Bác nhớ miền nam nỗi nhớ nhà
Miền Nam mong Bác nỗi mong cha
Miền Nam luôn là nỗi day dứt, niềm nhớ thương khôn nguôi của Bà Hồ và ước mong gặp vị cha già dân tộc cũng là khát vọng thường trực trong tâm hồn những người con miền Nam.
Viếng lăng Bác là bài thơ của Viễn Phương nói lên tiếng lòng của hàng triệu triệu trái tim miền Nam đối với Bác đồng thời thể hiện tình cảm sâu nặng của nhà thơ dành cho Người - vị cha già dân tộc.
Bài thơ được sáng tác trong không khí xúc động của nhân dân ta lúc công trình lăng chủ tịch được hoàn thành, đồng bào miền nam được thỏa ước mong bấy lâu được ra thăm lăng Bác. Vì vậy, ngay từ dòng thơ đầu tiên, tác giả đã nghẹn ngào thốt lên:
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác.
Câu thơ giản dị như một lời thông báo nhưng lại ẩn chứa bao niềm cảm xúc sâu lắng của người con miền Nam, sau bao năm tháng đợi chờ mong mỏi nay đã thỏa nguyện ra thăm lăng Bác.
Tiếng "con" đầu câu thơ vang lên ấm áp, thân thương biết bao. Bác gần gũi, thân thiết lắm với những con dân đất Việt, như một vị cho già dân tộc.
"con ở miền Nam" mấy tiếng bao hàm cả nổi đau và niềm tự hào sâu sắc. Miền Nam của nỗi đau chia cắt, miền Nam đi trước về sau, gian khổ và anh hùng đã chiến thắng kẻ thù hung bạo để về sum họp một nhà với cả nước thân yêu!
Mong một lần được nhìn thấy Bác cho thỏa nỗi nhớ mong, nhưng thật đau xót, Bác không còn. Vì vậy, từ "thăm" tác giả thay cho từ "viếng" không chỉ là cách nói giảm nói tránh để với bớt cảm giác đau buồn, xót xa mà còn là một sự khẳng định sự sống bất diệt của Hồ Chí Minh - người sống mãi trong lòng miền nam.
Trong dòng cảm xúc dâng trào ấy, hình ảnh đầu tiên là hàng tre đứng hiên ngang mang tới ấn tượng cho người viến thăm:
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Thán từ "ôi" cất lên như dòng cảm xúc ngỡ ngàng, trào dâng trong lòng nhà thơ. Tính từ "xanh xanh", "bát ngát" gợi sự trải dài ngút ngàn của hàng tre bên lăng. Hình ảnh cây tre vốn là biểu tượng cho sự bất khuất, kiên cường cho tấm lòng ngay thẳng, kiên trung.
Cây tre mang những phẩm chất của con người, tổ quốc ta: dẻo dai, kiên cường bất khuất. Và Bác chính là sự hội tụ của tất cả những gì cao đẹp nhất của phẩm cách Việt Nam, là sự sống bát ngát luôn xanh màu, là tâm thế kiên cường "đứng thẳng hàng" để chống chọi với "bão táp mưa sa".
Hàng tre ấy đang đứng bên Bác như người lính kiên trung canh giữ giấc ngủ bình yên của Người.
Cảm xúc dân trào theo bước chân đi tới, nhà thơ đã ghi nhận lại khi bước vào lăng:
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Câu thơ tạo hiệu ứng thẩm mĩ đặc biệt trước hết với sự kết hợp tài tình giữa hình ảnh thực và hình ảnh ẩn dụ sánh đôi với nhau. Từ hình ảnh mặt trời, của thiên nhiên, vũ trụ soi sáng và mang lại sự sống cho muôn loài, Viễn Phương liên tưởng đến một mặt trời ẩn dụ trong lăng là Bác Hồ.
Bác đã mang ánh sáng cách mạng đến cho dân tộc. Bác đã dẫn lối, chỉ đường cho đất nước đi qua bao thăng trầm lịch sử.
Chỉ ví Bác như mặt trời thôi thì chưa đủ mà cần phải nhấn mạnh đặc tính nổi bật nhất của cài vầng sáng thiêng liêng ấy: rất đỏ và nguồn nóng mà sẽ có lúc bị đêm đen bao phủ. Nhưng mặt trời Bác Hồ thì vĩnh cửu, trường tồn mãi là nguồn sống, là ánh sáng soi đường cho dân tộc Việt Nam. Vì vậy mà con cháu của Bác luôn thành kính dâng lên
Người tình yêu chân thành nhất:
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Như mặt trời thiên nhiên, ngày ngày dòng người cũng đi qua trên lăng, trong niềm thương nỗi nhớ sâu đậm. Điệp từ "ngày ngày" khẳng định thời gian vĩnh cửu, cháy trôi hình ảnh " dòng người ... nhớ" kết những tràng hoa tươi thắm , với hương thơm ngát kính dâng Người - dâng lên 79 mùa xuân.
