Nang thận là khối dịch bất thường ở thận, bản chất bệnh lành tính nhưng nếu không cẩn trọng thì vẫn có nguy cơ biến chứng nguy hại cho sức khỏe. Vậy đây là bệnh lý như thế nào, chúng ta hãy cùng tìm hiểu qua những thông tin được chia sẻ ngay dưới đây.
1. Nang thận là gì, do đâu mà có
1.1. Nang thận và phân loại nang thận
Nang thận là những khối dịch bất thường ở một hoặc cả hai bên thận, hình tròn, không thông với đài bể thận và chứa dịch trong bên trong. Nó có thể gặp ở mọi độ tuổi nhưng thường xuất hiện ở trẻ em và người trên 50 tuổi. Cũng có trường hợp trẻ sơ sinh bị nang thận nhưng đó là nang bẩm sinh.
Nang ở trong thận
Có ba loại nang thận như sau:
- Nang đơn độc: đây là nang phổ biến nhất, nằm ở vỏ thận, đa phần lành tính. Nếu kích thước nang lớn sẽ gây đau bên hông tương ứng, chèn ép vào nhu mô thận ảnh hưởng đến chức năng thận. Trường hợp này cần phải mổ để loại bỏ nang.
- Nhiều nang [ít nhất từ 2 nang trở lên]: nó là kết quả của sự tắc nghẽn nhiều đơn vị thận.
- Đa nang: chủ yếu do di truyền, là kết quả của sự rối loạn cấu trúc khiến cho một phần lớn nhu mô thận bị biến thành nhiều nang có chứa dịch.
1.2. Nguyên nhân gây ra nang thận
Đến nay nguyên nhân chính xác gây ra nang thận là gì vẫn chưa thể tìm ra nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy khả năng cao là do ứ đọng nước tiểu trong thận. Bên cạnh đó, tình trạng thiếu máu hoặc sự phá hủy cấu trúc của các ống thận cũng có thể gây ra bệnh lý này. Một số trường hợp khác do túi thừa trong ống thận tách ra hình thành nang.
Những yếu tố sau cũng được xem là góp phần làm tăng nguy cơ bị nang thận:
- Người đã trên 50 tuổi.
- Người có tiền sử với bệnh nhiễm khuẩn đường tiết niệu.
- Bệnh nhân đang chạy thận nhân tạo.
- Người sinh trong gia đình có tiền sử với bệnh lý về thận.
2. Triệu chứng và biến chứng của nang thận
2.1. Triệu chứng nang thận
Hầu hết các trường hợp bị nang thận đều không có biểu hiện lâm sàng cho đến khi phát hiện ra bệnh hoặc khi đã có biến chứng. Trong trường hợp này, các triệu chứng lâm sàng thường thấy là:
Đau hông hoặc sườn là một trong những triệu chứng của người bị nang thận
- Bị đau ở hông hoặc sườn kèm theo đi tiểu ra máu vì nang lớn và chèn ép vào các cơ quan khác.
- Rét run, đau, sốt ở những trường hợp bị chảy máu hoặc nhiễm trùng nang. Lúc này cơn đau thường rất dữ dội.
- Tăng huyết áp khi chèn ép động mạch thận.
- Thận to, thăm khám lâm sàng có thể sờ thấy được.
2.2. Biến chứng cần thận trọng
Đa phần các trường hợp bị nang thận là vô hại và không cần chữa trị. Tuy nhiên, nguy cơ nhiễm trùng, u thận vẫn có thể xảy ra dù là tỷ lệ nhỏ. Trường hợp nhiễm trùng có thể gây sốt và khiến người bệnh đau đớn dữ dội. Lúc này nang thận có nguy cơ vỡ và rò rỉ rất cao sinh ra nhiễm trùng huyết đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh.
Các trường hợp nang thận biến chứng thường đi kèm triệu chứng sau:
- Đau ở mạn sườn và bụng.
- Tiểu ra máu.
- Đau mạn sườn, tăng bạch cầu, sốt.
- Có sỏi thận mà chủ yếu là loại sỏi calci oxalat.
- Huyết áp tăng trong suốt quá trình diễn biến của bệnh.
