Tóm tắt cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên - Lịch sử lớp 7
- 1. Tóm tắt Cuộc kháng chiến chống quân mông nguyên lần 1 [năm 1258]
- 2. Tóm tắt Cuộc kháng chiến chống quân mông nguyên lần 2
- 3. Tóm tắt Cuộc kháng chiến chống quân Mông Nguyên lần 3
- 4. Chiến thắng Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của giặc
- 5. Chiến thắng Bạch Đằng
- 6. Nguyên nhân thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên
- 7. Ý nghĩa lịch sử ba lần kháng chiến chống quân mông nguyên
Cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên là nội dung được học trong chương trình Lịch sử 7. Đây là phần nội dung quan trọng thường xuất hiện trong các bài thi, bài kiểm tra định kì môn Lịch sử, vì vậy các em cần nắm được những nội dung chính như diễn biến, nguyên nhân, ý nghĩa.... Trong bài viết này, VnDoc sẽ gửi tới các bạn tài liệu Tóm tắt cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên để các bạn nắm vững hơn nội dung này nhé.
Đề bài: Em hãy trình bày tóm tắt diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên - Môn lịch sử 7
1. Tóm tắt Cuộc kháng chiến chống quân mông nguyên lần 1 [năm 1258]
Mở màn cho đại chiến thắng ba lần kháng chiến chống quân xâm lược mông nguyên là cuộc kháng chiến lần thứ nhất vào năm 1258.
Diễn biến của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ:
- Tháng 1/1258, Ngột Lương Hợp Thai chỉ huy 3 vạn quân Mông Cổ tràn vào nước ta. Giặc theo đi đường sông Thao và tiến xuống Bạch Hạc [Phú Thọ]. Sau đó, tiến đến vùng Bình Lệ Nguyên [Vĩnh Phúc] thì bị chặn lại ở phòng tuyến do vua Trần Thái Tông chỉ huy.
- Trước thế giặc mạnh Vua Trần rút lui khỏi thành Thăng Long , rút về Thiên Trường [Hà Nam] và thực hiện kế hoạch “Vườn không nhà trống”
- Giặc vào kinh thành không một bóng người, không có lương thực. Chúng điên cuồng phá hoại kinh thành. Do quân ta chống trả quyết liệt và thiếu lương thực, chưa đầy 1 tháng địch rơi vào tình thế khó khăn, lực lượng bị tiêu hao dần
- Nhà Trần mở cuộc phản công lớn ở Đông Bộ Đầu [bến sông Hồng, Hà Nội]. Ngày 29/1/1258, quân Mông cổ bị đánh tan, phải rút chạy về nước. Cuộc kháng chiến chống quân Mông Nguyên lần 1 kết thúc thắng lợi.
2. Tóm tắt Cuộc kháng chiến chống quân mông nguyên lần 2
Diễn biến:
- Tháng 1/1285, Thoát Hoan cầm đầu 50 vạn quân Nguyên tiến vào nước ta
- Sau một vài trận đánh địch tại biên giới, quân ta đã tiến về Vạn Kiếp, Thăng Long và cuối cùng, rút về Thiên Trường [Hà Nam] để thực hiện kế hoạch “Vườn không nhà trống”.
- Cùng thời điểm đó, Toa Đô dẫn quân từ Chăm-pa đánh ra Nghệ An, Thanh Hóa; quân Thoát Hoan mở cuộc tiến công xuống phía Nam để tiêu diệt quân ta, nhưng thất bại buộc phải rút về Thăng Long và lâm vào tình trạng thiếu lương thực trầm trọng.
- Tháng 5/1285, lợi dụng thời cơ quân địch đang suy yếu, nhà Trần tổ chức phản công đánh tan quân giặc ở nhiều nơi như Tây Kết, Chương Dương, Hàm Tử, Thăng Long.
Kết quả của lần 2 kháng chiến chống quân Mông Nguyên: 50 vạn quân giặc bị giết chết, phần còn lại tháo chạy về nước. Toa Đô bị chém đầu, Thoát Hoan chui ống đồng về nước.
