Thiên hà là gì? Đây là khái niệm chỉ “những cấu trúc lớn của vũ trụ nơi các ngôi sao, hành tinh, đám mây khí, bụi vũ trụ, tinh vân… Cùng các vật chất khác được nhóm lại với nhau hoặc gần nhau bởi tác dụng của lực hấp dẫn”.
Bạn đang xem: Thiên hà là gì
Hệ mặt trời bao gồm Trái Đất của chúng ta đang nằm trong ngân hà có tên là “Milky way”. Vậy tổng thể vũ trụ tồn tại bao nhiêu thiên hà, có những loại thiên hà nào. Những nghiên cứu động trời về dự báo ngân hà chúng ta sắp va chạm với một siêu thiên hà là gì? Hãy cùng vietvuevent.vn lắng nghe “lời thì thầm từ vũ trụ” nhé!
Nội dung bài viết
1. Giải nghĩa thiên hà là gì2. Phân loại các ngân hà thiên hà là gì?3. Khám phá những bí ẩn về thiên hà / ngân hà1. Giải nghĩa thiên hà là gì
Thiên hà [galaxy], hay còn được nhắc đến bằng những cái tên ngân hà, dải thiên hà, tinh vân… Cách gọi thiên hà trong Tiếng Việt bắt nguồn từ tiếng Hán, có nghĩa là “sông Hoàng Hà ở trên trời”.
Hãy tìm hiểu cụ thể thiên hà là gì dải ngân hà là gì qua các thông tín sau:
1.1. Khái niệm thiên hà là gì, dải thiên hà là gì
Theo wikipedia: “Thiên hà là một hệ thống rất lớn các thiên thể và vật chất liên kết với nhau bằng lực hấp dẫn, bao gồm sao, tàn dư sao, môi trường liên sao chứa khí, bụi vũ trụ và vật chất tối, một loại thành phần quan trọng nhưng chưa được hiểu rõ”.
Thiên là đã hình thành từ rất rất lâu, trước khi hình thành các hệ mặt trời.
Ngân hà là một Thiên hà [galaxy] mà hệ Mặt Trời nơi có Trái Đất của chúng ta nằm trong đó.
1.2. Nguồn gốc của thiên hà là gì?
Cho đến nay, sự ra đời của các thiên hà vẫn là chủ để khoa học được tranh luận bất tận. Theo một lý thuyết cùng tên, nhiều nhà khoa học hiện đại cho rằng ngân hà ra đời từ vụ nổ siêu vũ trụ tên là Big Bang.
Lý thuyết vụ nổ lớn là mô hình vũ trụ học nổi bật miêu tả giai đoạn sơ khai của sự hình thành vũ trụ, các thiên hà hà.
Các dải thiên hà được hình thành từ lượng lớn bụi khí, cùng ít nhất 100 tỷ ngôi sao.
2. Phân loại các ngân hà thiên hà là gì?
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học gần đây, tồn tại ít nhất 100 tỷ thiên hà tồn tại trong vũ trụ.
Có một vài cách để phân loại các thiên hà, nhưng phổ biến là cách phân theo hình dạng của chúng trong vũ trụ.
2.1. Thiên hà elip
là những thiên hà hình có dạng elip do độ hẹp của chúng dọc theo một trục. Chúng được cho là sự hội tụ của những ngôi sao lâu đời nhất có thể tìm thấy trong các cụm thiên hà.
Cho đến ngày nay, tất cả những phát hiện về thiên hà lớn nhất đều có hình elip. Một vài thiên hà trẻ cũng có hình dạng tồn tại này.
2.2. Thiên hà xoắn ốc
Là những thiên hà tồn tại dạng hình xoắn ốc. Thiên hà xoắn ốc đặc trưng bởi một lượng lớn năng lượng tích tụ ở phần trung tâm. Và chúng được cấu tạo bởi một lỗ đen bên trong [hố đen vũ trụ].
Trông nó như một chiếc đĩa được làm phẳng và có những cánh tay ôm lấy tạo thành kiểu hình dạng đặc trưng.
Toàn bộ vật chất như các vì sao, hành tinh và bụi khí đều quay quanh trung tâm thiên hà.
