Người lập nhiều công lớn trong cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông là Ai

Đất nước Đại Việt dưới thời nhà Trần rất nhỏ bé. Nhưng chúng ta 3 lần đánh tan đế quốc Nguyên Mông. Đặc biệt, trận thủy chiến trên sông Bạch Đằng quả là trận đánh lịch sử bằng một chiến công đầy vĩ đại.

Vĩ đại bởi cha ông ta, dưới tài chỉ huy của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn đã biết vận dụng quy luật thủy triều để đánh giặc. Sự vĩ đại còn ở chỗ làm sao lừa được quân Nguyên Mông vốn hùng mạnh nhất thế giới khi đó. Kỳ lạ ở chỗ cả thế giới đều chưa quên quân nhà Nam Hán và nhà Tống đều đại bại do bị sập bẫy trên đoạn sông này.

Vậy mà không lẽ quân Nguyên Mông không đọc sử sách sao? Song, việc quân tướng nhà Trần cho “đóng cọc” hay “đặt cọc” trên sông để giặc sập bẫy đến nay vẫn còn là một dấu hỏi lớn.

Người đam mê tìm hiểu vũ khí của cha ông

Kỹ sư chế tạo vũ khí Vũ Đình Thanh hiện làm việc cho cơ quan nghiên cứu sản xuất Almaz trong tập đoàn vũ khí Almaz Altey của LB Nga. Anh vốn đam mê tìm hiểu truyền thống cha ông xưa đánh giặc bằng vũ khí gì.

Anh đã từng tìm hiểu về vua Quang Trung - Nguyễn Huệ, một nhà quân sự đại tài không chỉ về khả năng thao lược đánh giặc ngoại xâm mà còn là nhà khoa học kỹ thuật quân sự tài ba khi biết chế tạo vũ khí hóa học phốt pho từ phân dơi [có chất phốt pho] mà chúng ta quen gọi là hỏa cầu để tiêu diệt địch.

Anh cũng từng bỏ ra cả một năm vừa qua để tìm hiểu kỹ thuật làm nỏ Liên Châu của triều đại An Dương Vương. Chiếc nỏ được xem là Nỏ Thần vào 2.300 năm về trước. Khi bắn chỉ một phát mà Nỏ Thần nhả ra cả chục mũi tên đồng và bay xa hàng trăm mét là chuyện hoàn toàn có thật.

Kỹ sư Thanh muốn người Việt hôm nay cần tự hào và cả thế giới biết rằng, truyền thuyết đã trở thành thực tế. Anh đăng ký sở hữu trí tuệ công trình nghiên cứu nói trên tại cả Việt Nam lẫn nước ngoài [CH Serbia]. Anh cũng đã xin phép tổ chức hội thảo khoa học tại Trung tâm Hà Nội học trong Hoàng Thành Thăng Long vào tháng 6/2020.

Sau đó, anh liên tục cải tiến nỏ bằng những vật liệu thô sơ mà chính cha ông có thể sử dụng để làm ra bộ cung tên giống như truyền thuyết. Từ cánh nỏ, dây cung và mũi tên [mũi tên đồng thì tôn trọng tuyệt đối hình mẫu khuôn đúc mũi tên từ 2.300 năm trước còn lại dưới lòng đất được khai quật và trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử].

Bài học thất bại cũ liệu sớm quên?

Lần này, qua trao đổi, anh muốn giới thiệu những suy đoán ban đầu của thời kỳ Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn lập mưu nhử quân Nguyên Mông là tướng Ô Mã Nhi vào sông Bạch Đằng bằng phương pháp “đóng cọc” hay “đặt cọc”.

Người ta có thể thắc mắc rằng, những bài học trên sông Bạch Đằng vào năm 938 mà Ngô Quyền cầm quân đánh giặc Nam Hán cũng như năm 981 mà Lê Hoàn cầm quân đánh giặc Tống không lẽ giặc Nguyên Mông đã sớm quên?

Theo kỹ sư Vũ Đình Thanh, không nên nghĩ như vậy bởi đối phương là thế lực quân sự hùng mạnh bậc nhất thế giới khi đó.

