Để đạt hiệu quả phanh cao nhất, người lái xe ở tô phải sử dụng các kỹ năng như thế nào

Phanh xe ô tô không đúng cách, không đúng kỹ thuật có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng về cả xe lẫn sự an toàn của người lái.

Các kỹ thuật phanh xe ô tô

Đạp/nhả phanh theo nhịp [nếu không có ABS]

Nếu xe không có hệ thống chống bó cứng phanh ABS, khi xe đang chạy tốc độ cao mà phanh gấp sẽ rất dễ gặp hiện tượng bó phanh ô tô gây trượt bánh, khóa bánh dẫn đến xe bị mất lái, thậm chí bị trượt. Do đó, người lái xe cần áp dụng đúng kỹ thuật phanh để tránh xe bị mất kiểm soát trong tình huống này.

Cách phanh xe để tránh bị bó phanh đó là đạp/nhả phanh liên tục và dứt khoát. Khi cần phanh, người lái xe nắm chắc tay lái, giữ thẳng vô lăng, thay vì nhấn giữ phanh hãy lần lượt nhấp/thả phanh liên tục. Thao tác này sẽ giúp giảm ma sát, giảm áp lực phanh, từ đó xe có thể giảm tốc độ một cách an toàn, nhất là phanh gấp lúc chạy tốc độ cao.

Cách phanh xe ô tô để tránh bị bó phanh đó là đạp/nhả phanh liên tục và dứt khoát

Phanh dưới ngưỡng tối đa

Phanh dưới ngưỡng tối đa nghĩa là người lái chủ động đạp phanh tới một lực tối đa và giữ sao cho chưa vượt qua giới hạn dẫn tới trượt bánh. Kỹ thuật phanh này thường được sử dụng trên đường đua, nhưng cũng có thể áp dụng khi lái xe thông thường. Khi đạp phanh nhiều, có kinh nghiệm, chỉ cần dựa vào độ rung của vô lăng là người lái có thể biết được lực phanh đã gần ngưỡng hay chưa.

Rà phanh

Rà phanh là cách phanh xe ô tô được sử dụng rất phổ biến. Tuy nhiên đây là kỹ thuật không được khuyến khích. Bởi rà phanh liên tục tạo ra lực ma sát rất lớn, làm dầu phanh dễ bị sôi, có thể gây mất áp suất phanh hay cháy má phanh, khiến xe mất phanh. Do đó không nên rà phanh quá dài, nhất là trong các trường hợp xe tải nặng, đang xuống đèo dốc…

Đạp ra phanh liên tục sẽ tạo lực ma sát rất lớn, dễ gây hại phanh

Kỹ thuật rà phanh còn được sử dụng khá nhiều khi đua xe hay trình diễn drift xe. Tay đua sẽ rà phanh khi muốn đi qua khúc cua trong khoảng thời gian ngắn nhất mà không cần giảm tốc độ xe. Rà phanh vào cua kiểu này nếu thực hiện không tốt dễ gặp hiện tượng xe thừa lái, dẫn đến xe bị trượt, bị văng. Khi này xử lý không khéo có thể làm xe bị mất lái. Với các dòng xe ô tô thông thường [không phải xe đua hay xe thể thao], rà phanh nhiều rất hại đến hệ thống phanh và lốp xe.

Giảm tốc kết hợp phanh và về số thấp

Thay vì rà phanh lực mạnh, người lái có thể phanh xe một cách an toàn hơn nhờ vào việc kết hợp đạp phanh với chuyển xe về số thấp. Cách phanh xe ô tô này được khuyên áp dụng khi xe chạy vào những đoạn đường khó như đèo dốc, tải nặng…

Khi về số thấp, xe sẽ được hãm thêm bởi phanh động cơ. Điều này giúp giảm áp lực, hạn chế được các tình trạng xấu như dầu phanh bị sôi, cháy má phanh, mất áp suất phanh hay xe bị mất phanh… Kỹ thuật này cũng giúp ích rất nhiều trong trường hợp xe bị mất phanh.

