Nguyên nhân đau lưng dưới

Đau thắt lưng (đau lưng dưới) gây ra không ít phiền toái cho người bệnh trong công việc và sinh hoạt thường ngày. Bệnh cũng tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị sớm và đúng cách.

1. Đau thắt lưng là gì?

Đau lưng dưới hay đau thắt lưng là những cơn đau xuất hiện ở vùng ngang thắt lưng, có thể kéo xuống mông và chân. Cơn đau có thể cấp tính trong vài ngày hoặc mạn tính. Hầu như tất cả mọi người đều sẽ bị đau lưng dưới vào một thời điểm nào đó trong cuộc đời mình. Theo Viện Rối loạn Thần kinh và Đột quỵ Quốc gia Mỹ (NINDS), đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây khuyết tật liên quan đến công việc.

2. Nguyên nhân gây đau thắt lưng

Nguyên nhân gây đau thắt lưng rất đa dạng. Đó có thể là do chế độ dinh dưỡng, thừa cân, thói quen xấu trong sinh hoạt. Tuy nhiên tình trạng này có thể bắt nguồn từ bệnh lý.

2.1.  Bệnh lý về thận

Các bệnh lý về thận như: sỏi thận, hội chứng thận hư… là nguyên nhân gây đau lưng dưới. Các bệnh này sẽ khiến chức năng thận suy giảm, làm mất cân bằng muối, nước, điện giải, gây ứ dịch, dẫn đến đau vùng lưng dưới.

Biểu hiện đặc trưng là những cơn đau vùng thận lan ra lưng, sau đó xuống vùng xương chậu, hông, mông và bàn chân. Đi kèm là triệu chứng: tiểu khó, tiểu buốt, tiểu ra máu, có thể buồn nôn, sốt, ớn lạnh, chóng mặt,… Nếu gặp các dấu hiệu kể trên, bạn cần đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị.

Sỏi thận

2.2.  Bệnh lý phụ khoa

Một số bệnh lý phụ khoa cũng có thể gây đau lưng ở phụ nữ như: viêm vùng chậu, viêm cổ tử cung, lạc nội mạc tử cung, u nang buồng trứng… Ngoài ra, còn xuất hiện trường hợp đau thắt lưng khi đến tháng, đau lưng dưới khi mang thai, đau thắt lưng ở phụ nữ sau sinh.

Thông thường, đau thắt lưng dưới ở nữ có biểu hiện đau lưng từ âm ỉ đến dữ dội. Ngoài ra, có thể xuất hiện các triệu chứng như: kinh nguyệt không đều, đau tức bụng, ra dịch âm đạo bất thường… Khi phát hiện các dấu hiệu này, chị em nên đi khám tại các cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.

2.3.  Bệnh xương khớp

Bệnh xương khớp cũng là câu trả lời cho đau thắt lưng là bệnh gì. Đau lưng dưới là biểu hiện đặc trưng của các bệnh lý về cột sống và đĩa đệm như: viêm cột sống dính khớp, thoái hóa khớp, thoát vị đĩa đệm, đau thần kinh tọa… Tùy theo từng bệnh mà xuất hiện các triệu chứng khác như: cơn đau lan xuống mông, chân, tê buồn chân tay, hạn chế khả năng vận động…

2.4.  Béo phì

Béo phì là một trong những nguyên nhân gây ra các bệnh về xương khớp, trong đó có chứng đau lưng dưới. Khi đó trọng lượng cơ thể vượt quá khả năng chịu đựng của hệ xương khớp.

Người thừa cân, béo phì cũng có xu hướng ăn thực phẩm nhiều dầu mỡ gây giảm khả năng hấp thụ canxi và phospho của cơ thể, làm xương yếu đi. Béo phì còn làm con người trở nên lười biếng, ít vận động khiến hệ xương khớp không được củng cố, ngày càng suy giảm chất lượng.

Béo phì là một trong những nguyên nhân gây ra các bệnh về xương khớp, trong đó có chứng đau lưng dưới

2.5.  Chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng cũng là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới sức khỏe hệ xương khớp. Ăn uống không đủ chất lâu dần sẽ khiến cơ thể thiếu canxi, loãng xương dẫn đến đau lưng.

