Chi nhánh không được phân cấp hạch toán kế toán

Câu hỏi

Chào văn phòng luật sư ĐMS! Doanh nghiệp có nhu cầu sử dụng dịch vụ thành lập chi nhánh công ty tại Đà Nẵng ? văn phòng luật sư có thể tư vấn pháp lý về chi nhánh hạch toán phụ thuộc ? thủ tục khai nộp thuế môn bài, khai thuế giá trị gia tăng, hồ sơ khai thuế thu nhập doanh nghiệp và chế độ kế toán đối với chi nhánh hạch toán phụ thuộc ?

Trả lời

Chào bạn!

Chi nhánh là đơn vị phụ thuộc của doanh nghiệp:

Chi nhánh là đơn vị phụ thuộc của doanh nghiệp, có nhiệm vụ thực hiện toàn bộ hoặc một phần chức năng của doanh nghiệp kể cả chức năng đại diện theo ủy quyền (Khoản 1 Điều 45 Luật Doanh nghiệp số 68/2014/QH13 ngày 26/11/2014).

Thủ tục khai nộp thuế môn bài:

Người nộp thuế môn bài nộp Tờ khai thuế môn bài cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp.

Trường hợp người nộp thuế có đơn vị trực thuộc (chi nhánh, cửa hàng ...) kinh doanh ở cùng địa phương cấp tỉnh thì người nộp thuế thực hiện nộp Tờ khai thuế môn bài của các đơn vị trực thuộc đó cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp của người nộp thuế.

Trường hợp người nộp thuế có đơn vị trực thuộc ở khác địa phương cấp tỉnh nơi người nộp thuế có trụ sở chính thì đơn vị trực thuộc thực hiện nộp Tờ khai thuế môn bài của đơn vị trực thuộc cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp đơn vị trực thuộc (Khoản 1 Điều 17 Thông tư 156/2013/TT-BTC ngày 06/11/2013).

Khai thuế giá trị gia tăng:

Trường hợp người nộp thuế có đơn vị trực thuộc kinh doanh ở địa phương cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cùng nơi người nộp thuế có trụ sở chính thì người nộp thuế thực hiện khai thuế giá trị gia tăng chung cho cả đơn vị trực thuộc.

Nếu đơn vị trực thuộc có con dấu, tài khoản tiền gửi ngân hàng, trực tiếp bán hàng hóa, dịch vụ, kê khai đầy đủ thuế giá trị gia tăng đầu vào, đầu ra có nhu cầu kê khai nộp thuế riêng phải đăng ký nộp thuế riêng và sử dụng hóa đơn riêng.

Căn cứ tình hình thực tế trên địa bàn quản lý, giao Cục trưởng Cục Thuế địa phương quyết định về nơi kê khai thuế đối với trường hợp người nộp thuế có hoạt động kinh doanh dịch vụ ăn uống, nhà hàng, khách sạn, massage, karaoke (Điểm b Khoản 1 Điều 11 Thông tư 156/2013/TT-BTC ngày 06/11/2013).

Trường hợp người nộp thuế có đơn vị trực thuộc kinh doanh ở địa phương cấp tỉnh khác nơi người nộp thuế có trụ sở chính thì đơn vị trực thuộc nộp hồ sơ khai thuế giá trị gia tăng cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp của đơn vị trực thuộc; nếu đơn vị trực thuộc không trực tiếp bán hàng, không phát sinh doanh thu thì thực hiện khai thuế tập trung tại trụ sở chính của người nộp thuế (Điểm c Khoản 1 Điều 11 Thông tư 156/2013/TT-BTC ngày 06/11/2013).

Khai thuế thu nhập doanh nghiệp:

Trường hợp người nộp thuế có đơn vị trực thuộc nhưng hạch toán phụ thuộc thì đơn vị trực thuộc đó không phải nộp hồ sơ khai thuế thu nhập doanh nghiệp; khi nộp hồ sơ khai thuế thu nhập doanh nghiệp, người nộp thuế có trách nhiệm khai tập trung tại trụ sở chính cả phần phát sinh tại đơn vị trực thuộc (Điểm c khoản 1 Điều 12 Thông tư 156/2013/TT-BTC ngày 06/11/2013).

Về chế độ kế toán:

Doanh nghiệp có trách nhiệm tổ chức bộ máy kế toán và phân cấp hạch toán ở các đơn vị hạch toán phụ thuộc phù hợp với đặc điểm hoạt động, yêu cầu quản lý của mình và không trái với quy định của pháp luật.

