Đồng dao nghĩa là gì
Đồng dao là gì? Top 30+bài đồng dao hay cho trẻ mầm non Show
Nếu tuổi thơ của chúng ta thế hệ 8X, 9X gắn liền với những trò chơi dân gian cùng với những bài đồng dao dễ thuộc và rất vui tai thì trẻ em trong xã hội hiện đại ngày nay lại thân thuộc hơn với nhiều đồ chơi hiện đại cùng những hình thức giải trí thông minh như xem phim hoạt hình, xem youtube,…. Do đó, khi nhắc đến những bài đồng dao thì thế hệ trẻ hiện nay biết đến khá ít và giường như nó đang dần mai một. Vậy thực chất đồng dao là gì? Cùng tìm hiểu chi tiết khái niệm đồng giao là gì cũng như đặc điểm, ý nghĩa và nguồn gốc của đồng giao cùng tuyển tập các bài đồng dao hay cho trẻ mầm non dễ nhớ ngay trong bài viết dưới đây nhé! Tìm hiểu về đồng dao là gì?Đồng dao thực chất là những bài thơ ca dân gian của trẻ em Việt Nam truyền miệng nhau trong xã hội xưa. Đồng dao bao gồm rất nhiều loại điển hình như là: các câu hát, bài hát trẻ em, lời hát ru em hay lời hát trong các trò chơi,…. Và loại thường gặp nhất trong cuộc sống đó chính là các bài đồng dao gắn liền với các trò chơi của trẻ. Các bài đồng dao tuy chỉ được lưu truyền qua các thế hệ bằng phương thức truyền miệng nhưng nó đã mang lại cho trẻ em đời sống tinh thần phong phú với những cảm xúc vui tương, trong sáng, hồn nhiên của tuổi thơ. Hơn nữa các bài đồng dao còn được xem như một môi trường giáo dục mang tính học tập cộng đồng. Các đặc trưng của đồng dao Việt Nam– Tương tự như các thể loại văn học dân gian khác thì đồng dao cũng được lưu truyền bằng hình thức truyền miệng vì thế mà nó thể hiện rõ tính tập thể và cả tính dị bản. Tuy nhiên khi so sánh với ca dao, tục ngữ thì tính dị bản của đồng dao có phần phóng túng, tự do hơn. Để phù hợp với sinh vật, cảnh quan cũng như ngôn ngữ của từng địa phương thì ngôn ngữ, nội dung của các bài đồng dao đôi khi có thể được cải biên để nhằm phù hợp nhất với những yếu tố trên. Đặc biệt, trẻ trong quá trình hát với nhau có khả năng thay đổi một số từ và cả một số chi tiết của bài đồng dao. Ví dụ: Kéo cưa lừa xẻ. Ông thợ nào khỏe, Về ăn cơm vua. Ông thợ nào thua, Về bú tí mẹ. Đã được biến thấu thành: Kéo cưa lừa xẻ. Thợ khỏe cơm vua. Thợ thua cơm làng. Thợ nào dẻo dang, Về nhà bú tí. – Trong các bài đồng giao thường xuất hiện một số câu khó hiểu, đặc biệt là những câu mở đầu. Mà nói như nhà văn Vũ Ngọc Khánh thì: “Thực ra, đi tìm ý nghĩa của những câu này, e cũng giống việc đi tìm chính ngọ lúc 14 giờ mà thôi”. Tuy nhiên những câu mở đầu không có nghĩa này không phải vô tác dụng mà nó thực chất là những lời dẫn cảm để có thể gây được sự hứng thú cho trẻ. Đặc trưng các bài đồng dao ở những câu mở đầu vẫn có một quy tắc đặt