Nguyên nhân ic nóng quá khi chạy
Trong quá trình sử dụng laptop thì vào một thời điểm nào do laptop bị nóng và chậm là dấu hiệu cho thấy máy tinh đang gặp vấn đề. Có nhiều khi ta cho rằng nóng quá thì tắt máy, sau khởi động lại. Nhưng máy cứ nóng liên tục thì không còn là vấn đề nhỏ nữa. Kiến thức cơ bản nhất khi dùng laptop đều hiểu điện năng sẽ sản sinh ra nhiệt năng. Nếu sản sinh ra nhiệt quá lớn có thể sẽ làm hỏng các mạch điện thiết bị, làm giảm hiệu năng của CPU và làm mài mòn các linh kiện một cách nhanh chóng. Show
- Sử dụng đế tản nhiệt: Đây là một giải pháp dễ thực hiện và mang lại hiệu quả cao trong quá trình sử dụng. Bên cạnh đó, đế tản nhiệt là phụ kiện ngoài. Nên không làm ảnh hưởng đến hiệu năng làm việc của toàn hệ thống. Bo mạch điện tử bị hư hỏng, máy bị cháy main board. Bạn bị sếp nói “thiết bị mới nhập mà, sao hỏng được ?”, “Hôm qua còn chạy ngon lành mà” …vv. Là thợ bảo trì cơ điện trong nhà máy, bạn cố gắng tìm hiểu nguyên nhân. Nhưng không phải lúc nào cũng có câu trả lời rõ ràng. Trong bài viết này, mình sẽ tổng hợp lại tất cả các nguyên nhân hư hỏng của bo mạch điện tử. Kèm theo mỗi nguyên nhân hư hỏng là các giải pháp phòng ngừa. Đây là những kinh nghiệm được mình đúc kết được sau hơn 15 năm sửa chữa mạch điện tử tại VinRepair. Hi vọng sẽ hữu ích cho các bạn. Nội dung bài viết Bo mạch điện tử hư hỏng do phải làm việc ở nhiệt độ caoNhiệt độ làm việc quá cao là thủ phạm chính làm giảm tuổi thọ của bo mạch điện tử. Nguy hiểm hơn nó có thể gây cháy nổ cho các linh kiện trên bản mạch. Để kiểm tra nhiệt độ của bo mạch khi sửa chữa bạn có thể dùng camera nhiệt hoặc nhiệt kế điện tử. Hãy nhớ rằng bạn cần phải đo nhiệt độ làm việc thực tế của board mạch. Tức là đo khi máy móc đang hoạt động và chạy ở chế độ có tải. Những linh kiện nào trên bo mạch hay bị cháy nổ do quá nhiệt?Không phải tất cả các linh kiện trên bo mạch đều có nguy cơ cháy nổ vì nhiệt như nhau. Dưới đây là một số linh kiện thường hay bị hư hỏng và cháy nổ nếu phải làm việc trong môi trường có nhiệt độ cao mà không được tản nhiệt đúng cách. Khi kiểm tra nhiệt độ làm việc của bo mạch bạn nên focus vào các linh kiện này.