Vì thế, họ cũng phải tìm hiểu lịch sử những trận đại bại của quân Nam Hán đúng 350 năm trước [thời Ngô Quyền] và 319 năm trước của quân Tống [thời vua  Lê Hoàn] khi sang nước ta xâm lược.

Đây mới chỉ là những suy đoán bước đầu của anh. Theo anh, nó mang những cơ sở khoa học nhất định chứ anh vẫn không vội vàng khẳng định.

Thế trận mai phục

Theo sử sách ghi lại, sau khi trực tiếp đi xem xét, nghiên cứu kỹ địa hình,  Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn đã chọn vùng thượng lưu sông Bạch Đằng [vùng cửa sông của Hải Phòng và Quảng Ninh bây giờ] làm trận địa quyết chiến.

Để tăng thêm lợi thế của trận địa mai phục, ông đã kế thừa truyền thống của Ngô Quyền và Lê Hoàn trong kháng chiến chống quân Nam Hán [938] và quân Tống [981], cho đóng cọc gỗ nhằm thực hiện ý đồ chiến lược - chặn đứng và tiêu diệt toàn bộ đạo quân thủy của địch.

Cuối tháng 3/1288, từ Vạn Kiếp, Ô Mã Nhi chỉ huy hàng vạn quân với 600 chiến thuyền, có các đội kỵ binh yểm trợ, rút theo đường ra sông Bạch Đằng.

Vừa ra khỏi Vạn Kiếp, quân Nguyên đã bị quân nhà Trần chặn đánh khiến đoàn kỵ binh này phải theo về cùng với bộ binh của tướng Thoát Hoan, chỉ còn thủy quân buộc phải tiếp tục chạy ra sông và lọt vào trận địa của ta đã mai phục sẵn ở tả và hữu ngạn sông Giá [ở huyện Thủy Nguyên, Hải Phòng và huyện Yên Hưng, Quảng Ninh ngày nay].

Hàng loạt cọc gỗ vạt nhọn và bịt sắt được cắm xuống, tạo ra bãi chướng ngại vật. Những cánh quân chủ lực tinh nhuệ nhất của triều đình, đông đảo các đơn vị quân đội của vương hầu quý tộc và đội dân binh đã được huy động tham gia trận đánh lịch sử này.

Kết thúc trận đánh, thuyền địch bị chìm gần hết, quân lính bị thương vong vô số. Ô Mã Nhi, Phàn Tiếp, Tích Lệ Cơ bị bắt, hơn 400 chiến thuyền bị tiêu diệt, khoảng hơn 4 vạn tướng sĩ Nguyên Mông đã bị loại ra khỏi vòng chiến.

Nghe tin thủy quân thất bại, cánh quân bộ của Thoát Hoan trở nên rối loạn, bị quân ta chặn đánh liên tục trên đường rút chạy. Qua trận chiến này, chúng ta thấy Trần Hưng Đạo và triều đình nhà Trần đã lợi dụng triệt để các điều kiện địa lý tự nhiên để chiến thắng quân thù quả là cực kỳ thông minh.

Thông minh còn ở chỗ làm thế nào để đóng cọc [chắc rất mất thời gian] hay đặt cọc [mất ít thời gian hơn đóng] để không bị lộ bí mật?

* Kỳ tới: Chiến thắng Bạch Đằng: Đóng cọc hay đặt cọc trên sông nhử địch

Quốc Phong

Không phải đợi đến Diên Hồng thì nhà Trần mới hiểu lòng dân quyết tâm...

Chương trình S - Việt Nam phát sóng trên VTV1 ngày 19-2 có chủ đề “Đầu năm vãn cảnh đình Hàng Kênh”.

Mở đầu chương trình, một MC nam người nước ngoài hỏi MC nữ người Việt rằng: “Đố em biết vị tướng nào của VN đã đánh thắng quân Nguyên Mông 3 lần và đã có một trận chiến lẫy lừng trên sông Bạch Đằng?”.

MC nữ ngay lập tức trả lời: “Chắc chắn đó là Ngô Quyền rồi, điều này thì người Việt Nam nào cũng biết” [?!?].

Khán giả xem đài không khỏi ngỡ ngàng vì sử sách Việt Nam ghi lại rõ ràng Ngô Quyền đánh tan quân xâm lược Nam Hán trên sông Bạch Đằng vào năm 938.

Còn đến thế kỷ XIII, vua tôi nhà Trần ba lần chiến thắng giặc Nguyên Mông xâm lược [các năm 1258 - 1285 - 1288].

Sử sách ghi nhận năm 1285, Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn dẫn đại quân tiến ra Bắc đánh tan tác đạo quân Nguyên Mông do Thoát Hoan cầm đầu.

Năm 1288, Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn một lần nữa đánh tan quân xâm lược Nguyên Mông do Ô Mã Nhi cầm đầu trên sông Bạch Đằng. Chiến thắng oanh liệt này cũng đã chôn vùi vĩnh viễn mộng xâm lược nước Việt của Hốt Tất Liệt.

Theo thông tin từ trung tâm thông tin xúc tiến du lịch Hải Phòng [do Sở VH-TT&DL Hải Phòng quản lý] thì Đình Hàng Kênh ở Hải Phòng là nơi thờ đức vương Ngô Quyền.

V.V.TUÂN

Tưởng nhớ công lao to lớn của Anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn

Ngày 3/10 [ngày 17/8 âm lịch], tại Đền Kiếp Bạc thuộc Khu di tích Quốc gia đặc biệt Côn Sơn - Kiếp Bạc, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Hải Dương đã tổ chức trọng thể Lễ tưởng niệm 720 năm ngày mất của Anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn [1300 - 2020].

Tại Lễ tưởng niệm, Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương Nguyễn Mạnh Hiển đã đọc diễn văn tưởng niệm, ôn lại thân thế, sự nghiệp của Anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn.

Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn sinh khoảng năm 1228, thuộc dòng dõi tôn thất quý tộc nhà Trần. Từ nhỏ, Trần Hưng Đạo đã nổi tiếng là người có dung mạo khôi ngô, thông minh xuất chúng, thông kim bác cổ, văn võ song toàn, hội tụ đầy đủ: Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín. Là người tài năng, lại biết giữ gìn rường cột quốc gia nên qua 4 đời vua Trần, ông đều được trọng dụng, để tiếng thơm lưu truyền, hậu thế tôn vinh, thờ phụng. Trần Hưng Đạo là một hình tượng sáng ngời của lòng yêu nước, tinh thần quật khởi đấu tranh giải phóng dân tộc.

Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương Nguyễn Mạnh Hiển đọc diễn văn tưởng niệm.

Cuộc đời và sự nghiệp của Hưng Đạo Đại vương gắn liền với cuộc kháng chiến chống đế quốc xâm lược Nguyên Mông của nhân dân Đại Việt. Vào thế kỷ XIII, quân Nguyên Mông đã ba lần xâm lược nước ta. Dưới sự lãnh đạo thiên tài của Trần Hưng Đạo, quân và dân nhà Trần đã vượt qua muôn vàn khó khăn và thử thách “lấy ít địch nhiều, lấy yếu thắng mạnh” ba lần đánh thắng giặc Nguyên Mông xâm lược hùng mạnh. Ba lần kháng chiến chống giặc Nguyên Mông thắng lợi của nước Đại Việt đều có công lao to lớn của ông.

Cuộc kháng chiến lần thứ nhất [năm 1258] Hưng Đạo Đại vương được giao quyền tiết chế, chỉ huy các tướng bảo vệ biên giới. Cuộc kháng chiến lần hai [năm 1285] và lần ba [năm 1288], ông được vua Trần phong chức Quốc Công tiết chế tổng chỉ huy quân đội, đánh bại hoàn toàn ý chí xâm lược của đế quốc Nguyên Mông. Chiến thắng của Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn và quân đội nhà Trần đã góp phần đánh dấu chấm hết thời kỳ đỉnh cao của quân Nguyên - Mông trong lịch sử. Công lao to lớn này đã đưa ông lên hàng “thiên tài quân sự có tầm chiến lược và là một anh hùng dân tộc bậc nhất của nhà Trần”.