3. Tránh nhầm lẫn nang thận với thận đa nang
Không giống như nang thận, bệnh thận đa nang là nguyên nhân chủ yếu gây ra ung thư và suy thận. Nguyên nhân gây ra thận đa nang cũng xác định được rõ ràng hơn là do sự phát sinh và phát triển của chính nang thận có liên quan đến môi trường, yếu tố gen hoặc cả hai; do một số loại thuốc điều trị bệnh hoặc các chất hóa học.
Người ta dựa vào 3 cơ chế bệnh lý sau để giải thích sự hình thành thận đa nang:
- Tắc nghẽn ở bên trong lòng ống thận
Khi dùng các chất oxy hóa để gây ra bệnh thận đa nang trên động vật người ta nhận thấy các tế bào ở thành ống góp vùng tủy thận tăng sinh là nguyên nhân tạo thành các polyp nằm dọc ống góp. Những polyp này làm tắc nghẽn trong ống thận, gây ứ nước và hình thành nên nang thận. Người ta không tìm thấy sự xuất hiện của micropolyp tại thành ống thận.
- Biến đổi màng nền ống thận
Người ta tìm thấy ở động vật bị thận đa nang sự biến đổi của các thành phần màng nền ống thận. Hậu quả của nó là ống thận bị giãn hình thành nang.
- Tế bào biểu mô ống thận bị tăng sinh
Cơ chế này có thể liên quan tới loạn sản tế bào biểu mô. Việc tế bào biểu mô tăng nhanh về số lượng ở các đoạn ống thận bị giãn sẽ tạo cơ hội cho nang thận hình thành.
4. Một số điều cần lưu ý
Nang thận có kích thước nhỏ hầu như không cần điều trị nhưng nếu kích thước của nó trên 6cm thì nên phẫu thuật loại bỏ để tránh gây chèn ép nhu mô thận ảnh hưởng xấu đến chức năng thận. Nếu nang nhỏ gây biến chứng nhiễm trùng, xuất huyết nang gây đau đớn mà điều trị nội khoa không hiệu quả hoặc thường xuyên tái phát thì cũng cần can thiệp điều trị ngoại khoa.
Thăm khám để phát hiện và điều trị nang thận sớm để ngăn ngừa biến chứng xấu cho sức khỏe
Bệnh nang thận được chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ ngăn ngừa được nguy cơ gây ra các biến chứng xấu cho sức khỏe. Vì thế thăm khám sức khỏe định kỳ để được kiểm tra, phát hiện bệnh sớm. Khi đến thăm khám tại cơ sở y tế, các bác sĩ sẽ căn cứ trên dấu hiệu lâm sàng, tiền sử bệnh để đưa ra các chỉ định xét nghiệm thăm dò chức năng thận để chẩn đoán chính xác bệnh.
Để phòng ngừa nang thận phát triển, người bệnh nên:
- Tránh lạnh bởi đây là yếu tố nguy cơ làm bệnh tiến triển nặng hơn.
- Hạn chế vận động quá sức hoặc xảy ra chấn thương ở vùng bụng bởi nó dễ gây nhiễm trùng nang thận và vỡ nang.
- Bảo vệ tốt cho hoạt động chức năng của thận.
- Kiểm soát huyết áp ổn định.
- Tránh các yếu tố nguy cơ gây nhiễm trùng tiết niệu cũng như các loại nhiễm trùng khác.
- Uống ít nhất 1,5 - 2 lít nước mỗi ngày để đào thải độc tố ra khỏi thận.
Mong rằng những chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn đọc hiểu hơn về những vấn đề xung quanh bệnh nang thận. Nếu cần tìm hiểu thêm về bệnh lý này, bạn đọc có thể liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 để được các chuyên viên y tế tư vấn đầy đủ và chính xác.
Nhiều bệnh nhân mắc chứng thận mãn tính sẽ bị bệnh nang thận mắc phải, một bệnh lý xảy ra khi thận tạo những túi chứa đầy dịch gọi là nang thận.
Trong hầu hết các trường hợp, nang thận vô hại và không cần điều trị. Đôi khi nang có vấn đề xảy ra, ví dụ như nhiễm trùng trong nang gây triệu chứng sốt và đau lưng. Đôi khi nang xuất huyết và máu sẽ xuất hiện trong nước tiểu.
Mặc dù các bác sĩ còn tranh luận về phần trăm chính xác nhưng khoảng từ 10-20% người mắc bệnh nang thận sẽ có u thận, mà trong một số trường hợp là u ác tính. Dù số người mắc bệnh nang thận phải chuyển sang ung thư không cao nhưng vẫn chiếm một tỉ lệ nhỏ.