Hình ảnh hoán dụ mang ý nghĩa tượng trưng được tác giả sử dụng độc đáo. Con Người vĩ đại ấy đã sống trọn vẹn một cuộc đười đẹp như những mùa xuân tươi thắm và làm nên những mùa xuân bát ngát cho đất nước, chho con người Việt Nam. Ta nhận ra trong đó bao sự thành kính, trân trọng của một người con đối vợi vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc và niềm biết ơn, thành kính ấy chuyển thành nỗi xúc động nghẹn ngào khi tác giả thấy:
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim.
Bác đang bình yên trong giấc ngủ êm đềm. Sự bình yên của Bác là sự bình yên của một vị lãnh tụ suốt đười lo cho dân tộc, đã có thể an lòng trước sự vững vàng của đất nước.
Ánh sáng dịu nhẹ trong lăng gợi liên tưởng thú vị tới "vầng trăng sáng dịu hiền". Trăng là tri kỉ của Bác, đã cùng Người gắn bó, san sẻ, từ những ngày trong lao tù hay giữa cảnh khuya, bàn bạc việc quân nhưng chưa bao giờ Bác được thảnh thơi ngắm trăng.
Chỉ bây giờ khi đã nằm trong giấc ngủ bình yên Người mới đến với trăng vẹn tâm tình. Trăng dịu hiền soi sáng hình ảnh Bác nhưng vầng trăng ấy còn là tình cảm tha thiết, sâu nặng của con dân Việt Nam dệt nên để nhẹ nhàng canh giấc ngủ ngàn thu của Người.
Tác giả sử dụng hình ảnh của vũ trụ để so sánh với Bác thể hiện sự trường tồn vĩnh cửu và tình yêu, lòng thành kính của mình đối với Bác. Dù là như thế nhưng nhà thơ vẫn cảm thấy đau xót trước sự thật Bác đã ra đi.
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim.
Lí trí và tình cảm có sự đối lập ới nhau, vẫn biết Bác còn sống mãi trong trái tim và trí óc con dân nhưng nhà thơ vẫn đau đớn, xót xa khi nghĩ đến sự thật là Bác đã ra đi
Gặp được Bác, thỏa được ước nguyện bấy lâu nhưng niềm hạnh phúc nỗi bồi hồi xúc động chưa kịp nguôi thì đến giờ phút chia li.
Mai về miền Nam thương trào nước mắt Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này...
Câu thơ ngập tràn tình yêu, niềm xúc cảm ngân vang và dòng nước mắt như thương. Chỉ một chữ "trào" thôi cũng đủ.
Bài làm:
Là công dân Việt Nam ai ai cũng biết đến cái tên Nguyễn Ái Quốc là người cha già của dân tộc. Cả đời Người đã buôn ba khắp năm trâu để tìm đường giải phóng dân tộc.
Dù có rất nhiều người chưa tậm mắt nhìn thấy Bác nhưng hàng vạn lần trong giấc mơ đã tưởng tượng Bác là một người yêu nhân dân lo lắng cho dân, sống một cuộc sống ấm no.
Dù Bác đã đi xa nhưng Bác mãi sống trong lòng mỗi người dân Việt Nam. Chính vì thế mà tác giả Viễn Phương đã không chư dấu được tâm trạng của mình khi về với "cội nguồn" và có dịp vào lăng Bác, bao nhiêu xúc động, bao nhiêu niềm vui khhi trông thấy Bác làm cho tác giả viết lên bài "Viếng lăng Bác" ra đời trong hoàn cảnh Viễn Phương từ miền Nam ra Bắc thăm lăng Bác.
Nỗi niềm dồn nén cảm xúc, kết tinh tình cảm chân thành thương nhớ không chỉ riêng nhà thơ mà còn là tình cảm của hàng nghìn người dân Miền Nam. Nói lên tình cảm của những người con miền Nam lần đầu tiên ra thăm lăng Bác. Toàn bài thơ "Viếng lăng Bác" là sự thiết tha, là nỗi lòng thành kính của mình đối với người cha già đáng kính của dân tộc.
Bài thơ mở đầu như lời thông báo nhắc nhở dạt dào của tình cảm những người con lần đầu tiên được tận mắt chông thấy Bác.