※ Mẹo nhỏ: nếu bạn không có camera nhiệt hay nhiệt kế chuyên dụng để kiểm tra các linh kiện, bạn có thể xác định các linh kiện quá nhiệt bằng mắt. Các linh kiện bị quá nhiệt thường hay bị ngả sang màu vàng nâu. Ngoài ra mối hàn tại chân của chúng thường không sáng bóng mà bị rỗ và ngả màu xám. linh kiện trên bo mạch điện tử hư hỏng do bị quá nhiệtCác phương pháp tản nhiệt giúp hạn chế bo mạch hư hỏngSau khi kiểm tra nhiệt độ làm việc của bản mạch điện tử, nếu thấy mạch in quá nóng so với nhiệt độ khuyến cáo của nhà sản xuất. Hoặc bạn phát hiện các linh kiện trên board mạch nóng hơn bình thường thì bạn nên triển khai các giải pháp ngay lập tức. Các kỹ sư của VinRepair đã tổng hợp lại các cách tối ưu để tản nhiệt cho bảng mạch như sau:
※ Chú ý: Không nên làm mát nhà máy bằng quạt hơi nước vì nó sẽ làm bo mạch dễ bị oxy hóa do hơi ẩm. Hướng dẫn các cách tản nhiệt cho bảng mạch điện tửBảng mạch điện tử bị hư hỏng, oxy hóa do hóa chất và hơi ẩmNgoài nhiệt độ cao ra thì độ ẩm và các hóa chất có tính ăn mòn cũng là tác nhân gây ra hư hỏng trên bo mạch. Một số trường hợp bo mạch có thể bị ngắn mạch do ngập nước. Các sự số trên bo mạch vì oxy hóa hay ngập nước thường rất khó phục hồi sửa chữa. Dưới dây là các loại bo mạch dễ bị hư hỏng do tác nhân này. Các loại bo mạch dễ bị hư hỏng, oxy hóa do hơi ẩm và ngập nước
6 giải pháp hạn chế lỗi trên bo mạch điện tử do hơi ẩm và hóa chất
※ Lưu ý: Không nên sơn phủ hay đổ keo lên các board mạch điện tử công suất. Vì lớp keo hay sơn chống oxy hóa có thể làm giảm khả năng tản nhiệt của các linh kiện công suất cao. Sơn phủ và đổ keo bảo vệ bo mạch chống oxy hóaBo mạch điện tử hư hỏng do IC chứa chương bị phơi sángVì sao chương trình trên board mạch điện tử lại lỗi khi phơi sáng?Bo mạch bị lỗi chương trình do phơi sáng là một điểm mà ít bạn ngờ tới. Nhưng điều này vẫn thường xuyên xẩy ra. Lý do là trên bo mạch thường có các IC chứa chương trình như EEPROM. Một trong số chúng có thể được ghi và xóa bằng tia cực tím. Khi ghi xong người ta sẽ dán cửa sổ ghi chương trình lại bằng một decal kim loại. Mục đích để ngăn tia cực tím vốn có trong ánh sáng mặt trời làm hư chương trình trong IC. Trong quá trình làm việc hay bảo trì sửa chữa, nếu bạn vô tình tháo tấm decal này hoặc để bo mạch tiếp xúc đủ lâu với ánh sáng mặt trời, chúng có thể bị lỗi chương trình. Bo mạch điện tử bị lỗi chương trình do ánh sáng chiếu vào EEPROMCác lưu ý để tránh lỗi chương trình trên bảng mạch do phơi sáng
Bảng mạch bị hư hỏng do không tản nhiệt được khi bám bụi và dầu mỡBụi và dầu mỡ ảnh hưởng tới quá trình tản nhiệt của bo mạch như thế nào?Bụi và dầu mỡ ngăn cản không khí lạnh từ quạt làm mát tiếp xúc với bề mặt linh kiện. Điều này dẫn tới chúng không tản nhiệt được. Nếu quá trình này xẩy ra thường xuyên nó sẽ làm giảm tuổi thọ và tăng nguy cơ cháy nổ cho các linh kiện trên bo. Trong một vài thí nghiệm gần đây các kỹ sư của Vinrepair đã kiểm chứng rằng: vệ sinh lớp bụi hay dầu mỡ bám trên bo có thể làm giảm nhiệt độ làm việc của bo từ 2°C đến 5 °C. Vì vậy bạn nhớ vệ sinh thường xuyên để kéo dài tuổi thọ của board mạch nhé! Bo mạch điện tử không tản nhiệt được do bị bám bụi và dầu mỡ8 lưu ý khi vệ sinh bụi và dầu mỡ trên bản mạch điện tử
※ Bonus: tại VinRepair khi sửa chữa bảng mạch điện tử cho khách hàng. Các kỹ sư của chúng tôi sẽ vệ sinh làm sạch bo mạch hoàn toàn miễn phí bằng công nghệ và dung dịch tẩy rửa chuyên dụng. Board mạch điện tử chập cháy do phoi kim loại rơi vàoBo bị ngắn mạch do bụi kim loại và mảnh kim loại bắn vào. Điều này nghe có vẻ khó tin. Nhưng thực tế trong quá trình sửa chữa bo mạch điện tử tại VinRepair mình đã từng gặp rất nhiều ca như vậy. Dưới đây là một số loại bản mạch dễ bị phoi và bụi kim loại làm hư hỏng. Các loại bo mạch điện tử dễ bị hư hỏng vì bụi và phoi kim loại
Làm gì để hạn chế chập cháy trên bảng mạch do bụi và phoi kim loạiDưới đây là các cách để hạn chế bụi và phoi kim loại rơi vào bo mạch điện tử. Đây là những điểm mà VinRepair đúc kết được khi nghiên cứu giải pháp phòng ngừa lỗi trên bo mạch điện tử cho các nhà máy gia công cơ khí. Các bạn cùng tham khảo nhé!
