Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 1 ST&BS: Cao Văn Tú Email: HÓA HỌC 12 Các công thức giải nhanh bài toán hóa học Chương 1: Este – Lipit Chương 2: Cacbohidrat Chương 3: Amin – Amino axit – Protein Chương 4: Polime – Vật liệu polime Chương 5: Đại cương về kim lọai Chương 6: Kim lọai kiềm – Kim lọai kiềm thổ - Nhôm Chương7: Sắt và một số kim lọai quan trọng Chương 8: Phân biệt một số chất vô cơ Chương 9: Hóa học và vấn đề phát triển kinh tế, xã hội và môi trường CÔNG THỨC GIẢI NHANH BÀI TẬP HÓA HỌC A. PHẦN HÓA HỮU CƠ: 1. Công thức tính số đồng phân axit cacboxylic đơn chức no: VD : Tính số đồng phân của các axit no đơn chức sau: C4H8O2 , C5H10O2 , C6H12O2 Giải Số đồng phân axit C4H8O2 = 4322 C5H10O2 = 5324 C6H12O2 = 6328 2. Công thức tính số đồng phân este đơn chức no: VD : Tính số đồng phân của các este no đơn chức sau: C2H4O2 , C3H6O2 , C4H8O2 Giải Số đồng phân este C2H4O2 = 2221; C3H6O2 = 3222 C4H8O2 = 4224 3. Công thức tính số đồng phân amin đơn chức no: VD: Tính số đồng phân cùa các amin đơn chức sau: C2H7N , C3H9N , C4H11N Giải Số đồng phân amin: C2H7N = 2122 C3H9N = 3124 Số đồng phân axit CnH2nO2 = 32n [2 < n < 7] Số đồng phân este CnH2nO2 = 22n [1 < n < 5] [ n < 5] Số đồng phân amin CnH2n+3N= 12n Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 2 ST&BS: Cao Văn Tú Email: C4H11N = 4128 4. Công thức tính số C của ancol no hoặc ankan dựa vào phản ứng cháy: VD1: Đốt cháy một lượng ancol đơn chức A được 15,4 g CO2 và 9,45 g H2O. Tìm CTPT của A. Giải Ta có 220,35 0,525CO H Onn nên A là ancol no Số C của ancol A = 0,3520,525 0,35 Vậy: CTPT của A là C2H6O VD2: Đốt cháy hoàn toàn 1 lượng hiđrocacbon A rồi hấp thụ toàn bộ sản phẩm cháy vào bình đựng nước vôi trong dư thấy khối lượng bình tăng 39 gam và xuất hiện 60 gam kết tủa. Tìm CTPT của A Giải Ta có 2239 44.0,60,6 0,718CO H On mol n mol nên A là ankan. Số C của ankan = 0,660,7 0,6. Vậy A có CTPT là C6H14 VD3: Đốt cháy hoàn toàn ancol đa chức A thu được 22: 2:3CO H Onn . Tìm CTPT của ancol A. Giải Theo đề cứ 2 mol CO2 thì cũng được 3 mol H2O. Vậy số C của ancol = 2232 Ancol đa chức 2C chỉ có thể có tối đa 2 nhóm OH, do đó A có CTPT là C2H6O2 5. Công thức tính số đi, tri, tetra…,n peptit tối đa tạo bởi hỗn hợp gồm x amino axit khác nhau: VD1 Có tối đa bao nhiêu đipeptit, tripeptit thu được từ hỗn hợp gồm 2 amino axit là glyxin và alanin? Giải Số đipeptitmax = 22 = 4 Số tripeptitmax = 23 = 8 VD2: Có tối đa bao nhiêu đipeptit, tripeptit thu được từ hỗn hợp gồm 3amino axit là glyxin, alanin và valin? Giải Số đipeptitmax = 32 = 9 Số tripeptitmax = 33 = 27 6. Công thức tính số triglixerit tạo bởi glixerol với các axit cacboxylic béo: Số C của ancol no hoặc ankan = 222COH O COnnn Số n peptitmax = xn Số trieste = 2[ 1]2nn Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 3 ST&BS: Cao Văn Tú Email: VD: Đun nóng hỗn hợp gồm glixerol cùng 2 axit béo là axit panmitic và axit stearic [xúc tác H2SO4 đặc] sẽ tu được tối đa bao nhiêu triglixerit? Giải Số trieste = 2[ 1]2nn = 22 [2 1]62 7. Công thức tính khối lượng amino axit A [chứa n nhóm NH2 và m nhóm COOH] khi cho amino axit này vào dd chứa a mol HCl, sau đó cho dd sau phản ứng tác dụng vừa đủ với b mol NaOH: VD: Cho m gam glyxin vào dd chứa 0,3 mol HCl. Dung dịch sau phản ứng tác dụng vừa đủ với 0,5 mol NaOH. Tìm m. Giải 0,5 0,375. 151m 8. Công thức tính khối lượng amino axit A [chứa n nhóm NH2 và m nhóm COOH] khi cho amino axit này vào dd chứa a mol NaOH, sau đó cho dd sau phản ứng tác dụng vừa đủ với b mol HCl: VD: Cho m gam alanin nào dd chứa 0,375 mol NaOH. Dung dịch sau phản ứng tác dụng vừa đủ với 0,575 mol HCl . Tìm m. Giải 0,575 0,37589. 17,81m gam 9. Công thức tính số liên kết của hợp chất hữu cơ mạch hở A [ CxHy hoặc CxHyOz] dựa vào mối liên quan giữa số mol CO2 với số mol H2O khi đốt cháy A: * Lưu ý: Hợp chất CxHyOzNtClu có số max222x y u t VD: Đốt cháy hoàn toàn 1 lượng este đơn chức, mạch hở A thu được 222CO H O An n n . Mặt khác, thủy phân A [trong môi trường axit] được axit cacboxylic B và anđehit đơn chức no D. Vậy phát biểu đúng là: A. Axit cacboxylic B phải làm mất màu nước brom. B. Anđehit D tráng gương cho ra bạc theo tỉ lệ mol 1:4 C. Axit cacboxylic B có nhiệt độ sôi cao nhất dãy đồng đẳng AAbamMm AAbamMn A là CxHy hoặc CxHyOz mạch hở, cháy cho 22CO H O An n kn thì A có số liên kết [ 1]k Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 4 ST&BS: Cao Văn Tú Email: CH3CH=CH CH3CH2=CH CH2CH3CH2=CH[CH3]2CH2=CH2CH3CH=CH CH3D. Este A chứa ít nhất 4C trong phân tử. Giải Theo đề có [2+1] = 3 . Đặt A là RCOOR’ thì [R+1+R’] có 3 nên [R+R’] có 2. Mặt khác thủy phân A tạo anđehit đơn chức no chứng tỏ R’ phải có 1, vậy R cũng phải có 1 . Suy ra B phải là axit cacboxylic chưa no, tức B làm mất màu nước brom. 10. Xác định công thức phân tử của một anken dựa vào phân tử khối của hỗn hợp anken và H2 trước và sau khi dẫn qua bột Ni Đun nóng: Giả sử hỗn hợp anken và H2 ban đầu có phân tử khối là M1. Sau khi dẫn hỗn hợp này qua bột Ni đun nóng để phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được hỗn hợp không làm mất màu nước brom, có phân tử khối là M2 thì anken CnH2n cần tìm có CTPT cho bởi công thức: *Lưu ý: Công thức sử dụng khi H2 dư, tức là anken đã phản ứng hết, nên hỗn hợp sau phản ứng không làm mất màu nước brom. Thông thường để cho biết H2 còn dư sau phản ứng, người ta cho hỗn hợp sau phản ứng có phân tử lượng M2 < 28 * Tương tự: Ta cũng có công thức ankin dựa vào phản ứng hiđro hóa là: VD: [ TSĐH 2009/ Khối B] Hỗn hợp khí X gồm H2 và một anken có khả năng cộng HBr cho sản phẩm hữu cơ duy nhất. Tỉ khối của X so với H2 bằng 9,1. Đun nóng X có xúc tác Ni, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được hỗn hợp khí Y không làm mất màu nước brom; tỉ khối của Y so với H2 bằng 13. CTCT của anken là: A. B. C. D. Giải Vì X cộng HBr cho 1 sản phẩm duy nhất nên X phải có cấu tạo đối xứng. Theo đề thì M1 = 18,2 và M2 = 26 nên [26 2].18,2414[26 18,2]n Vậy: anken X là: 11. Tính hiệu suất của phản ứng hiđro hóa anken Nếu tiến hành phản ứng hiđro hóa anken CnH2n từ hỗn hợp X gồm anken CnH2n và H2 [ tỉ lệ mol 1:1] được hỗn hợp Y thì hiệu suất của phản ứng là: VD: [TSCĐ2009] Hỗn hợp khí X gồm có H2 và C2H4 có tỉ khối hơi so với He là 3,75. Dẫn X qua Ni đun nóng, thu được hỗn hợp khí Y só tỉ khối hơi so với He là 5. Hiệu suất của phản ứng hiđro hóa là: A. 50% B. 25% C. 20% D. 40% Giải Bằng phương pháp đường chéo tính được: 2 4 2: 1:1C H Hnn 21212[ 2].14[ ]MMnMM H% = 2 – 2 . xyMM 2121[ 2].14[ ]MMnMM Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 5 ST&BS: Cao Văn Tú Email: Vậy: 15% 2 2. 