Là cán bộ Đoàn tỉnh Hà Tĩnh, tôi tự hào sinh ra trên quê hương của người đoàn viên thanh niên cộng sản đầu tiên của dân tộc. Tôi luôn tự hào, xúc động, tràn đầy nhiệt huyết, muốn cống hiến nhiều hơn nữa cho Tổ quốc sau khi nghe bài phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Thật xúc động khi Tổng Bí thư nhắc lại câu nói bất hủ người anh hùng Lý Tự Trọng, như để nhắc nhở thế hệ trẻ, rằng "Con đường của thanh niên chỉ là con đường cách mạng, không thể có con đường nào khác".
Những cán bộ Đoàn, đại diện cho thế hệ trẻ hôm nay sẽ nghe theo lời hiệu triệu của Tổng Bí thư, noi gương anh hùng Lý Tự Trọng, tiếp bước dưới lá cờ Đảng, cờ Đoàn, sẵn sàng đóng góp sức trẻ của mình cho quê hương.
Nhớ đến gương anh Lý Tự Trọng là nhớ đến người đoàn viên thanh niên cộng sản đầu tiên. Nhớ đến anh là nhớ đến một tinh thần, một ý chí, một biểu tượng của lòng yêu nước nồng nàn của thanh niên Việt Nam.
Tuổi trẻ Hà Tĩnh dâng hương tại mộ anh hùng Lý Tự Trọng
Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng vẻ vang của anh hùng Lý Tự Trọng để lại cho lớp lớp các thế hệ thanh niên Việt Nam những bài học quý giá. Đó là lòng yêu nước nồng nàn; sự can đảm, gan dạ, anh dũng và ý chí sắt đá của một chiến sĩ cộng sản chân chính, là tấm lòng kiên trung theo Đảng, suốt đời phấn đấu vì độc lập dân tộc, hạnh phúc của nhân dân.
Trải qua các giai đoạn cách mạng, tinh thần Lý Tự Trọng vẫn còn nguyên giá trị, là động lực thôi thúc, cổ vũ thanh niên Việt Nam vững niềm tin theo con đường cách mạng mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã chọn.
Trong số những nội dung mà Tổng Bí thư đã phát biểu, tôi quan tâm đến những hạn chế mà Tổng Bí thư đã chỉ ra như: một bộ phận thanh niên sống thực dụng, xa rời truyền thống tốt đẹp của dân tộc; một số thanh niên bị kẻ xấu, thế lực thù địch lôi kéo; tình trạng tội phạm trong thanh thiếu niên diễn biến phức tạp... Đặc biệt, lời căn dặn của Tổng Bí thư, rằng Đoàn thanh niên tránh “nhạt Đảng, khô đoàn, xa rời chính trị trong tuổi trẻ Việt Nam” thực sự xúc động.
Đây là những mặt trái, hạn chế của người trẻ đang diễn ra, những cán bộ Đoàn như tôi phải có những giải pháp, cách làm mới, thổi vào phong trào hoạt động của Đoàn làn gió mới để phát huy vai trò xung kích, tình nguyện, sáng tạo của thanh niên, khẳng định vai trò của Đoàn trong đồng hành, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng cho những người trẻ.
Tiểu sử người đoàn viên đầu tiên, anh hùng Lý Tự Trọng:
Lý Tự Trọng là con của một gia đình cách mạng quê ở huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh. Anh sinh ngày 20/10/1914, tại Thái Lan. Chín, mười tuổi, anh được đưa sang Trung Quốc học. Năm 1928, anh gia nhập cơ quan của Hội Việt Nam Cách Mạng Thanh Niên.
Năm 1929, Lý Tự Trọng về nước, với nhiệm vụ thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản ở Sài Gòn Chợ Lớn. Anh làm liên lạc cho các đồng chí cộng sản ở nước ngoài qua các chuyến tàu đến cảng Sài Gòn.
Ngày 9/2/1931, trong buổi kỷ niệm một năm cuộc bạo động Yên Bái [tổ chức tại Sài Gòn], tên thanh tra mật thám Lơ Gơrăng chực nhảy tới bắt người đang giương cờ và diễn thuyết, Lý Tự Trọng nhảy ra bắn chết Lơ Gơrăng. Lý Tự Trọng bị địch bắt, bị tra tấn dã man và thực dân Pháp kết án tử hình.