Doanh nghiệp quyết định việc kế toán tại đơn vị hạch toán phụ thuộc có tổ chức bộ máy kế toán riêng đối với:

Việc ghi nhận khoản vốn kinh doanh được doanh nghiệp cấp: Doanh nghiệp quyết định đơn vị hạch toán phụ thuộc ghi nhận là nợ phải trả hoặc vốn chủ sở hữu;

Đối với các giao dịch mua, bán, điều chuyển sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ nội bộ: Doanh thu, giá vốn chỉ được ghi nhận riêng tại từng đơn vị hạch toán phụ thuộc nếu sự luân chuyển sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ giữa các khâu trong nội bộ về bản chất tạo ra giá trị gia tăng trong sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ. Việc ghi nhận doanh thu từ các giao dịch nội bộ để trình bày trên Báo cáo tài chính của các đơn vị không phụ thuộc vào hình thức của chứng từ kế toán (hóa đơn hay chứng từ luân chuyển nội bộ);

Việc phân cấp kế toán tại đơn vị hạch toán phụ thuộc: Tùy thuộc mô hình tổ chức kế toán tập trung hay phân tán, doanh nghiệp có thể giao đơn vị hạch toán phụ thuộc phản ánh đến lợi nhuận sau thuế chưa phân phối hoặc chỉ phản ánh đến doanh thu, chi phí (Điều 8 Thông tư số 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014).

Với mục tiêu tăng doanh thu, mở rộng quy mô và phát triển thị trường, các công ty thường lựa chọn thành lập các chi nhánh để giúp tăng năng suất làm việc cũng như phát triển thương hiệu của mình. Cùng MISA tìm hiểu về hai loại hình hạch toán độc lập và hạch toán phụ thuộc để áp dụng cho doanh nghiệp của mình.

1. Tổng quan hạch toán độc lập và hạch toán phụ thuộc

Hình 1: 2 loại hình chi nhánh

1.1 Khái niệm hai loại hình chi nhánh

Chi nhánh hạch toán độc lập là gì?

Chi nhánh hạch toán độc lập là chi nhánh có bộ máy kế toán được tổ chức riêng biệt, hạch toán đầy đủ sổ sách, báo cáo như một công ty.

Chi nhánh hạch toán phụ thuộc là gì?

Chi nhánh hạch toán phụ thuộc là chi nhánh không có bộ máy kế toán riêng mà sổ sách, chứng từ được gửi về công ty để hạch toán chung.

1.2 Điểm chung của hai loại hình

– Đều thuộc công ty và không có tư cách pháp nhân;

– Các hoạt động của chi nhánh đều theo sắp xếp và ủy quyền của công ty;

– Vốn kinh doanh và bộ máy nhân sự ban đầu của chi nhánh là do công ty tổ chức và cấp kinh phí hoạt động;

– Lợi nhuận sau thuế của chi nhánh thuộc về công ty;

– Cuối năm bắt buộc lập báo cáo tài chính hợp nhất với công ty (theo quy định tại Thông tư 202/2014/TT-BTC);

– Khi doanh nghiệp giải thể thì chi nhánh phải chấm dứt hoạt động (theo quy định tại Khoản 4 Điều 70 Nghị định 01/2021/NĐ-CP).

2. Phân biệt giữa hai loại hình chi nhánh khi kê khai thuế

2.1 Các khác biệt cơ bản

Đặc điểm CN hạch toán độc lập CN hạch toán phụ thuộc Con dấu riêng Có Tùy vào công ty quyết định Mã số thuế riêng Có MST 13 số Chi nhánh trực tiếp khai thuế và bán hàng: Có MST 13 số

Nếu không: Ghi MST của trụ sở chính

Hóa đơn Có Tùy vào công ty quyết định Tài khoản ngân hàng Có Tùy vào công ty quyết định Bộ phận kế toán Có bộ máy kế toán riêng biệt, hạch toán đầy đủ sổ sách, báo cáo như một công ty. Kế toán chi nhánh là một phần của bộ phận kế toán công ty.

Sổ sách, chứng từ phải chuyển về công ty để hạch toán chung.

Bộ phận kế toán cần thực hiện rất nhiều loại thuế bắt buộc với mỗi loại hình doanh nghiệp. Trong bài viết dưới đây chỉ đề cập ba loại thuế chính là thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và lệ phí môn bài.

2.2 Khác biệt về hạch toán các loại thuế

2.2.1 Tại Chi nhánh hạch toán độc lập

– Thuế GTGT: chi nhánh theo dõi hạch toán đầy đủ thuế giá trị gia tăng đầu ra và đầu vào, khai thuế và nộp thuế cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp của chi nhánh (theo quy định tại khoản 4 Điều 13 Thông tư 80/2021/TT-BTC hiệu lực từ ngày 01/01/2022 thay thế cho Thông tư 156/2013/TT-BTC).