Các triệu chứng của bệnh nang thận
Cơ thể con người có hai thận hình hạt đậu và chúng nằm ở hai bên hông. Với vai trò duy trì sự thăng bằng của nước điện giải bên trong cơ thể, đồng thời thải chất độc thông qua đường nước tiểu. Được cấu tạo từ nhiều đơn vị thận với mỗi chức năng sẽ được từng đơn vị thận đảm nhận vai trò lọc, bài tiết đối với nước tiểu vào trong một hồ chứa chung được gọi là bể thận.
Nước tiểu từ bể thận sẽ đi xuống bàng quang bằng cách chạy theo niệu quản, sau đó bài xuất ra bên ngoài cơ thể. Trường hợp một đơn vị thận bất kỳ bị tắc nghẽn vì lý do nào đó nước tiểu sẽ bị ứ lại và hình thành nên túi chứa nước được gọi là “nang thận”. Vậy bệnh nang thận là gì với những biểu hiện rõ ràng nên nên khó để phát hiện sớm.
Khi nang còn nhỏ sẽ không gây ra bất cứ triệu chứng gì, khi phát triển lớn hơn, người bệnh có thể nhận biết bằng một số dấu hiệu như rối loạn khi đi tiểu [Đi tiểu ra máu kèm theo gắt buốt]; đau hông lưng bởi đài bể thận bị nang lớn chèn ép; nhiễm trùng nang sẽ gây sốt.
Thận đa nang là bệnh gì?Bệnh thận đa nang là một rối loạn di truyền gây ra nhiều u nang trong thận. U nang thận là một túi bất thường chứa đầy chất lỏng, có thể làm thận phình to, thay thế gần hết các các chức năng của thận, dẫn đến bệnh thận mạn tính và giảm chức năng thận theo thời gian. Bệnh thận mạn tính có thể dẫn đến suy thận, được mô tả như bệnh thận giai đoạn cuối khi điều trị bằng cấy ghép thận hoặc lọc máu. Hai loại chính của bệnh thận đa nang là tính trạng trội và tính trạng lặn. U nang của bệnh thận đa nang khác với các u nang bình thường và vô hại được hình thành trong thận về sau. U nang trong bệnh thận đa nang có số lượng rất nhiều và gây ra nhiều biến chứng, chẳng hạn như huyết áp cao, u nang trong gan và các vấn đề về mạch máu ở não và tim.
Nguyên nhân gây bệnh nang thận
Không rõ những gì gây ra u nang thận.
Yếu tố nguy cơ
Nguy cơ u nang thận tăng lên khi lớn tuổi hơn, mặc dù chúng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi.
Các biến chứng
- U nang thận đôi khi có thể gây biến chứng, bao gồm:
- U nang bị nhiễm bệnh. U nang thận có thể bị nhiễm trùng, gây sốt và đau đớn.
- U nang vỡ. U nang thận vỡ gây ra đau nặng ở lưng hay bên cạnh.
Thứ nhất: nang thận sẽ không tự mất đi và cũng không có loại thuốc nào hay loại thực phẩm chức năng nào có thể làm nó mất đi. Vì đây là sự biến đổi về mặt cấu trúc, tương tự như đã sứt môi thì không thể uống thuốc làm liền sứt môi được. Đó là lý do tại sao bác cứ thấy nó tồn tại mãi từ đợt khám này qua đợt khám khác.
Thứ hai: nang thận [loại nang thận đơn độc của bác] là một dạng tổn thương vô cùng lành tính [khác với loại nang thận đa nang hoặc nang thận bẩm sinh]. Nó ít khi gây ra biến chứng hoặc gây ra bệnh tại thận với kích thước dưới 6cm. Bác có thể yên tâm sống chung hòa bình với nó đến hết đời.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh nang thận mắc phải?
Có rất nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bệnh nang thận mắc phải, ví dụ như bạn đã lớn tuổi, bạn là nam giới hoặc bạn chạy thận nhân tạo hoặc thẩm phân phúc mạc. Nguy cơ bị bệnh sẽ tăng dần theo số năm chạy thận.
Điều trị hiệu quả
Những phương pháp nào dùng để điều trị bệnh nang thận mắc phải?
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ.
