Không có hình thức giao hợp nào đảm bảo chắc chắn sẽ xảy ra quá trình mang thai, ngay cả khi các đối tác có khả năng sinh sản, khỏe mạnh và không sử dụng biện pháp tránh thai nào.
“Tình dục” bao gồm nhiều hình thức khác nhau. Trong bài viết, chúng tôi sử dụng thuật ngữ này để chỉ quan hệ tình dục có xuất tinh vào âm đạo.
Dưới đây là các yếu tố ảnh hưởng đến việc quan hệ bao lâu thì có thai, thời điểm thử thai, dấu hiệu mang thai sớm, các biện pháp giúp tăng khả năng thụ thai và khi nào thuốc tránh thai khẩn cấp có hiệu quả.
Khả năng mang thai
Rất ít nghiên cứu đã điều tra xem các hành vi tình dục cụ thể có ảnh hưởng đến cơ hội mang thai hay không. Trong khi đó, một nghiên cứu từ năm 2000 đã tiến hành đánh giá khả năng thụ thai của các cặp vợ chồng trẻ quan hệ tình dục không dùng biện pháp tránh thai trong suốt chu kỳ kinh nguyệt.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng các cặp vợ chồng có khoảng 1/20 cơ hội thụ thai khi họ không cố ý chọn thời gian giao hợp để có khả năng thụ thai tối ưu.
Theo Hiệp hội Y học Sinh sản Hoa Kỳ, một phụ nữ 30 tuổi khỏe mạnh có 20% khả năng mang thai mỗi tháng nếu quan hệ tình dục trong thời kỳ dễ thụ thai - ngay trước hoặc trong thời kỳ rụng trứng.
Các chuyên gia ước tính ở tuổi 40, khả năng thụ thai theo cách này giảm xuống còn 5%. Mặc dù khả năng sinh sản rất khác nhau ở mỗi phụ nữ nhưng tỉ lệ này sẽ giảm dần theo tuổi tác.
Quá trình thụ tinh diễn ra trong bao lâu?
Sự thụ tinh chỉ có thể xảy ra nếu trứng và tinh trùng gặp nhau. Thời gian phụ thuộc vào việc cơ thể phụ nữ đã rụng trứng chưa và thời gian tinh trùng gặp trứng.
Tinh trùng có thể sống trong đường sinh sản của nữ giới khoảng 5 ngày, vì vậy việc thụ thai sau khi quan hệ có thể diễn ra trước ngày rụng trứng 1 tuần.
Trứng tồn tại trong 12–24 giờ sau khi rụng trứng. Điều này có nghĩa là quá trình thụ tinh có thể xảy ra nếu quá trình giao hợp diễn ra từ vài ngày trước khi rụng trứng đến khoảng 1 ngày sau khi rụng trứng.
Sau khi tinh trùng thụ tinh với trứng, trứng bắt đầu phân chia nhanh chóng, di chuyển xuống ống dẫn trứng và vào tử cung.
Trong các chu kỳ tự nhiên [không liên quan đến kỹ thuật hỗ trợ sinh sản], khoảng một nửa số trứng đã thụ tinh không làm tổ. Trong những trường hợp này, thụ tinh không dẫn đến mang thai.
Trứng làm tổ ở tử cung trong bao lâu?
Cơ thể bắt đầu sản xuất nhiều hormone Human Chorionic Gonadotropin [HCG] sau khi trứng thụ tinh làm tổ trong niêm mạc tử cung xảy ra từ 6-12 ngày sau khi rụng trứng.
Quá trình làm tổ không thể diễn ra ngay sau khi thụ tinh vì trứng đã thụ tinh cần có thời gian để đến được tử cung.
Nghiên cứu cũ hơn từ năm 1999 cho thấy trứng thụ tinh làm tổ càng muộn thì khả năng sảy thai sớm càng cao. Nghiên cứu cho thấy rằng việc trứng làm tổ xảy ra vào ngày 8-10 sau khi rụng trứng đối với 84% người tham gia. Trong số những trứng làm tổ sau ngày thứ 11, 82% dẫn đến sẩy thai trước 6 tuần.
Khi nào nên thử thai
Các xét nghiệm mang thai kiểm tra nồng độ hormone HCG. Chúng ta không thể can thiệp cho đến khi xảy ra hai trường hợp:
Trứng đã làm tổ trong tử cung.
