Hướng dẫn chơi các trò chơi dân gian
|
Trò chơi dân gian là những trò chơi đã được lưu truyền qua rất nhiều thế hệ và được sáng tạo chính bởi người dân Việt Nam. Dường như những trò chơi dân gian Việt Nam đã trở thành nét đẹp trong văn hóa dân tộc và không thể thiếu trong tuổi thơ mỗi người. Cùng Sforum tìm hiểu về 20+ trò chơi dân gian Việt Nam. Show
Trò chơi dân gian cho trẻ mầm non phát triển phản xạCác trò chơi dân gian cho trẻ mầm non rất thú vị và đa dạng, sẽ giúp các bé rèn luyện được nhiều phản xạ và kỹ năng có lợi cho sự phát triển toàn diện của bé. Trò chơi dân gian Việt Nam - Chi chi chành chànhĐể chơi trò này, ít nhất sẽ có 3 bạn nhỏ. Trong đó sẽ có 1 người đứng trước và xòe bàn tay về hướng những người còn lại. Mọi người sẽ giơ 1 ngón trỏ và đặt vào lòng bàn tay. Sau đó người đang xòe tay sẽ thật nhanh ca bài đồng dao: “Chi chi chành chành Cái đanh thổi lửa ……. Ù à ù ập.” Khi bài hát kết thúc, bạn nhỏ đang xòe tay sẽ ngay lập tức nắm chặt tay lại, các bạn nhỏ khác thì cần tìm cách rút được tay ra. Nếu ai bị người xòe tay nắm trúng thì thua cuộc. Trong ván kế tiếp, người thua cuộc sẽ trở thành người đứng xòe tay. Nếu có nhiều người cùng bị nắm trúng cùng 1 lúc thì có thể chơi oẳn tù xì để có thể phân định được thắng thua. Trò chơi dân gian Việt Nam - Oẳn tù xìĐể chơi trò này, ít nhất sẽ có 2 bạn nhỏ. 2 bạn sẽ đứng đối diện nhau, nắm tay lại hình nắm đấm và đung đưa theo câu vè “Oẳn tù tì - Ra cái gì - Ra cái này". Sau khi dứt câu, 2 người sẽ đồng thời xoè tay ra theo các hình quy định: Thu cả bàn tay lại là đấm/búa, xoè cả bàn tay ra là lá/bao, giơ 2 ngón trỏ và giữa ra sẽ là hình kéo hoặc 1 ngón trỏ sẽ là kim. Để hiểu được quy luật trò chơi, nhớ nguyên tắc sau: Kéo cắt lá, lá bao búa, búa đập kéo rất hình dung và dễ nhớ. Trò chơi dân gian Việt Nam - Ếch ở dưới aoCho các bạn nhỏ đứng thành 1 vòng tròn để làm ếch. Sau đó cô giáo sẽ vào sân giữa làm ao bằng một vòng tròn lớn ở giữa sân. Một bé sẽ đứng cách xa đó khoảng 2 - 4 mét và cầm một que nhỏ giả rằng mình là người đi săn ếch. Khi có khẩu hiệu bắt đầu, vòng tròn các bạn nhỏ sẽ bắt đầu đồng ca: “Ếch ở dưới ao - Vừa mới ngớt mưa rào - …. - Ếch kêu ặp ặp.” Các bạn ếch đang ở trong ao sẽ lần lượt vừa nhảy vừa hát nhảy khỏi vòng ao để lên bờ. Lúc này, người câu ếch sẽ đuổi theo ếch dưới ao. Khi dây câu chạm vào vai người nào thì người đó sẽ phải thế vai và tiếp tục vai trò đi câu ếch. Trò chơi dân gian Việt Nam - Bịt mắt bắt dêĐể bắt đầu trò chơi, các trẻ em sẽ thực hiện trò “tay trắng tay đen”. 