Xem thêm: Sentiment Analysis Là Gì - Khóa Học Phân Tích Cảm Xúc Đối Tượng
2.3. Thiên hà dạng thấu kính
Chúng có hình dạng nôm na như sự kết hợp giữa hình elip và xoắn ốc. Trông như những đĩa không có cánh tay và có lượng vật chất giữa các vì sao ít hơn. Mặc dù một số có thể vẫn có có một lượng nhất định.
2.4. Các thiên hà bất thường
Chúng không có hình thái rõ ràng và được cho là các ngôi sao trẻ chưa được định vị.
2.5. Thiên hà kỳ lạ
Một số thiên là có hình dáng kỳ lạ và chúng cũng bất thường. Các thiên hà này rất hạn chế về thành phần lẫn kích thước.
3. Khám phá những bí ẩn về thiên hà / ngân hà
Bên cạnh thiên hà là gì ngân hà là gì. Những nghiên cứu khoa học sau day có thể giúp bạn hiểu hơn về các galaxy.
3.1. Tên của ngân hà và thiên hà là gì nơi có Trái Đất?
Milky way là tên gọi của dải ngân hà nơi có hệ mặt trời của chúng ta. Vậy hình dạng của Milky Way thiên hà là gì?
Nó thuộc loại thiên hà có hình xoắn ốc, nhìn từ bên trên có thể thấy phần trung tâm phình rộng ra và các cánh tay hình xoắn ốc ôm lấy.
Đường thiên hà Milky way giao động trong khoảng 100,000 đến 180,000 năm ánh sáng.
Câu hỏi ngân hà có di chuyển không thì câu trả lời là có. Theo đo lường, dải ngân hà sẽ quay với vận tốc khoảng 250km/s. Muốn hoàn thành một vòng quay của nó cần đến 200 triệu năm.
Các thiên hà trong vũ trụ có xu hướng quay nhanh hơn so với những tính toán dựa trên lực hấp dẫn.
3.2. Trung tâm thiên hà là gì?
Trung tâm thiên hà hay còn gọi là tâm quay của thiên hà / ngân hà. Đó là một hố đen siêu lớn với khối lượng 4,100 ± 0,034 triệu khối lượng mặt trời.
Người ta dự đoán về hố đen là một không thời gian. Nơi mà trường hấp dẫn mạnh đến mức không có gì – bất cứ hạt vật chất hay cả bức xạ điện từ như ánh sáng có thể thoát khỏi nó.
3.3. Dự báo về cú va chạm giữa hai thiên hà
Những phát hiện gần đây gợi ý cho chúng ta biết về việc một siêu thiên hà đang áp sát Milky Way. Nó có tên là Andromeda hay tinh vân Tiên Nữ, Messier 31, M31 hay NGC 224.
Đay cũng là một thiên hà hình xoắn ốc và nằm ở bầu trời phía Bắc. Andromeda nằm gần dải ngân hà của chúng ta nhất, cách khoảng 2,5 triệu năm ánh sáng.
Theo các nghiên cứu khoa học, thiên tinh Andromeda đang tiến về phía Milky Way với vận tốc 100 đến 140 km/s.
Xem thêm: Số Sku Là Gì - Cách Đặt Mã Sku Giúp Quản Lý Hàng Hóa Hiệu Quả
Giả thuyết đưa ra về cú va chạm giữa hai thiên hà trong vòng 3 đến 4 tỷ năm sau. Hệ quả là chúng hợp nhất thành một thiên hà elip duy nhất. Cũng có thể tạo thành một thiên hà xoắn ốc có đĩa lớn hơn trong khoảng hơn 1 tỷ năm.
Nguyệt thực là gì? 6 sự kiện thiên văn hot nhất nửa cuối 2021
Mặt trời mọc hướng nào lặn hướng nào? Cách xác định phương hướng
Trên đây là một vài kiến thức liên quan chủ đề vũ trụ Thiên hà là gì
? Hy vọng có thể giúp bạn giải mã những thắc mắc về dải ngân hà cũng như có được nhiều thông tin hữu ích.
Nếu nói Trái Đất là ngôi nhà của toàn nhân loại thì Hệ Mặt Trời chính là ngôi nhà của Trái Đất. Những điều kiện trùng hợp và hoàn hảo của Hệ Mặt Trời là yếu tố cốt lõi để thai nghén ra sự sống trên Trái Đất và từ đó hình thành nên loài người. Vậy bạn đã hiểu rõ được bao nhiêu về nơi duy nhất trong phần vũ trụ đã biết hiện nay có chứa sự sống? Hãy cùng tìm hiểu xem Hệ Mặt Trời là gì, nó được hình thành như thế nào và những điều thú vị khác về Hệ Mặt Trời có thể bạn chưa biết.