2.6.  Hút thuốc lá

Nhiều nguyên cứu cho thấy, những người hút thuốc lá có tỷ lệ đau vùng lưng dưới cao hơn 2 – 3 lần so với người không hút thuốc. Nicotin trong khói thuốc lá ngăn cản các đĩa đệm hấp thụ oxy và dưỡng chất cần thiết. Tình trạng này kéo dài khiến đĩa đệm trở nên kém linh hoạt, có nguy cơ bị thoái hóa.

Người hút thuốc lá có tỷ lệ đau vùng lưng dưới cao hơn 2 – 3 lần

2.7.  Đau thắt lưng sau khi quan hệ

Đau lưng sau khi quan hệ tình dục có thể là do trong quá trình “yêu”, người đàn ông mất nhiều sức, lại thêm lực mạnh, liên tục dẫn đến hiện tượng co rút cơ lưng. Đây là nguyên nhân gây đau thắt lưng ở nam giới. Thời gian và cường độ sinh hoạt quá mức cũng khiến các gân cơ vùng thắt lưng bị co cứng bất thường, thậm chí các dây chằng cột sống có thể bị căng giãn đột ngột, từ đó phát sinh chứng đau lưng.

3. Đối tượng có nguy cơ mắc đau lưng dưới

Bất kỳ ai cũng có nguy cơ bị đau lưng dưới. Tuy nhiên có những đối tượng dễ mắc bệnh hơn những người khác do các yếu tố về tuổi tác, thể trọng, đặc thù công việc. Cụ thể là:

– Người cao tuổi gặp phải tình trạng loãng xương, cơ bị giảm độ đàn hồi, các đĩa đệm chệch khỏi vị trí bình thường, làm giảm khả năng nâng đỡ của các đốt sống. Tuy nhiên đau thắt lưng ở người trẻ đang ngày càng gia tăng.

– Phụ nữ mang thai.

– Người thừa cân, béo phì.

– Nhân viên văn phòng, những người thường xuyên ngồi sai tư thế trong thời gian dài.

– Người lao động nặng.

Phụ nữ mang thai dễ mắc đau lưng dưới

4. Triệu chứng đặc trưng của đau thắt lưng

Người bệnh sẽ gặp phải một số dấu hiệu sau:

triệu chứngBIỂU HIỆN CỤ THỂ✅ Đau nhức⭐ Có thể đau ở thắt lưng bên phải, đau một bên thắt lưng trái, đau thắt lưng xuống mông

⭐ Cảm giác đau nhói hoặc đau âm ỉ 

⭐ Đau tăng lên khi vận động, ho, hắt hơi hoặc thời tiết thay đổi. Giảm lúc nghỉ ngơi

⭐ Trong trường hợp có chèn ép lên dây thần kinh, cơn đau có thể lan xuống chân, hông… 

✅ Ngứa ran, tê bì⭐ Ngứa ran hoặc rát

⭐ Cảm giác lạnh tê, có khi lan sang vùng mông, toàn bộ lưng hoặc tê bì chân tay

✅ Co cứng⭐ Cứng các cơ bắp, nhiều khi không thể đứng thẳng, đi lại

5. Khi nào nên tới gặp bác sĩ?

Trong một số trường hợp sau, người bệnh không nên trì hoãn việc đi khám tại các cơ sở y tế:

– Cơn đau nghiêm trọng, có xu hướng ngày càng tăng, ảnh hưởng tới khả năng vận động

– Đau kéo dài dù đã nghỉ ngơi và áp dụng các biện pháp tự chăm sóc

– Tiểu ra máu

– Ra dịch âm đạo bất thường

– Sốt

6. Điều trị đau thắt lưng

Trong trường hợp đau lưng dưới do làm việc sai tư thế hay mang vác nặng thì người bệnh có thể giảm đau tạm thời bằng dầu xoa bóp, cao dán và vận động nhẹ nhàng. Sau một thời gian, cơn đau sẽ thuyên giảm. Đối với các trường hợp đau lưng dưới do bệnh lý cần điều trị các bệnh lý này để giảm bớt cơn đau.