Xem thêm:

• Nguyên nhân phanh xe bị kêu
• Cách xử lý phanh ô tô bị nặng

Nên chuyển về số thấp để tận dụng phanh động cơ, giảm áp lực cho hệ thống phanh

Thông thường sẽ cần phanh gấp khi gặp các tình huống bất ngờ. Lúc này nếu phanh một cách đột ngột với lực phanh mạnh, nhiều khả năng xe sẽ bị hiện tượng bó phanh. Dấu hiệu xe bó phanh là bánh xe bị mất độ bám, trượt dài theo quán tính. Tình huống này cực kỳ nguy hiểm bởi xe dễ bị mất lái, khả năng va chạm, đâm đụng rất cao.

Kỹ thuật phanh khẩn cấp đúng cách và an toàn là đạp mạnh chân phanh đến khi cảm giác bánh xe bắt đầu trượt nhẹ trên đường nhưng vẫn đi theo sự kiểm soát của tay lái thì ngay lập tức nhả chân phanh. Đây là kỹ thuật đạp phanh chạm ngưỡng. Đợi khi xe hết trượt lại tiếp tục phanh, sau đó gần đến điểm trượt thì nhả phanh. Lặp lại các bước này cho đến khi xe dừng lại.

Kỹ thuật phanh khẩn cấp đúng cách và an toàn là đạp mạnh phanh đến khi bánh xe bắt đầu trượt nhẹ

Kỹ thuật này đòi hỏi người lái phải có kinh nghiệm nhất định. Do đó nên thường xuyên luyện tập để nếu gặp tình huống thực tế có thể xử lý tốt nhất.

Ngày nay các dòng xe ô tô được trang bị khá nhiều công nghệ hỗ trợ phanh hiện đại như hệ thống chống bó cứng phanh ABS, hệ thống hỗ trợ lực phanh BA, hệ thống phân phối lực phanh điện tử EBD… Các hệ thống này hỗ trợ rất nhiều, giúp rút ngắn quãng đường phanh đồng thời tránh được các tình huống nguy hiểm lúc phanh như xe bị bó phanh.

Tuy nhiên đây chỉ là những tính năng mang tính hỗ trợ, việc xử lý chính vẫn do người lái thực hiện. Do đó không nên ỷ lại khi xe có các hệ thống phanh này. Trong mọi tình huống vẫn cần áp dụng đúng những kỹ thuật phanh như trên để đảm bảo an toàn cao nhất.

Hùng Phạm

Hôm nay Trung tâm Thành Công xin hướng dẫn các bạn về “Kỹ thuật lái xe ô tô” và các câu hỏi liên quan trong 450 câu lý thuyết. Những câu trả lời đúng sẽ có màu đỏ nhé.

Khi lái xe ô tô qua đường sắt không có rào chắn

Tạm dừng xe tại vị trí cách đường sắt tối thiểu 5m, hạ kính cửa, tắt các thiết bị âm thanh trên xe, quan sát, nếu không có tàu chạy qua, về số thấp, tăng ga nhẹ vượt qua đường sắt.

Câu 254: Khi lái xe ô tô qua đường sắt không có rào chắn, không có người điều khiển giao thông, người lái xe phải xử lý như thế nào?

1. Tạm dừng xe tại vị trí cách đường sắt tối thiểu 5m, hạ kính cửa, tắt các thiết bị âm thanh trên xe, quan sát, nếu không có tàu chạy qua, về số thấp, tăng ga nhẹ vượt qua đường sắt.
2. Tại vị trí cách đường sắt tối thiểu 5m quan sát phía trước, nếu không có tàu chạy, tăng số cao, tăng tốc độ cho xe nhanh chóng vượt qua đường sắt.
3. Cả hai ý nêu trên.

Khi điều khiển xe ô tô qua vũng nước lớn

Giảm tốc độ cho xe chạy chậm qua vũng nước.

Câu 235: Trên làn đường dành cho ô tô có vũng nước lớn, có nhiều người đi xe mô tô trên làn bên cạnh, người lái xe ô tô xử lý như thế nào là có văn hóa giao thông?

1. Cho xe chạy thật nhanh qua vũng nước.
2. Giảm tốc độ cho xe chạy chậm qua vũng nước.
3. Giảm tốc độ cho xe chạy qua làn đường dành cho mô tô để tránh vũng nước.

Ô tô có hộp số tự động đi trên đường trơn trượt, lầy lội hoặc xuống dốc cao và dài

Vị trí L hoặc vị trí 2

Câu 249: Khi ô tô có hộp số tự động đi trên đường trơn trượt, lầy lội hoặc xuống dốc cao và dài, người lái xe để cần số ở vị trí nào?