3. Tóm tắt Cuộc kháng chiến chống quân Mông Nguyên lần 3
Diễn biến:
- Tháng 12/1287, quân Nguyên tấn công Đại Việt. Cánh quân thứ nhất do Thoát Hoan chỉ huy tiến vào Lạng Sơn, Bắc Giang và chiếm đóng Vạn Kiếp
- Cánh quân thứ 2 là thủy quân do Ô Mã Nhi chỉ huy tiến vào nước ta, ngược lên sông Bạch Đằng để phối hợp cùng Thoát Hoan
4. Chiến thắng Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của giặc
- Tại Vân Đồn, Trần Khánh Dư cho quân mai phục đợi đoàn thuyền lương của địch, khi đoàn thuyền lương của địch đi qua bị quân ta từ nhiều phía đánh ra dữ dội.
Kết quả của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên lần 3: Phần lớn thuyền lương bị đắm, số còn lại bị quân ta chiếm.
5. Chiến thắng Bạch Đằng
- Cuối tháng 1/1288, quân Thoát Hoan chiếm đóng Thăng Long nhưng rơi vào thế bị động, lòng quân hoang mang
- Quân ta bố trí, mai phục ở sông Bạch Đằng
- Tháng 4/1288, đoàn thuyền của Ô Mã Nhi rút về theo đường sông Bạch Đằng. Quân ta nhử địch vào sâu trận khi thủy triều dâng cao; đến khi nước rút thì thuyền địch xô vào cọc và bị quân ta đánh từ hai bên bờ
Kết quả: Nhiều quân giặc bị ta giết chết, Ô Mã Nhi bị bắt sống. Cánh quân bộ của Thoát Hoan nhanh chóng rút về nước -> Quân Nguyên thất bại thảm hại, đập tan mộng xâm lược Đại Việt, ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên kết thúc.
6. Nguyên nhân thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên
Nguyên nhân thắng lợi không chỉ ở lãnh đạo mà tạo nên bởi một tập thể đoàn kết:
- Sự đồng lòng của vua tôi nhà Trần, được tất cả các tầng lớp nhân dân ủng hộ và tham gia kháng chiến
- Sự chuẩn bị chu đáo của nhà Trần, tinh thần quyết chí hy sinh của toàn dân, toàn quân ta.
- Đường lối chiến lược đúng đắn, sáng tạo
- Sự lãnh đạo tài tài của các vị tướng nhà Trần, đặc biệt là Trần Quốc Tuấn
7. Ý nghĩa lịch sử ba lần kháng chiến chống quân mông nguyên
- Đập tan tham vọng và ý chí xâm lược Đại Việt của đế chế Mông - Nguyên, bảo vệ được độc lập, toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền quốc gia dân tộc.
- Khẳng định sức mạnh của dân tộc Việt Nam, có ý nghĩa nâng cao lòng tự hào, tự cường chính đáng cho dân tộc ta, củng cố niềm tin cho nhân dân.
- Góp phần xây đắp nên truyền thống quân sự Việt Nam, truyền thống chiến đấu của một nước nhỏ nhưng luôn phải chống lại những kẻ thù mạnh hơn nhiều lần đến xâm lược.
- Để lại nhiều bài học quý báu về củng cố khối đoàn kết toàn dân trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là sự quan tâm của nhà nước đến toàn dân, dựa vào dân để đánh giặc.
.............................
Trên đây, VnDoc đã giới thiệu tới các em học sinh Tóm tắt cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên. Hy vọng thông qua tài liệu này, các em sẽ nắm được diễn biến, nguyên nhân và ý nghĩa 3 lần kháng chiến chông quân Nguyên Mông, chuẩn bị kiến thức cho các bài kiểm tra định kì sắp tới đạt kết quả cao. Chúc các em học tốt.
Ngoài tài liệu trên, mời các bạn tham khảo thêm các tài liệu khác như: Ngữ văn lớp 7, Soạn bài lớp 7, Học tốt Lịch sử 7, Giải Vở bài tập Ngữ Văn và các dạng đề thi học kì 1 lớp 7, đề thi học kì 2 lớp 7 cũng được cập nhật liên tục trên VnDoc.com.