6.1. Thuốc tây chữa đau lưng dưới

Dựa trên các triệu chứng bệnh và thể trạng của bệnh nhân, bác sỹ sẽ xác định liều lượng và các loại thuốc thích hợp. Bao gồm:

– Thuốc giảm đau: Paracetamol, Aspirin… giúp điều trị triệu chứng đau ở mức độ nhẹ và trung bình

– Thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs):  Ibuprofen, Meloxicam, Diclofenac… Nhóm thuốc này giúp giảm tình trạng viêm trong cơ thể. Từ đó giảm sưng đau tại lưng.

– Thuốc opioid yếu: Codein, Tramadol… dùng để điều trị các cơn đau mức độ trung bình. Tuy nhiên, cần cẩn trọng vì đây là loại thuốc có thể gây nghiện.

– Thuốc giãn cơ: Norflex, Baclofen… giúp thư giãn cơ, ức chế truyền tín hiệu về phản xạ co cơ tới não.

Các loại thuốc này giúp giảm nhanh các triệu chứng bệnh nhưng lại gây ra các tác dụng phụ, đặc biệt là đối với gan, thận, dạ dày nếu sử dụng trong thời gian dài. Người bệnh chỉ được sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sỹ, không được tự ý mua hay lạm dụng thuốc.

Paracetamol giúp giảm đau ở mức độ nhẹ và vừa

6.2. Mẹo dân gian chữa đau thắt lưng

Trong dân gian từ lâu đã có nhiều biện pháp giúp cải thiện tình trạng này. Tuy hiệu quả chậm nhưng phương pháp này khá an toàn. Sau đây là một số mẹo dân gian chữa đau thắt lưng tại nhà mà người bệnh có thể tham khảo.

Chườm ngải cứu

Ngải cứu giúp tăng cường lưu thông máu, tán hàn, tiêu thũng. Nó thường được sử dụng để giảm bớt các cơn đau do các bệnh lý về xương khớp.

– Lấy 1 nắm ngải cứu tươi rửa sạch, giã nát, đun nóng với giấm.

– Dùng một mảnh vải gói ngải cứu rồi xoa dọc theo xương sống, vùng thắt lưng trong khoảng 15 phút.

– Trong quá trình chườm, khi ngải cứu hết nóng thì hâm nóng lại.

Uống nước sắc đinh lăng

Hoạt chất Saponin trong đinh lăng giúp kích thích tuần hoàn máu, tăng cường sức đề kháng. Đặc biệt tính dương của loại cây này tốt cho người bị đau lưng do hàn khí xâm nhập, phong thấp.

Cách thực hiện rất đơn giản là dùng 20 – 30g thân hoặc cành cây đinh lăng sắc nước. Uống 3 lần trong ngày.

Chườm lá lốt

Lá lốt có vị cay nồng, tính ấm, có tác dụng kiện gân cốt, ấm khớp. Kết hợp lá lốt với ngải cứu, hy thiêm sẽ làm tăng tác dụng điều trị.

– Lấy 1 nắm lá lốt, ngải cứu, hy thiêm cho vào cối giã nát.

– Chưng nóng rồi đắp trực tiếp lên chỗ đau ngày 2 lần.

Chườm ngải cứu giúp giảm đau

6.3. Chườm nóng, chườm lạnh

– Chườm nóng: Dùng khăn nhúng nước nóng vừa phải đắp lên cột sống lưng trong vòng 30 phút giúp làm giãn cơ và giảm đau nhanh. Bên cạnh đó, tắm nước ấm cũng làm thư giãn các cơ bị cứng ở lưng.

– Chườm lạnh: Dùng túi hoặc mảnh vải sạch đựng nước đá chườm lên cột sống lưng trong vòng 30 phút. Nên sử dụng chườm lạnh từ 48 – 72 giờ đầu tiên sau khi xuất hiện cơn đau thắt lưng dưới.

6.4. Massage chữa đau thắt lưng

Massage có tác dụng giảm đau rất tốt đối với bệnh nhân đau lưng dưới cấp và mạn tính, đặc biệt là khi kết hợp với các bài tập thể dục. Dùng tay xoa bóp kết hợp với đấm nhẹ nhàng dọc cột sống khoảng 30 phút.

