Chôn người chết gọi là gì
* Lâu nay, tôi nghe nói có mấy hình thức chôn cất người chết như mai táng, hỏa táng... Vừa rồi có ông cụ bên nhà nói còn có các loại hung táng, cát táng. Chỉ biết “hung” là xấu, “cát” là tốt mà không rõ ý nghĩa, nguồn gốc cụ thể ra sao và vì sao phải cải táng, mong quý báo giải thích. (Trần Quốc Trường, quận Thanh Khê, Đà Nẵng).
- Hung táng, cát táng được giải thích tại Điều 2 Nghị định số 23/2016/NĐ-CP ngày 5-4-2016 của Chính phủ về xây dựng, quản lý, sử dụng nghĩa trang và cơ sở hỏa táng. Theo đó, “hung táng là hình thức mai táng thi hài trong một khoảng thời gian nhất định sau đó sẽ được cải táng” (Khoản 7); “cát táng là hình thức mai táng hài cốt sau khi cải táng hoặc lưu tro cốt sau khi hỏa táng” (Khoản 9). Điều 4 quy định diện tích sử dụng đất cho mỗi phần mộ hung táng và chôn cất một lần tối đa không quá 5m2, diện tích sử dụng đất cho mỗi phần mộ cát táng tối đa không quá 3m2. Đối với những địa phương có diện tích đất rộng, nhiều đồng bào dân tộc thiểu số thì mỗi mộ phần cũng không quá 10m2. Các nhà địa lý phong thủy giải thích dễ hiểu hơn, rằng con người khi lâm chung do thường không biết trước nên ít ai có đủ thời gian chọn cho mình một cuộc đất tốt để đặt mộ phần. Vì thế, con cháu đành phải chôn cất tạm người qua đời; cách chôn cất này gọi là hung táng. Thường 3 năm sau khi con cháu có thời gian tìm được cuộc đất đẹp với hướng tốt theo quan niệm tâm linh thì tổ chức chuyển xương cốt từ mộ hung táng (cải táng) sang vị trí mới này; cách chôn cất này gọi là cát táng. Tạp chí điện tử Văn Hiến Việt Nam (vanhien.vn) trong bài viết Bỏ tục hung táng không ảnh hưởng gì đến văn hóa tâm linh? đã dẫn lời PGS.TS Trương Sĩ Hùng (Viện Nghiên cứu Đông Nam Á) giải thích rằng, cải táng còn có các tên gọi khác như bốc mả, bốc mộ, cải mả, sang cát, cải cát sang tiều. Tất cả những cụm từ này đều chỉ nói một việc: đào huyệt mộ đã chôn người chết cách ngày đào lên khoảng 3 năm hoặc hơn. Có nơi còn gọi cổ tục này là đám ma khô. Khó có thể trả lời cổ tục này có từ bao giờ. Cộng đồng cư dân Bách Việt cổ xưa đã có tục chôn cất người chết rất cẩn thận, nhằm bảo tồn di cốt (giữ phần xương còn lại, sau khi phần thịt và lục phủ ngũ tạng đã phân hủy, tan vào trong đất nước). Trong bài đã dẫn, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Hùng Vĩ khẳng định tục cải táng tuy đã thành một tập tục phổ biến và tồn tại lâu dài của người Kinh như một truyền thống cố hữu nhưng đó không phải là một truyền thống đẹp mà là ngoại lai. Ông Vĩ chứng minh rằng, nó là những tập tục của một bộ phận người Hán cổ xưa, những gia đình, gia tộc là lưu dân từ phương Bắc xuống phương Nam. Khảo cổ học thời kỳ văn hóa Đông Sơn chưa phát hiện tập tục cải táng này. Phong tục Hán thờ gia tiên rất nặng nề. Bố mẹ ở đâu, chôn đâu thì chắc chắn con phải ở đó để chăm sóc mồ mả, cha mẹ, ông bà, tổ tiên. Trong tình trạng lưu tán do chiến tranh loạn lạc, khi không ở đất cũ, gọi là cố hương được, để thể hiện hiếu đạo, có một ứng xử bất thường là phải đào mộ lên, đem xương cốt đi theo đến vùng đất mới táng lại để thờ tự, chăm sóc. Từ các góc nhìn trên, bài viết cho rằng, từ bỏ tục hung táng, cát táng là phù hợp với nhận thức khoa học hiện đại, chắc chắn không ảnh hưởng gì đến đời sống văn hóa tâm linh. ĐNCT ✅ Trước tiên nói về cúng 3 ngày hoặc ngày Tam Chiêu mà người thế gian còn gọi là ngày (Mở Cửa Mả): Dân gian quan niệm rằng khi chôn cất sau 3 ngày thì hồn phách người chết hội lại tỉnh táo rồi, nhưng nếu không mở cửa mả thì họ không tỉnh hẳn được, không thể trở lên mặt đất, cũng không biết đường về nhà Dân gian quan niệm rằng khi chôn cất sau 3 ngày thì hồn phách người chết hội lại tỉnh táo rồi, nhưng nếu không mở cửa mả thì họ không tỉnh hẳn được, không thể trở lên mặt đất, cũng không biết đường về nhà, vì vậy cần làm lễ mở cửa mả để cho vong linh tỉnh hẳn có thể lên dương thế và tìm đường về nhà (nơi đặt bàn thờ). Quan niệm này ở mỗi vùng miền đều có cách làm khác nhau, cách gọi cũng khác nhau như : Cúng 3 ngày, Mở cửa mả hay ngày tam chiêu... Chúng tôi xin giới thiệu Cúng 3 ngày và Lễ Tam chiêu như sau: CÚNG 3 NGÀY Sau khi an táng đến ngày thứ ba, con cháu và thầy cúng ra mộ, cúng mở cửa mả, đắp thêm cho mộ được cao ráo đẹp đẽ, lấy tre nứa rào chung quanh để trâu bò không vào được, rồi về nhà cúng ba ngày. Thủ tục cúng ba ngày phần lớn vẫn do thầy cúng làm. Từ đây đèn hương liên tục thắp cả ngày và đêm. Bàn thờ có nước, trầu, rượu, hoa quả; vài hôm thay một lần. Hàng ngày sáng chiều đến bữa, đều cúng cơm, coi như cha mẹ, ông bà vẫn bên con cháu dùng bữa hàng ngày. Cúng
cơm này không cầu kỳ, trong nhà ăn gì cúng thức ấy, chỉ một ít tượng trưng, có bát đũa đặt trong một khay nhỏ, và rượu nước, trầu cau… Bài văn khấn: Nam
mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! NGÀY LỄ TAM CHIÊU (NGÀY MỞ CỬA MẢ) Trước tiên nói về ngày Tam Chiêu mà người thế gian còn gọi là ngày (Mở Cửa Mả): Dân gian quan niệm rằng khi chôn cất sau 3 ngày thì hồn phách người chết hội lại tỉnh táo rồi, nhưng nếu không mở cửa mả thì họ không tỉnh hẳn được, không thể trở lên mặt đất, cũng không biết đường về nhà, vì vậy cần làm lễ mở cửa mả để cho vong linh tỉnh hẳn có thể lên dương thế và tìm đường về nhà (nơi đặt bàn thờ). Đó là quan niệm dân gian, còn nếu nói về tâm linh thì lại là chuyện khác: Kỳ thực Tam Chiêu tức là một thời gian ước lượng, khi chết con người sẽ chia phần PHÁCH ra thành 7 phần (với nam và nữ chưa có con) và 9 phần với nữ đã sinh con tương ứng với thất khiếu (7 lổ) và cửu khiếu (9 lổ) trên người, những phần phách này được gọi là VÍA. Vậy thì 3 hồn (THẦN HỒN, THÂN HỒN, TÂM HỒN) và 7 hay 9 VÍA được thoát ra đó sẽ được hội lại dần dần, có người sẽ rất nhanh nếu là người chết