50%20H 12. Tính hiệu suất của phản ứng hiđro hóa anđehit đơn chức no: [tỉ lệ mol 1:1] VD: Hỗn hợp khí X gồm có H2 và HCHO có tỉ khối hơi so với He là 4. Dẫn X qua Ni đun nóng, thu được hỗn hợp khí Y só tỉ khối hơi so với He là 5. Hiệu suất của phản ứng hiđro hóa là: A. 50% B. 25% C. 20% D. 40% Giải Bằng phương pháp đường chéo tính được: 2: 1:1HCHO Hnn Vậy: 16% 2 2. 40%20H 13. Tính % ankan A tham gia phản ứng tách VD: Tiến hành phản ứng tách một lượng butan được hỗn hợp X gồm H2 và các hiđrocacbon. Biết 2/23,2XHd . Phần trăm butan đã tham gia phản ứng tách là bao nhiêu? Giải 58% 1 25%2.23,2A B. PHẦN HÓA VÔ CƠ: 1. Công thức tính lượng kết tủa xuất hiện khi hấp thụ hết một lượng CO2 vào dd Ca[OH]2 hoặc Ba[OH]2 : Sử dụng công thức trên với điều kiện: 2COnn, nghĩa là bazơ phản ứng hết. Nếu bazơ dư thì 2COnn VD1: Hấp thụ hết 11,2 lít CO2 [đktc] vào 350 ml dd Ba[OH]2 1M. Tính khối lượng kết tủa thu được. Giải Ta có: VD2: Hấp thụ hết 11,2 lít CO2 [đktc] vào 350 ml dd Ba[OH]2 1M. Tính khối lượng kết tủa thu được. H% = 2 – 2 . xyMM A% = 1ABMM 2COOHn n n 222[]0,50,35 0,70,7 0,5 0,20,2.197 39,4COOHCOBa OHOHn n nn moln mol n moln molm gam Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 6 ST&BS: Cao Văn Tú Email: Giải Ta thấy Ca[OH]2 đã dùng dư nên: 20,4 40COn n mol m gam 2. Công thức tính lượng kết tủa xuất hiện khi hấp thụ hết một lượng CO2 vào dd chứa hỗn hợp gồm NaOH và Ca[OH]2 hoặc Ba[OH]2 : Trước hết tính 223COCO OHn n nrồi so sánh với 2Can hoặc 2Ban để xem chất nào phản ứng hết. Điều kiện là: 223COCOnn VD: Hấp thụ hết 6,72 lít CO2 [đktc] vào 300 ml dd hỗn hợp gồm NaOH 0,1M và Ba[OH]2 0,6M. Tính khối lượng kết tủa thu được. Giải 22232[]0,3 ; 0,03 ; 0,180,39 0,3 0,090,180,090,09.197 17,73CO NaOH Ba OHCOBan mol n mol n moln moln moln molm gam 3. Công thức tính 2COV cần hấp thụ hết vào 1 dd Ca[OH]2 hoặc Ba[OH]2 để thu được 1 lượng kết tủa theo yêu cầu: Dạng này có 2 kết quả: 22COCOOHnnn n n VD: Hấp thụ hết V lít CO2 [đktc] vào 300 ml dd Ba[OH]2 1M thu được 19,7 gam kết tủa. Tìm V Giải 220,1 2,240,6 0,1 0,5 11,2COCOOHn n mol V litn n n mol V lit 4. Công thức ddNaOHV cần cho vào dd 3Al để xuất hiện 1 lượng kết tủa theo yêu cầu: Dạng này có 2 kết quả: 334OHOH Alnnn n n Hai kết quả trên tương ứng với 2 trường hợp NaOH thiếu và NaOH dư: trường hợp đầu kết tủa chưa đạt cực đại, trường hợp sau kết tủa đã đạt cực đại sau đó tan bớt một phần. VD: Cần cho bao nhiêu gam NaOH 1M vào dd chứa 0,5 mol AlCl3 để được 31,2 gam kết tủa. Giải 33 3.0,4 1,24 2 0,4 1,6 1,6OHOH Aln n V litn n n mol V lit 5. Công thức tính ddHClV cần cho vào dd NaAlO2 để xuất hiện 1 lượng kết tủa theo yêu cầu: Dạng này có 2 kết quả: 243HH AlOnnn n n Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 7 ST&BS: Cao Văn Tú Email: VD: Cần cho bao nhiêu lit dd HCl 1M vào dd chứa 0,7 mol NaAlO2 để thu được 39 gam kết tủa? Giải 20,5 0,54 3 0,3 1,3HH AlOn n mol V litn n n mol V lit 6. Công thức ddNaOHV cần cho vào dd 2Zn để xuất hiện 1 lượng kết tủa theo yêu cầu: Dạng này có 2 kết quả: 2242OHOH Znnnn n n VD: Tính thể tích dd NaOH 1M cần cho vào 200 ml dd ZnCl2 2M để được 29,7 gam kết tủa. Giải Ta có: 20,4 ; 0,3Znn mol n mol 22 2.0,3 0,6 0,6[ ]4 2 1 1[ ]OHOH Znn n mol V litn n n mol V lit 7. Công thức tính khối lượng muối sunfat thu được khi hòa tan hết hỗn hợp kim loại bằng H2SO4 loãng giải phóng H2: VD: Hòa tan hết 10 gam chất rắn X gồm Mg; Zn và Al bằng H2SO4 loãng thu được dd Y và 7,84 lit H2 [đktc]. Cô cạn Y được bao nhiêu gam hỗn hợp muối khan? Giải 7,8410 96. 43,6[ ]22,4sunfatm gam 8. Công thức tính khối lượng muối clorua thu được khi hòa tan hết hỗn hợp kim loại bằng HCl giải phóng H2: VD: Hòa tan hết 10 gam chất rắn X gồm Mg; Zn và Al bằng HCl thu được dd Y và 7,84 lit H2 [đktc]. Cô cạn Y được bao nhiêu gam hỗn hợp muối khan? Giải 7,8410 71 34,85[ ]22,4cloruam gam 9. Công thức tính khối lượng muối sunfat thu được khi hòa tan hết hỗn hợp oxit kim loại bằng H2SO4 loãng : 10. Công thức tính khối lượng muối clorua thu được khi hòa tan hết hỗn hợp oxit kim loại bằng HCl : 11. Công thức tính khối lượng muối nitrat thu được khi cho hỗn hợp các kim loại tác dụng với msunfat = mhh + 96. 2Hn Mclorua = mhh + 71. 2Hn msunfat = mhh + 80. 24H SOn msunfat = mhh + 27,5. HCln mmuối = mkim loại + 62.[3.nNO + 2NOn+82NOn+10. 2Nn Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 8 ST&BS: Cao Văn Tú Email: HNO3 [không có sự tạo thành NH4NO3]: * Lưu ý: không tạo muối nào thì số mol muối đó bằng không VD: Hòa tan 10 g chất rắn X gồm có Al , Zn , Mg bằng HNO3 vừa đủ thu được m gam muối và 5,6 lit NO [đktc] là sản phẩm khử duy nhất. Tìm m. Giải mmuối = 10 + 62.3. 5,622,4= 56,5 gam 12. Công thức tính số mol HNO3 cần dùng để hòa tan 1 hỗn hợp các kim loại: 13. Công thức tính khối lượng muối sunfat thu được khi cho hỗn hợp các kim loại tác dụng với H2SO4 đặc, nóng giải phóng khí SO2 14. Công thức tính số mol H2SO4 đặc, nóng cần dùng để hòa tan 1 hỗn hợp kim loại dựa theo sản phẩm khử SO2 duy nhất: 15. Công thức tính khối lượng muối thu được khi cho hỗn hợp sắt và các oxit sắt tác dụng với HNO3 dư giải phóng khí NO: 16. Công thức tính khối lượng muối thu được khi hòa tan hết hỗn hợp gồm Fe , FeO , Fe2O3 , Fe3O4 bằng HNO3 đặc, nóng dư giải phóng khí NO2: 17. Công thức tính khối lượng muối thu được khi hòa tan hết hỗn hợp gồm Fe , FeO , Fe2O3 , Fe3O4 bằng H2SO4 đặc, nóng dư giải phóng khí SO2 : 18. Công thức tính khối lượng sắt đã dùng ban đầu, biết oxi hóa lượng sắt này bằng oxi thu được hỗn hợp rắn X. Hòa tan hết rắn X trong HNO3 loãng dư thu được NO : 19. Công thức tính khối lượng sắt đã dùng ban đầu, biết oxi hóa lượng sắt này bằng oxi thu được hỗn hợp rắn X. Hòa tan hết rắn X trong HNO3 đặc, nóng dư thu được NO2 : nHNO3 = 4nNO + 22NOn+ 102NOn+12. 