- Bài giảng Phong trào Tây Sơn Lịch sử 7
- Bài giảng Ấn Độ thời phong kiến Lịch sử 7
- Tóm tắt cuộc kháng chiến chống quân Tống
Để tiện trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về giảng dạy và học tập các môn học lớp 7, VnDoc mời các thầy cô giáo, các bậc phụ huynh và các bạn học sinh truy cập nhóm riêng dành cho lớp 7 sau: Nhóm Tài liệu học tập lớp 7. Rất mong nhận được sự ủng hộ của các thầy cô và các bạn.
Chi tiết Chuyên mục: Bài 14 phần 4: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên [Thế kỉ XIII]
- Đánh bại quân xâm lược hung tàn, bảo vệ nền độc lập.
- Khẳng định lòng yêu nước và ý chí quyết tâm bảo vệ đất nước của dân tộc ta.
- Nâng cao lòng tự hào dân tộc.
- Góp phần làm cho phong phú truyền thống quân sự của nhân dân ta.
- Để lại bài học vô giá "Khoan thủ sức dân, để làm kế sâu rễ bền gốc.
- Ngăn chặn ý đồ của nhà Nguyên trong việc xâm lược các nước khác.
[Nguồn: Bài 2 trang 68 sgk Lịch sử 7:]
- Đầu thế kỉ XIII, nhà nước phong kiến Mông Cổ hùng manh ra đời.
- Mông Cổ muốn mượn đường Đại Việt để đánh lên phía Nam Trung Quốc nhằm thực hiện kế hoạch "gọng kìm" tiêu diệt Nam Tống. Ba lần sứ giả Mông Cổ đến Thăng Long đều bị vua Trần ra lệnh bắt giam.
2. Nhà Trần chuẩn bị và tiến hành kháng chiến chống quân Mông Cổ
a. Nhà Trần chuẩn bị
- Ban hành lệnh sắm sửa vũ khí.
- Quân đội dân binh được thành lập và ngày đêm luyện tập, sẵn sàng đánh giặc.
@1511296@
b. Diễn biến
- Tháng 1/1258, 3 vạn quân Mông Cổ do Ngột Lương Hợp Thai chỉ huy tiến vào nước ta theo đường sông Thao qua Bạch Hạc đến Bình Lệ Nguyên, sau đó tiến vào Thăng Long.
- Nhà Trần tạm lui khỏi Thăng Long, thực hiện kế hoạch “vườn không nhà trống" xuôi về Thiên Mạc [Duy Tiên - Hà Nam] khiến cho giặc vào Thăng Long bị thiếu lương thực, thực phẩm rơi vào tình thế khó khăn.
- Nắm thời cơ, nhà Trần mở cuộc phản công lớn ở Đông Bộ Đầu.
- Ngày 29/1/1258 quân Mông Cổ thua trận, rút khỏi Thăng Long chạy về nước.
@1512320@
c. Kết quả
Quân Mông Cổ bị đánh bại hoàn toàn.
II. Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên [1285]
1. Âm mưu xâm lược Cham-pa và Đại Việt của nhà Nguyên
- Mục đích: xâm lược Cham-pa và Đại Việt để làm cầu nối thôn tính các nước ở phía Nam Trung Quốc.
- Hành động: năm 1283 nhà Nguyên cho quân đánh Cham-pa để làm bàn đạp tấn công vào Đại Việt nhưng không thành công.
2. Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến
- Vua Trần triệu tập hội nghị các vương hầu, quan lại ở bến Bình Than bàn kế hoạch đánh giặc, cử Trần Quốc Tuấn chỉ huy cuộc kháng chiến.
- Năm 1285, vua Trần mở Hội nghị Diên Hồng ở Thăng Long để bàn cách đánh giặc.
- Tổ chức tập trận, duyệt binh ở Đông Bộ Đầu, trấn giữ nơi hiểm yếu, quân sĩ thích vào cánh tay hai chữ "Sát Thát" [giết giặc Mông Cổ].
3. Diễn biến và kết quả cuộc kháng chiến
a. Diễn biến
- Tháng 1/1285, 50 vạn quân Nguyên do Thoát Hoan chỉ huy vào xâm lược nước ta.