thanh thản, an nhiên, và sẽ lâu hơn với người chết uất ức, tức tưởi hay oan khuất. Thông thường thời gian hoàn hồn là từ 3-7 ngày, nhưng người ta thường làm lễ vào ngày thứ 3, và vì vậy cho nên đa phần là chưa hội đủ hồn phách (vong linh như người lơ mơ, giống như người thường ngủ mới thức giấc, chưa thật sự tỉnh táo) vậy cho nên người ta mới làm lễ TAM CHIÊU (tức là Chiêu Hồn vào ngày thứ 3 hay còn gọi nôm na là Mở Cửa Mả). Cách làm lễ mở cửa mả theo dân gian thì ai cũng biết (gồm những điều quan trọng như là: Cấm 4 ống trúc ở 4 góc mả để đánh dấu 4 hướng Đông Bắc, Nam Tây giúp vong linh định hướng khi trở lên), có làm một cây thang giả (để hồn phách biết là phải đi lên mới ra khỏi mả được), dùng một con gà (tượng trưng cho việc kêu gọi tỉnh táo) giúp cho các hồn phách nhanh chóng hội tụ lại, và dùng giấy tờ vàng mã hay gạo muối rãi ra đất làm dấu cho vong linh biết đường theo đó mà đi về nhà! Và dùng một cây mía dựng bên mả (dụng ý thay cho cây niêu định vị cho hồn phách tụ lại đây). Chuẩn bị lễ vật: - Một cái thang
bằng bẹ chuối (nam 7 bặc, nữ 9 bặc), môt cây mía lao để cả ngọn, một ít tiền vàng mã
Ý nghĩa của việc cúng mở cửa mả: Cây thang nam bảy nấc, nữ chín nấc là để người chết leo ra khỏi huyệt mồ. Năm thứ đậu và gạo muối cùng nước dùng để hồn người chết ăn uống cho no dạ. Còn cây miá lau chín đốt là tượng trưng cho chín chữ cù lao, vì lau là lao đồng âm. Còn con gà con để tượng trưng các con nay côi cút như gà con lìa mẹ. Gà con còn được hiểu là gà linh, khi bị đánh nó kêu lên làm vong hồn người chết đang mê muội chưa biết mình đã chết, tỉnh ra. Theo dân gian thì là như vậy: Vậy một vài điều cần lưu ý trong ngày Tam Chiêu là gì? Thứ
nhất: Về thời gian chiêu hồn thì không phải hễ 3 ngày thì đã hội được đâu, nhưng người ta làm vậy để cho hồn phách sớm hội tụ lại mà thôi, cho nên với những người bị oan thác, chết tức tưởi, đột ngột thì nên làm thêm 1 lần vào ngày thứ 7 sau khi nhập thổ. Thứ hai: Về quần áo, vật dụng chớ nên đốt ngay khi chết hay chôn theo tất cả, chôn theo chẳng ích lợi gì cho vong linh đâu, họ có mang, có mặc
được gì đâu, mà nên hỏa táng bên mộ vào ngày tam chiêu, sẽ giúp cho vong linh theo mùi của mình mà sớm hội hồn, tụ vía. Thứ ba: không nhất thiết là cây mía làm niêu đâu, mà dùng cây gì cũng được, nhưng nên buộc một cái khăn của người mất trên đầu cây niêu để hồn vía được chiêu ứng sớm tụ được. Trên đầu cây niêu nên treo theo một chuông gió (điều này ít khi có người làm) vì vong linh còn chưa hội đủ hồn phách nên không thể nhìn chỉ
cảm nhận qua mùi vị và sự rung động (âm thanh). Thứ tư: Con gà không phải là tìm đại một con gà mới lớn là mở cửa mả được, mà nên tìm một con gà trống vừa tập gáy, sau khi dẫn gà đi quanh mộ 3 vòng thì nên nhốt gà lại để gà gáy giúp hồn phách hội lại chứ không phải dẩn đi loanh quanh làm gì không rõ như thế đâu, điều cần là tiếng gáy của nó mà lại không thấy, cái vô nghĩa thì lại cật lực mà làm! Sở dĩ nên chọn gà trống