2Nn+10nNH4NO3 mmuối = 24280 [mhh + 8.nNO2] NH2SO4 = 2nSO2 mmuối = mkim loại + 96.nSO2 mmuối = 24280 [mhh + 24.nNO] mmuối = 400160 [mhh + 16.nSO2] mmuối = 5680 [mhh + 8.nNO2] mFe = 5680 [mhh + 24.nNO] Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 9 ST&BS: Cao Văn Tú Email: 20. Công thức tính NOV [hoặc 2NOV] thu được khi cho hỗn hợp sản phẩm sau phản ứng nhiệt nhôm [hoàn toàn hoặc không hoàn toàn] tác dụng với HNO3 : 213 [3 2 ].33 [3 2 ].xyxyNO Al Fe ONO Al Fe On n x y nn n x y n 21. Tính pH của dd axit yếu HA Tính pH của axit yếu phải biết Kaxit hoặc độ điện li của dd axit 1[log log ]2axit axitpH K C hay pH = -log[Caxit] 22. Tính pH của dd bazơ yếu BOH pH = 14 + 1[log log ]2bazo bazopH K C 23. Tính pH của dd hỗn hợp gồm axit yếu và muối NaA [log log ]aamCpH KC 24. Tính hiệu suất của phản ứng tổng hợp NH3 25. Xác định kim loại M [có hiđroxit lưỡng] tính dựa vào phản ứng của dd nM với dd kiềm 26. Xác định kim loại M [có hiđroxit lưỡng] tính dựa vào phản ứng của dd 42nMO với dd axit CHƯƠNG 1: ESTE - CHẤT BÉO A. LÝ THUYẾT 1. Khái niệm Công thức chung este no, đơn chức : CnH2nO2 hay CnH2n + 1COOCmH2m + 1. [axit trước , ancol sau] Tên của este : tên gốc HC của ancol + tên axit tương ứng “đuôi at” + Số đồng phân este của CnH2nO2 : 2n-2 ; và số đồng phân axit của CnH2nO2 là 2n – 2/2 Chất béo là là trieste của glixerol với axit béo 2. Tính chất hóa học Phản ứng thủy phân, xúc tác axit : RCOOR' + H2O RCOOH + R'OH H2SO4, t0 H% = 2 – 2.xyMM 44nMOH Mn n n 4424[ [ ] ]44nnH MO M OHn n n Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 10 ST&BS: Cao Văn Tú Email: Phản ứng xà phòng hóa : RCOOR' + NaOH RCOONa + R'OH [R-COO]3C3H5 + 3NaOH 3R-COONa + C3H5[OH]3 Phản ứng hidro hóa chất béo lỏng : [CH3[CH2]7CH=CH[CH2]7COO]3C3H5 + 3H2 [CH3[CH2]16COO]3C3H5 Mùi của một số este thông dụng 1. Amyl axetat: Mùi chuối 13. Amyl butyrat: Mùi mận, Mơ, Đào, Dứa 2. Allyl hexanoat: Mùi dứa 14. Bormyl axetat: Mùi thông 3. Benzylaxetat: Mùi hoa nhài 15. Benzyl butyrat: Mùi sơri 4. Etylfomiat: Mùi đào chín 16. Etyl butyrat: Mùi dứa. 5. Etyl lactat: Mùi kem, bơ 17. Etyl format: Mùi chanh, dâu tây 6. Etyl cinnamat: Mùi quế 18. Isobutyl format: Mùi quả mâm xôi 7. Iso-Amylaxetat: Mùi chuối 19. Isobutyl propionat: Mùi rượu rum 8. Geranyl axetat: Mùi hoa phong lữ 20. Metyl salisylat: Mùi cao dán 9. Metyl butyrat: Mùi Dứa, Dâu tây 21. Metyl 2-aminobenzoat: Mùi hoa cam 10. Octyl acetat: Mùi cam 22. n-Propyl acetat: Mùi lê 11. Metyl phenylacetat: Mùi mật 23. Metyl anthranilat: Mùi nho 12. Metyl trans-cinnamat: Mùi dâu tây 24. Linalyl acetat: Mùi hoa oải hương [lavande] 25. Metyl axetat : Mùi táo BÀI TÂP: + Số đồng phân este = 2n – 2 VD: 4 8 2C H O: có 4 đồng phân hay 3 6 2C H O: có 2 đồng phân + CTPT của este có dạng : RCOOR’ [R là H hoặc gốc HC ; R’ là gốc HC] + Nếu thủy phân este cho sản phẩm tráng gương [tạo ra anđehit] thì CTCT este có dạng : HCOOR’ hoặc RCOOCH = CHR + Nếu thủy phân este tạo sản phẩm là xeton thì CTCT của este có dạng: RCOOC[R]=CHR [ R là H hoặc gốc HC còn R’ là gốc HC] + Số nguyên tử C của este = tổng số nguyên tử C của axit và ancol tạo nên este. + neste = nNaOH = nancol = nmuối. + Nếu mmuối > meste thì gốc R’ của ancol < 23 R’ là CH3 [15] Bài toán đốt cháy: Số nguyên tử C [n] được tính như sau hoặc hoặc B. CÁC DẠNG BÀI TẬP: 1. Tìm CTPT dựa vào phản ứng cháy: Ví dụ 1: Đốt cháy hoàn toàn 7,4 gam hỗn hợp hai este đồng phân, thu được 6,72 lít CO2 [ ở đktc] và 5,4 gam H2O. CTPT của hai este là A. C3H6O2 B. C2H4O2 C. C4H6O2 D. C4H8O2 GiẢI: n = 32.n CO2/ [meste - 14 n CO2] = 0,3.32 / [7,4 – 14. 0,3] = 3. CTPT của hai este là C3H6O2. Chọn đáp án A. 2. Tìm CTCT thu gọn của các đồng phân este: Ví dụ 2: Số đồng phân este của C4H8O2 là: A. 4 B. 5. C. 6. D. 7. GIẢI: + Số đồng phân este = 2n – 2 = 24-2 = 22 = 4. Chọn đáp án A. t0 t0 Ni, t0 Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 11 ST&BS: Cao Văn Tú Email: Ví dụ 3: Một este có CTPT là C4H6O2, khi thủy phân trong môi trường axit thu được axetanđehit. CTCT thu gọn của este là: A. HCOOCH=CHCH3 B. CH2=CHCOOCH3. C. CH3COOCH=CH2. D. HCOOC[CH3]=CH2 GIẢI: CH2=CHOH không bền bị phân hủy thành CH3CHO[ axetanđehit]. Chọn đáp án C. 3. Tìm CTCT của este dựa vào phản ứng thủy phân trong môi trường kiềm: Ghi nhớ: Khi xà phòng hóa một este * cho một muối và một ancol đơn chức[anđehit hoặc xeton] thì este đơn chức: RCOOR’. *cho một muối và nhiều ancol thì este đa chức: R[COOR]a[ axit đa chức] *cho nhiều muối và một ancol thì este đa chức: [RCOO]aR [ ancol đa chức] *cho hai muối và nước thì este có dạng: RCOOC6H4R’. Ví dụ 4: Xà phòng hóa hoàn toàn 22,2 gam hỗn hợp hai este đơn chức, no, mạch hở là đồng phân của nhau cần dùng 300 ml NaOH 1M. Công thức cấu tạo của hai este là: A. CH3COOC2H5 và C2H5COOCH3. B. HCOOC2H5 và CH3COOCH3. C. CH3COOC2H3 và C2H3COOCH3. D. C2H5COOC2H5 và CH3COOC3H7. GIẢI: CTPT của este no, đơn chức mạch hở là CnH2nO2 [ n 2]. Ta có: n este = n NaOH = 1.0,3 = 0,3 [ mol] Meste = 22,2/0,3 = 74 14 n + 32 = 74 n = 3. Chọn đáp án B. Ví dụ 5: Xà phòng hóa một hợp chất có công thức phân tử C10H14O6 trong dung dịch NaOH [dư] thu được glixerol và hỗn hợp gồm ba muối [ không có đồng phân hình học]. Công thức của ba muối đó là: A. CH2=CH-COONa, HCOONa và CHC-COONa. B. CH3-COONa, HCOONa và CH3-CH=CH-COONa. C. HCOONa, CHC-COONa và CH3-CH2-COONa. D. CH2=CH-COONa, CH3-CH2-COONa và HCOONa. GIẢI: CTTQ của este là 533][ HCCOOR.Phản ứng: [RCOO]3C3H5 +3NaOH 3RCOONa + C3H5[OH]3. Ta có: tổng 3 gốc axit là C4H9. Chọn đáp án D. Ví dụ 6: Xà phòng hóa 2,76 gam một este X bằng dung dịch NaOH vừa đủ, thu được 4,44 gam hỗn hợp hai muối của natri. Nung nóng hai muối này trong oxi dư, sau khi phản ứng hoàn toàn, thu được 3,18 gam Na2CO3, 2,464 lít khí CO2 [ ở đktc] và 0,9 gam nước.Công thức đơn giản cũng là công thức phân tử của X. Vậy