Bo mạch điện tử hư hỏng do rung lắc mạnh khi máy hoạt độngRung lắc, va đập mạnh, rơi rớt là nguyên nhân hư hỏng chính của bo mạch trên thiết bị vận tải. Ngoài ra board mạch trên các thiết bị nâng hạ trong ngành cơ khí và xây dựng cũng hay hư hỏng vì lý do này. Điều tương tự cũng xảy ra khi vận chuyển bo mạch điện tử trong quá trình bảo trì sửa chữa. Khi bị rung lắc, va đập bảng mạch điện tử thường bị các lỗi nào?
Cần làm gì để bảo vệ bo mạch tránh hư hỏng khi thiết bị rung lắc?
Hư board mạch do chuột, côn trùng cắn phá cáp và linh kiệnNhững sinh vật nhỏ bé này tấn công bo mạch bằng cách nào?Bo mạch bị chập, cháy do chuột côn trùng tấn công không phải là chuyện hiếm gặp. Chuột và côn trùng xuất hiện ở khắp nơi từ nhà máy, kho xưởng cho tới cửa hàng, phòng lap…vv. Chúng cắn phá dây cáp, gặm nhấm mạch in. Hoặc đơn giản chỉ là giải quyết nhu cầu vệ sinh cá nhân ngay trên bo mạch của bạn. Các thứ bầy hầy mà chúng để lại trên bo mạch của bạn lâu ngày sẽ làm bo bị oxy hóa, dẫn tới dứt đường mạch. Khi sửa chữa bảng mạch điện tử trong các nhà máy mình đã từng chứng kiến nguyên một dây truyền sản xuất phải dừng hoạt động. Lý do chỉ vì cuộc dạo chơi của một chú gián nhỏ. Đừng lơ là với bọn này nhé! Bảng mạch điện tử hư hỏng do chuột và côn trùng tấn côngLàm sao để hạn chế côn trùng tấn công bảng mạch điện tử?Hạn chế sự phá hoại của chuột và côn trùng trong nhà xưởng cũng gian nan không kém gì ngoài cánh đồng. Dưới đây là là một vài gợi ý để giảm thiểu các sự cố về điện do các sinh vật này gây ra. Mời các bạn có thể tham khảo, nếu phù hợp thì áp dụng cho nhà máy của mình nhé!