[Stxdd.thanhuytphcm.vn] - “Con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng và không thể là con đường nào khác” – khẳng định đanh thép của người chiến sĩ cộng sản Lý Tự Trọng được ví như bản tuyên ngôn bất hủ về sứ mệnh cách mạng của thế hệ thanh niên Việt Nam. Người đoàn viên đầu tiên của Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh nằm xuống ở tuổi 17 nhưng “lửa cách mạng” trong anh vẫn lan truyền mãnh liệt cho biết bao thế.
Từ “con thoi lửa” “Trọng con”…
Ngày 8/2/1931, Lý Tự Trọng [hay còn gọi là “Trọng con”] bị giặc bắt vì đã bắn chết thanh tra mật thám Pháp Le Grand để bảo vệ đồng chí Phan Bôi [lúc này phụ trách tuyên truyền của Xứ ủy Nam kỳ] vừa kết thúc diễn thuyết “chớp nhoáng” tại đường Larégnere. Người chiến sĩ trẻ gốc Hà Tĩnh bị bắt đúng vào thời điểm quan trọng, chỉ cách Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ hai[1] hơn 1 tháng. Trong khi đó, anh là người nắm liên lạc giữa hơn 20 cơ sở đảng.
Biết được Lý Tự Trọng [lúc đó đang hoạt động với tên Nguyễn Huy] chính là “con thoi” liên lạc của Đảng Cộng sản, thực dân Pháp ra sức tra tấn anh dã man hòng moi thông tin mật, từ đánh bằng roi, treo dây lên xà nhà [“đi tàu bay”] cho đến xoáy đinh ốc để mũ sắt kẹp chặt lấy thái dương, bẻ quặt tay ra phía sau [“lộn mề gà”]... Tuy nhiên, tất cả đều vô dụng với người thanh niên 17 tuổi “mình đồng da sắt”: Anh không hé răng một thông tin nào. Trong phóng sự “Ðông Dương cấp cứu”, nữ nhà báo Pháp André Violis, người từng gặp “Trọng con”, miêu tả: “Tôi đã trông thấy anh ta mặt đẫm mồ hôi, hai mắt rũ xuống, máu ứ ra mồm, ra tai. Vậy mà vẫn một mực không nói nửa lời. Thật can đảm lạ lùng. Trang thiếu niên ấy mới anh hùng làm sao!”[2].
Nỗ lực bất thành, chính quyền thực dân Pháp ở Đông Dương quyết định đưa Lý Tự Trọng ra xét xử. Đây là lần đầu tiên mà chính quyền thực dân mở phiên tòa đại hình để xử một người cộng sản chưa thành niên. Trước vành móng ngựa, anh gạt phắt lời xin tòa “mở lượng khoan hồng” của luật sư bào chữa vì cho rằng anh “hành động thiếu suy nghĩ”. “Trọng con” dõng dạc khẳng định: “Tôi hành động có suy nghĩ, tôi hiểu việc tôi làm, tôi làm vì mục đích cách mạng”. Thừa nhận “chưa đến tuổi thành niên thật”, nhưng anh “đủ trí khôn” để hiểu rằng “con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng và không thể là con đường nào khác”. Tòa án phán anh tử hình. Trước máy chém, cận kề cái chết vào rạng sáng 21/11/1931, người ta vẫn nghe được tiếng anh hô: “Việt Nam! Việt Nam”.
… đến lớp trẻ “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”…
Tinh thần bất khuất, lời tuyên bố đanh thép, hành động dứt khoát, bản lĩnh kiên cường của “Trọng con” khiến mọi kẻ thù đều phải “bất lực”. Người chiến sĩ vừa tròn 17 tuổi năm đó thà hy sinh tính mạng quyết bảo vệ đồng chí, bảo vệ các cơ quan của Đảng. Anh như một “con thoi lửa” không chỉ rực sáng mùa đông năm 1931, mà còn truyền nhiệt huyết cách mạng mãnh liệt đến lớp trẻ sau này, với kim chỉ nam: “Con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng”.