Nếu bệnh nang thận mắc phải không gây đau hay khó chịu thì bạn không cần điều trị. Nhiễm trùng sẽ được xử trí bằng kháng sinh. Nếu nang lớn gây đau, bác sĩ có thể dẫn lưu chúng bằng kim dài đâm qua da.
Nếu nghi ngờ có khối u, bạn có thể cần khám định kỳ để theo dõi ung thư thận. Một số bác sĩ khuyến cáo tất cả bệnh nhân nên tầm soát ung thư sau 3 năm chạy thận. Trong một số trường hợp hiếm hoi, bác sĩ sẽ phẫu thuật để làm nang ngưng chảy máu và cắt bỏ u hay khối nghi ngờ là u.
Khi ghép thận, thận bị bệnh được giữ nguyên, trừ khi chúng gây nhiễm trùng hay tăng huyết áp. Bệnh nang thận mắc phải thường sẽ biến mất sau khi ghép thận.
Phương pháp điều trị và thuốc
- Điều trị có thể không cần thiết
Nếu đơn giản, u nang thận không có dấu hiệu hoặc triệu chứng và không ảnh hưởng đến chức năng thận, có thể không cần điều trị. Thay vào đó, bác sĩ có thể khuyên nên trải qua kiểm tra hình ảnh, chẳng hạn như siêu âm định kỳ để xem u nang thận có to ra. Nếu thay đổi u nang thận và gây ra các dấu hiệu và triệu chứng, có thể chọn điều trị tại thời điểm đó. Đôi khi u nang thận tự biến mất.
- Điều trị u nang thận gây ra các dấu hiệu và triệu chứng
Nếu u nang thận gây ra các dấu hiệu và triệu chứng, bác sĩ có thể khuyên nên điều trị. Tùy chọn có thể bao gồm:
Chọc hút bơm cồn u nang. Để thu nhỏ u nang, bác sĩ chèn một cây kim qua da và thông qua thành của u nang thận. Sau đó, dịch được lấy ra. Tiếp theo, bơm cồn đầy u nang để ngăn chặn nó tiến triển. Khối u có thể trở lại, vì vậy thủ tục này được dành cho các tình huống nhất định.
Điều trị nang thận theo Đông y
Khi bị chẩn đoán nang thận ở mức độ 1 hoặc mức độ 2 thì chỉ nên dùng những loại thuốc có tác dụng lợi tiểu, bác sĩ sẽ dựa vào những nguyên nhân gây ra bệnh lí để chữa.
- Các vị thuốc Đông y có tác dụng lợi tiểu như: Sa tiền tử, Trạch tả, Mã đề, nước mát nấu từ râu bắp…
- Với Y học cổ truyền còn có thể sử dụng các bài thuốc tùy theo triệu chứng xuất hiện khi bị nang thận mức độ 1 hay 2. Nếu có triệu chứng rối loạn chức năng bài tiết nước tiểu thì có thể sử dụng các bài thuốc như lục vị, bát vị…
- Trong nang thận kèm theo bệnh lí đái tháo đường với các triệu chứng như khô môi; khát nước; đổ mồ hôi trộm; mỏi, tê bì tay chân có thể sử dụng các bài thuốc hành khí hoạt huyết, ổn định đường huyết, bổ huyết.
Chế độ ăn cho người bị thận đa nang
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng đối với bệnh thận đa nang. Phòng khám Đông y Nguyễn Hữu Toàn xin đưa ra một số lời khuyên về chế độ ăn uống cho bệnh thận đa nang.
Chia nhỏ bữa ăn trong ngày, không ăn quá no một lúc.- Nên ăn một số loại hoa quả có lợi cho thận như: dưa hấu, táo, lê
Ăn nhạt
- Ăn ít chất đạm
- Hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều kali như: chuối, khoai tây, cà chua, bơ- Không ăn thức ăn chứa nhiều dầu mỡ
- Không ăn nội tạng động vật: nội tạng động vật chứa hàm lượng purine cao. Nếu ăn nhiều nội tạng động vật, thận sẽ gặp khó khăn trong việc thải lọc ra tất cả các chất thải, protein, purine...
- Không ăn các đồ ăn cay nóng, có tính kích thích như: ớt, hạt tiêu,..