Hệ Mặt Trời là gì?
Trước khi đến với khái niệm Hệ Mặt Trời là gì, chúng ta sẽ cần tìm hiểu sơ qua về khái niệm hệ hành tinh. Cụ thể thì hệ hành tinh là một tập hợp của các thiên thể như hành tinh, tiểu hành tinh, hành tinh lùn, vệ tinh tự nhiên,… cùng xoay trong quỹ đạo quanh một ngôi sao hoặc một hệ sao.
Từ khái niệm trên, chúng ta có thể định nghĩa được Hệ Mặt Trời như sau: Hệ Mặt Trời [hay Thái Dương Hệ] là một hệ hành tinh có ngôi sao là Mặt Trời nằm ở khu vực trung tâm và đa số các thiên thể khác [bao gồm Trái Đất] quay xung quanh nó.
Theo các nhà khoa học tính toán, Hệ Mặt Trời của chúng ta có số "tuổi" vào khoảng 4,568 tỷ năm. Tổng khối lượng cả hệ vào khoảng 1,991645x1030 kilogram [kg]. Trong đó Mặt Trời chiếm tới 99,86% khối lượng và các thiên kể kia chiếm khoảng 0,14% phần còn lại [Sao Mộc và Sao Thổ chiếm khoảng 90%, Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương chiếm hơn 9%].
Hệ Mặt Trời nằm ở đâu?
Để biết được Hệ Mặt Trời của chúng ta nằm ở đâu, trước hết mời các bạn hãy cùng tìm hiểu về một khái niệm thiên văn khá phổ biến - thiên hà. Thiên hà là một hệ thống lớn có chứa nhiều vật chất khác nhau như sao, hệ sao, tàn dư sao, hành tinh, quần tinh,… được liên kết bằng lựa hấp dẫn. Trong một thiên hà có thể chứa khoảng vài triệu đến hàng nghìn tỷ ngôi sao khác nhau.
Và Mặt Trời của chúng ta là một trong số khoảng 200 - 400 tỷ ngôi sao thuộc thiên hà Milky Way hay còn được biết đến với tên gọi quen thuộc là dải Ngân Hà. Bên cạnh đó, dải Ngân Hà cũng chỉ là một trong số khoảng 2 nghìn tỷ thiên hà thuộc phần vũ trụ con người có thể quan sát được mà thôi.
Về vị trí của hệ Mặt Trời trong dải Ngân Hà: Dải Ngân Hà là một đĩa thiên hà kiểu xoắn ốc. Nếu nhìn từ vị trí vuông góc với mặt đĩa [hình dưới], dải Ngân Hà sẽ gồm có 6 cánh tay - những cấu trúc hình xoắn ốc - bao gồm Perseus, Norma, Outer, Scutum, Sagittarius và Orion. Hệ Mặt Trời nằm ở mặt trong của Cánh tay Orion, cách trung tâm Ngân Hà khoảng 26.000 năm ánh sáng [khoảng 247 triệu tỷ kilômét] và cách rìa khoảng 14.000 năm ánh sáng [khoảng 133 triệu tỷ kilômét].
Hệ Mặt Trời được hình thành như thế nào?
Kể từ khi con người nhận thức được sự tồn tại của Hệ Mặt Trời, đã có rất nhiều những giả thuyết được đưa ra nhằm giải thích cho sự hình thành và phát triển của nó. Tuy nhiên hầu hết các giả thuyết này đều còn tồn tại một vài các lỗ hổng và do đó không được chấp nhận nhiều. Hiện nay, giả thuyết “đúng nhiều nhất” giải thích cho sự hình thành của Hệ Mặt Trời là thuyết tinh vân do nhà triết học người Đức Immanuel Kant đề ra, được nhà thiên văn học người Pháp Pierre Simon de Laplace hoàn thiện và áp dụng khá nhiều cho các lý thuyết hiện đại. Thuyết tinh vân có thể hiểu tóm tắt như sau:
► Khi một ngôi sao lớn [gấp nhiều lần so với Mặt Trời] “già” đi và “chết”, nó sẽ tự nổ tung tạo thành một vụ nổ siêu tân tinh và những gì còn sót lại sẽ chỉ là các mảnh tàn dư. Sau hàng tỷ năm, do lực hấp dẫn [lực hút giữa các vật có khối lượng], phần tàn dư này tập hợp lại và liên kết thành một đám mây lớn mà các nhà thiên văn học thường gọi là đám mây phân tử.