2 người bị loại ra sẽ chơi oẳn tù tì để xác định ai sẽ làm "dê" và ai sẽ "bịt mắt". Các trẻ còn lại sẽ tạo thành một vòng tròn, trong đó trẻ "dê" sẽ phải liên tục kêu "be, be" và tránh khỏi trẻ bị "bịt mắt" đang tìm kiếm, nhưng họ không được chạy ra khỏi vòng tròn. Khi trẻ "bịt mắt" bắt được trẻ "dê", vai trò sẽ được chuyển đổi. Trò chơi dân gian Việt Nam - Thả đỉa ba baTrò chơi thả đỉa ba ba đòi hỏi trẻ chơi từng nhóm hoặc cả lớp đứng thành vòng tròn giữa sân. Cô giáo sẽ chọn một trẻ làm đỉa, sau đó tất cả cùng đọc bài đồng dao: “Thả đỉa ba ba Chớ bắt đàn bà …… Đổ phải nhà nào Nhà ấy phải chịu.” Đỉa sẽ đi vòng quanh và cứ một tiếng, chỉ tay vào một trẻ. Nếu chữ cuối cùng chỉ vào một trẻ thì trẻ đó sẽ đứng "sông" làm đỉa, còn các trẻ khác phải chạy nhanh đến "hai bờ sông". Nếu ai chậm chân sẽ bị đỉa bám và phải xuống sông, còn đỉa sẽ lên bờ. Trò chơi tiếp tục như vậy. Trò chơi dân gian Việt Nam - Chùm nụmTất cả bạn nhỏ phải nắm tay nhau sau đó xếp chồng lên nhau. Tay của mỗi người phải xen kẽ với tay của người khác và không được để hai tay gần nhau. Người đặt tay đầu tiên sẽ được xem là người bị đầu tiên. Tất cả hát một bài hát đồng dao và mỗi từ trong bài hát sẽ tương ứng với một nắm tay: “Chùm nụm chùm nẹo Tay tí tay tiên ….. Con rắn con rít Nó rít tay này.” Cuộc chơi tiếp tục cho đến khi tất cả nắm tay đã được sử dụng và kết thúc khi người chơi cuối cùng "này" trúng tay. Người bị phải rút tay ra hoặc người chỉ chặt ngang nắm tay của người đó và người bị sẽ thay cho người đầu tiên hát và chỉ nắm tay. Trò chơi dân gian Việt Nam - Kéo cưa lừa xẻĐể chơi trò này, cả hai người ngồi đối diện với nhau và cầm chặt tay nhau. Trò chơi bắt đầu bằng việc hai người hát một bài hát và cùng tay đẩy hoặc kéo về mỗi lần hát một từ trong bài hát: “Kéo cưa lừa xẻ Ông thợ nào khỏe Về ăn cơm vua Ông thợ nào thua Về bú tí mẹ.” Mục đích trò chơi là để tìm ra ai có tay mạnh hơn. Người cuối cùng giữ tay nắm lại trên một vị trí được xem là người chiến thắng. Trò chơi có thể tiếp tục cho đến khi một người chấp nhận thua hoặc mọi người đều hết nhịp. Trò chơi dân gian Việt Nam - Đúc cây dừa, chừa cây mỏngTrong một trò chơi, các trẻ sẽ ngồi xếp hàng xuống thềm nhà, giữ 2 chân thẳng ra phía trước. Người ở đầu hàng sẽ bắt đầu đếm chuyền xuống, trong khi người ở cuối hàng sẽ đếm chuyền lên. Khi đếm, họ sẽ đọc bài ca dân gian. “Đúc cây dừa chừa cây mỏng Cây bình đỏng cây bí đao ….. Con thỏ nhảy qua bà già Ứ ự chùm rụm chùm rạ mà ra chân này.” Nếu từ cuối cùng trong bài hát rơi vào chân của ai, người đó sẽ thụt chân lại. Nếu một người thụt hết cả hai chân, họ sẽ chiến thắng, còn nếu chưa có ai thụt chân đến cuối cùng, người đó sẽ thua. Người chiến thắng sẽ phải chuẩn bị chạy để cho người thua đến rượt bắt. Trò chơi dân gian Việt Nam - Tàu hoảTrẻ xếp hàng dọc, tay trẻ sau được đặt lên vai trẻ trước. Trẻ dẫn đầu hô lệnh "Tàu lên dốc" hoặc "Tàu xuống dốc". Khi nghe "Tàu lên dốc", trẻ còn lại phải chạy chậm, chạy bằng mũi bàn chân. Khi nghe "Tàu xuống dốc", trẻ chạy chậm bằng gót chân. Trong lúc chạy, trẻ sẽ hát bài đồng dao. “Đi cầu đi quán Đi bán lợn con ….. Đi mau, về mau Kẻo trời sắp tối.” Trò chơi dân gian Việt Nam - De ùmĐể chơi trò