Bo mạch điện tử bị nhiễu do điện trường và từ trường caoThiết bị đặt ở đâu thì bo mạch sẽ bị hư hỏng và nhiễu bởi điện từ trườngĐiện trường và từ trường mạch có thể hây nên sự cộng hưởng trên bo mạch, từ đó làm hư các linh kiện trên bo. Chúng cũng có thể gây nhiễu và làm sai lệch các tín hiệu truyền dẫn trên mạch điện tử. Đây là lỗi rất khó khắc phục triệt để. Đồng thời việc sửa chữa board mạch trong tình huống này thường mất rất nhiều thời gian. Nhưng điều may mắn là nếu thiết bị của bạn không phải là các thiết bị đo hay thiết bị thu phát sóng thì bạn cũng không cần quá quan tâm tới vấn đề này. Dưới đây là một vài trường hợp cụ thể khiến bo mạch bị ảnh hưởng bởi điện từ trường
Khắc phục lỗi trên board do điện trường và từ trường như thế nào?Để hạn chế nhiễu sóng trên bo mạch điện tử ta có các giải pháp sau: Các giải pháp chủ động khi xây nhà máy hoặc lắp đặt thiết bị
Các giải pháp bị động hạn chế nhiễu trên bảng mạch điện tử
Trên đây là 8 nguyên nhân hư hỏng của bo mạch do các yếu tố bất lợi từ môi trường gây ra. Đây cũng là những nguyên nhân phổ biến nhất. Thực tế trong quá trình sửa chữa bo mạch cho thấy hơn 50% mạch điện tử bị hư hỏng vì nguyên nhân này. Nhưng như đã nói ở trên đây là những yếu tố mà bạn có thể phòng ngừa được. Tiếp theo VinRepair xin giới thiệu thêm 7 nguyên nhân khác thường làm cho bo mạch điện tử bị trục trặc. Bo mạch điện tử bị cháy linh kiện do sét đánh, sốc điện và quá ápKhi máy móc thiết bị của bạn không may bị set đánh trúng thì nguy cơ cao là bo mạch sẽ bị sốc điện. Khi đó do với điện áp lên tới hàng triệu vôn tia sét sẽ phá hủy ngay lập tức các linh kiện trên bo mạch. Ngoài ra nếu cấp sai nguồn điện trong lúc vận hành hoặc kiểm tra sửa chữa cũng gây ra chập cháy trên bản mạch. Một vài tình huống cụ thể gây ra quá áp và sốc điện trên bo mạch điện tử
Biện pháp để tránh quá áp và sốc điện cho bảng mạch điện tử
Bo mạch điện tử bị cháy linh kiện do nguồn điện cấp chập chờnNguồn điện đối với bo mạch điện tử cũng quan trọng như thực phẩm và nước uống đối với con người. Khi nguồn điện có vấn đề nó sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới các linh kiện trên bo mạch. Nguồn điện chập chờn sẽ không làm cho linh kiện chết ngay mà nó sẽ hư hỏng dần dần. Nếu không được kiểm tra khắc phục kịp thời chúng sẽ bị hư hỏng nặng thêm, thậm chí có thể gây ra cháy nổ trên bảng mạch và thiết bị điện tử. Các vấn đề xẩy ra với bo mạch khi điện áp đầu vào không ổn địnhKhi nguồn điện cấp cho bo mạch có điện áp không ổn định, chúng sẽ gây ra các hư hỏng như sau:
5 Cách kiểm tra và ổn định điện áp của nguồn cấp giảm lỗi trên bo mạch
Bo mạch điện tử bị hư hỏng do vận hành sử dụng máy sai cáchMáy móc được vận hành bởi con người, mà con người thì không thể không mắc những sai lầm. Có những sai lầm trong vận hành chỉ gây ra các hỏng hóc về cơ khí. Nhưng cũng có nhiều thao tác sai làm tổn thương tới hệ thống điện và bảng mạch điện tử. Các lỗi vận hành hay gây ra hư hỏng trên bảng mạch điện tửDưới dây là các lỗi vận hành phổ biến gây ra các hư hỏng trên bảng mạch điện tử của thiết bị:
Giải pháp giảm thiểu sai sót vận hành làm hư bảng mạch điện tửCó hai cách để hạn chế sai lầm, là giải pháp kỹ thuật và giải pháp quản lý. Một số giải pháp về kỹ thuật
Một số giải pháp về quản lý
Bo mạch điện tử hư hỏng do các linh kiện bị lão hóaMình hay gọi vui là bệnh của người già. Đúng vậy, linh kiện cũng như con người, chúng cũng bị lão hóa theo thời gian. Chính vì vậy cần phải kiểm tra và thay thế định kỳ. Khi linh kiện trên bo mạch bị lão hóa mà không thay thế kịp thời chúng sẽ bị hư hỏng nặng thêm. Đồng thời chúng sẽ kéo theo những linh kiện khác hư hỏng và gây ra hậu quả nghiêm trọng. Khi đó việc sửa chữa bo mạch sẽ trở nên khó khăn và tốn kém hơn rất nhiều.