- Không ăn đồ ăn chua- Không ăn các loại nấm
- Hạn chế thực phẩm đông lạnh, chế biến sẵn,…
- Uống nước vừa phải.- Có thể uống sữa nhưng không nên uống quá nhiều sữaNgoài chế độ ăn uống hợp lý, bệnh nhân bị thận đa nang cũng nên nghỉ ngơi, không làm việc nặng quá sức, giữ tinh thần thoải mái, lạc quan, tập thể dục đều đặn.
LƯU Ý____
Cơ thể người có 2 thận có hình hạt đậu nằm 2 bên hông. Thận có vai trò duy trì thăng bằng nước điện giải trong cơ thể & thải một số chất độc đối ra ngoài qua nước tiểu. Thận được cấu tạo bởi nhiều đơn vị thận, mỗi đơn vị có nhiệm vụ lọc, tái hấp thu và bài tiết nước tiểu vào một hồ chứa chung là bể thận.
- Từ bể thận nước tiểu sẽ chảy theo niệu quản xuống bàng quang và được bài xuất ra ngoài. Nếu vì một lí do nào đó [như viêm, bị sỏi, bị xơ…] một đơn vị thận bị tắc thì nước tiểu bị ứ lại hình thành nên một túi chứa nước gọi là “nang thận”.
1. Các loại nang thận
Có ba loại nang thận
a. Nang thận đơn độc: thường gặp, chiếm tỉ lệ 1/3 bệnh nhân trên 50 tuổi. Nang thận nằm ở vỏ thận và hầu hết là lành tính
b. Thận nhiều nang [từ hai nang trở lên]: tương tự như nang thận đơn độc nhưng do tắc nghẽn nhiều đơn vị thận.
c. Thận đa nang: thuộc nhóm bệnh thận có nang, là hậu quả của sự rối loạn về cấu trúc có tính di truyền làm cho một phần lớn nhu mô thận biến thành nhiều nang có chứa dịch, thường ở 2 thận
2. Triệu chứng khi bị nang thận
Bệnh nang thận có triệu chứng rất nghèo nàn
- Khi nang còn nhỏ không gây triệu chứng gì
- Khi nang lớn hơn có thể gây triệu chứng như sau:
+ Rối loạn đi tiểu: Tiểu gắt buốt, tiểu máu [do nang thông với hệ thống đài bể thận]
+ Đau hông lưng: Khi nang lớn gây chèn ép đài bể thận
+ Sốt: Nếu có nhiễm trùng nang
3. Nang thận có thể được phát hiện qua
- Siêu âm: Phát hiện vị trí, kích thước nang thận
- Tổng phân tích nước tiểu: HC, BC trong nước tiểu
- Công thức máu: BC tăng nếu có nhiễm trùng
- Chức năng thận: Ure,Creatinin tăng nếu có suy thận
- UIV: Phát hiện sự chèn ép của nang lên hệ đài bể thận
- CT-Scan: Phát hiện chính xác vị trí,kích thước của nang và các bệnh lý khác kèm theo như bướu thận,sỏi thận….
4. Khi nào cần điều trị
- Nếu nang nhỏ, không triệu chứng thì không cần can thiệp. - Nang thận có kích thước > 6cm nên mổ vì nó gây đè ép chủ mô thận, dần dần gây ảnh hướng đến chức năng thận.
- Những nang nhỏ hơn nhưng gây biến chứng nhiễm trùng nang, xuất huyết trong nang gây đau nhiều mà điều trị nội khoa không đỡ, tái phát nhiều lần nên xét can thiệp ngoại khoa.
5. Phương pháp điều trị
- Chọc hút nang thận và bơm chất làm xơ hóa dưới hướng dẫn của siêu âm. Phương pháp này có tỷ lệ tái phát cao [>80% sau 3 tháng].
{mosimage}
- Mổ hở cắt chóp nang: gây đau nhiều, thời gian nằm viện dài, để lại vết sẹo mổ, bệnh nhân hồi phục sức khỏe chậm.
- Phẫu thuật nội soi cắt chóp nang: Số ngày nằm viện ngắn, vết mổ rất nhỏ [0.5-1cm], đau ít, người bệnh hồi phục sức khỏe nhanh. Hiện nay phẫu thuật nội soi cắt chóp nang là phẫu thuật
an toàn và hiệu quả nhất.
Theo dõi
- Nang nhỏ,không biến chứng không cần điều trị gì.
- Khám định kỳ mỗi 6 tháng để theo dõi diễn biến của nang để can thiệp điều trị kiệp thời.