này, một người chơi được chọn làm chủ sẽ lật bàn tay lên. Các người chơi khác cần đưa ngón trỏ vào lòng bàn tay của người chơi chủ. Khi người chơi chủ bắt đầu nói "de ùm" rất to, tất cả mọi người phải nhanh chóng rút tay ra để tránh bị chụp. Trò chơi dân gian Việt Nam - Đếm saoTất cả mọi người sẽ ngồi theo hình vòng tròn và một người đứng ngoài vòng, với lưng đối diện với mọi người. Bắt đầu từ một người bất kỳ, họ sẽ hát một bài hát và mỗi từ trong bài hát đập vào vai một người. “Một ông sao sáng Hai ông sáng sao ….. Từ một ông sao sáng Đến 10 ông sáng sao.” Nếu từ cuối cùng trúng vào người nào, người đó sẽ phải đọc một hơi đếm từ một đến 10 ông sao sáng, không được ngừng trong khi đếm và phải luân phiên từ "sao sáng" với "sáng sao". Nếu kết thúc hơi hoặc đọc sai thì người đó sẽ bị phạt. Trò chơi dân gian cho trẻ mầm non giúp phát triển tính tập thểDưới đây là một số trò chơi giúp trẻ hòa đồng hơn và tăng khả năng làm việc nhóm trong một tập thể, tăng tính đoàn kết và trách nhiệm. Trò chơi dân gian Việt Nam - Đua thuyền trên cạnĐể chơi trò này, các bạn nhỏ sẽ được chia thành từng nhóm nhỏ khoảng 7 hoặc 8 bạn một nhóm. Sau đó các nhóm sẽ lần lượt ngồi thành các hàng dọc song song. Người ngồi sau sẽ quặp chân vào bụng của người ngồi trước, tạo hình giống như một chiếc thuyền. Khi cô giáo hô khẩu hiệu, tất cả các thuyền sẽ bắt đầu đua. Bằng cách dùng sức của 2 tay chống xuống đất và nâng người lên, làm sao tiến về đích thật nhanh chóng. Lúc này đòi hỏi mỗi thành viên phải giữ và bám nhau thật chặt sao cho đoàn thuyền không bị tách rời. Trò chơi dân gian Việt Nam - Chim bay cò bayĐể chơi trò này, có thể chơi theo 1 nhóm lớn. Mọi người cùng đứng thành hình vòng tròn, ở giữa sẽ có 1 người điều khiển trò chơi. Khi người điều khiển hô “chim bay” và giang cánh tay, nhảy bật lên. Các bạn nhỏ đang đứng ở vòng tròn cũng sẽ phải hô và làm động tác giống người điều khiển. Lưu ý là các bạn nhỏ chỉ được nhảy lên khi người điều khiển hô lên một vật có thể bay được. Nếu nhảy lên ở những vật không bay được như bàn, ghế, cây,... hoặc không nhảy ở những vật bay được thì bé sẽ bị phạt nhảy lò cò hết 1 vòng bên ngoài vòng tròn. Trò chơi dân gian Việt Nam - Rồng rắn lên mâyTrò này sẽ có 1 bạn nhỏ ngồi một chỗ và làm chủ nhà. Các bạn nhỏ còn lại sẽ nắm vạt áo và nối đuôi nhau thành hàng, đi từng vòng quanh sân. Vừa đi vừa hô: “Rồng rắn lên mây - Có cây lúc lắc - Có nhà điểm binh - Hỏi thăm ông chú có nhà hay không?” Khi đọc đến câu cuối, người đi đầu sẽ dừng trước mặt chủ nhà. Nếu chủ nhà nói không thì các bạn nhỏ tiếp tục nối nhau đi tiếp. Lần tiếp theo, nếu chủ nhà nói có thì các bạn nhỏ tiếp tục trả lời một số câu hỏi: Chủ nhà: “Cho tôi xin khúc đầu?” Cả nhóm: “Cùng xương cùng xẩu” Chủ nhà: “Cho tôi xin khúc giữa” Cả nhóm: “Chả có gì ngon” Chủ nhà: “Cho tôi xin khúc đuôi?” Cả nhóm: “Tha hồ mà đuổi.” Sau