► Đám mây phân tử này tự quay quanh trục một cách chậm chạp nhưng tăng tốc dần do sự ảnh hưởng của lực hấp dẫn hướng tâm [lực hấp dẫn hướng thẳng vào tâm vật thể]. Lực này cũng khiến cho các vật chất dần tụ tập vào vị trí trung tâm và hình thành một thiên thể dạng cầu - đây chính là Mặt Trời của chúng ta.
► Khối cầu Mặt Trời tiếp tục quay nhanh và một bộ phận vật chất, do được cung cấp đủ lực li tâm [lực hướng ra bên ngoài, ngược lại với lực hướng tâm] sẽ thoát khỏi lực hấp dẫn của mặt trời và tách ra thành các vành vật chất riêng biệt. Trong mỗi vành vật chất này, lực hấp dẫn lại tiếp tục làm chủ để từ đó tập hợp các vật chất hình thành những thiên thể nhỏ hơn - chính là các hành tinh.
► Cũng tương tự như trong quá trình hình thành Mặt Trời, một bộ phận vật chất lại tiếp tục tách ra từ các hành tinh để hình thành vệ tinh. Quá trình này dừng lại khi lực li tâm cung cấp cho vật chất không đủ khả năng khiến chúng thoát khỏi lực hấp dẫn của thiên thể đó.
Hệ Mặt Trời di chuyển trong không gian như thế nào?
Hiện nay, Hệ Mặt Trời đang di chuyển trong vũ trụ cùng dải Ngân Hà với vận tốc khoảng 600km/s. Bên cạnh đó, dải Ngân Hà và các cánh tay xoắn ốc của nó cũng đang tự quay quanh lõi. Do đó, Hệ Mặt Trời thuộc cánh tay Orion đương nhiên cũng đang xoay quanh lõi của dải Ngân Hà tương tự như cách mà Trái Đất xoay quanh Mặt Trời. Vận tốc quay của Hệ Mặt Trời hiện nay là khoảng 220km/s [gấp hơn 7 lần so với vận tốc quay của Trái Đất quanh Mặt Trời - 30km/s] tuy nhiên thời gian để Hệ Mặt Trời quay đủ một vòng quanh lõi của Ngân Hà lại lên tới khoảng 230 triệu năm thiên văn [1 năm thiên văn là thời gian để Trái Đất quay đủ 1 vòng quanh Mặt Trời].
Có bao nhiêu hành tinh chính trong Hệ Mặt Trời?
Hệ Mặt Trời của chúng ta hiện nay có tất cả là 08 hành tinh chính chia làm 2 nhóm: 04 hành tinh nhỏ ở vòng trong và 04 hành tinh lớn ở vòng ngoài.
► Danh sách 04 hành tinh nhỏ ở vòng trong bao gồm Sao Thủy, Sao Kim, Trái Đất và Sao Hỏa còn được gọi là hành tinh đá do thành phần chủ yếu của chúng là đá và kim loại.
► Danh sách 04 hành tinh lớn ở vòng ngoài bao gồm Sao Mộc, Sao Thổ, Sao Thiên Vương, Sao Hải Vương còn được gọi là các hành tinh khí do thành phần chủ yếu của chúng là khí. Thực chất trong 04 hành tinh này chỉ có Sao Mộc và Sao Thổ được cấu tạo chủ yếu từ khí helium và khí hydro. Sao Thiên Vương và Sao Hải Vương có thành phần chủ yếu là băng được hình thành từ nước, amoniac và metan. Do đó đôi khi người ta còn gọi chúng là các hành tinh băng.
Trên đây là một số thông tin về Hệ Mặt Trời mà chúng tôi muốn chia sẻ. Hy vọng sau khi đọc xong bài viết này, các bạn đã có thêm một số kiến thức bổ ích về sự hình thành của Hệ Mặt Trời như thế nào cũng như vị trí và sự di chuyển của nó trong vũ trụ. Cảm ơn bạn đã quan tâm theo dõi bài viết!