I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự
1. Thế nào là miêu tả, biểu cảm?
- Miêu tả là tái hiện sự vật, làm cho sự vật hiện lên sinh động với những chi tiết về hình dáng, kích thước, khối lượng, màu sắc, âm thanh... như nó vốn có trong cuộc sống để người đọc [người nghe] như được nhìn thấy, nghe thấy, ngửi thấy... đối tượng miêu tả một cách cụ thể, sinh động.
- Biểu cảm là biểu lộ cảm xúc, tư tưởng, tình cảm, thái độ... trước một đối tượng nhất định [cảnh vật, con người, những vấn đề trong cuộc sống, những hình tượng nghệ thuật].
2. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự.
- Miêu tả trong văn bản tự sự là yếu tố phụ, là phương tiện giúp cho câu chuyện diễn ra sinh động, miêu tả không phải là mục đích chính của văn bản tự sự.
- Biểu cảm trong văn tự sự cũng là yếu tố phụ, không phải mục đích chính, tuy nhiên nó là phương tiện giúp cho văn bản tự sự có được chiều sâu của cảm xúc.
3. Căn cứ để đánh giá hiệu quả của yếu tố miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự.
- Hiệu quả của yếu tố miêu tả trong văn tự sự dựa trên những tiêu chuẩn:
+ Yếu tố đó có miêu tả sinh động các đối tượng [nhân vật, cảnh vật, tâm trạng...] hay không?
+ Yếu tố đó có giúp cho việc kể chuyện hấp dẫn hay không?
- Hiệu quả của yếu tố biểu cảm trong văn bản tự sự dựa trên những tiêu chuẩn:
+ Yếu tố biểu cảm có gây xúc động, gợi suy nghĩ đối với người đọc hay không?
+ Yếu tố biểu cảm đó có giúp cho việc kể chuyện thêm sinh động hay không?
4. Đoạn trích [SGK trang 73, 74] đã sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm rất thành công vì:
- Đây là văn bản tự sự, đoạn câu chuyện của chàng chăn cừu [nhân vật tôi] với cô chủ xinh đẹp trong một đêm trời đầy sao.
- Các yếu tố miêu tả gồm:
+ Suối reo rõ hơn, đầm ao nhen lên những đốm lửa nhỏ và văng vẳng trong không gian những tiếng sột soạt, những tiếng rung khe khẽ tưởng đâu cành cây đang vươn dài và cỏ non đang mọc.
+ Một lần từ phía mặt đầm lấp lánh dưói kia nổi lên một tiếng kêu dài, não ruột ngân vang rền rền. Cũng vừa lúc một vì sao rực rỡ đổi ngôi lướt trên đầu chúng tôi về cùng một hướng đó, dường như tiếng than vãn mà chúng tôi vừa nghe thây kia đã mang theo một luồng ánh sáng.
+ Nàng vẫn ngước mắt lên cao, tay đỡ lấy đầu, vai khoác tấm da cừu non, nàng như chú mục đồng của nhà trời.
- Các yếu tố biểu cảm gồm:
+ Tôi cảm thấy có cái gì mát rượi và mịn màng tựa nhè nhẹ xuống vai tôi.
+ Còn tôi, tôi nhìn nàng ngủ, đáy lòng hơi xao xuyến nhưng vẫn giữ được mình vì đêm sao sáng kia bao giờ cũng đem lại cho tôi những ý nghĩ cao đẹp.
+ Tôi tưởng đâu một trong những ngôi sao kia, ngôi sao tinh tú nhất, ngời sáng nhất lạc mất đi đã đậu xuống vai tôi mà thiêm thiếp ngủ.
- Yếu tố miêu tả và biểu cảm tăng thêm vẻ đẹp hồn nhiên của cảnh vật, của lòng người. Người đọc như chứng kiến cảnh đêm sao thơ mộng trên núi cao cùng những rung động khẽ khàng, say sưa mà thanh khiết trong tâm hồn chàng chăn cừu bên cô gái ngây thơ xinh đẹp. Nếu thiếu những yếu tố này, câu chuyện sẽ khô khan hơn.
II. Quan sát, liên tưởng, tưởng tượng đối với việc miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự
1. Chọn điền các từ vào các câu tương ứng [SGK trang 75].
a. Điền từ: Liên tưởng.
b. Điền từ: Quan sát.