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác"
Từ miền Nam xa xôi cùng các chiến sĩ ra thủ đô Hà Nội thawmlawng Bác. Đây là một cuộc hành hương xa xôi cách trở, khi đến lăng Bác, nhà thơ bồi hồi xúc động. Câu thơ thể hiện tình cảm thiết tha của một người con miền Nam qua cách xưng hô gần gũi, mang đậm chất nam bộ: "con - Bác"
Đứng từ xa ngắm nhìn lăng Bác, hình ảnh hàng tre bát ngát hiện lên trong màn sương huyền ảo của bầu trời Hà Nội.
"Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát Ôi! hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng"
Từ lâu, lũy tre xanh đã trở thành một nét đẹp của làng quê Việt nam. Tre là người bạn thân thiết luôn giúp đỡ con người trong mọi công việc " tre giữ nước. giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín".
Nhưng ở đây hàng tre không chỉ dừng lại ở tầng nghĩa đó, hàng tre ở đây được so sánh ngầm với con người và đất nước Việt Nam ra luôn đoàn kết, gắn bó tạo nên một lũy thành kiên cường thách thức gió mưa giông bão "Bão bùng thân bọc lấy thân tay ôm tay núi tre gần nhau thêm".
Tre là hình tượng cho tình đoàn kết, cho khí thái thể hiện hiên ngang, bất khuất và dũng cảm chiến đấu vói kẻ thù, tiến gần vào lăng Bác tác giả đã gặp hình ảnh mặt trời đỏ trên lăng.
"Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ"
Mặt trời rực sáng đem đến sự sống, đem đến ánh sáng tươi đẹp cho trái đất. Nếu mặt trời trong câu thứ nhất với hình ảnh thực, là một vật thể không thể thiếu của vũ trụ thì mặt trời trong câu thứ hai lại là một hình ảnh ẩn dụ được nhà thơ sử dụng một cách sáng tạo.
Bác như vầng thái dương sáng ngời, chiến rọi ánh sáng cách mạng vào tâm hồn để vực dậy sự sống tươi đẹp cho những con người đắm chìm trong bóng đêm nô lệ.
Bác chính là người đã dẫn dắt con đường cách mạng cho toàn thể nhân dân, đã dành cả cuộc đời mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Vì thế, Bác là một mặt trời luôn sáng ngời, sưởi ấm cho tâm hồn của những người con Việt Nam
Hình ảnh dòng người đi trong thương nhớ được Viễn Phương miêu tả một cách độc đáo và để lại nhiều ấn tượng.
"Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân"
Ta nhận thấy cụm từ "ngày ngày" được lặp đi lặp lại nhằm nhấn mạnh ý của câu. Mọi người khi bước vào trong lăng với một tư thế trong nghiêm và những bó hoa tươi đẹp dâng lên cho Bác để tưởng nhớ.
"Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim"
"Trời xanh" mà tác giả dùng ẩn dụ nói lên Bác đã về với cõi vĩnh hằng nhưng trong suy nghĩ và tình cảm của chúng cứ ngỡ như Bác vẫn còn. Nhưng sự thật vẫn là sự thật, Bác đã ra đi không còn ở bên chúng ta để dõi theo những bước chân của dân tộc.
"Mai về miền Nam thương trào nước mắt"
Câu thơ thể hiện khoảng cách thời gian ngắn ngủi khơi gợi trong lòng nhà thơ thật nhắm ngủi, cụm từ "thương trào nước mắt" nghe mà dào dạt thấm sâu là sự kính yêu cuộc đời con của Bác, nỗi sót thương khi đối mặt với giây phút chia tay cận kề.
"Thương" ở đây bao trùm cả thương yêu, thương kính và thương sót, thương đến nỗi làm cho Viễn Phương trào nước mắt trước lúc chia xa.
"Muốn làm con chim hót ở quanh lăng Bác Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này"
Điệp từ "muốn làm" được nhắc lại nhiều lần như khẳng định ước nguyện chân thành của nhà thơ. Viễn Phương muốn hóa thân mình thành những hình ảnh đẹp nhất của thiên nhiên đất nước để dâng lên Người.
Chủ tịch Hồ Chí Minh là niềm sáng người của công dân Việt Nam và cũng là nguồn cảm hứng của những tác giả, Người viết lên những dòng cảm xúc về Người.
Bài thơ sẽ tiếp tục sống trong lòng người đọc, gợi nhắc cho những thế hệ kế tục thành quả rực rỡ của cách mạng cách sống sao cho sứng đáng với sự hi sinh của một con người Việt nam.
Chủ tịch Hồ Chí Minh người đã sống trọn một đời cho đất nước Việt Nam.