Khoai lang có tác dụng nhuận tràng, trị táo bón hiệu quả nhờ lượng chất xơ cao. Khoai lang giúp đi phân mềm, không gây đau bụng hay tiêu chảy.
Bạn có thể luộc khoai ăn như bình thường hay nghiền khoai làm thành bánh.
Bên cạnh đó, lấy củ khoai sửa sạch, gọt vỏ, xay hay nghiền nhỏ rồi chắt lấy nước, uống nửa bát to vào buổi sáng sớm lúc còn đói, trước bữa ăn uống nửa cốc nữa. Trung bình dùng từ 2 – 4 ngày. Người có bệnh trĩ thì phải chờ 6 ngày, một số cá biệt đến 12-20 ngày mới khỏi.
Dùng lá khoai tươi luộc thành rau ăn hàng ngày.
Nên chọn khoai lang có nguồn gốc, không bị sâu, bị sùng hay mọc mầm.
Không nên lạm dụng ăn khoai lang thay cơm, không ăn khoai lang khi đói vì dễ gây tăng tiết dịch vị làm nóng ruột, cũng đừng ăn khoai lang nhiều vào buổi tối vì sẽ làm đầy hơi chướng bụng.
Người có bệnh thận không nên ăn khoai lang.
Phan tả diệp
Phan tả diệp có tác dụng nhuận tràng, thông tiện nên thường được dùng để điều trị táo bón.
Dùng 3-5 lá khô [hoặc 8-9 lá nếu bị nặng] nấu nước uống sau khi ăn. Trẻ nhỏ dùng liều phân nửa người lớn và không dùng lâu hơn 1 tuần.
Phụ nữ có thai, người có thể trạng yếu không dùng được phan tả diệp.
Nước lá này uống lúc bụng đói thì vô dụng, chỉ có tác dụng nếu uống sau khi ăn.
Trong trường hợp không thể dùng các loại thuốc xổ dân gian kể trên hoặc dùng mà không có hiệu quả thì bạn nên gặp bác sĩ để được chỉ định loại thuốc nhuận tràng Tây y phù hợp.
Thuốc nhuận tràng Tây y
Mỗi loại thuốc khác nhau đều mang lại lợi ích cụ thể và cả tác dụng phụ nhất định. Thuốc xổ [thuốc nhuận tràng] đa dạng về hình thức và cách thức sử dụng. Thuốc có dạng viên, viên nang, dạng lỏng, thuốc đạn [thuốc đặt]. Mặc dù không thuận tiện như các loại thuốc dùng qua đường uống nhưng thuốc đạn thường phát huy tác dụng nhanh hơn. Tuy nhiên, không sử dụng quá 7 ngày và không lạm dụng thuốc đặt vì sẽ gây hại đến nhu động ruột, dùng lâu sẽ gây biến chứng làm mất khả năng co bóp đào thải phân tự nhiên, gây lệ thuộc vào thuốc.
Hiện nay có 5 loại thuốc xổ [nhuận tràng] trên thị trường:
- Thuốc nhuận tràng tạo khối [Inuline, fructo, oligosaccharide, galacto oligosaccharide]:
Đây là các polysacarit thiên nhiên hoặc tổng hợp. Khi hút nước, các chất này tạo thành 1 khối gel làm mềm phân và kích thích nhu động ruột. Thuốc xổ tạo khối khởi đầu tác dụng chậm [1 – 3 ngày] nên chủ yếu sử dụng để phòng ngừa, hữu ích cho phân cứng và nhỏ. Thuốc được sử dụng trên cả bệnh nhân viêm ruột, hội chứng ruột kích thích và trẻ sơ sinh.
Một số tác dụng phụ có thể xảy ra là đầy hơi, co thắt dạ dày và tiêu chảy. Bạn cần uống thuốc với nhiều nước tránh bị táo bón ngược và tắc nghẽn ruột, không nên uống trước khi đi ngủ.