Khi này, nồng độ HCG đã tăng lên đủ cao để có thể phát hiện được. Điều này có nghĩa là hầu hết mọi người không thể có kết quả thử thai dương tính cho đến ít nhất 10 ngày sau khi rụng trứng. Đối với một số người, kết quả dương tính chỉ có thể đạt được vào ngày có kinh hoặc muộn hơn một chút.
Các xét nghiệm nhạy hơn có nhiều khả năng cho kết quả âm tính giả sớm hơn.
Dấu hiệu mang thai sớm
Một số phụ nữ không có thay đổi sớm trong thai kỳ, trong khi những người khác nhận thấy sự khác biệt ngay lập tức. Có thể gặp những thay đổi ban đầu như:
- Sưng, đau núm vú;
- Buồn nôn;
- Mệt mỏi;
- Nôn mửa;
- Đau đầu;
- Chảy máu âm đạo dạng vết;
- Thèm ăn, thay đổi sở thích ăn uống;
- Thay đổi tâm trạng hoặc cảm xúc;
- Đi tiểu thường xuyên hơn.
Tuy nhiên, cũng cần lưu ý không phải ai có các triệu chứng trên cũng đều mang thai. Cách kiểm tra thai chính xác nhất là dùng que thử thai.
Có thể cải thiện tỉ lệ đậu thai không?
Các lưu truyền trong dân gian về những cách cải thiện tỷ lệ mang thai có rất nhiều. Một số nói rằng áp dụng một số biện pháp tăng cường hoặc nằm xuống sau khi quan hệ tình dục làm tăng khả năng mang thai. Tuy nhiên, không có bằng chứng khoa học hỗ trợ những tuyên bố này hoặc những tuyên bố tương tự.
Một đánh giá có hệ thống và phân tích tổng hợp năm 2017 đã đánh giá liệu việc nằm xuống sau khi thụ tinh trong tử cung [IUI] có làm tăng khả năng mang thai hay không. IUI là một thủ thuật bao gồm đưa tinh trùng vào âm đạo. Các nhà nghiên cứu không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy việc nằm nghiêng giúp cải thiện cơ hội mang thai sau IUI.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ [CDC] khuyến khích tất cả phụ nữ đang muốn mang thai nên bổ sung ít nhất 400 microgam axit folic mỗi ngày. Việc này không phải để cải thiện khả năng mang thai - mục đích là để giảm nguy cơ bất thường ống thần kinh ở thai nhi nếu có thai.
Ngừa thai khẩn cấp
Thuốc tránh thai khẩn cấp hoặc thuốc tránh thai buổi sáng, sử dụng hormone để ngăn rụng trứng. Nếu sự rụng trứng xảy ra, thuốc tránh thai khẩn cấp làm giảm khả năng làm tổ thành công.
Thuốc tránh thai khẩn cấp không gây phá thai - không gây sẩy thai ở người đã mang thai.
Người uống thuốc tránh thai khẩn cấp càng sớm thì hiệu quả càng cao. Thuốc hoạt động tốt nhất khi sử dụng trong vòng 12 giờ sau khi quan hệ tình dục không dùng biện pháp tránh thai, thuốc có thể có tác dụng lên đến 72 giờ sau khi quan hệ tình dục.
Tìm hiểu thêm: Chuỗi bài viết về các phương pháp tránh thai
Tóm lược
Có một khoảng thời gian tương đối rộng để có thể thụ tinh, đồng thời một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến quá trình này.
Mọi người có thể xác định khoảng thời gian sinh sản bằng cách sử dụng các xét nghiệm sinh sản và các biện pháp theo dõi khác. Bác sĩ sản khoa có thể tư vấn thêm về các cách tránh thai hoặc các biện pháp giúp tăng cường khả năng sinh sản.
Thử tìm hiểu: Đau vùng kín sau khi quan hệ- 20 nguyên nhân có thể gặp
Có thể bạn quan tâm: đau dương vật sau khi quan hệ
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
Tham vấn y khoa: Bác sĩ Lê Duy Thảo – Trung tâm IVF Hồng Ngọc
Chắc hẳn có nhiều người tò mò về hành trình trứng và tinh trùng gặp nhau cũng như quá trình thụ thai diễn ra như thế nào và phải mất bao lâu để biết được kết quả đã thụ thai thành công. Bài viết dưới đây sẽ giải đáp hết những thắc mắc của mọi người.