Nối tiếp tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” của Lý Tự Trọng, lớp lớp thanh niên đã ghi tên mình vào trang sử vàng dân tộc với nhiều chiến công hiển hách, vang dội. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, đó là Võ Thị Sáu, La Văn Cầu, Cù Chính Lan, Nguyễn Thị Chiên, Bế Văn Đàn, Phan Đình Giót, Tô Vĩnh Diện… Trong hơn 2 thập niên đánh đuổi đế quốc Mỹ xâm lược, đó là Tạ Thị Kiều, Lê Thị Hồng Gấm, Lê Mã Lương, Nguyễn Văn Trỗi, Nguyễn Viết Xuân…
Khẳng định vai trò quan trọng của thế hệ trẻ, trong thư gửi nhân dịp Hội nghị thanh niên Việt Nam ngày 17/8/1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: “Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên”. Đặc biệt, sứ mệnh “cách mạng” của thế hệ thanh niên không chỉ là đấu tranh giành chính quyền gắn liền với chính trị. “Cách mạng” theo định nghĩa của Bác Hồ là “tiêu diệt những cái gì xấu, xây dựng những cái gì tốt. Chúng ta làm cách mạng để tiêu diệt chế độ thực dân, phong kiến để xây dựng dân chủ mới”. Theo lời dạy của Bác, cùng với chống giặc, bảo vệ Tổ quốc, thanh niên đóng vai trò tiên phong, hăng hái tham gia xây dựng đất nước. Đóng góp của lực lượng này được minh chứng cụ thể thông qua thực hiện các phong trào lớn nhỏ. Đó là “Tòng quân giết giặc lập công”, “Trung kiên”, “Xung phong”, “Ba sẵn sàng”, “Năm xung phong”, “Tuổi trẻ xung kích, sáng tạo xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”, “Thanh niên lập nghiệp”, “Thanh niên tình nguyện”… đã được thực hiện xuyên suốt từ trong kháng chiến đến thời kỳ xây dựng đất nước.
…và thế hệ thanh niên thời kỳ mới
Đại hội XIII của Đảng xác định mục tiêu: khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh; phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người việt Nam đẩy mạnh trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hội nhập quốc tế; phấn đấu để đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong sứ mệnh “cách mạng thời kỳ mới”, Đảng, Nhà nước và nhân dân luôn đặt niềm tin sâu sắc vào thế hệ trẻ.
Để hiện thực hóa kỳ vọng lớn lao trên, cùng với định hướng phát triển đội ngũ thanh niên của Đảng, sự hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi nhất từ các tổ chức, đoàn thể, chính bản thân thanh niên phải tự trui rèn. Trước hết, mỗi thanh niên cần có trách nhiệm với chính mình, nỗ lực hoàn thiện bản thân; nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão, sáng tạo, làm chủ khoa học công nghệ. Mỗi điều giá trị mà thanh niên làm được chính là sự đóng góp cho cộng đồng, qua đó góp phần vào xây dựng và phát triển đất nước.
Bên cạnh đó, thanh niên phải không ngừng học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Trong 5 năm qua [2016 - 2021], toàn Đoàn đã tổ chức gần 900.000 hoạt động tình nguyện thường xuyên, thu hút hơn 16,1 triệu lượt thanh niên tham gia; thực hiện hơn 432.560 công trình, phần việc thanh niên các cấp tham gia phát triển kinh tế - xã hội với tổng giá trị hơn 3.000 tỷ đồng; hỗ trợ khởi nghiệp cho hơn 2,4 triệu thanh niên. Bên cạnh đó, đoàn viên, thanh niên cả nước đã đề xuất gần 5 triệu ý tưởng, sáng kiến trên các lĩnh vực. Đoàn đã giới thiệu hơn 1,1 triệu đoàn viên ưu tú cho Đảng xem xét kết nạp, trong đó tỷ lệ đảng viên mới được kết nạp từ đoàn viên ưu tú đạt trên 70%.
Với nhiệm vụ trong thời đại mới là đưa đất nước phát triển theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế, hơn bao giờ hết, mỗi thanh niên cần phải kiên quyết giữ vững lập trường, bản lĩnh cách mạng; ngăn chặn, đấu tranh với những hành động chống phá của thế lực thù địch; tránh tình trạng “nhạt Đảng”, “khô Đoàn”, “xa rời chính trị”.
Suốt 90 năm qua, tuyên bố “Con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng” của người anh hùng Lý Tự Trọng vẫn luôn là lời hiệu triệu các thế hệ thanh niên Việt Nam vững vàng trên con đường cách mạng thời kỳ mới bằng “tâm trong, trí sáng, hoài bão lớn”.
Nguyễn Trần
________________
[1] Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ hai họp từ ngày 20 - 26/3/1931 tại nhà số 236, đường Richaud [nay là đường Nguyễn Đình Chiểu, Quận 3] do Tổng Bí thư Trần Phú chủ trì. Hội nghị đã dành ngày 26/3 để bàn bạc những vấn đề rất quan trọng đối với công tác thanh niên, trong đó quyết định thống nhất các tổ chức đoàn thành Đoàn Thanh niên Cộng sản Đông Dương. Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ 3 [từ ngày 22 – 25/3/1961] chọn ngày 26/3 làm ngày thành lập Đoàn.
[2] Nguyễn Sĩ Đại, Con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng, Báo Nhân dân, ngày 4/9/2004.