Rèn luyện kĩ năng nghị luận về vấn de xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học
Nghị luận về một câu chuyện Show Nghị luận về một câu chuyện là một trong những dạng bài văn hay, chiếm khoảng 3 - 4 điểm trong bài thi môn Ngữ văn lớp 10, 11, 12. Nhiều em học sinh còn lúng túng, chưa biết cách triển khai khi làm bài nghị luận xã hội về một câu chuyện. Chính vì vậy trong bài viết dưới đây Download.vn mời các bạn cùng theo dõi cách làm bài văn nghị luận từ một câu chuyện kèm theo 97 đề nghị luận có đáp án kèm theo. Hi vọng thông qua tài liệu này các bạn học sinh có thêm nhiều gợi ý học tập, củng cố kiến thức để từ đó biết cách làm bài văn nghị luận ngày một hay hơn, tránh lan man, lạc đề. 1. Đối tượng. Là một vấn đề xã hội có ý nghĩa sâu sắc nào đó được đặt ra trong tác phẩm văn học. Vấn đề xã hội có thể lấy từ hai nguồn: Tác phẩm văn học đã học trong chương trình hoặc một câu chuyện nhỏ, một văn bản văn học ngắn gọn mà học sinh chưa được học. 2. Mục đích chính của dạng đề nghị luận. Dạng đề này liên quan và xuất phát từ tác phẩm văn học, nhưng tác phẩm văn học chỉ là ‚cái cớ‛ khởi đầu. Mục đích chính là yêu cầu người viết bàn bạc nghị luận về một vấn đề xã hội, đạo lí, tư tưởng, nhân sinh, hiện tượng đời sống Nghĩa là nhân vấn đề đặt ra trong tác phẩm văn học đó mà bàn luận, kiến giải. Trong trường hợp này, tác phẩm văn học chỉ được khai thác về giá trị nội dung tư tưởng, rút ra ý nghĩa xã hội khái quát của tác phẩm ấy. Tác phẩm nào cũng có một ý nghĩa xã hội nhất định. Điều quan trọng là vấn đề xã hội đó có mang tính thời sự, tính giáo dục sâu sắc, có phù hợp với tâm lý tuổi trẻ học đường hay không. 3. Đặc điểm. Bài viết cho dạng đề này, ở phần thân bài thường gồm hai nội dung lớn: Phần 1: Phân tích văn bản (hoặc nêu vắn tắt nội dung câu chuyện) để rút ra ý nghĩa vấn đề.
Phần 2 (trọng tâm): Nghị luận (phát biểu) về vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học (câu chuyện). Khi đã có vấn đề (đề tài, chủ đề) cần bàn bạc rồi, thì mới bắt đầu làm bài nghị luận về một vấn đề đặt ra trong tác phẩm, nêu suy nghĩ của bản thân mình về vấn đề ấy. 4. Tác dụng. Giải quyết đề văn loại này, học sinh có cơ hội được bộc lộ năng lực do đọc – hiểu tác phẩm, những hiểu biết, những kiến thức về xã hội II. Cách làm một bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm.1. Mở bài.
2. Thân bài. *Vài nét về tác giả và tác phẩm: Giới thiệu ngắn gọn tác giả, tác phẩm có vấn đề nghị *Bàn luận vấn đề xã hội đặt ra trong các tác phẩm văn học mà đề yêu cầu:
- Từ vấn đề xã hội được rút ra, người viết tiến hành làm bài nghị luận xã hội, nêu
- Rút ra bài học nhận thức và hành động trong cuộc sống:
3. Kết bài.
III. Nghị luận xã hội về một câu chuyệnCâu chuyện 1: Suy nghĩ của anh (chị) về câu chuyện sau: Diễn giả Lê-ô Bu-sca-gli-a kể về cuộc thi mà ông làm giám khảo. Mục đích của cuộc thi là tìm (Theo Phép màu nhiệm của đời– NXB Trẻ, 2005) GỢI Ý Giải thích ý nghĩa câu chuyện:
Bàn luận và mở rộng vấn đề: - Cảm thông, chia sẻ là tình cảm giữa con người với nhau: yêu thương, động viên, giúp đỡ nhau vượt lên được những khó khăn trong cuộc sống. - Sự cảm thông, chia sẻ vô cùng cần thiết trong cuộc sống con người:
- Có nhiều cách thể hiện sự cảm thông chia sẻ: lời nói, cử chỉ, việc làm thiết thực tùy theo hoàn cảnh, phụ thuộc tâm lí người được chia sẻ. Song điều cơ bản nhất là phải xuất phát từ tình cảm, sự rung động chân thành. - Qua câu chuyện về sự cảm thông chia sẻ từ một đứa trẻ bốn tuổi, diễn giả muốn khẳng định: lòng vị tha, yêu thương là bản chất vốn có của con người, vì vậy cần vun xới cho đức tính đó được phát triển đến khi đứa trẻ đó trưởng thành. - Phê phán những người có lối sống ích kỉ, ngoảnh mặt làm ngơ trước những khó khăn bất hạnh của người khác. - Bài học nhận thức và hành động: Để cho cuộc sống trở nên tốt đẹp, con người phải có tình thương vị tha nhân ái, biết chia sẻ gắn kết với nhau. Câu chuyện 2: Đọc đoạn tin sau: Cô là người con gái thứ 20 trong một gia đình có 22 người con. Cô