Hỏi:
Tôi không hiểu vì sao cần ăn muối iốt? Thức ăn nào có nhiều iốt, thưa bác sĩ?
[Nguyễn Thị Loan- Hải Phòng]
Trả lời – Vì sao cần ăn muối iốt?
Iốt là một trong các khoáng chất có vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe của con người. Trong cơ thể, iốt rất cần cho hoạt động của tuyến giáp: nó có trong hormon tuyến giáp, có vai trò điều hòa nhiều chức năng của cơ thể như: làm cơ thể phát triển, phân hóa các cơ quan, tham gia hoạt động của một số men; ảnh hưởng đến sự co cơ…
Iốt làm tăng lưu lượng tim, tác động trực tiếp đến tần số của tim và mức tiêu thụ oxy của tim, tác động sự sản sinh hồng cầu; ảnh hưởng đến chuyển hóa sắt, đến quá trình sinh sản, làm tăng khả năng lọc của thận; điều hòa nhiệt độ cơ thể
Iốt còn kích thích tổng hợp và phân giải lipid; tăng chuyển hóa chất đường; tăng tổng hợp protein khi nồng độ bình thường và phá hủy protein ở nồng độ cao. Vì nhiều vai trò quan trọng như thế nên khi thiếu iốt cơ thể sẽ phát sinh nhiều bệnh tật và các rối loạn liên quan đến thiếu iốt.
Do đó chúng ta cần phải ăn muối iốt. Các thức ăn có nhiều iốt là thủy hải sản như cá, tôm, cua, ốc, tảo; rau, trái cây, phủ tạng động vật, sữa…
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: //www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/
Từ lâu việc sử dụng muối iot đã được tuyên truyền và phổ biến cho từng hộ gia đình cũng như từng cá nhân, đặc biệt là học sinh và chị em phụ nữ. Vậy tại sao phải ăn muối iot và ăn nhiều muối iot có hại không?
Muối iot là loại gia vị thường thấy trong bếp của các gia đình, bên cạnh công dụng là một loại muối để nêm nếm đồ ăn, muối iot còn có nhiều lợi ích cho sức khỏe, giúp ngăn ngừa nhiều bệnh tật cho mọi người.
Các nghiên cứu chỉ ra có đến 47% học sinh không biết đến tầm quan trọng của iot và nhiều gia đình chưa có thói quen sử dụng muối iot hằng ngày. Thậm chí có đến 90% cha mẹ biết về tầm quan trọng của muối iot nhưng chưa thực sự quan tâm. Tổ chức WHO đưa ra con số hơn 700 triệu trẻ em trên toàn thế giới mắc bệnh bướu cổ do thiếu iot trong các năm từ 1993-2003, trong đó Việt Nam nằm trong khu vực có tỷ lệ trẻ em mắc bướu cổ cao.
Muối iot thực tế là hỗn hợp muối ăn có bổ sung thêm iot theo tỷ lệ thích hợp, lượng iot thêm vào không ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng mà còn làm cho thức ăn trở nên ngon hơn so với muối trắng thông thường.
Trước đây muối iot được trộn thủ công bằng tay nhưng hiện nay nhờ sự phát triển của khoa học công nghệ, muối iot được sản xuất theo dây chuyền bằng máy đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và chất lượng của muối. Tuy nhiên, mọi người cần lưu ý bảo quản kín muối trong lọ hoặc trong túi vì iot trong muối rất dễ bị bay hơi mất.
Hiện nay ở Việt Nam, ngày 02/11 hằng năm được coi là ngày hưởng ứng toàn dân mua và sử dụng muối iot, vừa là lời tuyên truyền cũng như nhắc nhở người dân về tầm quan trọng của loại muối này.
Muối iot giúp ngăn ngừa bệnh bướu cổ
Iot là vi chất quan trọng giúp tuyến giáp tổng hợp các hormone điều chỉnh quá trình phát triển của hệ thần kinh trung ương, sự phát triển của cơ quan sinh dục cũng như nhiều cơ quan khác trên cơ thể. Do cơ thể người không tự tổng hợp ra được iot mà phải bổ sung qua đường ăn uống nên việc thiếu iot có thể xảy ra và gây ra nhiều tác hại đến cơ thể con người.
Ăn muối iot có nhiều chức năng điều hòa cơ thể như nhiệt độ cơ thể, chức năng của hệ thần kinh trung ương, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, tăng co bóp tim, tăng khả năng lọc thận, phân giải chất béo và chuyển hóa đường, duy trì năng lượng cho cơ thể...
Sau đây là những lý do tại sao chúng ta phải ăn muối iot:
- Thực tế chúng ta có thể bổ sung iot thông qua ăn các loại thực phẩm chứa iot như hải sản, trái cây có màu đậm, nội tạng của động vật, sữa... Tuy nhiên, hiện nay lượng iot tự nhiên có trong thực phẩm ngày càng giảm hàm lượng do nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến việc bổ sung iot thông qua thực phẩm không đảm bảo đủ lượng cần thiết cho cơ thể.
- Phụ nữ trong quá trình mang thai nếu không bổ sung đủ lượng iot cần thiết sẽ gặp nhiều biến chứng nguy hiểm như sảy thai, thai lưu, sinh non. Trẻ sinh ra dễ gặp phải các dị tật bẩm sinh hoặc chậm phát triển
- Trẻ em không bổ sung đủ iot cho cơ thể khiến trí tuệ chậm phát triển, nói ngọng và chậm lớn hơn so với bình thường.
- Đối với người lớn, nếu không cung cấp đủ iot cho cơ thể dễ mắc các bệnh về tuyến giáp như bướu cổ, cơ thể suy nhược, hay mệt mỏi dẫn đến giảm khả năng lao động. Một số tình trạng rối loạn cũng có thể xảy ra do thiếu iot như rối loạn tiêu hóa...