mới tập gáy vì chúng sẽ gáy liên tục không bị chi phối chứ không phải tìm đại một con gà là đúng. Thứ năm: Việc rãi giấy vàng mả là điều vô minh, sở dĩ khi xưa người ta dụng vàng mã là vì đã ngâm ủ trong quần áo người chết rồi, có mùi chiêu cảm được rồi cho nên người ta mới rãi như thế, vì ngày xưa quần áo rất hiếm, đôi khi chỉ có một vài bộ chôn theo người mất mà thôi, ngày nay nên làm là dùng một bộ quần áo nào
người đó còn sống hay mặc nhất rồi tháo ra thành từng sợi chỉ nhỏ mang số chỉ vải đó rãi ra đường làm định hướng cho vong linh biết đường mà về lại nhà. Tóm lại: Việc thờ cúng với nguồn gốc từ phong tục từ người xưa để lại đến nay cũng nhiều nghìn năm nên không tránh được tam sao thất bản, cũng đã có nhiều hình thức chỉ mang tính ước lệ, không phù hợp với môi trường sống hiện đại. Nên trên đây là những nguồn sưu tầm để làm căn cứ và các gia đình có thể tham khảo và tính ứng dụng cho phù hợp để trong tang lễ được trang trọng, mang đầy đủ tính hiếu nghĩa của người sống đối với người mất, các thành viên trong gia đình, gia tộc đồng nhất với tinh thần hiếu kính, tiết kiệm, không quá mê tín khi những điều không biết và không tìm hiểu kỹ để trở thành dị đoan đi ngược với đường lối của Đảng và Chính phủ. Chưa kể đến mỗi dân tộc, mỗi quốc gia có những hình thức an táng, tang lễ khác nhau nên cũng không có gì gọi là quy chuẩn, quy chuẩn chỉ dựa theo khái niệm người đời tự đặt ra và lâu dần mọi người làm theo tạo thành văn hóa. Văn: Tức là tư tưởng mong muốn của người sống (tức chủ gia đình) Hóa: Tức là chuyển hóa từ tư tưởng sang những hành động, hành vi phục vụ theo tư tưởng. . Theo quan điểm của người viết và sưu tầm: Thì có nhiều thủ tục đã không phù hợp, với lại nguồn gốc giải thích ý nghĩa chưa thực sự đáp ứng được kỳ vọng của người dân. Nên chúng ta đối với tang lễ nên lấy tính chất phù hợp với hoàn cảnh, không gian, thời gian, con người, gia đình, vị trí, nguồn lực của từng trường hợp để có phương án tốt nhất trong một tang lễ. Với mục đích cuối cùng là thể hiện sự tôn kính với người đã mất, tưởng nhớ ghi nhớ công ơn, những giá trị khi người mất đã tạo ra cho cộng đồng xã hội lúc sống, bảo vệ thi hài với niềm tin tín ngưỡng tôn giáo trên cơ sở pháp luật cho phép. Và đó chính là Ý nghĩa cốt lõi mọi người hướng tới của Đạo Hiếu Nghĩa thờ cúng ông bà tổ tiên. Nguồn: Sưu tầm tín ngưỡng phong tục Việt Nam
Chúng tôi chuyên Cung cấp các dịch vụ Mai táng, An táng, hỏa táng , Tang lễ trọn gói, bán đất nghĩa trang, ... CÔNG VIÊN TƯỞNG NIỆM THIÊN ĐỨC - NƠI HIẾU NGHĨA VẸN TRÒN ☎️ Xin liên hệ: Nguyễn Phương Nam - 09 85 85 99 72 - Nguyễn Hồng Vân: 091 858 9466 ( Phục vụ24/24) Tagged: công viên nghĩa trang, nghĩa trang đẹp Thiên đức vĩnh hằng viên, công viên sinh thái kết hợp nghĩa trang. |