C. Điền từ: Tưởng tượng.
2. Đọc câu 2 [SGK trang 75] và trả lời câu hỏi.
- Miêu tả cần đến quan sát nhưng cũng cần đến liên tưởng, tưởng tượng, vì liên tưởng giúp cho việc so sánh, lựa chọn các chi tiết quan sát được, còn tưởng tượng giúp hình dung ra sản phẩm [hình tượng] một cách hoàn chỉnh và sáng tạo.
- Quan sát chỉ có tác dụng giúp người đọc có được các chi tiết, sự kiện, làm chất liệu cho hoạt động sáng tạo; liên tưởng giúp so sánh, phát hiện ra cái riêng, cái chung, nét độc đáo của đối tượng, còn tưởng tượng quyết định chất lượng của hoạt động sáng tạo trong miêu tả.
- Trong đoạn văn mục 1. 4 [SGK] để miêu tả đêm sao sáng và cô gái, tác giả đã quan sát bằng mắt [thị giác], bằng tai [thính giác], bằng da thịt [xúc giác]... ; liên tưởng cô chủ nhỏ như chú mục đồng [cậu bé chăn cừu] của nhà trời; tưởng tượng ra cuộc hành trình thầm lặng của các vì sao như một đàn cừu lớn.
3. Đọc câu 2 [SGK trang 75] và trả lời câu hỏi.
- Để câu chuyện không gây cảm giác khô khan, người kể phải:
+ Tìm xúc cảm, rung động từ sự quan sát, liên tưởng, tưởng tượng, hồi ức; từ những sự vật, sự việc đã và đang lay động trái tim người kể.
- Trong các ý trên, [d] không chính xác, vì cảm xúc vốn là sự lay động của trái tim.
- Cảm xúc, suy nghĩ của chàng chăn cừu [nhân vật tôi] được rút ra từ:
+ Các hình ảnh quan sát được từ trời sao và cô bé.
+ Những liên tưởng của nhân vật tôi.
+ Những sự vật, sự việc gây cảm xúc mạnh: Cô chủ nhỏ ngả đầu lên vai.
Page 2
SureLRN
Kieåm tra bài cũ:1.Tự sự là gì?•Tự sự [kể chuyện] là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng kết thúc thể hiện một ý nghĩa.2.Một bài văn tự sự cần có những yếu tố nào?•Một bài văn tự sự phải có : cốt truyện, nhân vật và sự việc. I.Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự:1.Ôn lại một số khái niệm:a.Miêu tả là gì?-Ví dụ : Miêu tả ngôi đình làng-Miêu tả là làm cho người đọc, người nghe, người xem có thể thấy sự vật, hiện tượng, con người như đang hiện ra trước mắt. b.Biểu cảm là gì?•Ví dụ: Bộc lộ tình cảm của em về con vật mà em yêu thích.•Biểu cảm là bộc lộ tình cảm, cảm xúc của mình về thế giới xung quanh. 2.a.Sự giống nhau và khác nhau giữa miêu tả trong bài văn tự sự và miêu tả trong bài văn miêu tả -Giống: *Đều phải miêu tả thật rõ, thật hay.-Khác: *Văn tự sự chỉ dùng yếu tố miêu tả để chen vào làm cho câu chuyện sinh động.*Văn miêu tả dùng yếu tố miêu tả là yếu tố chính của toàn bài. •2b.Sự khác nhau và giống nhau giữa biểu cảm trong bài văn tự sự với biểu cảm trong văn bản biểu cảm:•-Giống: •*đều bộc lộ tư tưởng tình cảm của người viết.•-Khác: •*Văn tự sự dùng phương thức biểu cảm xen vào làm cho câu chuyện hấp dẫn, lôi cuốn.•*Văn biểu cảm chỉ dùng phương thức biểu cảm là chính . 3.Căn cứ vào đâu để đánh giá hiệu quả của miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự?•Ở chỗ miêu tả và biểu cảm đã phục vụ đắc lực cho văn bản tự sự, tác động đến nhận thức, cảm xúc người đọc, người nghe.
Tự sự có thể gọi là tường thuật hoặc kể chuyện là thể loại văn cơ bản và được sử dụng phổ biến. Tự sự giúp trình bày và tái hiện lại câu chuyện, sự kiện, hiện tượng đến người nghe, người đọc. Vậy tự sự là gì? Đặc điểm và vai trò của tự sự?