khi dứt câu cuối cùng, chủ nhà sẽ lao ra và đuổi người cuối cùng trong hàng (khúc đuôi). Người đứng đầu sẽ giang tay ra che và cả nhóm vẫn bám thành hàng và tìm hết sức để né không cho chủ nhà bắt được “khúc đuôi”. Nếu “khúc đuôi” bị bắt thì sẽ đổi vai với chủ nhà và bắt đầu lại từ đầu. Trò chơi dân gian Việt Nam - Cướp cờĐể chơi trò này, các bạn nhỏ chia làm 2 đội. Mỗi bé sẽ tương ứng với các số 1,2,3,4,... Sau đó vẽ 1 vòng tròn trên sân, cắm cờ, xác định vạch đích và vạch xuất phát. Khi quản trò hô đến số nào thì người mang số đó ở cả 2 đội sẽ chạy thật nhanh ra vòng tròn để sẵn sàng cướp cờ. Khi quản trò hô số nào về trước thì số đó phải thật nhanh tay cướp cờ và chạy về đội. Nếu đang cầm cờ chạy về mà bị đội bạn có cùng số đụng phải thì sẽ thua cuộc. Trò chơi dân gian Việt Nam - Cá sấu lên bờĐể chơi trò này, đầu tiên hãy oẳn tù xì để chọn xem ai sẽ là cá sấu. Sau đó vẽ 2 vạch hoặc sử dụng bậc thang để phân chia bờ và dưới nước. Cá sấu sẽ ở dưới nước và người chơi ở trên bờ. Khi bắt đầu, cá sấu sẽ chăm chú để tìm bắt người chơi nào thò xuống nước hoặc xâm phạm xuống vùng nước. Nếu bạn nhỏ nào vừa xuống nước mà bị cá sấu bắt không kịp lên lại bờ thì sẽ phải thế chỗ làm cá sấu. Trò chơi dân gian Việt Nam - Thả chóỞ trò này, một bạn sẽ đóng vai ông chủ, một bạn vào vai chú chó và các bạn nhỏ khác trong vai thỏ con. Ông chủ sẽ ngửa bàn tay phải, các bạn nhỏ đứng xung quanh và thò ngón tay trái của mình lên lòng bàn tay ông chủ. Bắt đầu trò chơi, các bạn sẽ hát bài: “Ve ve chùm chùm - Cá bóng nổi lửa - Ba con chếp chôi - Ba con thượng đế - Ba con đi tìm - Ù à ù ịch.” Khi hát xong câu cuối các bạn hãy nhanh tay rút tay lại vì ông chủ sẽ nắm tay vào trong. Nếu ai không kịp rút và bị nắm phải ngón tay thì sẽ vào vai chú chó cho các bạn khác làm thỏ. Khi ông chủ miêu tả một vật thì các chú thỏ phải chạy ra và chạm vào đồ vật đó, sau đó ông chủ sẽ thả chó. Các bạn thỏ cần thật nhanh chóng chạm vào đồ vật miêu tả và quay về chạm vào ông chủ. Khi gặp chú chó thì thỏ phải khum người chéo tay để về, nếu không sẽ bị bắt, hoặc đứng lên chạy mà đụng phải chú chó thì sẽ phải đổi vai cho bạn làm chú chó. Trò chơi dân gian Việt Nam - Mèo đuổi chuộtTrò này các bạn nhỏ sẽ đứng thành 2 vòng tròn, vòng lớn bên ngoài và vòng nhỏ bên trong. Một bạn làm chuột, một bạn làm mèo đứng quay lưng vào nhau. Khi có hiệu lệnh, mèo sẽ đuổi chuột. Mèo thua cuộc khi chuột chạy được 2 vòng vẫn không bắt được. Nếu bị bắt thì sẽ đổi vai cho nhau. Trò chơi dân gian cho trẻ mầm non phát triển kỹ năng vận độngCác trò chơi dưới đây sẽ giúp trẻ hoạt động tay chân, tăng sự nhanh nhẹn, linh hoạt và rèn luyện sức khỏe. Bạn có thể áp dụng để cho con trẻ phát triển nhiều kỹ năng hơn. Trò chơi dân gian Việt Nam - Cáo và thỏTrò này sẽ phân 1 bạn nhỏ làm cáo và các bạn còn lại sẽ làm thỏ và chuồng cho thỏ khi bị đuổi bắt. Mỗi