công chúng, họ có ảnh hưởng lớn đối với nhận thức, lối sống, thói quen thị hiếu của công chúng và chúng ta luôn mong muốn nghệ sĩ đóng vai trò tốt, là tấm gương tích cực để phát triển đạo đức cho mỗi cá nhân. Vì vậy, chúng ta không đồng ý với câu chuyện nghệ sĩ đưa ra hình ảnh không phù hợp, hình ảnh khỏa thân đi ngược thuần phong mỹ tục dân tộc...”, PGS.TS Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh.
Ông cũng cho rằng, lý do “trang cá nhân nên đăng thế nào là quyền của mỗi người” hoàn toàn sai lệch. Bởi mạng xã hội không phải là môi trường chỉ dành riêng cho nghệ sĩ, đó là không gian cộng cộng, ngoài họ còn có rất nhiều người từ đầy đủ tầng lớp, lứa tuổi khác nhau trong xã hội.
“Đối với bất cứ trang mạng xã hội nào cũng có chế độ công khai, bạn bè hay chỉ mình tôi. Và, nếu họ thực lòng mong muốn dành riêng cho mình thì đặt ở chế độ một mình họ xem nhưng họ không để chế độ đó thì chứng tỏ hình ảnh của họ muốn đưa ra cho bạn bè, công chúng. Đấy là cái không phù hợp, nhất là khi đó là người nổi tiếng, phải có trách nhiệm với công chúng, cộng đồng, đấy là vinh dự nhưng cũng là nghĩa vụ của họ. Chính vì vậy, những lời giải thích phản văn hóa đó mang nặng tính bao biện hơn là một lời giải thích hợp lý”, PGS.TS Bùi Hoài Sơn cho hay.
Hệ quả nghiêm trọng
Cùng với sự phát triển của mạng xã hội, nhu cầu nổi tiếng, hâm nóng tên tuổi... tìm kiếm lợi ích khiến nhiều người ngày càng bạo hơn, đua nhau tung ảnh trần truồng lên mạng xã hội với đủ tư thế, biểu cảm. Không dừng lại ở đó, khi những bức hình hở hang đến kệch cỡm của một số sao nam, chân dài... dần nguội, họ lại đua nhau tạo ra trào lưu cởi đồ, khoe thân mới để thu hút sự quan tâm của dư luận. Chỉ với một tấm hình, clip “rò rỉ”, ngay lập tức tạo ra sự nổi tiếng cho chủ nhân, lọt top tìm kiếm, dễ dàng đạt mục đích.
Ở nước ta đã có bộ Quy tắc ứng xử của người hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng như bộ Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội của Bộ Thông tin và Truyền thông. Hai bộ quy tắc ứng xử đó đều nhấn mạnh đến câu chuyện chia sẻ trên mạng xã hội là phải tôn trọng người khác, thể hiện trách nhiệm của mình, an toàn và lành mạnh. Đây chính là định hướng quan trọng để các nghệ sĩ chia sẻ, đưa lên hình ảnh của mình.
Mặc dù chưa có chế tài pháp luật xử lý nghệ sĩ đăng ảnh khỏa thân trên mạng xã hội nhưng rõ ràng, dưới con mắt của công chúng, hình ảnh đấy sẽ tác động đến nhận thức rất tiêu cực về nghệ sĩ đó. Và, với nghệ sĩ, công chúng, khán giả là thượng đế, nếu khán giả quay lưng thì sự nghiệp của họ cũng bị ảnh hưởng tiêu cực. Người nghệ sĩ phải nhận thức rõ vấn đề này để từ đó có chia sẻ, hình ảnh phù hợp hơn.
Có thể khẳng định, những hình ảnh nhạy cảm trên mạng xã hội không gây nguy hiểm đến tính mạng con người nhưng để lại những hệ lụy vô cùng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp tới văn hóa, đạo đức, nhân cách giới trẻ. Sức lan tỏa của việc lưu giữ và đăng tải những tấm hình nhạy cảm là vô cùng mạnh mẽ, được cho là phương tiện, cách thức để một số bạn trẻ “vượt” lên thành những “hot girl”, “người nổi tiếng”, chứng tỏ sự đẳng cấp của bản thân. Thậm chí, hiện nay, đến việc chụp ảnh cưới - bộ ảnh thường được chụp với tính riêng tư - cũng được nhiều người thực hiện với phong cách khỏa thân. Và, cứ mỗi khi trên mạng xã hội xuất hiện bộ ảnh “trần như nhộng”, ngay sau đó dân mạng lại tiếp nhận thêm những bộ ảnh khỏa thân của một số nhân vật khác.
Nền văn hóa phương Đông luôn đề cao sự kín đáo nên việc khỏa thân chụp ảnh, đăng lên các nền tảng xã hội luôn thu hút trí tò mò, bàn tán và để lại hậu quả khó lường. Với nghệ sĩ, hình ảnh nhạy cảm có thể bị đưa lên các web đen để “làm mồi câu view”, với giới trẻ có thể bị lạm dụng tình dục, quấy rối tình dục, tống tiền. Song, nghiêm trọng hơn cả là trình độ thưởng thức nghệ thuật, cái đẹp của công chúng sẽ đi xuống. Vẫn biết chụp ảnh khỏa thân, bán khỏa thân là quyền của mỗi người nhưng khi những việc làm đó gây ảnh hưởng tới người khác thì không còn là câu chuyện của cá nhân nữa rồi.
“THÁI ĐỘ CỦA CÔNG CHÚNG LÀ QUAN TRỌNG”
Công chúng có vai trò hết sức quan trọng trong việc ngăn ngừa các nghệ sĩ có hình ảnh, lời nói, chia sẻ không phù hợp trên mạng xã hội. Khán giả không nghiêm khắc, không hình thành áp lực dư luận, không quay lưng nếu những người mang danh nghệ sĩ có hành vi không phù hợp... thì họ còn có những hình ảnh, phát ngôn, chia sẻ tiêu cực như vậy.
Thậm chí, nhiều nơi công chúng còn chia sẻ, cổ vũ nghệ sĩ nào đó thì hành động đó sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến phát triển đạo đức trong xã hội. Câu chuyện của nghệ sĩ không phải là của riêng các nghệ sĩ mà nó là vấn đề chung của xã hội, nên chúng ta cần có sự ủng hộ của công chúng trong việc lên án các hành vi phản cảm, đồng thời biểu dương, khuyến khích với hành vi tốt, từ đó tạo ra môi trường trong sạch, lành mạnh hơn”.
PGS.TS Bùi Hoài Sơn
Đoàn Huyền