CTCT thu gọn của X là: A. HCOOC6H5. B. CH3COOC6H5 C. HCOOC6H4OH. D. C6H5COOCH3 GIẢI: Sơ đồ phản ứng: 2,76 gam X + NaOH 4,44 gam muối + H2O [1] 4,44 gam muối + O2 3,18 gam Na2CO3 + 2,464 lít CO2 + 0,9 gam H2O [2]. nNaOH = 2 n Na2CO3 = 0,06 [mol]; m NaOH =0,06.40 = 2,4 [g]. m H2O [1] =m X +mNaOH –mmuối = 0,72 [g] mC[X] = mC[ CO2] + mC[Na2CO3] = 1,68 [g]; mH[X] = mH[H2O] – mH[NaOH] = 0,12 [g];mO[X] = mX – mC – mH = 0,96 [g]. Từ đó: nC : nH : nO = 7 : 6 : 3. CTĐG và cũng là CTPT của X là C7H6O3. Chọn đáp án C. 4. Hỗn hợp este và axit cacboxylic tác dụng với dung dịch kiềm: Ví dụ 9: Cho hỗn hợp X gồm hai hợp chất hữu cơ no, đơn chức tác dụng vừa đủ với 100 ml dung dịch KOH 0,4M, thu được một muối và 336 ml hơi một ancol [ ở đktc]. Nếu đốt cháy hoàn toàn lượng hỗn hợp X trên, sau đó hấp thụ hết sản phẩm cháy vào bình đựng dung dịch Ca[OH]2 [dư] thì khối lượng bình tăng 6,82 gam. Công thức của hai hợp chất hữu cơ trong X là A. CH3COOH và CH3COOC2H5. B. C2H5COOH và C2H5COOCH3. C. HCOOH và HCOOC2H5. D. HCOOH và HCOOC3H7. GIẢI: Ta có: nKOH = 0,04 [mol] > nancol = 0,015 [mol] hỗn hợp X gồm một axit cacboxilic no, đơn chức và một este no đơn chức. naxit = 0,025 [mol]; neste = 0,015 [mol]. Gọi n là số nguyên tử C trung bịnh trong hỗn hợp X. Công thức chung nnHC2O2. Phản ứng: Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 12 ST&BS: Cao Văn Tú Email: nnHC2O2 + [ 3n-2]/2 O2 nCO2 + n H2O Mol: 0,04 0,04n 0,04n Ta có: 0,04n[ 44 + 18] = 6,82 ; n = 11/4.Gọi x; y lần lượt là số nguyên tử C trong phân tử axit và este thì: [0,025x + 0,015 y]/0,04 = 11/4 hay 5 x + 3y =22.Từ đó: [x;y]=[2;4]. Chọn đáp án A. Ví dụ 10: Hỗn hợp M gồm axit cacboxylic X, ancol Y [đều đơn chức, số mol X gấp hai lần số mol Y] và este Z được tạo ra từ X và Y. Cho một lượng M tác dụng vừa đủ với dung dịch chứa 0,2 mol NaOH, tạo ra 16,4 gam muối và 8,05 gam ancol. Công thức của X và Y là A. HCOOH và CH3OH. B. CH3COOH và CH3OH. C. HCOOH và C3H7OH. D. CH3COOH và C2H5OH. GIẢI: Gọi nX = 2a [mol]; nY = a [mol]; nZ = b [mol].Theo gt có: nMuối = 2a+b = 0,2 mol Mmuối = 82 Gốc axit là R = 15 X là CH3COOH. Mặt khác: 0,1 =½[2a+b] 0,25 1,2 2 Câu 91. Chất béo hay còn gọi là: A. Triaxylglixerol B. Tripanmitoylglixerol C. Triglixerol D. Trioleoylglixerol Câu 92. Chất béo hay còn gọi là: A. Photpholipit B. Steroit C. Triglixerit D. Sáp Câu 93. Loại chất hữu cơ có nguồn gốc thiên nhiên là trieste của glixerol và axit béo được gọi là: A. Steroit B. Photpholipit C. Sáp D. Chất béo Câu 94. Một số este được dùng trong hương liệu, mỹ phẩm, bột giặt là nhờ các este: A. Có thể bay hơi nhanh sau khi sử dụng B. Là chất dễ bay hơi C. Đều có nguồn gốc từ thiên nhiên D. Có mùi thơm an toàn với người Câu 95. Chất giặt rửa tổng hợp có ưu điểm: Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 18 ST&BS: Cao Văn Tú Email: A. Có khả năng hòa tan tốt trong nước B. Có thể dùng để giặt rửa trong nước cứng C. Dễ kiếm D. Rẻ tiền hơn xà phòng Câu 96. Vì sao các este có nhiệt độ sôi thấp hơn axit hay ancol [cùng số nguyên tử cacbon]? A. Vì các este không có liên kết hiđro giữa các phân tử B. Vì các este dễ bay hơi hơn C. Vì axit và ancol không có liên kết hiđro giữa các phân tử D. Vì các este có liên kết hiđro giữa các phân tử Câu 97. Chất nào sau đây có tên gọi là benzyl axetat? A. C6H5COOC2H5 B. CH3COOC6H5 C. C6H5COOCH3 D. C2H5COOC6H5 Câu 98. Đặc điểm nào sau đây không phải là của phản ứng giữa ancol và axit cacboxylic? A. Cần đun nóng B. Cần xúc tác H2SO4 đặc C. Nhiệt độ thường D. Thuận nghịch Câu 99. Este nào sau đây tham gia phản ứng tráng gương? A. CH3COOC2H3 B. CH3COOC2H5 C. HCOOCH3 D. C2H5COOCH3 Câu 100. Chất nào sau đây có sản phẩm thủy phân có thể tham gia phản ứng tráng gương? A. CH3COOCH3 B. C2H5COOC2H5 C. CH3COOC2H3 D. CH3COOC2H5 Câu 101. Đặc điểm không phải của este trong môi trường axit? A. Thuận nghịch B. Cần xúc tác H2SO4 đặc C. Cần đun nóng D. Không thuận nghịch Câu 102. Đặc điểm không phải của este trong môi trường kiềm? A. Không thuận nghịch B. Cần xúc tác NaOH C. Cần đun nóng D. Thuận nghịch Câu 103. Xác định nhận xét không đúng về tính chất của este trong các nhận xét dưới đây? A. Este có nhiệt độ sôi thấp hơn so với axit và ancol có cùng số nguyên tử cacbon B. Este tan tốt trong nước vì nó tạo đượclk hiđro với nước C. Este có khả năng hòa tan được nhiều chất hữu cơ khác D. Các este thường là chất lỏng nhẹ hơn nước, có mùi thơm Câu 104. Đun nóng một este no, đơn chức với dung dịch axit loãng thì trong dung dịch sau phản ứng có những sản phẩm nào? A. Este, axit và ancol B. Este và nước C. Este, nước, axit và ancol D. Este, ancol và nước Câu 105. Chất vinyl axetat có thể điều chế bằng phản ứng hóa học nào sau đây? A. Axit axetic tác dụng với vinyl clorua B. Thủy phân poli vinyl axetat C. Axit axetic tác dụng với axetilen D. Axit axetic tác dụng với ancol tương ứng Câu 106. Công thức tổng quát của este đơn chức là? A. RCOOR' B. Rm[COO]mnR'n C. R[COO]nR' D. R[COOR']n Câu 107. Phát biểu nào sau đây không đúng? A. Chất béo là trieste của glixerol với axit béo B. Chất béo không tan trong nước C. Chất béo nhẹ hơn nước, tan nhiều trong dung môi hữu cơ D. Dầu ăn và mỡ bôi trơn có cùng thành phần nguyên tố Câu 108. Este là sản phẩm của phản ứng giữa axit và ancol A. Sản phẩm của phản ứng giữa axit và ancol là este B. Muối kali hoặc natri của axit hữu cơ là thành phần chính của xà phòng C. Từ dầu mỏ có thể sản xuất được chất giặt rữa tổng hợp Câu 109. Câu nào sau đây không đúng? A. Axit tan trong nước vì nó điện li không hoàn toàn B. Axit sôi ở nhiệt độ cao vì có liên kết hiđro C. Este sôi ở nhiệt độ thấp hơn axit tạo ra nó vì este dễ bay hơi D. Este không tan trong nước vì nhẹ hơn nước Câu 110. Vinyl fomiat được điều chế bằng phản ứng nào sau đây? A. Axit fomic phản ứng với axetilen B. Axit fomic phản ứng với etilen C. Axit fomic phản ứng với ancol metylic D. Axit axetic phản ứng với axetilen Câu 111. Phân biệt etyl fomiat và metyl axetat bằng phản ứng nào sau đây? A. Phản ứng este hóa B. Thủy phân trong môi trường kiềm C. Thủy phân trong môi trường axit D. Phản ứng tráng gương Câu 112. Phát biểu nào sau đây không đúng? Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 19 ST&BS: Cao Văn Tú Email: A. Đặc điểm của phản ứng este hóa là phản ứng thuận nghịch B. Trong phản ứng este hóa axit H2SO4 đặc có tác dụng xúc tác và hút nước C. Muốn cân bằng chuyển dịch sang phía tạo thành este cần cho dư cả 2 chất ban đầu D. Muốn cân bằng chuyển dịch sang phía tạo thành este cần cho dư cả 1 trong 2 chất ban đầu Câu 113. Số đồng phân este có công thức phân tử C5H10O2 là: A. 5 B. 6 C. 8 D. 7 Câu 114. Hợp chất hữu cơ X đơn chức, mạch hở có công thức phân tử C2H4O2. Biết X có phản ứng với NaOH nhưng không phản ứng với Na. Vậy công thức cấu tạo của X là: A. CH3COOCH3 B. HCOOCH3 C. CH3COOH D. CH3CHO Câu 115. Poli[vinyl axetat] là plime được điều chế bằng phản ứng trùng hợp của: A. C2H5COOCH=CH2 B. CH2=CHCOOC2H5 C. CH2=CHCOOCH3 D. CH3COOCH=CH2 Câu 116. Este đơn chức là sản phẩm của: A. Ancol đa chức và axit đa chức B. Ancol đơn chức và axit đa chức C. Ancol đa chức và axit đơn chức D. Ancol đơn chức và axit đơn chức Câu 117. Phản ứng thủy phân este trong môi trường kiềm khi đun nóng được gọi là: A. Cracking B. Hiđrat hóa C. Xà phòng hóa D. Sự lên men Câu 118. Khi thủy phân etyl propionat trong môi trường axit thu được những chất gì? A. Axit propionic và ancol metylic B. Axit propionic và ancol etylic C. Axit axetic và ancol metylic D. Axit axetic và ancol etylic Câu 119. Phản ứng xà phòng hóa chất béo là phản ứng của chất béo với: A. HCl B. H2O C. NaOH D. Ca[OH]2 Câu 120. Phản ứng hóa học nào sau đây có thể chuyển chất béo lỏng thành chất béo rắn? A. Phản ứng trùng hợp B. Phản ứng oxi hóa hữu hạn C. Phản ứng cộng H2 D. Phản ứng cộng Br2 Câu 121. Khi thủy phân chất nào sau đây sẽ thu được glyxerin? A. Etyl axetat B. Muối C. Este đơn chức D. Chất béo Câu 122. Để biến đổi một số dầu thành mỡ rắn hoặc bơ nhân tạo, người ta thực hiện quá trình nào? A. Cô cạn ở nhiệt độ cao B. Xà phòng hóa C. Hiđro hóa [có xúc tác Ni] D. Làm lạnh Câu 123. Xà phòng được điều chế bằng cách nào sau đây? A. Đehiđro hóa tự nhiên B. Phản ứng axit và kim loại C. Phân hủy mỡ D. Thủy phân mỡ trong kiềm Câu 124. Phát biểu nào sau đây không đúng: A. Phản ứng giữa axit hữu cơ và ancol là phản ứng thuận nghịch B. Khi thủy phân este no mạch hở trong môi trường kiềm cho muối và ancol C. Khi thủy phân este no mạch hở trong môi trường axit vô cơ cho axit hữu cơ và ancol D. Phản ứng este hóa xảy ra hoàn toàn Câu 125. Cho phản ứng: ot2RCOOH R'OH RCOOR' H O. Để phản ứng với hiệu suất cao thì: A. Thêm H2SO4 đặc vào B. Tăng lượng RCOOH hoặc R'OH C. Chưng cất tách RCOOR' khỏi hỗn hợp D. Cả A, B, C đều đúng Câu 126. Một este có công thức C4H6O2. Khi thủy phân trong môi trường axit thu được axetanđehit. Công thức cấu tạo thu gọn của este đó là: A. 32CH COO CH CH B. 32HCOOC[CH ] CH C. 23CH CH COOCH D. 3HCOOCH CH CH Câu 127. Poli[vinylaxetat] là polime được điều chế bằng phản ứng trùng hợp monome nào sau đây? A. 2 2 5CH CH COOC H B. 2 5 2C H COO CH CH C. 32CH COO CH CH D. 23CH CH COOCH Câu 128. Xà phòng là: A. Muối của axit hữu cơ B. Muối natri hoặc kali của axit axetic C. Muối natri, kali của axit béo D. Muối canxi của axit béo Câu 129. Trong cơ thể lipit bị oxi hóa thành: A. H2O và CO2 B. NH3, CO2, H2O C. NH3 và H2O D. NH3 và CO2 Câu 130. Phát biểu nào sau đây là sai khi đề cập đến lipit? Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 20 ST&BS: Cao Văn Tú Email: A. Lipit thực vật ở nhiệt độ thường ở trạng thái lỏng tạo ra từ glixerin và axit béo chưa no B. Lipit nặng hơn nước, không tan trong dung môi hữu cơ như xăng, benzen C. Lipit thực vật ở nhiệt độ thường ở trạng thái rắn tạo ra từ glixerin và axit béo no D. Lipit nhẹ hơn nước, tan trong dung môi hữu cơ như xăng, benzen Câu 131. Trong các công thức sau đây, công thức nào là của lipit? A. 3 5 17 35 3C H [OOC C H ] B. 3 5 17 35 3C H [COOC H ] C. 3 5 3C H [COOCH ] D. 3 5 3C H [OOC CH ] Câu 132. Xà phòng được điều chế bằng cách: A. Cho axit hữu cơ phản ứng với kim loại B. Thủy phân dầu thực vật trong môi trường axit C. Xà phòng hóa mỡ động vật bởi dung dịch NaOH D. Hiđro hóa dầu thực vật Câu 133. Đốt cháy hoàn toàn một lượng este no đơn chức thì thể tích khí CO2 sinh ra luôn bằng thể tích oxi cần cho phản ứng [đo cùng điều kiện]. Tên gọi của este đem đốt là: A. Metyl axetat B. Propyl fomiat C. Metyl fomiat D. Etyl axetat II. BÀI TẬP: Câu 134. Đốt cháy hoàn toàn 1,6g một este E đơn chức thu được 3,52g CO2 và 1,152g nước. công thức phân tử của este là: A. C3H4O2 B. C2H4O2 C. C5H8O2 D. C4H8O2 Câu 135. Đốt cháy hoàn toàn 0,09g một este A đơn chức thu được 0,132g CO2 và 0,054g nước. Công thức phân tử của este là: A. C4H6O2 B. C2H4O2 C. C3H4O2 D. C3H6O2 Câu 136. Thủy phân 1 este đơn chức thu được 9,52g muối natri fomiat và 8,4g ancol. Công thức phân tử este: A. Etyl fomiat B. Butyl fomiat C. Metyl fomiat D. Iso propyl fomiat Câu 137. Đun 12g axit axetic và 13,8g etanol [H2SO4 đặc làm xúc tác] đến khi phản ứng đạt trạng thái cân bằng thu được 11g este. Hiệu suất phản ứng este hóa là: A. 62,5% B. 75% C. 55% D. 50% Câu 138. Khi đốt cháy hoàn toàn 4,4g chất hữu cơ X đơn chức thu được sản phẩm cháy chỉ gồm 4,48 lít khí CO2 [đktc] và 3,6g H2O. Nếu cho 4,4g X tác dụng với dung dịch NaOH vừa đủ đến khi phản ứng hoàn toàn thu được 4,8g muối của axit hữu cơ y và chất hữu cơ Z. Tên của X là: A. Etyl propionat B. Etyl axetat C. Isopropyl axetat D. Metyl propionat Câu 139. Xà phòng hóa 8,8g etyl axetat bằng 200ml dung dịch NaOH 0,2M. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, cô cạn dung dịch thu được chất rắn khan có khối lượng là: A. 10,4g B. 8,2g C. 8,56g D. 3,28g Câu 140. Hỗn hợp X gồm HCOOH và CH3COOH [tỉ lệ mol 1:1]. Lấy 5,3g hỗn hợp X tác dụng với 3,75g C2H5OH [H2SO4 đặc làm xúc tác] thu được m [g] hỗn hợp este [hiệu suất phản ứng 80%]. Giá trị của m là: A. 10,12 B. 8,1 C. 6,48 D. 16,2 Câu 141. X là este no đơn chức, tỉ khối hơi so với metan là 5,5. Nếu đem đun 2,2g este X với dung dịch NaOH dư thu được 2,05g muối. Công thức cấu tạo của X là: A. 3 2 5CH COOC H B. 2 5 3C H COOCH C. 32HCOO CH[CH ] D. 37HCOOC H Câu 142. Đốt cháy 20g một loại chất béo với dung dịch chứa 0,25 mol NaOH. Sau khi phản ứng kết thúc cần dùng dung dịch chứa 0,18 mol HCl để trung hòa lượng dư NaOH. Khối lượng NaOH đã tham gia phản ứng xà phòng hóa 1 tấn chất béo trên là: A. 240 kg B. 140 g C. 240 g D. 140 kg Câu 145. Đun nóng 6g CH3COOH và 6g ancol etylic có axit H2SO4 làm xúc tác. Khối lượng este tạo thành với hiệu suất đạt 80% là: A. 10g B. 7,04g C. 12g D. 8g Câu 147. Xà phòng hóa 22,2g hỗn hợp 2 este là HCOOC2H5 và CH3COOCH3 đã dùng hết 200ml dung dịch NaOH. Nồng độ mol của dung dịch NaOH là: A. 1M B. 2M C. 0,5M D. 1,5M Câu 148. Khi thực hiện phản ứng este hóa 6g CH3COOH và 9,2g C2H5OH với hiệu suất đạt 70% thu được bao nhiêu gam este? A. 6,16g B. 17,6g C. 8,8g D. 12,32g Câu 150. Đốt cháy 7,4g este X thu được 6,72 lit CO2 [đktc] và 5,4g nước. Vậy công thức phân tử của X là: A. C3H2O2 B. C3H4O2 C. C3H6O2 D. C2H4O2 Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 21 ST&BS: Cao Văn Tú Email: Câu 153. Một este X được tạo bởi một axit no đơn chức và ancol no đơn chức có tỉ khối hơi so với CO2 bằng 2. Công thức phân tử của X là: A. C2H4O2 B. C3H6O2 C. C4H8O2 D. C4H6O2 Câu 156. Đốt cháy một lượng este no, đơn chức E, dùng đúng 0,3 mol oxi, thu được 0,3 mol CO2. Công thức phân tử của E là: A. C5H10O2 B. C4H6O2 C. C3H6O2 D. C2H4O2 Câu 157. Đốt cháy 6g este X thu được 4,48 lít CO2 [đktc] và 3,6g nước. Công thức phân tử của X là: A. C5H10O2 B. C3H6O2 C. C2H4O2 D. C4H6O2 Câu 158. Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol este X rồi dẫn sản phẩm cháy vào dung dịch Ca[OH]2 dư thu được 20g kết tủa. công thức phân tử của X là: A. HCOOC2H5 B. CH3COOCH3 C. HCOOCH3 D. CH3COOC2H5 Câu 159. Một este có 22CO H Onn. Thủy phân hoàn toàn 6g este này cần dùng dung dịch chứa 0,1 mol NaOH. Công thức phân tử của este đó là: A. C3H6O2 B. C2H4O2 C. C5H10O2 D. C4H6O2 Câu 160. Đốt cháy một este no, đơn chức thu được 1,8g nước. Thể tích khí CO2 thu được là: A. 2,24 lít B. 1,12 lít C. 4,48 lít D. 3,36 lít Câu 161. Thực hiện phản ứng xà phòng hóa 0,5 mol chất béo [C17H35COO]3C3H5 cần dùng vừa đủ V ml dung dịch NaOH 0,75M, thu được m gam glixerol. V và m có giá trị là: A. 2,5 lít, 56g B. 2 lít, 46g C. 3 lít, 60g D. 1,5 lít, 36g Câu 162. Cho x mol chất béo [C17H35COO]3C3H5 tác dụng hết với NaOH thu được 46g glixerol. x có giá trị là: A. 0,5 mol B. 0,3 mol C. 0,6 mol D. 0,4 mol Câu 163. Đun nóng 4,03 kg chất béo tristearoylglixerol [tristearin] với dung dịch NaOH dư. Khối lượng glixerol thu được là: A. 0,42kg B. 0,45kg C. 0,44kg D. 0,43kg Câu 165. Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol este X thu được 0,3 mol CO2 và 0,3 mol nước. Nếu cho 0,1 mol X tác dụng hết với với NaOH thì thu được 8,2g muối. công thức cấu tạo của X là: A. CH3COOCH3 B. HCOOCH3 C. HCOOC2H5 D. CH3COOC2H5 Câu 166. Cho 4.4g este no, đơn chức, mạch hở tác dụng hết với dung dịch KOH, thu được muối và 2,3g ancol etylic. Công thức cấu tạo của este là: A. CH3COOC2H5 B. HCOOCH3 C. C2H5COOCH3 D. C2H5COOC2H5 Câu 168. Este đơn chức X có phần trăm khối lượng các nguyên tố C, H, O lần lượt là 48,65%, 8,11% và 43,24%. Công thức phân tử của X là: A. C2H4O2 B. C3H6O2 C. C5H10O2 D. C4H6O2 Câu 169. Este đơn chức X có phần trăm khối lượng các nguyên tố C, H, O lần lượt là 48,65%, 8,11% và 43,24%. Công thức cấu tạo của X là: A. C2H5COOC2H5 B. CH3COOC2H5 C. CH3COOCH3 D. HCOOCH3 Câu 170. Đốt cháy hoàn toàn 2,2g este X thu được 2,24lit khí CO2 [đktc] và 1,8g H2O. công thức phân tử của X là: A. C4H6O2 B. C4H8O2 C. C2H4O2 D. C3H6O2 Câu 171. Thủy phân 8,8g este X có công thức phân tử C4H8O2 bằng dung dịch NaOH vừa đủ thu được 4,6g ancol Y và: A. 8,2g muối B. 4,2g muối C. 4,1g muối D. 3,4g muối Câu 172. Cho 2,22g este no, đơn chức tác dụng với 0,03 mol dung dịch NaOH. Công thức cấu tạo của 2 este là: A. C2H5COOCH3 và CH3COOCH3 B. HCOOC3H7 và CH3COOC2H5 C. HCOOC2H5 và CH3COOCH3 D. HCOOC2H5 và C2H5COOCH3 Câu 173. Khi thủy phân 5,475g este của axit no 2 chức với ancol no đơn chức cần 1,2g KOH và thu được 6,225g muối. công thức phân tử của este là: A. C2H2[COOC2H5]2 B. [COOC3H7]2 C. [COOCH3]2 D. [COOC2H5]2 Câu 174. Đun nóng 7,4g este X đơn chức trong dung dịch NaOH vừa đủ đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được 3,2g ancol Y và một lượng muối Z. công thức cấu tạo của X là: A. CH3COOCH3 B. HCOOC3H7 C. C2H5COOCH3 D. HCOOC2H5 Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 22 ST&BS: Cao Văn Tú Email: Câu 175. Khi thủy phân a gam một este X thu được 0,92 gam glixerol, 3,02g natri linoleat C17H31COONa và m gam natri oleat C17H33COONa. Giá trị của a và m là: A. 2,88g và 6,08g B. 8,82g và 6,08g C. 88,2g và 6,08g D. 8,82g và 60,8g Câu 176. Thủy phân hoàn toàn 8,8g este đơn chức, mạch hở X với 100ml dung dịch KOH 1M vừa đủ thu được 4,6g một ancol Y. Tên gọi của X là; A. Etyl axetat B. Etyl fomiat C. Propyl axetat D. Etyl propionat Câu 177. Đốt cháy hoàn toàn 3,7g một este no, đơn chức X thu được 3,36 lít khí CO2 [đktc] và 2,7g nước. Công thức phân tử của X là: A. C4H6O2 B. C5H8O2 C. C3H6O2 D. C2H4O2 Câu 178. Cho 10,4g hỗn hợp X gồm axit axetic và etyl axetat tác dụng vừa đủ với 200g dung dịch NaOH 2%. Phần trăm khối lượng của etyl axetat và axit axetic lần lượt là: A. 88% và 12% B. 42,3% và 57,7% C. 25% và 78% D. 38% và 56,8% Câu 179. Đốt cháy hoàn toàn 1,1g este đơn chức X người ta thu được 1,12 lit CO2 [đktc] và 0,9g nước. Xác định công thức cấu tạo của X. A. CH3COOCH3 B. HCOOCH3 C. HCOOC2H5 D. C2H5COOCH3 Câu 180. Đốt cháy 3g một este Y ta thu được 2,24 lít CO2 [đktc] và 1,8g nước. Xác định công thức cấu tạo của Y? A. CH3COOCH3 B. CH3COOC2H5 C. CH2=CH-COOCH3 D. HCOOCH3 Câu 181. Để điều chế 150g metyl metacrylat, giả sử phản ứng este hóa đạt 60%. Khối lượng axit metacrylic và ancol etylic cần dùng lần lượt là: A. 551,2g và 80g B. 2,15g và 80g C. 215g và 80g D. 12,5g và 80g Câu 182. Cho 150g metyl metacrylat đem thực hiện phản ứng trùng hợp. Giả sử hiệu suất đạt 90%. Khối lượng