Bài viết dưới đây chia sẻ đến bạn đọc các thông tim để giải đáp thắc mắc tự sự là gì?
Tự sự là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa.
Có thể hiểu, tự sự là văn bản kết nối các ý tưởng, khái niệm hoặc sự kiện, trình bày cho người đọc hoặc người nghe bằng một chuỗi câu viết hoặc nói, hoặc một chuỗi hình ảnh.
Tự sự bao giờ cũng có cốt truyện. Cốt truyện được khắc họa nhờ một hệ thống chi tiết nghệ thuật phong phú, đa dạng, bao gồm chi tiết sự kiện, xung đột, chi tiết nội tâm, ngoại hình của nhân vật, chi tiết tính cách, chi tiết nội thất, ngoại cảnh, phong tục, đời sống, văn hóa, lịch sử; lại còn có cả những chi tiết liên tưởng, tưởng tượng, hoang đường mà không nghệ thuật nào tái hiện được.
Cấu trúc của một bài văn tự sự gồm ba phần:
– Mở bài: Giới thiệu nhân vật và sự việc chính của câu chuyện.
– Thân bài: Diễn biến sự việc theo một trình tự nhất định, thể hiện được tư tưởng mà người kể muốn biểu đạt.
– Kết bài: Kết thúc câu chuyện, thái độ của người kể.
Tự sự trong tiếng Anh là gì?
Chúng ta đã tìm hiểu về khái niệm tự sự. Vậy Tự sự là gì trong tiếng Anh?
Tự sự trong tiếng Anh là narrative.
Cách đọc: UK /ˈnær.ə.tɪv/
US /ˈner.ə.t̬ɪv/
Từ điển tiếng Anh Oxford định nghĩa tự sự như sau:
1/ A spoken or written account of connected events; a story [Một tài khoản nói hoặc viết về các sự kiện được kết nối; một câu chuyện].
2/ The practice or art of telling stories. [Thực hành hoặc nghệ thuật kể chuyện]
3/ A representation of a particular situation or process in such a way as to reflect or conform to an overarching set of aims or values. [Sự thể hiện một tình huống hoặc quá trình cụ thể theo cách để phản ánh hoặc phù hợp với một tập hợp các mục tiêu hoặc giá trị bao quát].
Đặc điểm của tự sự
1/ Nhân vật
Nhân vật trong văn tự sự là kẻ thực hiện các sự việc và là kẻ được thể hiện trong văn bản. Nhân vật chính đóng vai trò chủ yếu trong việc thể hiện tư tưởng của văn bản, nhân vật phụ chỉ giúp nhân vật chính hoạt động. Nhân vật được thể hiện qua các mặt: tên gọi, lai lịch, tính nết, hình dáng, việc làm,…
2/ Sự việc
Sự việc trong văn tự sự được trình bày một cách cụ thể: sự việc xảy ra trong thời gian, địa điểm cụ thể, do nhân vật cụ thể thực hiện, có nguyên nhân, diễn biến, kết quả,… Sự việc trong văn tự sự được sắp xếp theo một trật tự, diễn biến sao cho thể hiện được tư tưởng mà người kể muốn biểu đạt.
3/ Chủ đề
Mỗi câu chuyện đều mang một ý nghĩa xã hội nhất định. Ý nghĩa đó được toát lên từ những sự việc, cốt truyện. Mỗi văn bản tự sự thường có một chủ đề; cũng có văn bản có nhiều chủ đề, trong đó có một chủ đề chính.
4/ Lời văn tự sự
Chủ yếu là kể người, kể việc. Khi kể người thì có thể giới thiệu tên, lai lịch, tính tình, tài năng, ý nghĩa của nhân vật. Khi kể việc thì kể các hành động, việc làm, kết quả và sự đổi thay do các hành động ấy đem lại. Đoạn trong văn tự sự thường là đoạn diễn dịch.
5/ Thứ tự kể
Khi kể chuyện, có thể kể các sự việc liên tiếp nhau theo thứ tứ tự nhiên, việc gì xảy ra trước kể trước, việc gì xảy ra sau kể sau, cho đến hết. Nhưng để gây bất ngờ, gây chú ý, hoặc thể hiện tình cảm nhân vật, người ta có thể đem kết quả hoặc sự việc hiện tại kể ra trước, sau đó mới dùng cách kể bổ sung hoặc để nhân vật nhớ lại mà kể tiếp các việc đã xảy ra trước đó.