- Thuốc nhuận tràng thẩm thấu [sorbitol, forlax, lactitol,duphalac]:
Nhóm này được sử dụng thường xuyên và rộng rãi nhất. Thuốc là các dung dịch ưu trương, nhờ tác dụng thẩm thấu nên kéo nước vào lòng ruột, dẫn đến làm tăng nhu động ruột.
Có 2 dạng dùng gồm: bơm trực tràng/hậu môn, có tác dụng nhanh sau 15 – 30 phút và đường uống có tác dụng sau 1 – 4 giờ.
Đại diện của nhóm này phải kể đến lactoluse và macrogol. Cả 2 đều được sử dụng để điều trị táo bón mạn tính, thỉnh thoảng đi phân không đều. Chúng đều an toàn với trẻ sơ sinh, phụ nữ có thai và cho con bú. Tuy nhiên Macrogol được ưu tiên sử dụng hơn do ít tác dụng phụ hơn, còn lactoluse được chỉ định cho bệnh lý não do gan.
- Các thuốc xổ làm mềm phân [docusat]:
Thuốc làm mềm phân chứa lượng lớn muối calci, natri và kali của docusat. Docusat làm giảm sức căng bề mặt của khối phân nên nước dễ thấm vào khối phân hơn, làm phân mềm ra và giúp chúng dễ dàng di chuyển.
Ngày nay, do thuốc ít hiệu quả và phải mất từ 1 tuần để phát huy tác dụng nên ít sử dụng. Tuy nhiên, thuốc nhuận tràng loại này lại phù hợp với các trường hợp cần tránh cử động mạnh của ruột, chẳng hạn người đang hồi phục sau phẫu thuật, sau cơn nhồi máu cơ tim, những phụ nữ mới sinh hoặc người mắc bệnh trĩ.
- Các thuốc có tác dụng bôi trơn [norgalax, microlax]:
Bản chất của các thuốc xổ [thuốc nhuận tràng] này là dầu khoáng. Thuốc tạo một lớp bôi trơn thành ruột, giúp khối phân dễ di chuyển. Dầu khoáng không chuyển hóa trong đường ruột.
Nội soi tiêu hóa là phương pháp hiệu quả hàng đầu trong việc giúp tầm soát, điều trị các bệnh về đường tiêu hóa, trong đó phổ biến nhất là nội soi dạ dày và nội soi đại trực tràng. Muốn việc chẩn đoán chính xác và hạn chế các rủi ro không mong muốn trong quá trình nội soi, người bệnh cần phải thực hiện đúng theo các hướng dẫn của bác sĩ trước khi nội soi tiêu hóa.
Nội soi tiêu hóa là một thủ thuật chẩn đoán và điều trị mà trong đó bác sĩ sẽ sử dụng ống soi đưa vào đường tiêu hóa bệnh nhân để trực tiếp quan sát tổn thương bên trong đường tiêu hóa bằng hình ảnh, quan sát, đánh giá và điều trị.
Nội soi tiêu hóa có thể phân thành nội soi đường tiêu hóa trên [thực quản, dạ dày, tá tràng] hay nội soi đường tiêu hóa dưới [đoạn cuối hồi tràng, đại tràng, trực tràng].
Ống soi là dụng cụ dạng dây mềm, kích thước nhỏ và dài, đầu ống soi có gắn nguồn chiếu sáng để soi sáng đoạn ống tiêu hóa mình cần khảo sát, đồng thời trên đầu ống soi có 1 camera để thu được những hình ảnh, các hình ảnh này được đưa về 1 bộ vi xử lý và truyền lên màn hình có độ phân giải cao, vì thế bác sĩ nội soi có thể thấy được các tổn thương trong lòng đường tiêu hóa.
Bên cạnh đó, trong lòng ống soi còn có 1 kênh dụng cụ, tức là 1 đường ống chạy dài suốt chiều dài ống soi có thể đưa nhiều dụng cụ khác nhau thông qua đường ống này để thực hiện nhiều thủ thuật khác nhau để chẩn đoán và điều trị bệnh.