1. Vị trí D.
2. Vị trí L hoặc vị trí 2.
3. Vị trí N.

Khi động cơ ô tô đã khởi động, muốn điều chỉnh ghế của người lái

Vị trí N hoặc số 0.

Câu 250: Khi động cơ ô tô đã khởi động, muốn điều chỉnh ghế của người lái, người lái xe phải điều chỉnh cần số ở vị trí nào?

1. Vị trí N hoặc số 0.
2. Vị trí D hoặc số 1.
3. Cả hai ý nêu trên.

Để đạt hiệu quả phanh cao nhất

a/ Sử dụng đồng thời cả phanh sau và phanh trước.

b/ Giảm hết ga.

Câu 158: Để đạt hiệu quả phanh cao nhất, người lái xe mô tô phải sử dụng các kỹ năng như thế nào?

1. Sử dụng phanh trước.
2. Sử dụng phanh sau.
3. Sử dụng đồng thời cả phanh sau và phanh trước.
4. Giảm hết ga.

Đây là phần cuối cùng của loạt bài “Kỹ thuật lái xe ô tô”. Chúng tôi hy vọng qua loạt bài vừa rồi,  sẽ giúp cho các bạn vững thêm tay lái, nâng cao kỹ năng lái xe để đảm bảo an toàn cho chính mình và mọi người khi tham gia giao thông.

Xem thêm:

Không chỉ phanh để dừng mà người lái còn phải học cách phanh kết hợp cả động cơ để vào cua ổn định mà vẫn đảm bảo vận tốc.

Dù đang điều khiển một chiếc Lada cũ mèm hay Mercedes S-class với những công nghệ hàng đầu thì việc không sử dụng đúng kỹ năng phanh chỉ làm chiếc xe bớt đi giá trị. Bàn đạp chân phanh không phải dùng hết sức như đóng một cánh cửa nặng, cũng không phải là chiếc công tắc điện để chỉ nhấn on/off.

Một lái xe dạn dày là biết cách sử dụng phanh cho hợp lý, giống như câu cửa miệng dân lái xe chuyên nghiệp hay truyền tai nhau cho người mới vào nghề, “không biết dùng phanh là tài xế kém, dùng quá nhiều phanh là tài xế tồi”. Một tài xế làm chủ được hệ thống phanh là khi nhận biết được sự ảnh hưởng của tốc độ, điều kiện thời tiết, mặt đường… đến thời gian, lực đạp chân phanh.

Bài viết mới cập nhật:

Cách lái xe số tự động, số sàn lên dốc, đổ đèo, ôm cua & vượt xe an toàn

Dù trong đường đua hay ngoài đường phố, có 3 bước chính trong một kỹ thuật phanh hiệu quả. Trước tiên, bắt đầu khi xe đang ở tốc độ cao, đạp phanh nhanh, nhưng không đột ngột, sử dụng quá nhiều lực phanh sẽ khiến bánh xe bị khóa hoặc kích hoạt hệ thống chống bó cứng ABS trên những xe có tích hợp.

Thứ hai, khi hệ thống giảm xóc trước bắt đầu phản ứng với giai đoạn phanh đầu tiên, học cách cảm giác sự rung động trên chân từ bàn đạp và những phản hồi tới vô-lăng để biết được lốp trước có đang kiểm soát tình hình tốt hay không. Để giúp xe dừng hiệu quả, lái xe phải thật nhạy cảm và hiểu xe để biết được những gì đang xảy ra để điều chỉnh áp lực phanh cho phù hợp. Một sự thật là giữ phanh lâu sẽ khiến xe lâu dừng và có thể bị trượt. “Điều chỉnh” là yếu tố quan trọng trong giai đoạn này.

Bước thứ ba diễn ra vào điểm cuối của vùng phanh, thời điểm khi chiếc xe đã chậm lại, tới một vận tốc phù hợp để vào cua. Một lái xe giỏi thường giải phóng bàn đạp phanh, cho lực phanh từ lớn nhất về 0. Nhưng sẽ là không hiệu quả nếu thả phanh nhanh khiến những người ngồi hàng ghế khách bị giật. Giảm xóc trước và lốp của bất cứ loại xe nào cũng chịu áp lực lớn khi phanh, vì thế tăng độ bám đường. Nếu đột nhiên giải phóng phanh, có thể khiến lực bám và quán tính mất đột ngột, khiến xe không vững vàng khi vào cua.