Đối với phụ nữ vào mỗi chu kỳ kinh nguyệt thì buồng trứng sẽ rụng khoảng từ 1 đến 3 quả trứng. Trung bình mỗi quả trứng chỉ có thể tồn tại trong vòng 24 giờ sau khi rụng.
Sau khi rụng, trứng sẽ di chuyển qua ống dẫn trứng để đến tử cung và đợi để gặp tinh trùng và nếu thụ tinh thành công thì người phụ nữ có thể sẽ mang thai.
Mặt khác, nếu quá trình thụ tinh không xảy ra thì trứng sẽ bị các đại thực bào tiêu hóa.
Theo ước tính, một người phụ nữ có thể phóng thích khoảng 400 trứng tính từ khi kỳ kinh đầu tiên cho đến khi mãn kinh.
Khác với phụ nữ, khi mỗi kỳ kinh nguyệt chỉ rụng khoảng từ 1 quả trứng thì đàn ông lại luôn sản xuất tinh trùng thường xuyên. Các tinh trùng sẽ sống một vài tuần trong cơ thể đàn ông và thường phải mất 2-3 tháng cho chu kỳ tái tạo tinh trùng.
Mỗi khi xuất tinh, nam giới sẽ xuất ra khoảng 40-300 triệu tinh trùng và chỉ có duy nhất một tinh trùng có thể vượt qua “các chướng ngại vật” để tiến tới thụ tinh với trứng.
Sau khi xuất tinh thì tinh trùng sẽ qua âm đạo hướng về phía tử cung đi qua tử cung đến vòi trứng tìm gặp trứng. Tại đây, tinh trùng sẽ tiết ra chất làm mềm vỏ trứng để có thể chui vào được bên trong noãn. Và khi có một tinh trùng thành công chui vào noãn thì trứng sẽ ngay lập tức tiết ra chất làm cứng vỏ để không cho các tinh trùng khác có cơ hội xâm nhập.
Quá trình thụ tinh sẽ diễn ra trong thời gian nhanh nhất khi tinh trùng gặp luôn được trứng tại đoạn đầu của vòi. Thời gian ước tính ngắn nhất mất khoảng 45 phút và chậm nhất là 12 tiếng. Tuy nhiên, nếu tinh trùng không gặp được trứng thì sẽ phải đợi trong khoảng thời gian từ 2-3 ngày khi trứng rụng để có thể thụ tinh.
Một trong những yếu tố cũng ảnh hưởng đến thời gian tinh trùng gặp trứng chính là đặc điểm của tinh trùng. Theo đó, những tinh trùng mang nhiễm sắc thể Y thường khỏe hơn, di chuyển nhanh hơn nhưng thời gian sống lại tương đối ngắn. Ngược lại những tinh trùng mang nhiễm sắc thể X có tốc độ di chuyển chậm hơn nhưng lại tồn tại lâu hơn.
Bên cạnh đó có một số nguyên nhân có thể gây cản trở cho quá trình tinh trùng gặp trứng như:
Chất nhầy ở cổ tử cung: nếu vào những ngày rụng trứng thì chất nhầy sẽ lỏng hơn và giúp tinh trùng có thể dễ dàng chui qua. Nhưng đối với những ngày không phải rụng trứng thì chất nhầy sẽ đặc hơn và cản trở tinh trùng có thể tiến vào bên trong.
Ngoài ra, trong một số trường hợp, chất nhầy cổ tử cung của người phụ nữ cũng có thể hình thành kháng thể để kháng tinh trùng của người chồng.
Tìm hiểu thêm về kháng thể kháng tinh trùng trong miễn dịch sinh sản tại đây.
Độ ph trong âm đạo: trong môi trường âm đạo thì độ ph có tính axit nên tinh trùng khó có thể tồn tại được.
Hệ miễn dịch: tinh trùng có thể bị tiêu diệt ngay bởi các tế bào bạch cầu vì hệ miễn dịch của phụ nữ vốn vô cùng nhạy cảm.
Quá trình thụ thai được tính từ lúc trứng bắt đầu thụ tinh cho tới khi phôi thai làm tổ trong tử cung. Sau khi thụ tinh thành công, khoảng 3-4 ngày sau trứng sẽ bắt đầu di chuyển để đi vào tử cung tìm nơi làm tổ. Trong quá trình di chuyển, hợp tử sẽ bắt đầu phân bào và hình thành nên phôi nang.