Với 1 cấu tạo đặc biệt đó, thủ thuật nội soi sẽ làm được 3 việc:
- Quan sát, nhìn thấy được trực tiếp tổn thương với 1 hình ảnh rõ nét, có độ phóng đại và độ phân giải rất cao, giúp cho bác sĩ có 1 chẩn đoán chính xác hơn.
- Thông qua kênh dụng cụ, bác sĩ nội soi có thể đưa dụng cụ tiếp cận tổn thương, để sinh thiết niêm mạc tìm vi khuẩn HP, để lấy mẫu tổn thương làm giải phẫu bệnh lý, tức là quan sát mẫu tổn thương đó dưới kính hiển vi, quan sát mức độ tế bào, để giúp cho việc chẩn đoán chính xác hơn nữa.
- Cũng thông qua kênh dụng cụ này, bác sĩ nội soi có thể đưa các dụng cụ khác nhau, tiếp cận tổn thương và điều trị tổn thương đó như tiêm chích cầm máu, cắt polyp, lấy dị vật v.v… Rất nhiều thủ thuật điều trị có thể thực hiện được thông qua thủ thuật nội soi.
Nội soi tiêu hóa bao gồm rất nhiều thủ thuật khác nhau, với các ống soi và dụng cụ khác nhau tùy theo mục đích mình muốn khảo sát.
Bác sĩ của Trung tâm Nội soi & Phẫu thuật nội soi tiêu hóa đang thực hiện nội soi dạ dày
- Nhịn ăn ít nhất 6 – 8 giờ trước khi nội soi.
- Nhịn uống nước 2 giờ trước khi nội soi. Không uống sữa hoặc nước có màu.
- 1 ngày trước khi thực hiện nội soi, người bệnh có thể ăn cơm, cháo nhưng không nên ăn rau, chất xơ, các loại quả có hạt như dưa leo, thanh long, hạt vừng.
- Uống thuốc nhuận tràng: Thường dùng Fortran, người bệnh nhịn ăn, pha 3 gói vào 3 lít nước lọc, uống trước khi soi ít nhất 6 giờ và ngưng uống nước 3 – 4 giờ trước soi [ví dụ: nếu người bệnh uống hết 3 lít nước từ 3 giờ đến 6 giờ, thì 9 giờ có thể vào phòng soi; nếu người bệnh bắt đầu uống hết 3 lít nước từ 7 giờ -10 giờ, thì 13 giờ vào phòng soi].
- Khi uống thuốc xổ, người bệnh sẽ đi tiêu rất nhiều lần. Do vậy, cần ở ngay cạnh nhà vệ sinh để tiện cho việc đi tiêu.
- Nếu bị nôn sau khi uống thuốc xổ, có thể ngừng uống 30-45 phút, sau đó mới tiếp tục uống lại.
- Nếu bị nôn ói liên tục nhiều lần, ngừng uống thuốc xổ và thông báo ngay cho bác sĩ.
- Nếu sau uống thuốc xổ bị đau bụng nhiều [thường kèm theo ói], thì cần ngừng uống thuốc xổ ngay.
- Việc đi tiêu nhiều có thể gây ra cảm giác khó chịu và rát ở hậu môn. Người bệnh có thể dùng vaseline, hoặc thuốc mỡ tetracyclin, hoặc bepanthen để thoa vào hậu môn.
Khi đến bệnh viện
- Sau khi nội soi, không được lái xe vì tác dụng phụ của thuốc giảm đau và an thần. Do đó, khi đến bệnh viện nên đi cùng với người thân.
- Mang theo toa thuốc đang uống, các kết quả nội soi, siêu âm, điện tim, CT, xét nghiệm máu, xét nghiệm tế bào học đã có trước đây.
Các thuốc đang sử dụng hàng ngày
- Trước khi nội soi, người bệnh cần dừng ngay các thuốc chống đông máu. Tùy loại thuốc đang sử dụng, thời gian cần ngừng thuốc là từ 1 ngày đến hơn 1 tuần trước ngày nội soi. Việc ngừng thuốc phải được sự đồng ý của bác sĩ.