Chính vì những lợi ích của iot nói chung hay muối iot nói riêng, việc nâng cao ý thức sử dụng loại muối này trong cộng đồng cần phải tăng cường tuyên truyền đến từ gia đình, từng cá nhân, hạn chế tối đa những ảnh hưởng của việc thiếu chất iot đến sức khỏe con người.
Muối có thể được bổ sung từ nội tạng động vật
Mặc dù, muối iot rất cần thiết sử dụng trong bữa ăn hằng ngày nhưng không vì thế mà bạn có thể lạm dụng hay sử dụng bừa bãi. Bởi nếu bổ sung quá nhiều iot cho cơ thể, tình trạng bướu cổ vẫn có thể xảy ra do tăng tiết nhiều hormone tuyến giáp.
Ngoài ra, một số bệnh lý sau có thể xảy ra do sử dụng quá nhiều muối iot như bướu tim, u độc tuyến giáp, viêm tuyến giáp, thậm chí là tử vong nếu liều tượng iot quá nhiều.
Để tránh tình trạng bổ sung quá nhiều hoặc quá ít iot vào cơ thể, mọi người có thể tham khảo cách sử dụng muối iot như sau:
- Sử dụng muối iot như các loại muối khác để làm gia vị nấu ăn hằng ngày
- Sử dụng muối iot để ướp các loại thức ăn thay cho muối trắng
- Mỗi ngày một người chỉ nên ăn khoảng 6g muối tương đương một muỗng cà phê, không nên sử dụng quá nhiều. Ngoài ra người bệnh chỉ ngưng sử dụng muối iot khi có chỉ định cụ thể của bác sĩ.
- Mua muối iot ở những cơ sở kinh doanh uy tín, tránh tình trạng mua phải muối iot giả sử dụng gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
Muối iot có vai trò quan trọng trong nhiều hoạt động sống của con người, cũng như có tác dụng phòng chống nhiều bệnh lý. Vì thế, mỗi người cần xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý, bổ sung iot đầy đủ. Tuy nhiên, chỉ nên sử dụng với một lượng vừa phải, tránh việc sử dụng quá nhiều cũng có thể để lại hậu quả nghiêm trọng.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
XEM THÊM:
Muối iốt là một vi chất dinh dưỡng quan trọng cần thiết cho cơ thể con người, góp phần quan trọng vào quá trình hình thành, phát triển và duy trì các hoạt động của con người, giúp ngăn ngừa nhiều loại bệnh tật. Nếu cơ thể chúng ta bị thiếu hụt iốt sẽ dễ bị bướu cổ, cơ thể thường xuyên mệt mỏi, làm giảm tư duy sáng tạo, giảm khả năng học tập và làm cho năng suất lao động kém đi. Thế nên, trong chế biến thức ăn hàng ngày chúng ta cần sử dụng muối iốt để nấu nướng, đảm bảo cung cấp đủ iốt cho cơ thể.
Muối iốt là muối thường nhưng được trộn thêm chất iốt với một tỉ lệ nhất định theo tiêu chuẩn 40±5 mcg/10g muối iốt nên an toàn cho sức khỏe. Việc sử dụng muối iốt hỗ trợ sản sinh ra hormone [Hóc môn] tuyến giáp, có vai trò rất lớn giúp điều hòa các chức năng trong cơ thể như:
- Điều hòa nhiệt độ cơ thể;
- Điều chỉnh sự phát triển của hệ thần kinh trung ương;
- Giúp phát triển tốt hệ sinh dục;
- Tốt cho tim mạch bằng cách tăng co bóp của tim, tác động trực tiếp đến tần số và lượng oxy tiêu thụ của tim;
- Tác động đến chức năng sản sinh hồng cầu, các tế bào;
- Tăng khả năng lọc ở thận;
- Giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt;
- Tổng hợp, phân giải chất béo và chuyển hóa chất đường;
- Tăng tổng hợp protein khi nồng độ ở mức bình thường và phá hủy protein khi ở nồng độ cao;
- Duy trì năng lượng cho cơ thể;
Bên cạnh đó, phụ nữ mang thai nếu thiếu hụt iốt dẫn đến những biến chứng thai kì nguy hiểm như: sảy thai, lưu thai, sinh non, con sinh ra dễ có khả năng bị dị tật, chậm phát triển. Thiếu iốt ở trẻ em làm cho trẻ chậm phát triển trí tuệ, nói ngọng, chậm lớn…Đối với người lớn, thiếu iốt gây ra bệnh bướu cổ, giảm khả năng lao động, hay mệt mỏi, cơ thể suy nhược, ảnh hưởng đến hoạt động thường ngày.
Vì vậy, để tránh mua phải muối iốt giả gây ảnh hưởng đến sức khỏe chúng ta cần lựa chọn mua muối có đủ tiêu chuẩn và hàm lượng iốt, trên bao bì ghi rõ là loại muối iốt, chỉ số và hàm lượng được ghi cụ thể, có đầy đủ nhãn mác, xuất xứ và ngày sản xuất, hạn sử dụng, trên bao bì có đăng ký chất lượng sản phẩm, bao bì phải nguyên vẹn, sạch sẽ, muối không được có các tạp chất bẩn.
Nên dùng muối thường xuyên trong chế biến thức ăn. Không nên sử dụng các chế phẩm từ muối như nước mắm để thay thế…vì trong nước mắm không có muối iốt. Vì vậy, sử dụng muối iốt trong bữa ăn hàng ngày là rất cần thiết.
Tuy nhiên, mọi người cần lưu ý không nên rang muối, không nên để muối gần bếp lửa hoặc nơi có nắng nóng vì ở những nơi như vậy sẽ làm iốt dễ bị bay hơi.