lời dẫn cảm để tuân theo chứ không phải là sáng tác một cách vô ý thức. Bởi đây là cách phát âm, cách nói rất gần với đặc điểm phát âm bập bẹ hoặc đôi khi là bỏ rơi âm tiết lúc trẻ ở giai đoạn tiền ngôn ngữ. – Cũng có lúc dựa ngay vào động tác của trò chơi được nói đến trong bài đồng dao mà người ta lấy nó làm chính cùng việc sử dụng phương pháp cấu tạo tiếng đệm hay cấu tạo từ láy để phát triển thành một ngữ. Ví dụ: Trong bài đồng dao dung dăng dung dẻ có nói về trò Dung dăng dung dẻ thì chữ “dăng” được lấy từ hành động dăng tay; Trò Vu vi vút vút thì chữ “vút” được lấy từ hành động vung roi. – Chủ đề của các bài đồng dao không có đề tài tập trung trừ các bài mà người ta có dụng ý tập hợp riêng để giới thiệu điển hình như: vè trái cây, vè về củ, vè chim chóc,… Các bài hát, thơ đồng dao trẻ em chỉ là những đoạn chắp vá, ghe[s lại, tản mạn, gặp đâu nói đó, cốt cho vần vè cho dễ nghe, vui tai mà thôi. Điều này sẽ phù hợp hơn với đặc điểm tư duy ngoại vật thiên về ấn tượng ở trẻ thay vì tư duy lý luận. – Không gian nghệ thuật trong các bài đồng dao luôn được thể hiện là một không gian quen thuộc, gần gũi với trẻ; có đời sống diễn xướng gắn liền với các hoạt động vui chơi của trẻ thơ. Theo đó, đồng dao đã tạo ra một thế giới đa sắc màu, ngập tràn hình ảnh ngộ nghĩnh, vui tươi về những con vật, đồ vật, cỏ cây hoa lá thân thương để có thể đáp ứng tâm lý của các em. Từ chính các thể loại dân gian mà thiên nhiên, cuộc sống xã hội đã mở ra mênh mông trước mắt trẻ hay còn được gọi là “ca dao thiếu nhi” này. – Kết cấu của các bài đồng dao thường ngắn gọn và giàu tính nhạc. Đặc điểm đặc trưng của các bài đồng dao, những bài hát “vô nghĩa có duyên” này là phần nhạc điệu, chủ yếu tổ chức theo nhịp chẵn tạo nên sự nhịp nhàng, đều đặn về tiết tấu. Ngoài ra, khi xét về cấu trúc thanh nhạc thì đồng dao thuộc gam tưởng với âm giai thánh thót vì thế dễ dàng chắp cánh tâm hồn trẻ thơ bay cao. – Trong các bài đồng dao thường xuyên xuất hiện các phép trùng lặp, ví dụ như trong bài: Con vỏi, con voi Cái vòi đi trước Hai chân trước đi trước Hai chân sau đi sau Còn cái đuôi đi sau nốt Tôi xin kể nốt Cái chuyện con voi Con vỏi, con voi… Trong bài đồng dao trên chúng ta vừa lấy ví dụ có kiểu kết cấu vòng tròn. Đây là kiểu kết cấu có tác dụng tạo cho các bài đồng dao sự nối vòng giúp kéo dài nội dung của bài cho đến khi kết thúc lời trêu vẹo của trẻ nhỏ hay đến khi kết thúc trò chơi. Nghệ thuật của đồng dao là gì?Nghệ thuật dân gian khác đồng dao được truyền miệng từ đời này đến đời khác, từ vùng này đến vùng kia và trong quá trình truyền miệng nhau rất có thể bị thay đổi, sai lạc, đôi khi bị thất truyền hoặc bị lãng quên. Các