polimetyl metacrylat sinh ra là: A. 31,5g B. 315g C. 13,5g D. 135g Câu 183. Este A tạo bởi 1 axit no đơn chức và một ancol no đơn chức. Đun nóng 11g chất A với dung dịch KOH thu được 14g muối. công thức cấu tạo của A là: A. CH3COOCH3 B. CH3COOC2H5 C. HCOOCH3 D. C2H5COOCH3 Câu 184. Xà phòng hóa 22,2g hỗn hợp HCOOCH3 và CH3COOCH3 bằng dung dịch NaOH vừa đủ, thu được 2 muối. Khối lượng mỗi muối thu được là: A. 13,6g và 8,2g B. 0,8g và 16g C. 5,4g và 16,4g D. 10,2g và 11,6g Câu 185. Xà phòng hóa 14,8g hỗn hợp HCOOC2H5 và CH3COOCH3 cần dùng 100ml dung dịch NaOH 2M. Phần trăm khối lượng mỗi muối là: A. 25,7% và 74,3% B. Không xác định được C. 50% và 50% D. 41,1% và 58,9% Câu 186. Khối lượng NaOH cần dùng để xà phòng hóa 44g etyl axetat là: A. 30g B. 20g C. 40g D. 10g Câu 187. Cho 6g hỗn hợp HCOOCH3 và CH3COOH phản ứng với dung dịch NaOH. Khối lượng NaOH cần dùng là; A. 2g B. 4g C. 10g D. 6g Câu 188. Tính khối lượng este metylmetacrylat thu được khi cho 125g axit metacrylic tác dụng với 100g ancol metylic. Giả thuyết hiệu suất phản ứng đạt 60% A. 175g B. 150g C. 200g D. 87,2g Câu 189. Cho 13,2g este X no, đơn chức tác dụng hết với 150ml dung dịch NaOH 1M thu được 13,2g muối. công thức cấu tạo của X là: A. HCOOC2H5 B. HCOOCH3 C. CH3COOCH3 D. CH3COOC2H5 Câu 190. Khi đun nóng 2,225kg chất béo glixerin tristearat chứa 20% tạp chất với dung dịch NaOH, hiệu suất phản ứng là 100%. Khối lượng glixerin thu được là: A. 0,216kg B. 0,235kg C. 0,184kg D. 0,385kg Câu 191. Hiđro hóa olein [glyxerin trioleat] nhờ xúc tác Ni ta thu được stearin [glyxerin tristearat]. Khối lượng olein cần dùng để sản xuất 5 tấn stearin là: A. 4966,292g B. 4966292g C. 496,6292g D. 49,66292g Câu 192. Thể tích hiđro [đktc] cần để hiđro hóa hoàn toàn 1 tấn olein [glyxetin trioleat] nhờ xúc tác Ni là bao nhiêu lít? A. 76018 lít B. 1601,8 lít C. 760,18 lít D. 7,6018 lít Câu 193. Cho 178kg chất béo trung tính phản ứng vừa đủ với 120kg dung dịch NaOH 20%. Giả sử phản Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 23 ST&BS: Cao Văn Tú Email: ứng xảy ra hoàn toàn. Khối lượng xà phòng thu được là: A. 183,6 kg B. 61,2 kg C. 112,4 kg D. 115,9 kg Câu 194. Xà phòng hóa 8,8g etyl axetat bằng 200ml dung dịch NaOH 1M. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, cô cạn dung dịch thu được chất rắn khan có khối lượng là: A. 12,2g B. 8,2g C. 8,56g D. 3,28g C. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM TỰ GIẢI 1 [Sử dụng cho kiểm tra 90 phút]: Câu 1: Số đồng phân este ứng với công thức phân tử C3H6O2 là A. 5. B. 4. C. 2. D. 3. Câu 2: Số đồng phân este ứng với công thức phân tử C4H8O2 là A. 2. B. 3. C. 4. D. 5. Câu 3: Số đồng phân đơn chức ứng với công thức phân tử C3H6O2 là A. 2. B. 3. C. 4. D. 5. Câu 4: Số đồng phân đơn chức ứng với công thức phân tử C4H8O2 là A. 6. B. 3. C. 4. D. 5. Câu 5: Cho tất cả các đồng phân đơn chức, mạch hở, có cùng công thức phân tử C2H4O2 lần lượt tác dụng với: Na, NaOH, NaHCO3. Số phản ứng xảy ra là A. 2. B. 5. C. 4. D. 3. Câu 6: Chất X có công thức phân tử C3H6O2, là este của axit axetiC. Công thức cấu tạo thu gọn của X là A. C2H5COOH. B. HO-C2H4-CHO. C. CH3COOCH3. D. HCOOC2H5. Câu 7: Hợp chất X có công thức cấu tạo: CH3CH2COOCH3. Tên gọi của X là: A. etyl axetat. B. metyl propionat. C. metyl axetat. D. propyl axetat. Câu 8: Thủy phân este E có công thức phân tử C4H8O2 [có mặt H2SO4 loãng] thu được 2 sản phẩm hữu cơ X và Y. Từ X có thể điều chế trực tiếp ra Y bằng một phản ứng duy nhất. Tên gọi của E là: A. metyl propionat. B. propyl fomat. C. ancol etylic. D. etyl axetat. Câu 9: Este etyl axetat có công thức là A. CH3CH2OH. B. CH3COOH. C. CH3COOC2H5. D. CH3CHO. Câu 10: Đun nóng este HCOOCH3 với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, sản phẩm thu được là A. CH3COONa và C2H5OH. B. HCOONa và CH3OH. C. HCOONa và C2H5OH. D. CH3COONa và CH3OH. Câu 11: Este etyl fomiat có công thức là A. CH3COOCH3. B. HCOOC2H5. C. HCOOCH=CH2. D. HCOOCH3. Câu 12: Đun nóng este CH3COOC2H5 với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, sản phẩm thu được là A. CH3COONa và CH3OH. B. CH3COONa và C2H5OH. C. HCOONa và C2H5OH. D. C2H5COONa và CH3OH. Câu 13: Thủy phân este X trong môi trường kiềm, thu được natri axetat và ancol etyliC. Công thức của X là A. C2H3COOC2H5. B. CH3COOCH3. C. C2H5COOCH3. D. CH3COOC2H5. Câu 14: Este metyl acrilat có công thức là A. CH3COOCH3. B. CH3COOCH=CH2. C. CH2=CHCOOCH3. D. HCOOCH3. Câu 15: Este vinyl axetat có công thức là A. CH3COOCH3. B. CH3COOCH=CH2. C. CH2=CHCOOCH3. D. HCOOCH3. Câu 16: Đun nóng este CH3COOCH=CH2 với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, sản phẩm thu được là A. CH2=CHCOONa và CH3OH. B. CH3COONa và CH3CHO. C. CH3COONa và CH2=CHOH. D. C2H5COONa và CH3OH. Câu 17: Đun nóng este CH2=CHCOOCH3 với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, sản phẩm thu được là A. CH2=CHCOONa và CH3OH. B. CH3COONa và CH3CHO. C. CH3COONa và CH2=CHOH. D. C2H5COONa và CH3OH. Câu 18: Khi đốt cháy hoàn toàn một este no, đơn chức thì số mol CO2 sinh ra bằng số mol O2 đã phản ứng. Tên gọi của este là A. n-propyl axetat. B. metyl axetat. C. etyl axetat. D. metyl fomiat. Câu 19: Hai chất hữu cơ X1 và X2 đều có khối lượng phân tử bằng 60 đvc. X1 có khả năng phản ứng với: Na, NaOH, Na2CO3. X2 phản ứng với NaOH [đun nóng] nhưng không phản ứng Na. Công thức cấu tạo của Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 24 ST&BS: Cao Văn Tú Email: X1, X2 lần lượt là: A. CH3-COOH, CH3-COO-CH3. B. [CH3]2CH-OH, H-COO-CH3. C. H-COO-CH3, CH3-COOH. D. CH3-COOH, H-COO-CH3. Câu 20: Cho sơ đồ chuyển hóa sau [mỗi mũi tên là một phương trình phản ứng]: Tinh bột → X → Y → Z → metyl axetat. Các chất Y, Z trong sơ đồ trên lần lượt là: A. C2H5OH, CH3COOH. B. CH3COOH, CH3OH. C. CH3COOH, C2H5OH. D. C2H4, CH3COOH. Câu 21: Một este có công thức phân tử là C4H6O2, khi thuỷ phân trong môi trường axit thu được axetanđehit. Công thức cấu tạo thu gọn của este đó là A. HCOO-C[CH3]=CH2. B. HCOO-CH=CH-CH3. C. CH3COO-CH=CH2. D. CH2=CH-COO-CH3. Câu 22: Cho glixerol phản ứng với hỗn