Trong suốt thời gian vào cua, thân xe sẽ rất nhạy cảm khi đột ngột chuyển đổi phân bố trọng lượng. Do đó, sử dụng chân phanh cẩu thả trong quá trình này sẽ khiến xe mất cân bằng. Khi đã ra khỏi khúc cua, tăng ga để tiếp tục hành trình. Đó là lý thuyết cơ bản khi phanh ôtô, dưới đây là những kỹ thuật phanh cần thực hành.

Phanh theo ngưỡng 

Phanh theo ngưỡng [threshold braking] là kỹ thuật phanh thường được áp dụng trong xe đua, nhưng đôi khi cũng phải dùng ngoài đường công cộng trong nhiều trường hợp bất ngờ. Với kỹ thuật này, người lái chủ động đạp phanh tới một lực tối đa và giữ sao cho chưa vượt qua giới hạn dẫn tới trượt bánh.

Để thực hiện được kỹ thuật này, người lái phải thực hành nhiều trong điều kiện tốc độ cao. Dấu hiệu nhận biết tốt nhất bao nhiêu lực phanh là đủ đó là độ rung của vô-lăng. Khi thực hành nhiều, lái xe sẽ cảm nhận được với độ rung tay lái như thế nào thì xe chuẩn bị trượt bánh.

Phanh theo nhịp

Phanh theo nhịp [cadence braking] là kiểu phanh được sử dụng phổ biến khi muốn dừng xe ở tốc độ cao mà không xảy ra rủi ro. Đây cũng chính là nguyên lý hoạt động cơ bản của hệ thống ABS, đó là nhấp nhả liên tục. Thay vì ECU điều khiển hệ thống phanh, lúc này lái xe chủ động chân phanh nhấp-nhả theo một nhịp độ đều đặn để xe từ từ dừng mà không bị khóa bánh vì phanh gấp.

Đường trơn trượt cần thanh theo nhịp tránh trượt bánh.

Tuy các xe ngày nay hầu hết đều được trang bị ABS nhưng tài xế vẫn nên thực hành kỹ thuật này để đảm bảo an toàn cao, nhất là khi xe chạy tốc độ cao vào vùng đường trơn trượt, mất độ bám đường.

Rà phanh

Rà phanh [trail braking] là kỹ thuật được sử dụng nhiều khi đua xe, cả ôtô và môtô lúc cần qua khúc cua với thời gian tối thiểu. Thay vì phanh để giảm tốc độ xe xuống ngưỡng thích hợp rồi bỏ phanh vào cua, tài xế vẫn giữ tốc độ cao và bắt đầu rà phanh bằng một lực vừa phải khi vào cua. Lúc đó xe vẫn giữ được một tốc độ cao mà không bị mất lái.

Phanh được giữ ở một ngưỡng liên tục cho tới khi xe an toàn thoát cua, để tập kiểu phanh này, tài xế phải cảm nhận một lực vừa đủ để xe vào cua an toàn mà vẫn đảm bảo tốc độ cao. Với môtô, tay lái sẽ rà phanh trước chứ không sử dụng phanh sau.

Giảm tốc kết hợp phanh và số

Đây được coi là kỹ thuật qua khúc cua nhanh nhất có thể mà các tay đua áp dụng, với những người mới, không quen tốc độ cao thì các thao tác kết hợp dưới đây có thể sẽ rất phức tạp để áp dụng.

Trước tiên, nhấc chân phải ra khỏi chân ga và nhấn chân phanh; trong khoảng một vài giây trước khi áp lực phanh có tác dụng cần đạp chân côn; tay phải đẩy cần số về số thấp khi đang giữ tay trái trên vô-lăng và vẫn giữ một áp lực phanh vừa đủ; sau khi về số thành công, nhẹ nhàng trượt mũi phải sang chân ga, chạm nhẹ và nhanh để đồng tốc giữa xe và động cơ, bỏ chân côn, đẩy toàn bộ chân phải sang chân ga và chờ thời điểm tăng tốc phù hợp để ra khỏi khúc cua.

[Theo xehay].