bài đồng dao đều không xác định được tác giả hay nói một cách chính xác hơn thì tác giả chính là dân gian. Tuy vậy nhưng các bài đồng dao lại giữ một vai trò quan trọng trong đời sống xã hội, thể hiện bản sắc đặc trưng của dân tộc Việt Nam. Các bài đồng dao thuở ban đầu chỉ được truyền miệng nhưng nhờ ưu điểm ngắn gọn đơn giản chỉ có 3 -4 hoặc 5 chữ rất ngô nghê cùng vần điệu tiết tấu nhịp nhàng nên dễ hiểu và rất dễ nhớ. Về sau này thì nhiều bài đồng dao được đặt nhạc nên nó mới được phổ biến rộng rãi. Tổng hợp các bài đồng dao cho trẻ mầm non dễ nhớĐồng dao về củNgồi chơi trên đất Là củ su hào Tập bơi dưới dao Đen xì củ ấu Không cần phải nấu Củ đậu mát lành Lợn thích củ hành Chó đòi riềng sả Củ lạc đến hạ Có hạt uống bia Nước mũi ông hề Là củ cà rốt Đồng dao tay đẹpMột tay đẹp Hai tay đẹp Ba tay đẹp Tay dệt vải Tay vãi rau Tay buông câu Tay chặt củi Tay đắp núi Tay đào song Tay cạo lông Tay mổ lợn Tay bắt vượn Tay bắt voi Tay bẻ roi Tay đánh hổ Đồng dao đi cầu đi quánĐi cầu đi quán Đi bán lợn con Đi mua cái xoong Đêm về đun nấu Mua quả dưa hấu Về biếu ông bà Mua một đàn gà Về cho ăn thóc Mua lược chải tóc Mua cặp gài đầu Đi mau đi mau Kẻo trời sắp tối Đồng dao dung dăng dung dẻDung dăng dung dẻ Dắt trẻ đi chơi Đến ngõ nhà trời Lạy cậu lạy mợ Cho chó về quê Cho dê đi học Cho cóc ở nhà Cho gà bới bếp Xì xà xì xụp Ngồi thụp xuống đây Đồng dao lúa ngô là cô đậu nànhLúa ngô là cô đậu nành Đậu nành là anh dưa chuột Dưa chuột là ruột dưa gang Dưa gang là nàng dưa hấu Dưa hấu là cậu lúa ngô Lúa ngô là cô đậu nành… Đồng dao gánh gánh gồng gồngGánh gồng gánh gồng Gánh sông gánh núi Gánh củi gánh cành Ta chạy cho nhanh Về xây nhà bếp Nấu nồi cơm nếp Chia ra năm phần Một phần cho mẹ Một phần cho cha Một phần cho bà Một phần cho chị Một phần cho anh Ta chạy cho nhanh Về xây nhà bếp Nấu nồi cơm nếp… Đồng dao chi chi chành chànhChi chi chành chành Cái đanh thổi lửa Con ngựa chết trương Ba vươn bú tí Bắt dế đi tìm Ù à ù ập Đồng dao rồng rắn lên mâyRồng rắn lên mây Có cây xúc sắc Có quả đồng hồ Hỏi thăm thầy thuốc Có nhà hay không? Đồng dao kéo cưa lừa xẻKéo cưa lừa xẻ Ông thợ nào khỏe Về ăn cơm vua Ông thợ nào thua Về bú tí mẹ Kéo cưa lừa kít Làm ít ăn nhiều Nằm đâu ngủ đấy Nó lấy mất cưa Lấy gì mà kéo Đồng dao rềnh rềnh ràng ràngRềnh rềnh ràng ràng Ba gang chiếu trải Xích lại cho gần Một người hai chân Hai người bốn chân Ba người sáu chân Bốn người tám chân Chân gầy chân béo Dệt vải cho bà Vải hoa vải trắng Đến mai trời nắng Đem vải ra phơi Đến mốt đẹp trời Đem ra may áo Rềnh rềnh ràng ràng Đồng dao chú cuội ngồi gốc cây đaChú cuội ngồi gốc cây đa Để trâu ăn lúa gọi cha ời ời Cha còn cắt cỏ trên trời Mẹ còn cưỡi ngựa đi mời quan viên Ông thì cầm bút cầm nghiên Ông thì cầm tiền đi chuộc lá đa Đồng dao nu na nu nốngLời 1: Nu na nu nống Cái bống nằm trong Con ong nằm ngoài Củ khoai chấm mật Phật ngồi phật khóc Con cóc nhảy ra Con gà ú ụ Nhà mụ thổi xôi Nhà tôi nấu chè Tay xòe chân rụt Lời 2: Nu na nu nống Đánh trống phất cờ Mở cuộc thi đua Thi chân đẹp đẽ Chân ai sạch sẽ Gót đỏ hồng hào Không bẩn tí nào Được vào đánh trống Đồng dao thằng bờmThằng Bờm có cái quạt mo Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu Bờm rằng: Bờm chẳng lấy trâu, Phú ông xin đổi ao sâu cá mè Bờm rằng: Bờm chẳng lấy mè, Phú ông xin đổi một bè gỗ lim, Bờm rằng: Bờm chẳng lấy lim, Phú ông xin đổi con chim đồi mồi Bờm rằng: Bờm chẳng lấy mồi, Phú ông xin đổi nắm xôi, Bờm cười Đồng dao con mèo mà trèo cây cauCon mèo mà trèo cây cau, Hỏi thăm chú chuột đi đâu vắng nhà. Chú chuột đi chợ đường xa, Mua mắm mua muối giỗ cha chú mèo. Đồng dao hai bàn tayHai bàn tay Tay này có Tay này không Xòe tay này Xòe tay nọ Tày này có Tay này không Tay có bông Dâng tặng mẹ Đồng dao nhong nhong nhongNhong nhong nhong nhong Ngựa ông đã về Cắt cỏ Bồ Đề Cho ngựa ông ăn Đồng dao tập tầm vôngTập tầm vông Tay không tay có Tập tầm vó Tay có tay không Tay nào có Tay nào không? Đồng dao nói ngượcBong bóng thì chìm Gỗ lim thì nổi Đào ao bằng chổi Quét nhà bằng mai Hòn đá dẻo dai Hòn xôi rắn chắc Gan lợn thì đắng Bồ hòn thì bùi Hương hoa thì hôi Nhất thơm thì cú Đàn ông to vú Đàn bà rậm râu Hay cắn là trâu Hay càu là chó Đồng dao Ta cầm con daoLàm sao cho sắc. Để mà dễ cắt. Để mà dễ chặt. Chặt lấy củi cành Trèo lên rừng xanh. Chạy qua sườn núi. Một mình thui thủi. Chặt cây chặt củi. Tìm chốn ta ngồi. Ngồi mát thảnh thơi. Kia một đàn chim. Ở đâu bay đến, Ở đâu bay lại Con đang cắn trái Con đang tha mồi Quan lối nọ nó ăn Cái con hươu kia Mày đang ăn lộc Lộc vả lộc xung Mày không thấy tớ Tớ không đuổi mày Mày qua lối nọ làm chi? Đồng dao lộn cầu vồngLộn cầu vồng Nước trong nước chảy Có cô mười bảy Có chị mười ba Hai chị em ta Ra lộn cầu vồng Đồng dao chim ri là dì sáo sậuChim ri là dì sáo sậu Sáo sậu là cậu sáo đen Sáo đen là em tu hú Tu hú là chú bồ các Bồ các là bác bồ nông Bồ nông là ông sáo sậu Sáo sậu là cậu chim ri Chim ri là… Đồng dao con chim se sẻCon chim se sẻ Nó ăn gạo tẻ Nó hót líu lo Nó ăn hạt ngô Nó ăn lép nhép Nó ăn gạo nếp Nó vãi ra sân Ở láng giềng gần Đuổi con chim sẻ. Đồng dao các loài cáCá biển cá bầy Ăn ngày hai bữa Là con cá cơm Nhọn mồm nhọn mũi Là con chào rao Nhận hũ nhận vò Là con cá nhét Nở ra đỏ chẹt Là con cá khoai Đi ăn trộm hoài Là con cá nhám Khệnh khệnh khạng khạng Là con cá căn Già rụng hết răng Là con cá móm Bà đi lọm