– Thuế TNDN: chi nhánh nộp hồ sơ khai thuế thu nhập doanh nghiệp phát sinh tại chi nhánh cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp chi nhánh.

– Thuế TNCN:

+ Với cá nhân ký hợp đồng trực tiếp chi nhánh: chi nhánh kê khai nộp thuế tại cơ quan thuế quản lý trực tiếp chi nhánh;

+ Với cá nhân ký hợp đồng với công ty và được cử tới chi nhánh làm việc: công ty sẽ kê khai và nộp thuế cho người lao động tại cơ quan thuế quản lý trực tiếp công ty.

– Lệ phí môn bài: chi nhánh thực hiện nộp hồ sơ khai lệ phí môn bài của chi nhánh cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp chi nhánh (theo quy định tại Điều 5 Thông tư 65/2020/TT-BTC và khoản 3 Điều 5 Nghị định 139/2016/NĐ-CP).

2.2.2 Tại Chi nhánh hạch toán phụ thuộc

Thuế GTGT:

Cần lưu ý các vấn đề liên quan quy định cho các chi nhánh phụ thuộc là cơ sở sản xuất, chi nhánh phụ thuộc trực tiếp bán hàng, sử dụng hoá đơn như sau:

– Đối với đơn vị phụ thuộc, địa điểm kinh doanh là cơ sở sản xuất: Người nộp thuế thực hiện khai thuế giá trị gia tăng tập trung cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của đơn vị phụ thuộc, địa điểm kinh doanh là cơ sở sản xuất và nộp hồ sơ khai thuế theo mẫu số 01/GTGT, phụ lục bảng phân bổ thuế giá trị gia tăng phải nộp cho địa phương nơi được hưởng nguồn thu (trừ hoạt động sản xuất thủy điện, hoạt động kinh doanh xổ số điện toán) theo mẫu số 01-6/GTGT ban hành kèm theo phụ lục II Thông tư này cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp; nộp số tiền thuế phân bổ cho từng tỉnh nơi có cơ sở sản xuất.

(quy định tại điểm d, khoản 3, điều 13 Thông tư 80/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính)

– Đối với đơn vị phụ thuộc trực tiếp bán hàng, sử dụng hoá đơn: Sử dụng hoá đơn do đơn vị phụ thuộc đăng ký hoặc do người nộp thuế đăng ký với cơ quan thuế quản lý đơn vị phụ thuộc, theo dõi hạch toán đầy đủ thuế giá trị gia tăng đầu ra, đầu vào thì đơn vị phụ thuộc khai thuế, nộp thuế giá trị gia tăng cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp của đơn vị phụ thuộc.

(quy định tại khoản 4, điều 13 Thông tư 80/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính)

Thuế TNDN:

Chi nhánh hạch toán phụ thuộc không phải nộp hồ sơ khai thuế thu nhập doanh nghiệp, chi nhánh chỉ có trách nhiệm chuyển chứng từ sổ sách về công ty để công ty khai tập trung tại trụ sở chính cả phần phát sinh của chi nhánh

Đối với chi nhánh phụ thuộc khác tỉnh: thực hiện phân bổ thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp; khai thuế, quyết toán thuế, nộp thuế TNDN đối với người nộp thuế có đơn vị phụ thuộc, địa điểm kinh doanh là cơ sở sản xuất (quy định tại điều 17 Thông tư 80/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính)

Từ 01/01/2022 Thông tư 80/2021/TT-BTC có hiệu lực quy định đối với các công ty hoạt động kinh doanh xổ số điện toán, chuyển nhượng bất động sản, chi nhánh là cơ sở sản xuất, nhà máy thủy điện và chi nhánh có địa điểm khác tỉnh với công ty thì công ty sẽ kê khai thuế và phân bổ thuế phải nộp cho từng chi nhánh.

Thuế TNCN:

Nếu chi nhánh chi trả tiền lương, tiền công cho người lao động thì chi nhánh kê khai nộp thuế.

Đối với các chi nhánh phụ huộc khác tỉnh: Lưu ý Phân bổ thuế TNCN đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công; Khai thuế, nộp thuế (quy định tại điều 19 Thông tư 80/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính)

Lệ phí môn bài:

Theo quy định tại Điều 5 Thông tư 65/2020/TT-BTC, Khoản 3 Điều 5 Nghị định 139/2016/NĐ-CP và Khoản 3 Điều 42 Luật quản lý thuế số 38/2019/QH14

+ Với chi nhánh cùng tỉnh với trụ sở chính: công ty nộp hồ sơ khai lệ phí môn bài của chi nhánh cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp của trụ sở chính.