Các linh kiện và vị trí nào trên bảng mạch điện tử sớm bị lão hóa?
Các 3 chuỗi hư hỏng dây truyền mà thợ bảo trì bo mạch cần đặc biệt lưu ý
Giải pháp bảo trì và phòng ngừa các lỗi do lão hóa trên bo mạch
※ Bonus: Theo như kinh nghiệm sửa chữa bản mạch điện tử của mình thì khi máy chạy chập trờn; lúc chạy lúc không, hoặc tắt đi bật lại sẽ hết lỗi thì bạn nên nghĩ tới nguyên nhân này nhé! Bo mạch điện tử hư hỏng do các lỗi trong khâu thiết kếHư hỏng do chọn sai linh kiện trên board mạch điện tửViệc chọn sai linh kiện có thể do kinh nghiệm của người thiết kế chưa đủ. Hoặc vấn đề về ngân sách dành cho linh kiện mà khi thiết kế mạch người ta vô tình hay cố ý chọn linh kiện không đúng thông số kỹ thuật, không đủ công suất. Bản thân mình đã gặp rất nhiều bo mạch bị mắc lỗi này ngay cả bo mạch trong máy móc thiết bị của nhà sản xuất lớn. Hư hỏng do bố trí các linh kiện trên bảng mạch điện tử quá gần nhauLiên quan tới lỗi bố trí linh kiện trên bảng mạch chưa đúng, mình xin chia sẻ một trải nghiệm thú vị sau.
Vậy vấn đề nằm ở đâu? Người nhật rất tiết kiệm nguyên vật liệu và khéo léo trong cách bài trí đồ đạc trong một không gian nhỏ. Nhưng có lẽ đây lại là sai lầm lớn khi thiết kế bo mạch và thiết bị điện tử. Việc bố trí các linh kiện quá gần nhau sẽ hạn chế sự lưu thông gió, giảm khả năng tản nhiệt. Điều này dẫn tới quá nhiệt và tăng nguy cơ cháy nổ của các linh kiện trên bảng mạch. Đặc biệt là các linh kiện công suất. Mặt khác, nó còn kèm theo rủi ro khi một linh kiện bị cháy hoặc oxy hóa, sẽ kéo các linh kiện gần chúng sẽ hư hỏng theo. Bo mạch điện tử bị cháy do bố trí các linh kiện quá gần nhauHư hỏng do thiếu tản nhiệt cho bảng mạch điện tửHệ thống tản nhiệt bao gồm tấm tản nhiệt, miếng dán tản nhiệt, kem tản nhiệt, quạt thông gió. Đây là những món không ảnh hưởng trực tiếp tới tính năng sử dụng của thiết bị. Nên những nhà sản xuất kém uy tín thường hay ăn bớt để hạ giá thành sản phẩm. Điều đó thật tai hại, vì chúng làm giảm tuổi thọ của các linh kiện trên bảng mạch điện tử và máy móc. Lỗi trong khâu thiết kế là những nguyên nhân mà người dùng không thể kiểm soát được (nó giống như các bệnh di truyền hay bẩm sinh). Tuy nhiên khi bảo trì, sửa chữa bo mạch bạn có thể nhờ kỹ thuật can thiệp cải tiến lại. Ví dụ như lắp thêm các tấm tản nhiệt, quạt tản nhiệt hoặc thay linh liện có công suất lớn hơn … ※ Bonus: Khi sửa chữa bo mạch điện tử tại Vinrepair, chúng tôi sẽ tư vấn và thực hiện miễn phí các giải pháp tải nhiệt cho thiết bị của bạn. Linh kiện trên bo mạch điện tử cháy do quên gắn tản nhiệtBo mạch điện tử hư hỏng do các lỗi trong khi sản xuấtMạch in thường làm bằng đồng – mà kim loại này thì khá mắc tiền. Do đó các nhà sản xuất bo mạch điện tử có xu hướng cắt giảm nguyên liệu để bớt chi phí. Mặt khác, ngày nay các hãng máy lớn thường khoán việc gia công mạch in ra bên ngoài qua hình thức ODM. Tại các phân xưởng ODM, quy trình kiểm soát chất lượng thường chưa được chú trọng nên có rất nhiều lỗi trong khâu sản xuất. Dưới đây là các lỗi trong khâu sản xuất mà VinRepair đúc kết được trong quá trình sửa chữa bo mạch điện tử của rất nhiều hãng khác nhau. Hư hỏng do các lỗi về mối hàn trên bo mạch điện tử