khọm Là con cá bò Ăn chẳng biết no Là con cá hốc. Đồng dao thả đỉa ba ba Thả đỉa ba ba Chớ bắt đàn bà Phải tội đàn ông Cơm trắng như bông Gạo tiền như nước Đổ mắm đổ muối Đổ chuối đổ tiêu Đổ niêu nước chè Đổ phải nhà nào Nhà ấy phải chịu. Đồng dao ông SaoÔng sảo ông sao Ông vào cửa sổ Ông ở với tôi Ông ngồi lên chiếu Tôi biếu củ khoai Ông nhai nhóp nhép Cái tôm cái tép Ông ghép với rau Ăn mau chóng lớn Ông ngồi dậy Ông về trời. Đồng dao trồng đậu trồng càTrồng đậu trồng cà Hoe hoe hoa khế Khế ngọt khế chua Cột đình cột chùa Hai tay ôm cột Cây cam cây quýt Cây mít cây hồng Cành đa cành nhãn Có chân thì rụt Đồng dao nghé bầu nghé bạnNghé bầu nghé bạn Trâu cày ruộng cạn Mẹ cày ruộng sâu Lúa tốt bằng đầu Cò bay thẳng cánh Một sào năm gánh Một mẫu năm trăm Một bông lúa chăm Một trăm hạt thóc Hạt bằng đấu bảy Hạt bằng đấu ba Hạt bằng trứng gà Hạt bằng trứng vịt Hạt bằng trái mít Hạt bằng bình vôi Hạt nào vỡ đôi Bằng nồi gánh nước Nghé ơi… Đồng dao bà còng đi chợ trời mưaBà còng đi chợ trời mưa Cái tôm cái tép đi đưa bà còng Đưa bà đến quãng đường đông Đưa bà vào tận ngõ trong nhà bà Tiền bà trong túi rơi ra Tép, tôm nhặt được trả bà mua rau. Đồng dao con kiến mà leo cành đaMỏ gà thời tròn Mỏ vịt thời dẹt Vịt kêu cạc cạc Gà gáy le te Ai thời thích nghe Ai ngủ thời chớ. Đồng dao trốn tìmMít mật mít dai Mười hai thứ mít Vào làng ăn thịt Ra làng ăn xôi Chú chẳng nghe tôi Tôi bịt mắt chú Ẩn đâu cho kín Bao giờ lúa chín thì về. Đồng dao Ông tiển ông tiênÔng tiển ông tiên, Ông có đồng tiền, Ông giắt mái tai, Ông cài lưng khố, Ông ra ngoài phố. Ông mua miếng trầu, Ông nhai nhóp nhép. Ông mua mớ tép, Về ông ăn cơm. Ông mua bó rơm, Đẻ về ông thổi. Ông mua cái chổi, Về ông quét nhà. Ông mua con gà, Về cho ăn thóc. Ông mua con cóc, Về thả gầm giường. Ông mua nén hương, Về ông cúng cụ. Đồng dao Hoa bé ngoanHoa nào mẹ yêu nhất Hoa nào thơm ngát hương Hoa nào tươi thắm nhất Đó là hoa bé ngoan Em được mẹ thương nhất Em được cô giáo yêu Khi nào em ngoan nhất Đó là hoa bé ngoan. Đồng dao cho tôi đi càyLạy trời mưa xuống Lấy nước tôi uống Lấy ruộng tôi cày Lấy đầy bát cơm Lấy rơm đun bếp Lấy ông nắng lên Cho trẻ con chơi Cho già bắt rận Cho tôi đi cày. Đồng dao Ô ăn quanHàng trầu hàng cau Là hàng con gái Hàng bánh hàng trái Là hàng bà già Hàng hương hàng hoa Là hàng cúng Phật. Lời KếtTrên đây mayruaxegiadinh.com.vn vừa chia sẻ tới quý bạn đọc những thông tin về đồng dao Việt Nam. Mong rằng các bạn đã hiểu đồng dao là gì? Đặc trưng cũng như ý nghĩa của đồng dao Việt Nam. Thông qua gợi ý các bài đồng dao hay dễ thuộc cho trẻ bạn cũng có thể lựa chọn cho bé nhà mình một số bài dễ nhớ, dễ học tạo cảm giác vui tươi cho bé. |