Đọc văn tế Đức Thánh Trần.

Kháng chiến chống giặc Nguyên Mông thắng lợi, Hưng Đạo Đại vương cùng phu nhân về sống những năm tháng thanh bình tại tư dinh Vạn Kiếp - mảnh đất đã gắn bó, chở che ông suốt những năm dài kháng chiến. Tại đây, ông đã soạn 2 bộ sách để dạy các tướng lĩnh đương thời cầm quân đánh giặc là “Binh thư yếu lược” và “Vạn Kiếp tông bí truyền thư”, đúc kết những kinh nghiệm quý báu, bí quyết đánh giặc giữ nước truyền lại cho hậu thế. Khi ông lâm bệnh sắp qua đời, vua Trần Anh Tông về thăm và hỏi kế sách giữ nước, ông trả lời: “Vua tôi đồng tâm, anh em hòa mục, cả nước góp sức… Khoan thư sức dân làm kế sâu rễ, bền gốc, đó là thượng sách giữ nước”.

Đương thời, Hưng Đạo Đại vương luôn đặt lợi ích quốc gia lên trên lợi ích cá nhân, chăm lo vun đắp, mối đoàn kết dân tộc, dạy quân lính tướng sữ phải hòa thuận, trên dưới một lòng. Vì thế, ông đã quy tụ được những vị tướng tài ba phò vua giúp nước như Trần Quang Khải, Trần Nhật Duật, Trần Khánh Dư… và những gia thần, môn khách nổi tiếng như Yết Kiêu, Dã Tượng, Phạm Ngũ Lão, Nguyễn Chế Nghĩa… Ông là tấm gương sáng về nhân cách, đức độ, khí phách của bậc quân vương, là bậc đại nhân, đại trí, đại đức, đại dũng, đại nghĩa.

Tiết mục trống hội do Nhà hát chèo Hải Dương mở màn cho Lễ tưởng niệm.

Do có công lao to lớn với dân tộc, vua Trần tiến phong cho Trần Hưng Đạo tước Đại vương, cho lập đền thờ khi ông còn sống, gọi là Sinh Từ. Thượng hoàng Trần Thánh Tông đích thân soạn văn bia ca ngợi công đức của ông, gọi là Sinh Bi.

Ngày 20 tháng Tám năm Canh Tý [năm 1300], Hưng Đạo Đại vương mất tại tư dinh Vạn Kiếp. Triều đình đã tôn phong là Thái sư Thượng phụ, Thượng Quốc công, Nhân Vũ Hưng Đạo Đại vương; nhân dân Đại Việt tôn Ngài là Cửu Thiên Vũ Đế Đức Thánh Trần, lập đền thờ tưởng nhớ công lao to lớn của Ngài ngay trên nền vương phủ là đền Kiếp Bạc. Trong tâm thức người dân, Hưng Đạo Đại vương là một người Cha, một vị Thánh thiêng liêng.

Sau diễn văn tưởng niệm và văn tế Đức Thánh Trần, các đồng chí lãnh đạo tỉnh Hải Dương, thành phố Chí Linh cùng các đại biểu và nhân dân đã thành kính dâng hương tưởng niệm công ơn của Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn.

Hàng năm, Lễ hội truyền thống mùa Thu Côn Sơn - Kiếp Bạc tưởng niệm ngày mất của Anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn diễn ra từ ngày 10-20/8 âm lịch với nhiều hoạt động đặc sắc, qua đó tuyên truyền, quảng bá các giá trị của Khu di tích quốc gia đặc biệt Côn Sơn - Kiếp Bạc, góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của cán bộ, nhân dân trong việc thực hành, gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc.

Năm 2020, do tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp nên các hoạt động kỷ niệm 720 năm ngày mất của Hưng Đạo Đại vương được tổ chức với quy mô hẹp. Tỉnh Hải Dương không tổ chức Lễ hội quân trên sông Lục Đầu, Hội hoa đăng, ban ấn Đền Kiếp Bạc cho nhân dân… để đảm bảo an toàn trong phòng chống dịch bệnh.

Theo TTXVN/Báo Tin tức