chú thỏ sẽ có một chuồng thỏ của riêng mình và cần phải về đúng chuồng khi bị đuổi bắt. Nếu chú thỏ nào bị cáo bắt được hoặc chạy về không đúng hang thì sẽ phải ra ngoài. Trò chơi dân gian Việt Nam - Nhảy bao bốTrò này có thể chia thành 2,3 đội với số người chơi bằng nhau ở mỗi đội. Lần lượt từng thành viên mỗi đội sẽ bước vào bao, 2 tay giữ chặt miệng bao và nhảy về phía trước. Các thành viên sẽ lần lượt đến đích rồi chuyển lượt cho nhau. Đội nào hoàn thành phần chơi trước sẽ giành chiến thắng. Trò chơi dân gian Việt Nam - Kéo coTrò này thường chơi theo nhóm, chia làm 2 đội với số người bằng nhau. Mỗi đội sẽ cầm lấy 1 đầu của dây thừng, ở giữa sẽ có 1 cột trụ để làm trung tâm. 2 đội sẽ dùng hết sức để kéo cột trụ ở trung tâm này về phía mình, sao cho đội đối phương bị kéo đi nhiều nhất có thể là sẽ chiến thắng. Trò chơi dân gian Việt Nam - Dung dăng dung dẻTrò này có thể chơi 1 nhóm 5 - 10 người. Lần lượt vẽ các vòng tròn nhỏ trên đất sao cho số vòng tròn là ít hơn số người chơi. Sau đó các bạn nhỏ lần lượt nắm đuôi nhau đi qua các vòng tròn và đọc bài vè “Dung dăng dung dẻ”. Khi đọc dứt câu cuối thì các bạn nhanh chóng chọn một hình tròn rồi ngồi thụp xuống. Ai chậm chân không ngồi được vào vòng tròn sẽ bị loại cho đến khi chỉ còn người cuối cùng. Trên đây là 20+ các trò chơi dân gian Việt Nam phổ biến nhất. Các trò chơi là một phần tuổi thơ của các bạn nhỏ, đồng thời cũng là nét đẹp văn hoá và truyền thống dân tộc Việt. Hy vọng sẽ là những gợi ý bổ ích cho các bậc phụ huynh và thầy cô giáo khi chọn trò chơi cho các con. Trò chơi dân gian có những trò chơi gì?Ô ăn quan. Ô ăn quan (ô quan hay ô làng) là trò chơi dân gian quen thuộc, hấp dẫn, gắn liền với tuổi thơ của hầu hết chúng ta. ... . Bịt mắt bắt dê ... . Kéo co. ... . Đấu vật. ... . Chơi đánh đu. ... . Đập niêu đất. ... . Đi cà kheo. ... . Chơi cờ người.. Trò chơi dân gian thể hiện điều gì?Trò chơi dân gian là một trò chơi mang một nét đẹp văn hóa của dân tộc ta, chúng không chỉ thể hiện sự lành mạnh, văn minh mà còn giúp các người chơi phát huy sự linh hoạt, nhanh nhạy và cách xử lý vấn đề thông minh hơn. Trò chơi dân gian còn được xem là hội tụ đầy đủ các tính nghệ thuật trong mỗi trò chơi. Tại sao lại có trò chơi dân gian?Trò chơi dân gian không chỉ đơn thuần là trò chơi cho trẻ mà nó còn chứa đựng văn hoá dân tộc Việt Nam độc đáo. Trò chơi dân gian không những nâng cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển khả tư duy, sáng tạo, khéo léo mà còn giúp trẻ hiểu tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương, đất nước… Trò chơi dân gian thường được chơi khi nào?Nếu đa phần trò chơi dân gian của trẻ em có thể diễn ra mọi lúc, mọi nơi thì phần lớn trò chơi dân gian của người lớn thường diễn ra trong các lễ hội làng, ngày tết cổ truyền, diễn ra ở sân đình hay bãi đất trống rộng lớn trong làng. |