hợp axit béo gồm C17H35COOH và C15H31COOH, số loại trieste được tạo ra tối đa là A. 6. B. 3. C. 5. D. 4. Câu 23: Cho các chất: etyl axetat, anilin, ancol etylic, axit acrylic, phenol, phenylamoni clorua, ancol benzylic, p-crezol. Trong các chất này, số chất tác dụng được với dung dịch NaOH là A. 4. B. 6. C. 5. D. 3. Câu 24: Khi thuỷ phân chất béo trong môi trường kiềm thì thu được muối của axit béo và A. phenol. B. glixerol. C. ancol đơn chứC. D. este đơn chức. Câu 25: Khi xà phòng hóa tristearin ta thu được sản phẩm là A. C15H31COONa và etanol. B. C17H35COOH và glixerol. C. C15H31COOH và glixerol. D. C17H35COONa và glixerol. Câu 26: Khi xà phòng hóa tripanmitin ta thu được sản phẩm là A. C15H31COONa và etanol. B. C17H35COOH và glixerol. C. C15H31COONa và glixerol. D. C17H35COONa và glixerol. Câu 27: Khi xà phòng hóa triolein ta thu được sản phẩm là A. C15H31COONa và etanol. B. C17H35COOH và glixerol. C. C15H31COONa và glixerol. D. C17H33COONa và glixerol. Câu 28: Khi thuỷ phân trong môi trường axit tristearin ta thu được sản phẩm là A. C15H31COONa và etanol. B. C17H35COOH và glixerol. C. C15H31COOH và glixerol. D. C17H35COONa và glixerol. Câu 29: Đun 12 gam axit axetic với 13,8 gam etanol [có H2SO4 đặc làm xúc tác] đến khi phản ứng đạt tới trạng thái cân bằng, thu được 11 gam este. Hiệu suất của phản ứng este hóa là A. 50% B. 62,5% C. 55% D. 75% Câu 30: Cho 6 gam một este của axit cacboxylic no đơn chức và ancol no đơn chức phản ứng vừa hết với 100 ml dung dịch NaOH 1M. Tên gọi của este đó là A. etyl axetat. B. propyl fomiat. C. metyl axetat. D. metyl fomiat. Câu 31: Để trung hòa lượng axit tự do có trong 14 gam một mẫu chất béo cần 15ml dung dịch KOH 0,1M. Chỉ số axit của mẫu chất béo trên là [Cho H = 1; O = 16; K = 39] A. 4,8 B. 6,0 C. 5,5 D. 7,2 Câu 32: Xà phòng hoá hoàn toàn 22,2 gam hỗn hợp gồm hai este HCOOC2H5 và CH3COOCH3 bằng dung dịch NaOH 1M [đun nóng]. Thể tích dung dịch NaOH tối thiểu cần dùng là A. 400 ml. B. 300 ml. C. 150 ml. D. 200 ml. Câu 33: Xà phòng hoá hoàn toàn 17,24 gam chất béo cần vừa đủ 0,06 mol NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được khối lượng xà phòng là A. 16,68 gam. B. 18,38 gam. C. 18,24 gam. D. 17,80 gam. Câu 34: Xà phòng hóa 8,8 gam etyl axetat bằng 200 ml dung dịch NaOH 0,2M. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, cô cạn dung dịch thu được chất rắn khan có khối lượng là A. 3,28 gam. B. 8,56 gam. C. 8,2 gam. D. 10,4 gam. Câu 35: Cho dãy các chất: HCHO, CH3COOH, CH3COOC2H5, HCOOH, C2H5OH, HCOOCH3. Số chất trong dãy tham gia phản ứng tráng gương là A. 3. B. 6. C. 4. D. 5. Câu 36: Chất X có công thức phân tử C2H4O2, cho chất X tác dụng với dung dịch NaOH tạo ra muối và Tổng hợp toàn bộ các công thức, lý thuyết và bài tập lớp 12. Blog: www.caotu28.blogspot.com Page 25 ST&BS: Cao Văn Tú Email: nướC. Chất X thuộc loại A. ancol no đa chức. B. axit không no đơn chức. C. este no đơn chức. D. axit no đơn chức. Câu 37: Đốt cháy hoàn toàn 7,8 gam este X thu được 11,44 gam CO2 và 4,68 gam H2O. Công thức phân tử của este là A. C4H8O4 B. C4H8O2 C. C2H4O2 D. C3H6O2 Câu 38: Thuỷ phân hoàn toàn 11,44 gam este no, đơn chức, mạch hở X với 100ml dung dịch NaOH 1,3M [vừa đủ] thu được 5,98 gam một ancol Y. Tên gọi của X là A. Etyl fomat B. Etyl axetat C. Etyl propionat D. Propyl axetat Câu 39: Thuỷ phân este X có CTPT C4H8O2 trong dung dịch NaOH thu được hỗn hợp hai chất hữu cơ Y và Z trong đó Y có tỉ khối hơi so với H2 là 16. X có công thức là A. HCOOC3H7 B. CH3COOC2H5 C. HCOOC3H5 D. C2H5COOCH3 Câu 40: Propyl fomat được điều chế từ A. axit fomic và ancol metylic. B. axit fomic và ancol propylic. C. axit axetic và ancol propylic. D. axit propionic và ancol metylic. Câu 41: Cho glixerol phản ứng với hỗn hợp axit béo gồm axit panmitic và axit stearic , số loại tri este được tạo tối đa là A. 5. B. 3. C. 6. D. 4 Câu 42: Có thể gọi tên este [C17H33COO]3C3H5 là A. triolein B. tristearin C. tripanmitin D. stearic Câu 43: Đun nóng chất béo cần vừa đủ 40 kg dung dịch NaOH 15%, giả sử phản ứng xảy ra hoàn toàn. Khối lượng [kg] glixerol thu được là A. 13,8 B. 4,6 C. 6,975 D. 9,2 Câu 44: Xà phòng hoá hoàn toàn 37,0 gam hỗn hợp 2 este là HCOOC2H5 và CH3COOCH3 bằng dung dịch NaOH, đun nóng. Khối lượng NaOH cần dùng là A. 8,0g B. 20,0g C. 16,0g D. 12,0g Câu 45: Hợp chất Y có công thức phân tử C4H8O2. Khi cho Y tác dụng với dung dịch NaOH sinh ra chất Z có công thức C3H5O2Na. Công thức cấu tạo của Y là A. C2H5COOC2H5. B. CH3COOC2H5. C. C2H5COOCH3. D. HCOOC3H7. Câu 46: Xà phòng hoá hoàn toàn 17,6 gam hỗn hợp 2 este là etyl axetat và metyl propionat bằng lượng vừa đủ v [ml] dung dịch NaOH 0,5M. Giá trị v đã dùng là A. 200 ml. B. 500 ml. C. 400 ml. D. 600 ml. Câu 47: Trong phân tử este [X] no, đơn chức, mạch hở có thành phần oxi chiếm 36,36 % khối lượng. Số đồng phân cấu tạo của X là A. 4. B. 2. C. 3. D. 5. Câu 48: Thủy phân 7,4 gam este X có công thức phân tử C3H6O2 bằng dung dịch NaOH vừa đủ thu được 4,6 gam một ancol Y và A. 8,2 g muối. B. 6,8 g muối. C. 3,4 g muối. D. 4,2 g muối. Câu 49: Đun sôi hỗn hợp X gồm 12 gam axit axetic và 11,5 gam ancol với H2SO4 đặc làm xúc tác đến khi phản ứng kết thúc thu được m gam este. Biết hiệu suất phản ứng este hóa bằng 65%. Giá trị của m là A. 11,44 gam. B. 17,6 gam. C. 22 gam. D. 10,50 gam Câu 50: Đốt cháy hoàn toàn một lượng este no đơn chức thì thể tích khí CO2 sinh ra luôn bằng thể tích O2 cần cho phản ứng ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất. Tên gọi của este đem đốt là A. metyl axetat. B. propyl fomat. C. etyl axetat. D. metyl fomat. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM TỰ GIẢI 2 [Sử dụng cho kiểm tra 45 phút] : Câu 1: Xà phòng hoá hoàn toàn 9,7 gam hỗn hợp hai este đơn chức X, Y cần 100 ml dung dịch NaOH 1,50 M. Sau phản ứng, cô cạn dung dịch thu được hỗn hợp hai rượu đồng đẳng kế tiếp và một muối duy nhất. Công thức cấu tạo thu gọn của 2 este là: A. CH3COO-CH3 và CH3COO-CH2CH3 B. C2H5COO-CH3 và C2H5COO-CH2CH3 C. C3H7COO-CH3 và C4H9COO-CH2CH3 D. H-COO-CH3 và H-COO-CH2CH3