Lily chou chou là ai

“Với tôi, chỉ Lily là có thật.”

Nhưng trong suốt bộ phim mang tên chính cô gái ấy, All about Lily Chou Chou – người ta chưa bao giờ được nhìn thấy cô một cách rõ ràng, đây không phải là bộ phim về cô. Đây là bộ phim về về những tâm hồn lạc lối bị cầm tù trong nỗi đau. Và Lily Chou Chou mơ hồ hiện lên đâu đó, như một con đường giải thoát hiện hữu mà vô thực.

Nhân vật chính của All about Lily Chou Chou là đôi bạn thân sống ở một vùng tỉnh lẻ của Nhật Bản Yuichi Hasumi và Shusuke Hoshino. Hoshino được biết tới học sinh giỏi nhất của trường, xuất sắc trong môn kiếm đạo. Một mùa hè, hai người cùng một nhóm bạn tình cờ vớ được một món tiền và đi tới Okinawa du lịch. Ở đó, Hoshino suýt chết hai lần và chứng kiến một người khác bị tai nạn thảm khốc. Sau đó, cậu thay đổi – từ một nam sinh ngoan ngoãn, thầm lặng và chịu đựng Hoshino trở thành kẻ đứng đầu nhóm đầu gấu trong trường. Băng của Hoshino bắt các bạn trai, bao gồm cả Yuichi đi ăn trộm tại các cửa hàng, đánh bẫy rồi ép các nữ sinh trở thành gái gọi.

Bị cưỡng chế bốn bề, Yuichi tìm tới âm nhạc của Lily Chou Chou như một nguồn an ủi và giải thoát, cậu lập ra một diễn đàn trên mạng cho những người hâm mộ cô, nơi những linh hồn đau khổ tìm tới để sẻ chia. Sự chịu đựng của Yuichi với nỗi đày đọa tưởng chừng như có thể kéo dài mãi mãi cho tới khi cậu chứng kiến một cô bé sẵn sàng cạo trọc đầu để không phải trở thành gái gọi, một cô bé khác tự tử vì không tìm ra được lối thoát, và đỉnh điểm – Hoshino xé nát tấm vé buổi diễn của Lily Chou Chou mà cậu từng mong đợi. Khi đó, Yuichi biết rằng, cả Lily cũng không thể cứu được mình và cậu quyết định hành động.

All about Lily Chou Chou của đạo diễn Shunji Iwai dài tới 157 phút – đây là một lượng thời gian hiếm gặp và thách thức rạp chiếu, cộng với một câu chuyện buồn nhiều hơn vui, đau khổ nhiều hơn hạnh phúc và một lối làm phim không nhằm “đãi mắt” khán giả. Khó ai có thể tưởng tượng được sẽ có nhiều khán giả mua vé xem phim. Nhưng, đáng kinh ngạc thay, đây là một trong ba bộ phim thu hút khán giả nhất năm 2001 tại Nhật Bản [cùng với Spirited away lừng danh của Hayao Miyazaki và Visitor Q của Takashi Miike]. Sự thành công này chẳng có cách giải thích nào khác hơn ở chính cái nhìn trần trụi, cay đắng mà đầy cảm thông của bộ phim về cuộc sống của nhiều người ở độ tuổi mới lớn tại Nhật Bản. Trước khi thực hiện bộ phim, Shunji Iwai đã đăng lên mạng một cuốn tiểu thuyết do anh viết chỉ bao gồm những lời trò chuyện của nhiều nhân vật. Độc giả của cuốn tiểu thuyết này được phép tham gia đăng tải những thông điệp chen lẫn vào những dòng do Iwai viết. Và như vậy, những ý tưởng All about Lily Chou Chou đã thành hình trọn vẹn – từ chính nỗi niềm của rất nhiều thanh niên Nhật vô danh đã đồng sáng tác cùng đạo diễn. Tám tháng sau đó, bộ phim được bấm máy.

Bộ phim đề cập tới rất nhiều vấn đề của tuổi mới lớn Nhật Bản, những bi kịch mà cho tới tận ngày nay vẫn khiến người dân Nhật trăn trở, day dứt: nạo bạo hành học đường, những cô gái điếm trong bộ đồng phục nữ sinh, tự tử… Tuy nhiên, đó không phải là điều duy nhất khiến hàng triệu người Nhật đi xem bộ phim này, điều quan trọng hơn là đạo diễn Shunji Iwai đã cố tìm ra một cách giải thích, một cách giải thích công bằng, khách quan mà vẫn thấm đẫm đớn đau chua chát về những linh hồn tuổi trẻ bị thương tổn. Gia đình và nhà trường trở thành những hình bóng mờ nhạt trong phim của Shunji Iwai. Cha mẹ, thầy cô chỉ làm bổn phận của họ, khuyên răn đạo đức và hỏi han những lời bâng quơ – họ không thể nào chạm được tới thế giới thực sự của con cái, học trò.