+ Với chi nhánh khác tỉnh với trụ sở chính: chi nhánh thực hiện nộp Hồ sơ khai lệ phí môn bài của chi nhánh cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp chi nhánh

3. Ưu điểm và nhược điểm

3.1. Chi nhánh hạch toán độc lập:

Ưu điểm:

Chứng từ, sổ sách được quản lý rõ ràng;

Dễ dàng theo dõi doanh thu chi phí và phân tích tình hình sản xuất kinh doanh.

Nhược điểm:

Chi nhánh phải tự kê khai và nộp thuế, lập báo cáo như một doanh nghiệp;

Phát sinh thêm các chi phí cho bộ máy kế toán.

Với các đặc điểm nêu trên, loại hình chi nhánh hạch toán độc lập sẽ phù hợp với các doanh nghiệp có các hoạt động sản xuất kinh doanh đa dạng như các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh thương mại, sản xuất xây lắp, v.v…; các kế hoạch của doanh nghiệp được sắp xếp lên lịch trong thời gian dài; giao dịch chứng từ nhiều. Doanh nghiệp có yêu cầu cần theo dõi kết quả kinh doanh nhanh chóng kịp thời.

3.2. Chi nhánh hạch toán phụ thuộc:

Ưu điểm:

Thủ tục hành chính và công việc kế toán đơn giản hơn.

Nhược điểm:

Sổ sách chứng từ đôi khi không được quản lý rõ ràng, gây khó khăn cho công ty khi làm báo cáo;

Do mọi hạch toán và hoạt động chi nhánh phải báo cáo và chuyển về công ty nên trong trường hợp chi nhánh ở khác tỉnh sẽ gây khó khăn trong việc chuyển chứng từ, sổ sách; nguy cơ khai thuế chậm trễ có thể xảy ra.

Ngược lại, loại hình chi nhánh hạch toán phụ thuộc sẽ phù hợp với các doanh nghiệp ít hoạt động sản xuất, giao dịch chứng từ không rườm rà, khó khăn trong việc di chuyển hoặc chủ yếu là các giao dịch trực tuyến dễ dàng trong việc quản lý. Ví dụ các doanh nghiệp hoạt động mảng dịch vụ, vận chuyển hay bưu chính viễn thông, v.v…

MISA AMIS hy vọng bài viết trên đã giúp doanh nghiệp có cái nhìn tổng quan về hai loại hình chi nhánh. Từ đó, tùy vào mục đích quản trị và quy mô mà doanh nghiệp có thể lựa chọn loại hình chi nhánh phù hợp để đạt được mục tiêu phát triển và tăng trưởng trong tương lai. Hiện nay, đa phần các doanh nghiệp đều hướng đến việc có nhiều chi nhánh trên địa bàn cả nước để phục vụ cho việc phát triển quy mô kinh doanh. Hiểu được nhu cầu của các doanh nghiệp có nhiều chi nhánh trong việc ghi chép kế toán, MISA phát triển phần mềm kế toán online MISA AMIS với đầy đủ nghiệp vụ, tính năng ưu việt – hỗ trợ tối ưu cho kế toán, chủ doanh nghiệp, cụ thể:

KẾ TOÁN

Tổng hợp số liệu tức thời, dễ dàng kiểm soát tài chính của từng chi nhánh, trên toàn hệ thống để phát hiện và ngăn ngừa kịp thời các vấn đề, phát huy tốt vai trò tham mưu cho Ban lãnh đạo

Thuận lợi khi muốn làm thêm hoặc tra cứu, cung cấp số liệu cho Ban lãnh đạo ngay cả khi không có mặt tại cơ quan

Tự động hóa tối đa các nghiệp vụ như nhập hóa đơn đầu vào, giao dịch ngân hàng, tổng hợp số liệu từ các chi nhánh giúp tiết kiệm thời gian, công sức

BAN GIÁM ĐỐC:

Dễ dàng nắm bắt mọi chỉ số tài chính tức thời, chính xác của toàn hệ thống/từng chi nhánh mọi lúc, mọi nơi trên máy tính, mobile mà không cần có mặt tại công ty

Trụ sở chính có thể dễ dàng kiểm soát tình hình tài chính của các chi nhánh để phát hiện và ngăn ngừa kịp thời các vấn đề

Phần mềm đã tích hợp chặt chẽ với các ứng dụng khác trong MISA AMIS, tích hợp sẵn với các ứng dụng bên ngoài phổ biến và cung cấp sẵn API với bên thứ ba giúp Hội tụ dữ liệu cho điều hành