Phôi nang sẽ đi về phía tử cung và quá trình này có thể mất đến 3 ngày. Khi phôi nang bám vào thành tử cung sẽ dần dần hình thành nên phôi thai và nhau thai. Quá trình làm tổ thường mất khoảng 7 đến 10 ngày. Nếu tính khoảng thời điểm từ sau khi quan hệ đến khi thai nhi làm tổ trong tử cung sẽ mất khoảng thời gian từ 14 đến 17 ngày.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp phôi nang lại bám vào một nơi khác ngoài thành tử cung và thường nằm trong ống dẫn trứng, đây chính là hiện tượng mang thai ngoài tử cung. Nếu không điều trị kịp thời sẽ gây ra những biến chứng vô cùng nguy hiểm cho ống dẫn trứng.
Ngoài ra cũng có những trường hợp kể cả khi thụ tinh thành công thì cũng không thể thụ thai vì trong quá trình phân bào, hợp tử gặp phải những bất thường về nhiễm sắc thể khiến cho phôi bị vỡ trước khi kịp làm tổ trong tử cung.
Mặt khác, giới tính của thai nhi được quyết định bởi nhiễm sắc thể của tinh trùng lọt vào bên trong trứng đầu tiên. Nếu trứng thụ tinh với tinh trùng mang nhiễm sắc thể X thì đứa bé sẽ mang giới tính nữ. Còn nếu trứng thụ tinh với tinh trùng mang nhiễm sắc thể Y thì giới tính sẽ là nam.
Ngoài những phương pháp kiểm tra thụ thai thành công như dùng que thử hay chính xác nhất là xét nghiệm nồng độ HCG trong máu thì có một số biểu hiện bên ngoài giúp nhận biết dấu hiệu mang thai như:
Căng tức ngực, nhũ hoa dần sậm màu: hiện tượng này xảy ra khi tinh trùng và trứng thụ tinh thành công dẫn đến lượng hormone thay đổi đột ngột, làm cho lượng máu tuần hoàn đến ngực nhiều hơn gây ra sự căng tức ở ngực.
Trễ kinh: đây được coi là dấu hiệu mang thai dễ nhận biết nhất và có độ chính xác cao. Khi trứng thụ tinh thành công thì kỳ kinh nguyệt sẽ không đến nữa trong suốt thai kỳ. Sau khi sinh xong kỳ kinh nguyệt sẽ quay trở lại.
Ra máu bất thường: nếu chưa đến kỳ kinh nguyệt tiếp theo mà phụ nữ lại xảy ra hiện tượng ra máu thì có thể đó là dấu hiệu thụ thai vì khi trứng thụ tinh bám vào lớp nội mạc tử cung để làm tổ thì một vài mảnh niêm mạc có thể bị bong ra gây ra hiện tượng này.
Bên cạnh các dấu hiệu như trên thì một vài triệu chứng mà phụ nữ cũng thường có như cảm thấy mệt mỏi, thân nhiệt cao hơn bình thường, thường xuyên bị chuột rút hoặc đi tiểu thường xuyên,…
Để giúp cho quá trình thụ thai diễn ra suôn sẻ hơn thì có một số cách có thể hỗ trợ các cặp vợ chồng tăng tỷ lệ thành công như:
Hai vợ chồng cần đảm bảo thể trạng sức khỏe tốt nhất, hạn chế sử dụng các loại chất kích thích như bia, rượu, thuốc lá,… Ngoài ra tinh thần, giảm thiểu áp lực stress cũng là yếu tố quan trọng giúp việc thụ thai dễ dàng hơn.
Ngoài ra, thời điểm vàng quan hệ giúp dễ có thai nhất là 5 ngày trước rụng trứng và trong ngày rụng trứng.
Tìm hiểu thêm về cách tính ngày rụng trứng tại đây.
Bên cạnh đó, sau khi quan hệ tình dục, người nữ không nên thụt rửa âm đạo mà thay vào đó hãy nằm ngửa tại chỗ và kê gối dưới mông trong khoảng 20 đến 30 phút để giúp tinh trùng di chuyển nhanh hơn.
Fanpage Trung Tâm IVF Hồng Ngọc: //www.facebook.com/ivfhongngoc2014
Xem thêm:
Quan hệ xong tinh trùng chảy ra ngoài có thai được không?
Số lượng tinh trùng trong một lần xuất tinh như thế nào là bình thường?
10 sự thật về quá trình thụ tinh mà bạn nên biết.