Theo một cách hiển nhiên tới cay đắng, những đứa trẻ đã lớn lên với nỗi cô đơn, đương đầu với tất cả hiểm họa từ mọi phía cả theo nghĩa thể xác và tinh thần mà không người lớn nào nhận ra. Nạn nhân lớn nhất của điều này, nhưng cũng là kẻ tội đồ lớn nhất trong bộ phim chính là Hoshino. Bằng cách xáo trộn trật tự thời gian, bộ phim tô đậm vào sự tương phản giữa Hoshino từng tốt đẹp và khi cậu đã trở thành quái vật. Trong quá khứ cậu nhẫn nhục và hiền hòa bao nhiêu thì hiện tại cậu càng tàn nhẫn, bạo lực bấy nhiêu. Nhưng, có một điều không thay đổi trong Hoshino, đó là nỗi cô độc và khao khát có một người thấu hiểu. Âm nhạc của Lily Chou Chou có thể đi vào trái tim Hoshino, nhưng thế giới ether của cô không đủ mạnh để kéo cậu khỏi những tội ác. Và Yuichi, cậu bé có trái tim trong sáng trước sau không đổi đã một mình chấp nhận sự tra tấn của bạn bè, không đủ sức để kháng cự lại mệnh lệnh đưa Yoko Kuno – cô bé cậu yêu thầm – vào cạm bẫy. Cậu chưa bao giờ dám chống đối một điều gì cho tới cuối bộ phim, cậu chỉ cắn răng chịu đựng – đi ăn trộm, quản lí cô bé bị ép làm gái gọi. Âm nhạc có thể đóng vai trò như thế nào với những người như Yuichi? Đáng tiếc thay, đó chỉ là một lối thoát tạm thời, một cách để họ giữ lại thế giới tinh thần của mình trong khi con người xã hội bị xô xuống đáy.

Hơn thế  nữa, câu chuyện trong All about Lily Chou Chou thể hiện qua những khung hình chênh chao, rung lắc được thực hiện bởi máy quay cầm tay. Bộ phim có thể khiến cho nhiều người có cảm giác việc quay phim quá cẩu thả: ống kính nghiêng ngả [thậm chí có những đoạn phim được thực hiện bằng máy quay du lịch bỏ túi], màn hình đầy muỗi. Shunji Iwai đôi khi còn không cầu viện tới việc chiếu sáng trong những cảnh quay đêm tối. Tất cả chỉ là một vệt sáng mờ mờ, xanh tái chiếu lên khuôn mặt các nhân vật. Cách quay đó tạo nên một hiệu quả thẩm mỹ xuất sắc, khán giả càng cảm thấy bức bối, ức chế khi phải nhìn vào một khuôn hình thiếu ổn định thì họ càng dễ dàng thấu hiểu được cảm giác bất lực, bi quan và tuyệt vọng của những đứa trẻ mới lớn. Đó là ngôn ngữ hiệu quả của điện ảnh mà không cuốn sách, bản nhạc hay bức hình nào có thể thực hiện được, bởi thế bộ phim đã tới thẳng trái tim khán giả Nhật Bản.

Và bất chợt, đôi khi giữa trạng thái nôn nao và u tối  đấy, không gian trong phim đột ngột mở ra với cánh đồng lúa xanh bất tận, với những cánh diều bay trên trời cao, với ánh sáng tràn qua khung cửa khi cô bé Kuno chơi đàn… Đó là những lúc âm nhạc của Lily Chou Chou vang lên như bài cầu siêu cho những điều đã chết đi quá sớm, và đó là thế giới có thực trong tâm hồn của Hoshino, Yuichi… của tất cả người trẻ bị thương tổn.

Bộ phim kết thúc với một hành động táo bạo của Yuichi, sau khi cậu phải đứng bên ngoài cánh cửa, và bên trong kia thần tượng của cậu đang cất tiếng hát về  nỗi đớn đau, về sự tinh khiết và giải thoát… Cậu cầm trên tay một trái táo xanh, và khi cậu quyết định ra tay chấm dứt nỗi khổ ải bao nhiêu năm, trái táo ấy đã bị đâm thủng và lấm máu – như trái tim trong sáng của cậu sẽ không bao giờ có thể lành lặn, không bao giờ còn vẹn nguyên. Chỉ còn lại Lily Chou Chou và âm nhạc dù tuyệt vọng vẫn trong lành của cô – dù có thể từ đó, Yuichi không còn cần cô nữa.

Bài đã đăng trên SVVN, đây là bản chưa edit.

View all posts by Moonie Mun