sinh thiếu tháng nên mọi người nghĩ cô khó mà sống được. Nhưng cô vẫn sống khỏe mạnh. Năm lên 4 tuổi, cô bị viêm phổi và sốt phát ban. Sau trận ốm đó, cô bị liệt chân trái và phải chống gậy khi di chuyển. Năm 9 tuổi, cô bỏ gậy và bắt đầu tự đi. Đến năm 13 tuổi cô đã có thể đi lại một cách bình thường và cô quyết định trở thành một vận động viên điền kinh. Cô tham gia vào một cuộc thi chạy và về cuối cùng. Những năm sau đó cô đều tham dự tất cả các cuộc thi điền kinh, nhưng cũng đều về cuối. Mọi người nói cô nên từ bỏ nhưng cô vẫn tiếp tục theo đuổi ước mơ trở thành một vận động viên điền kinh. Và rồi cô đã chiến thắng trong một cuộc thi. Từ đó trở đi cô luôn chiến thắng trong tất cả các cuộc thi mà cô tham gia. Sau đó cô đã giành được ba huy chương vàng Olympic. Cô là Wilma Rudolph. (Wilma Rudolph là nữ vận động viên người Mỹ). Anh (chị) có suy nghĩ gì từ ý nghĩa đoạn tin trên? Gợi ý đáp án - Giải thích ý nghĩa của đoạn văn
- Bàn luận, mở rộng vấn đề: Trong cuộc sống, có không ít người gặp phải hoàn cảnh bất hạnh (do bẩm sinh, do tai nạn, bệnh tật<). Nhiều người trong số đó đã vươn lên khôngngừng, tự khẳng định mình ‚tàn nhưng không phế‛. Câu chuyện của Wilma Rudolph và nhiều người khác gợi suy nghĩ:
- Trách nhiệm của mỗi người và toàn xã hội với họ:
Câu chuyện 3: Trong thư gửi thầy hiệu trưởng của con trai mình, Tổng thống Mĩ A.Lin – côn viết: Xin dạy cho cháu biết đến thế giới kì diệu của sách, nhưng cũng để cho cháu đủ thời gian để lặng lẽ suy tư về sự bí ẩn muôn thuở của cuộc sống: đàn chim tung cánh trên bầu trời, đàn ong bay lượn trong nắng, và những bông hoa nở ngát trên đồi xanh. (Ngữ văn 10, tập 2, NXBGD, 2006) Suy nghĩ của anh (chị) về đoạn thơ trên. Gợi ý: - Giải thích ý nghĩa đoạn thơ:
- Bàn luận, mở rộng vấn đề:
- Nội dung lời đề nghị sâu sắc, chính đáng:
- Bài học nhận thức và hành động:
Câu chuyện 4 CON CHÓ VÀ MIẾNG THỊT Một con chó tham ăn, một hôm nó đớp được miếng thịt của làng bày ra đình để khao làng. Con chó ba chân bốn cẳng tha miếng thịt đến bờ sông. Sợ người làng đuổi theo nên nó chạy về phía cầu để qua sông tẩu thoát. Khi đến giữa cầu, nó nhìn xuống dòng sông, thấy có một con chó khác đang ngoạm miếng thịt to hơn. Con chó tham ăn mới nghĩ: Ta phải cướp miếng thịt của con chó kia mới được. Nghĩ thế nào, làm thế ấy, nó bèn nhả miếng thịt đang ngoạm ra, rồi nhảy xuống sông để tranh miếng thịt với con chó kia. Vừa nhảy xuống sông thì bóng nước tan ra, nó vùng vẫy một thôi một hồi chẳng kiếm được gì, lúc bấy giờ mọi người đổ xô ra cầm đòn đánh chó. Nước cuốn mạnh, con chó bị chìm nghỉm dưới dòng sông. (Theo Con chó và miếng thịt – Truyện ngụ ngôn Việt Nam – Nguyễn Văn Ngọc, NXB Văn học, 2003.) Câu chuyện trên gợi cho anh (chị) những suy nghĩ gì về cuộc sống? Gợi ý: Nhận thức về câu chuyện:
- Suy nghĩ của bản thân:
- Bài học nhận thức và hành động:
Câu chuyện 5: Trình bày suy nghĩ của anh (chị) về câu chuyện ngụ ngôn sau đây: CHIM CHÀNG LÀNG Chàng Làng vẫn thường hãnh diện và kiêu ngạo về tiếng hót của mình hơn hẳn đồng Gợi ý đáp án - Nhận thức về câu chuyện:
- Suy nghĩ của bản thân từ câu chuyện:
- Bài học nhận thức và hành động:
Câu chuyện 6: Trong bức thư của một du học sinh Nhật bàn về “văn hóa Việt” có đoạn: “Thật đáng tự hào vì Việt Nam có 4000 năm văn hiến. Thật xấu hổ nếu 4000 năm văn hiến chỉ là một chương trong sách lịch sử chứ không được thể hiện trong cách hành xử đời thường”. Là một người Việt trẻ tuổi, anh/chị suy nghĩ nhƣ thế nào về ý kiến trên? Gợi ý: - Giải thích ý kiến.
- Phân tích lý giải. Vì sao nói “thật đáng tự hào vì Việt Nam có 4000 năm văn hiến”? Vì trong thực tế không phải dân tộc nào cũng có lịch sử phát triển lâu đời như vậy. Trong suốt 4000 năm dựng nước và giữ nước, cha ông ta đã tạo ra những giá trị vật chất và tinh thần, hình thành bản sắc văn hoá của dân tộc với những nét tốt đẹp, biểu hiện phong phú ở nhiều lĩnh vực của đời sống. ....................... Mời các bạn tải File tài liệu để xem thêm nội dung chi tiết Cập nhật: 19/04/2022 |