6.5. Bài tập hỗ trợ điều trị đau vùng lưng dưới

Một số bài tập đơn giản sẽ giúp giảm đau, giãn cơ, tăng khả năng vận động. Người bệnh có thể tự tập tại nhà. Nếu không chắc chắn về bài tập phù hợp với bản thân, người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Động tác gập người

– Ngồi dưới sàn, hai chân mở rộng, hai tay để sau gáy

– Từ từ ngả lưng về phía sau, đồng thời hít vào, cho tới khi lưng chạm sàn, đầu không chạm sàn

– Dùng lực kéo người lên, thở ra, gập bụng cho tới khi lưng hướng về phía trước

– Trở lại tư thế ban đầu và thực hiện lại.

Động tác gập người

Động tác đạp xe

– Nằm ngửa, hai tay đặt sau gáy

– Giữ cho phần đầu và 2 chân không chạm sàn

– Co đầu gối trái về gần phía vai bên phải, đồng thời chân phải duỗi thẳng cho cao lên, hít một hơi thật sâu

– Thực hiện với chân còn lại, đồng thời thở ra

– Thực hiện mỗi bên 10 lần.

Động tác đạp xe

Động tác cúi người

– Ngồi trong tư thế quỳ,người giữ thẳng

– Từ từ gập người xuống, lưng song song với sàn, bụng hơi gập, hít sâu

– Đưa người về vị trí ban đầu, kết hợp với thở ra một cách chậm rãi

– Lặp lại động tác 10 lần.

Động tác cúi người

6.6. Phẫu thuật

Phẫu thuật thường được chỉ định khi tất cả các phương pháp điều trị khác không mang đến hiệu quả. Bên cạnh đó, trong một số trường hợp khẩn cấp, bác sỹ cũng sẽ ưu tiên lựa chọn phương pháp này.

7. Chế độ chăm sóc tại nhà cho người bị đau lưng dưới

Song song với việc áp dụng các biện pháp chữa trị, người bệnh cũng cần quan tâm tới chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt và rèn luyện thể chất. Điều này sẽ hỗ trợ tốt cho quá trình phục hồi của người bệnh.

7.1. Chế độ dinh dưỡng 

Chắc hẳn nhiều người không khỏi thắc mắc đau lưng dưới ăn gì và kiêng gì. Dưới đây sẽ là câu trả lời.

– Người bệnh nên ăn thực phẩm giàu omega-3 như: cá thu, cá mòi, đậu nành, hạt óc chó,… Tăng cường trái cây, rau xanh. Bên cạnh đó, đừng quên thực phẩm giàu canxi như sữa và các chế phẩm từ sữa.

– Tránh xa bia, rượu, đồ uống có cồn. Người bệnh cũng không nên ăn các loại thịt đỏ, đồ ăn nhanh, thực phẩm nhiều dầu mỡ. Tuyệt đối không được hút thuốc lá và không sử dụng các chất kích thích.

Người bị đau thắt lưng nên ăn thực phẩm giàu omega-3

7.2. Chế độ sinh hoạt, rèn luyện 

– Không mang vác vật nặng hay cúi gập người đột ngột để tránh làm tổn thương lưng.

– Sau khi ngồi khoảng 30 – 45 phút nên đứng dậy, đi lại thư giãn

– Kiểm soát cân nặng, đặc biệt đối với những người béo phì. Việc cải thiện cân nặng sẽ giúp giảm triệu chứng đau lưng rõ rệt.

– Tập thể dục, thể thao đều đặn, vừa sức sẽ tạo dựng nền tảng cơ thể khỏe mạnh, giúp chống lại bệnh tật. Các môn thể thao như: bơi lội, đạp xe đạp, yoga… giúp hệ cơ xương khớp dẻo dai, khỏe mạnh.

Để sớm thoát khỏi tình trạng đau thắt lưng, người bệnh nên thực hiện theo đúng chỉ định của bác sĩ, kết hợp chế độ ăn uống khoa học, sinh hoạt, rèn luyện hợp lý. Đừng quên liên hệ tới hotline 0865 344 349 để được chuyên gia tư vấn hoặc truy cập vào Bệnh Cơ xương khớp để biết thêm nhiều thông tin hơn.