- Trước thế giặc mạnh, quân Trần rút lui về Thăng Long, sau đó rút về Thiên Trường [Nam Định] để bảo toàn lực lượng và thực hiện kế hoạch “vườn không nhà trống”.
- Toa Đô từ Chăm-pa đánh ra Nghệ An, Thanh Hóa, kết hợp cùng quân Thoát Hoan đánh xuống phía Nam tạo thế "gọng kìm" tiêu diệt quân ta, nhưng thất bại. Quân Nguyên rút quân về Thăng Long, lâm vào tình thế bị động, thiếu lương thực.
- Lợi dụng thời cơ, tháng 5/1285 nhà Trần tổ chức phản công đánh bại quân giặc ở nhiều nơi như Tây kết, Hàm Tử, Chương Dương và tiến vào giải phóng Thăng Long.
@1511642@
b. Kết quả
- Quân dân nhà Trần đã đánh tan quân Nguyên, đất nước sạch bóng quân xâm lược.
III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên [1287 - 1288]
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt
a. Hoàn cảnh
- Sau hai lần thất bại, nhà Nguyên đình chỉ việc xâm lược Nhật Bản, quyết tâm xâm lược Đại Việt lần thứ ba.
- Nhà Trần khẩn trương chuẩn bị kháng chiến.
b. Diễn biến
- Tháng 12/1287, quân Nguyên ồ ạt tấn công Đại Việt, cánh quân do Thoát Hoan chỉ huy tiến đánh Lạng Sơn, Bắc Giang, cho quân chiếm đóng Vạn Kiếp.
- Ô Mã Nhi chỉ huy thuỷ quân tiến vào nước ta, ngược lên sông Bạch Đằng, kéo đến Vạn Kiếp phối hợp cùng Thoát Hoan.
2. Chiến thắng Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ
- Trần Khánh Dư cho quân mai phục ở Vân Đồn đợi đoàn thuyền lương của địch.
- Khi đoàn thuyền lương đi qua bị quân ta từ nhiều phía đánh ra dữ dội khiến phần lớn thuyền lương bị đắm, số còn lại bị quân ta chiếm.
@33680@
- Cuối tháng 1/1288, Thoát Hoan tiến vào chiếm đóng Thăng Long nhưng rơi vào tình thế bị động, binh lính hoang mang. Thoát Hoan quyết định rút quân lên Vạn Kiếp và từ đây rút quân về nước theo hai đường thủy, bộ.
- Quân dân nhà Trần bố trí, mai phục trên sông bạch Đằng.
- Tháng 4/1288: đoàn thuyền lương của Ô Mã Nhi rút về theo sông Bạch Đằng, ta nhử địch vào sâu trận địa khi nước dâng cao.
- Lúc nước rút thuyền địch xô vào cọc và bị quân ta đánh từ 2 bên bờ. Nhiều tên giặc bị chết, Ô Mã Nhi bị bắt sống.
- Cánh quân bộ do Thoát Hoan chỉ huy vội vàng rút lui về nước trong tình trạng thất bại.
IV. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống quân Mông - Nguyên xâm lược
1. Nguyên nhân thắng lợi
- Cuộc kháng chiến huy động được tất cả các tầng lớp nhân dân tham gia, khối đại đoàn kết dân tộc vững mạnh.
- Nhà Trần đã chuẩn bị chu đáo về mọi mặt.
- Tinh thần hy sinh của toàn dân ta đặc biệt là quân đội nhà Trần.
- Đường lối chiến lược, chiến thuật đúng đắn, sáng tạo nhờ sự lãnh đạo tài tình của các tướng lĩnh nhà Trần, đặt biệt là Trần Quốc Tuấn.
@82554@
2. Ý nghĩa, bài học lịch sử
- Đập tan tham vọng và ý chí xâm lược Đại Việt của đế chế Nguyên, bảo vệ độc lập dân tộc và toàn vẹn lãnh thổ.
- Góp phần xây đắp truyền thống quân sự Việt Nam.
- Để lại bài học vô cùng quý giá: chăm lo sức dân, tạo sự đoàn kết toàn dân, dựa vào dân đánh giặc.
- Ngăn chặn những cuộc xâm lược của quân Nguyên đối với các nước khác.