Hư hỏng do do các lỗi về đường mạch và tấm nền mạch in
Hư hỏng do các lỗi khi gắn linh kiện lên board mạch điện tử
Bản mạch hư hỏng vì những thiếu sót trong khi sản xuất cũng là điều mà bạn không thể kiểm soát được. Một số khuyết điểm trên có thể khắc phục được trong khi sửa chữa bảng mạch, một số khác thì không thể. Do đó để giảm thiểu rủi ro vì các lỗi này gây ra bạn hãy chon mua thiết bị của các nhà sản xuất uy tín. Đồng thời nếu được bạn hãy ràng buộc thời gian bảo hành càng lâu càng tốt. Bo mạch điện tử hư hỏng do lỗi chương trình và sai số tích lũyĐây là những nguyên nhân ít gặp, nhưng hễ gặp thì khá là nan giải nhé! Dưới dây VinRepair xin tổng hợp lại các hư hỏng do các khiếm khuyết của chương trình và sai số tích lũy của các linh kiện. Bạn có thể tham khảo để có hướng sửa chữa bo mạch thích hợp nhé! Lỗi liên quan tới chương trình trên board mạch điện tử
Lỗi liên quan tới sai số tích lũy của các linh kiện trên bản mạchLỗi sai số tích lũy xuất hiện khi bạn thay cùng một lúc nhiều linh kiện trên mạch điện tử. Và chưa điều chỉnh các biến trở hay thay đổi các thông số cài đặt cho phù hợp. Lỗi này chỉ những anh em có nhiều kinh nghiệm sửa chữa bo mạch điện tử công nghiệp mới phát hiện ra. Liên quan tới lỗi này, mình trải qua một kinh nghiệm xương máu. Đó là khi bảo trì bo mạch biến tần cho một công ty tại Nhật bản. Vì là thiết bị đắt tiền, gắn trên dây chuyển sản xuất lớn nên khách hàng không muốn phải sửa chữa nhiều lần. Họ yêu cầu mình thay mới tất cả các linh kiện có thể thay trên mạch in. Mình đã đặt toàn bộ linh kiện mới và chính hãng về để thay thế. Nhưng sau khi thay xong thì máy không chạy. Điều quái quỷ gì đã xẩy ra? Sau nhiều ngày nghiên cứu, mình phát hiện ra nguyên nhân là do sai số tích lũy từ các linh kiện mới. Bản thân sai số của mỗi linh kiện là không đáng kể và trong giới hạn tiêu chuẩn. Nhưng khi chúng tích lũy lại thì sai số có thể đủ lớn để gây nên những hư hỏng. Đặc biệt là trên các mạch xử lý tín hiệu analog. Về mặt kỹ thuật, các kỹ sư thiết kế và sửa chữa bo mạch điện tử sẽ giải quyết vấn đề này bằng cách sau:
Kết luậnTrên đây là tất cả các nguyên nhân hư hỏng trên bảng mạch điện tử. Đây là kinh nghiệm do mình đúc kết ra sau khi sửa chữa bo mạch điện tử trong hàng vạn thiết bị công nghiệp khác nhau tại VinRepair. Hi vọng rằng qua bài viết này, bạn có cái nhìn tổng quan khi xem xét các nguyên nhân gây ra hỏng hóc trên bảng mạch điện tử. Nếu bạn có thắc mắc hay đóng góp gì hãy comment dưới bài viết hoặc nhắn tin cho mình nhé! Cảm ơn bạn đã đọc bài viết của mình. Bonus: Để nhanh chóng xác định được đúng nguyên nhân gốc rễ dẫn tới sự cố trên board mạch, bạn nên sử dụng biểu đồ xương cá như hình dưới đây nhé. |