- Ngừng dùng các thuốc điều trị tiểu đường gồm cả Insulin vào buổi sáng ngày nội soi.
- Ngừng dùng các thuốc chống viêm không Steroid như Ibuprofen, Naproxen, Celecoxib, Diclofenac, Meloxicam và các thuốc bổ sung sắt 5 ngày trước ngày nội soi.
- Các thuốc trị bệnh cao huyết áp, tim mạch không phải thuốc chống đông máu sẽ tiếp tục được sử dụng.
Một số loại thuốc điều trị cần phải tạm ngưng trước ngày nội soi
- Không ăn bất kỳ thực phẩm nào, ít nhất là 6 – 8 giờ trước khi làm thủ thuật để dạ dày trống rỗng.
- Ngưng uống nước ít nhất 2 giờ [sữa hoặc thức uống có màu thì ngưng nước trên 4 giờ]
Các thuốc đang uống hàng ngày
- Hãy dùng thuốc thường dùng hàng ngày ít nhất 3 giờ trước giờ hẹn giờ nội soi.
- Đối với bệnh nhân đái tháo đường, cần ngưng Insulin và các thuốc đái tháo đường dạng uống vào trước ngày nội soi.
- Không uống các thuốc chống axit dạ dày như Phosphalugel, Pepsane, Maalox… vào buổi sáng ngày đi nội soi. Bởi vì các thuốc này phủ một lớp bột trắng lên thành dạ dày khiến bác sĩ không thể nhìn thấy tổn thương.
- Không uống thuốc màu như xanh methylen [Mictasol blue], bởi vì thuốc này sẽ nhuộm xanh dạ dày khiến bác sĩ không quan sát được bên trong.
- Bệnh nhân sử dụng thuốc xịt cho chứng đau thắt ngực cần đem theo khi đến bệnh viện.
- Bệnh nhân hen suyễn nên mang theo thuốc hít trị hen khi đến nội soi.
- Ngoài ra, hãy mang theo toa thuốc hoặc danh sách chi tiết thuốc đang sử dụng.
Nếu phải làm xét nghiệm vi khuẩn H.Pylori
- Ngưng thuốc kháng sinh 30 ngày; thuốc có chứa Bismuth 14 ngày [Trymo, Pepto-Bismol]; Thuốc giảm tiết axit dạ dày nhóm ức chế bơm proton 14 ngày [như: Nexium, Losec, Rabeprazole, Omeprazole, Esomeprazole, Lansoprazole]; thuốc giảm tiết axit dạ dày nhóm kháng thụ thể H2 14 ngày [như Zantac, Ranitidine, Famotidine, Cimetidine].
- Mang theo các kết quả nội soi, xét nghiệm tế bào học, siêu âm, điện tim, CT trước đây, nếu có.
- Nếu nội soi có an thần [tiền mê], cần có người nhà đi theo để đưa về.
Nội soi dạ dày là dùng một ống soi mềm để quan sát thực quản, dạ dày, hành tá tràng và tá tràng. Tìm hiểu phương pháp nội soi dạ dày không đau tại bệnh viện Tâm Anh.
Hiện tại có phương pháp nội soi không đau, tức là sẽ có 1 liều thuốc rất nhỏ tiêm tĩnh mạch, để bệnh nhân có một giấc ngủ ngắn khoảng 5-10 phút, đủ để bác sĩ thực hiện thủ thuật nội soi cho bệnh nhân trong thời gian đó mà bệnh nhân không hay biết và không có cảm giác khó chịu hay nôn ói. Sau đó bệnh nhân sẽ tỉnh lại và trở về trạng thái hoàn toàn bình thường
Phương pháp nội soi không đau này giúp bệnh nhân tiếp cận thủ thuật nội soi một cách nhẹ nhàng, thoải mái, làm cho bệnh nhân tự tin, không còn cảm giác lo sợ nội soi. Đồng thời, giúp cho bác sĩ có thể khảo sát kỹ lưỡng hơn, kịp thời hơn các bệnh lý. Nội soi là cơ hội để phát hiện sớm các bệnh lý ở đường tiêu hóa.