6/ Ngôi kể
Người đứng ra kể chuyện có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, với những ngôi kể khác nhau. Ngôi kể trong văn tự sự có thể là ngôi thứ nhất, bộc lộ được những tâm tư tình cảm, suy nghĩ trực tiếp của nhân vật một cách sâu sắc; có thể được kể theo ngôi thứ ba, thể hiện được sự khách quan với câu chuyện được kể, phạm vi câu chuyện được kể trong không gian lớn hơn và có thể cùng lúc. Người kể giấu mình nhưng lại có mặt khắp nơi trong văn bản.
Người kể chuyện có vai trò dẫn dắt người đọc đi vào câu chuyện, như giới thiệu nhân vật tình huống, tả người, tả cảnh, đưa ra các nhận xét, đánh giá hay bộc lộ thái độ, cảm xúc trước những điều được kể.
Mỗi ngôi kể đều có những ưu điểm và hạn chế nhất định, nên cần lựa chọn ngôi kể cho phù hợp và có thể chuyển đổi ngôi kể trong câu chuyện.
Phương thức biểu đạt trong văn tự sự
1/ Miêu tả trong văn tự sự
+ Miêu tả bên ngoài: miêu tả ngoại hình nhân vật, làm cho các nhân vật có hình dáng riêng, cụ thể; miêu tả cảnh vật làm cho sự việc thêm cụ thể, chi tiết chân thực, sinh động, gợi cảm.
+ Miêu tả nội tâm nhân vật: diễn tả tâm tư tình cảm, cảm xúc, những trạng thái tình cảm của nhân vật, khiến cho nhân vật được thể hiện đầy đủ, sâu sắc hơn.
Miêu tả nội tâm trực tiếp bằng cách diễn đạt những ý nghĩ, cảm xúc, tình cảm của nhân vật. Miêu tả nội tâm gián tiếp bằng cách miêu tả cảnh vật, cử chỉ, nét mặt, trang phục của nhân vật.
2/ Biểu cảm trong văn tự sự
Biểu cảm trực tiếp hoặc gián tiếp đều giúp cho nhân vật thể hiện được thế giới nội tâm của mình, thể hiện cảm xúc chân thực, có khi là cảm xúc của chính tác giả, người kể chuyện trong quá trình kể chuyện.
3/ Lập luận trong văn tự sự
Lập luận thể hiện thông qua đối thoại; đối thoại giữa các nhân vật, đối thoại với chính mình, trong đó người kể chuyện hoặc nhân vật nêu lên những nhận xét, suy luận, phán đoán, lí lẽ, dẫn chứng, …nhằm bày tỏ quan điểm, thuyết phục người nghe [đọc] về một vấn đề nào đó. Hình thức lập luận làm cho câu chuyện thêm phần triết lí sâu sắc.
Hướng dẫn cách làm một bài văn tự sự
Để làm được bài văn tự sự chúng ta thực hiện theo 4 bước sau:
Bước 1: Tìm hiểu đề và tìm ý
Bước 2: Lập dàn ý
Bước 3: Viết bài
Bước 4: Đọc và sửa chữa
Lưu ý trong văn tự sự chia làm 2 ngôi kể:
– Ngôi thứ nhất: Xưng tôi kể lại câu chuyện mình tham gia hoặc chứng kiến. Người kể trực tiếp kể ra những suy nghĩ của mình. Không bị gò bó bởi người khác, có thể bộc lộ tất cả những gì mình muốn nói.
– Ngôi thứ ba: Người kể chuyện giấu mặt chỉ gọi nhân vật bằng tên của chúng, không xuất hiện trong chuyện nhưng biết tất cả lời nói, hành động của nhân vật có thể kể linh hoạt, tự do tất cả những điều xảy ra trong tác phẩm.
– Kết hợp hai ngôi kể: Khi kết hợp giữa ngôi một và ngôi ba làm tác phẩm tự sự linh hoạt hơn, phong phú hơn, cảm xúc cũng được trình bày đặc biệt hơn.
Trên đây là các nội dung liên quan đến Tự sự là gì? Hy vọng các thông tin này hữu ích và giúp bạn giải đáp thắc mắc.