I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bình luận
1. Thế nào là bình luận?
- Khái niệm:
+ Bình luận là bàn bạc đánh giá đúng sai, thật giả, lợi hại của các hiện tượng đời sống như ý kiến, chủ kiến, việc làm.
+ Thao tác lập luận bình luận là đưa ra ý kiến đánh giá [xác định phải trái, đúng sai, hay dở], bàn bạc [trao đổi ý kiến] về một tình hình, một vấn đề.
- Mục đích thuyết phục mọi người hiểu và đồng tình với ý kiến của mình.
- Yêu cầu:
+ Trình bày rõ ràng, trung thực vấn đề được bình luận.
+ Lập luận để khẳng định nhận xét, đánh giá của mình là đúng đắn.
+ Bàn bạc, mở rộng vấn đề sâu sắc và có sức thuyết phục.
2. Tìm hiểu đoạn trích “Xin lập khoa luật”:
- Đối tượng: Triều đình nhà Nguyễn.
- Bàn về: Sự cần thiết của luật pháp với xã hội.
- Mục đích: Thuyết phục triều đình cho mở khoa luật
- Chủ trương: Tất cả mọi người phải tôn trọng và thực hành pháp luật.
- Xin lập khoa luật là một đoạn trích có tính chất bình luận.
3. Muốn thuyết phục người đọc [nghe] phải nắm vững kĩ năng bình luận.
- Muốn thuyết phục người đọc, người nghe tán đồng với mình về một hiện tượng, vấn đề nào đó phải có kĩ năng bình luận [lí lẽ, dẫn chứng].
- Trình bày rõ ràng, trực tiếp bộc lộ rõ thái độ.
4. Vì sao con người hôm nay cần biết bình luận, dám bình luận?
- Bình luận là thể hiện chính kiến của mình và thuyết phục người nghe.
- Phải nắm vững kĩ năng bình luận để thực sự thuyết phục, lôi cuốn người đọc [nghe].
II. Cách bình luận
- Một bài bình luận bao gồm các bước:
- Bước 1: Nêu vấn đề cần bình luận.
+ Nêu rõ thái độ và sự đánh giá của người bình luận trước vấn đề đưa ra.
+ Trình bày rõ ràng, trung thực.
- Bước 2: Đánh giá vấn đề cần bình luận.
+ Đứng hẳn về một phía mình cho là đúng để bác bỏ cái sai.
+ Kết hợp phần đúng của mỗi phía và loại bỏ phần sai để tìm ra tiếng nói chung trong sự đánh giá.
+ Đưa ra cách đánh giá của bản thân.
- Bước 3: Bàn về vấn đề cần bình luận.
+ Bàn về thái độ, hành động, cách giải quyết trước vấn đề đang được xem xét.
+ Bàn về những điều rút ra khi liên hệ với thời đại, hoàn cảnh, lứa tuổi…
+ Bàn bạc, mở rộng vấn đề.
GIỚI THIỆU BÀI HỌC
Tìm hiểu nội dung bài học qua 6 thao tác lập luận chính:
- Thao tác lập luận giải thích
- Thao tác lập luận phân tích
- Thao tác lập luận chứng minh
- Thao tác lập luận so sánh
- Thao tác lập luận bình luận
- Thao tác lập luận bác bỏ
NỘI DUNG BÀI HỌC
1. Thao tác lập luận giải thích:
- Là cắt nghĩa một sự vật, hiện tượng, khái niệm để người khác hiểu rõ, hiểu đúng vấn đề. Giải thích trong văn nghị luận là làm cho người đọc hiểu rõ được tư tưởng, đạo lí, phẩm chất, quan hệ cần được giải thích nhằm nâng cao nhận thức, trí tuệ, bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm.
- Cách giải thích: Tìm đủ lí lẽ để giảng giải, cắt nghĩa vấn đề đó. Đặt ra hệ thống câu hỏi để trả lời.
2. Thao tác lập luận phân tích:
- Là cách chia nhỏ đối tượng thành nhiều yếu tố bộ phận để đi sâu xem xét một cách toàn diện về nội dung, hình thức của đối tượng.
- Cách phân tích: Chia tách đối tượng thành nhiều yếu tố bộ phận theo những tiêu chí, quan hệ nhất định.
3. Thao tác lập luận chứng minh:
- Dùng những bằng chứng chân thực, đã được thừa nhận để chứng tỏ đối tượng.
- Cách chứng minh: Xác định vấn đè chứng minh để tìm nguồn dẫn chứng phù hợp. Dẫn chứng phải phong phú, tiêu biểu, toàn diện sát hợp với vấn đề cần chứng minh, sắp xếp dẫn chứng phải lô gic, chặt chẽ và hợp lí.
4. Thao tác lập luận so sánh:
- Làm sáng tỏ đối tượng đang nghiên cứu trong mối tương quan với đối tượng khác.
- Cách so sánh: Đặt đối tượng vào cùng một bình diện, đánh giá trên cùng một tiêu chí, nêu rõ quan điểm, ý kiến của người viết.
5. Thao tác lập luận bình luận:
- Bình luận là bàn bạc, nhận xét, đánh giá về một vấn đề.
- Cách bình luận: Trình bày rõ ràng, trung thực vấn đề được bình luận, đề xuất và chứng tỏ được ý kiến nhận định, đánh giá là xác đáng. Thể hiện rõ chủ kiến của mình.
Thao tác lập luận bác bỏ:
- Là cách trao đổi, tranh luận để bác bỏ ý kiến được cho là sai .
- Cách bác bỏ: Nêu ý kiến sai trái, sau đó phân tích, bác bỏ, khẳng định ý kiến đúng; nêu từng phần ý kiến sai rồi bác bỏ theo cách cuốn chiếu từng phần.
Học trọn năm chỉ với 700.000đ