Nội soi tiêu hóa được chỉ định và không được chỉ định cho các đối tượng cụ thể sau:
Những đối tượng có thể được chỉ định nội soi tiêu hóa bao gồm:
- Xuất huyết tiêu hóa, thiếu máu Biermer hoặc thiếu máu không rõ nguyên nhân
- Người bị đau thượng vị
- Viêm loét dạ dày hoặc hành tá tràng
- Ung thư dạ dày, polyp dạ dày
- Hẹp môn vị
- Bệnh Crohn
- Bệnh viêm túi thừa
- Tiền sử gia đình bị ung thư tiêu hóa
- Hemoccult dương tính [máu ẩn trong phân]
- Tiêu chảy cấp tính, đi ngoài phân đen, rối loạn đại tiện
- Các bệnh về đại trực tràng
- Chẩn đoán những bất thường về tiêu hóa không rõ nguyên nhân
- Kiểm tra định kỳ bệnh nhân polyp hoặc người được chỉ định cắt polyp
- Lấy dị vật; Giun chui ống mật
- Cầm máu
- Nong chỗ hẹp
- Người đang điều trị bệnh manh tràng hoặc xoắn đại tràng
- Soi đại tràng theo dõi trong quá trình điều trị hoặc soi kiểm tra định kỳ sau cắt polyp
- Viêm đại tràng có loạn sản nặng hoặc ung thư đại trực tràng…
Những đối tượng không nên chỉ định nội soi tiêu hóa bao gồm:
- Suy tim nặng
- Suy hô hấp nặng
- Nhồi máu cơ tim cấp
- Phồng giãn động mach chủ
- Người có nguy cơ bị thủng thực quản trong quá trình nội soi. Ví dụ như bỏng thực quản do hóa chất, đang dùng thuốc có tác dụng làm hẹp thực quản
- Đang bị ho nhiều
- Bệnh xơ gan cổ trướng to
- Người bị gù hoặc vẹo cột sống
- Tụt huyết áp < 90/60 mmHg hoặc cao huyết áp
- Người bị suy nhược hoặc quá già yếu
- Người bị tâm thần và không thể phối hợp
- Viêm phúc mạc
- Người bị thủng đại tràng hoặc mới mổ đại tràng, tiểu khung
- Bệnh lý túi thừa cấp tính
- Tắc mạch phổi
- Phụ nữ mang thai [2]
Tác dụng phụ của các loại thuốc gây mê, thuốc an thần hoặc giảm đau có thể khiến người bệnh bị chóng mặt, hoa mắt, chân tay run hoặc yếu. Vì vậy, việc lái xe sau khi nội soi sẽ không đảm bảo an toàn, do đó các bác sĩ khuyên nên có người nhà đi cùng để đưa về sau khi làm nội soi xong.
Nội soi tiêu hóa không phức tạp và rất an toàn nếu như người bệnh phối hợp thực hiện những hướng dẫn trước khi nội soi tiêu hóa. Ngược lại, nếu không thực hiện các chỉ dẫn này sẽ gây khó khăn cho việc nội soi, chẩn đoán bệnh của bác sĩ, cũng như có thể gây ra một số nguy hiểm trong quá trình nội soi.
Việc lái xe sau khi nội soi sẽ không đảm bảo an toàn
Thông thường, bệnh nhân sẽ được khám với bác sĩ tại Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa trước. Trường hợp cần thiết, bác sĩ sẽ cho chỉ định nội soi và các nhân viên chăm sóc khách hàng tại quầy sẽ hướng dẫn người bệnh đặt lịch hẹn.
Ngoài ra, nếu người bệnh có thêm thắc mắc cần được giải đáp về đặt lịch hẹn, hoặc thay đổi lịch, có thể liên hệ đến số điện thoại: 1800 6858 [BVĐK Tâm Anh Hà Nội] hoặc: 0287 102 6789 [BVĐK Tâm Anh TP.HCM].