CÁC KHÁI NIỆM THƯỜNG DÙNG TRONG THỐNG KÊ
Trong phần này, chúng tôi xin giới thiệu với bạn đọc một số khái niệm thường được sử dụng trong thống kê, nắm rõ các khái niệm này để bạn đọc có thể hiểu được những vấn đề sâu hơn trong những bài học sau này.
1. Tổng thể thống kê [Populations]
Khái niệm tổng thể: Tổng thể thống kê là tập hợp các đơn vị cá biệt về sự vật, hiện tượng trên cơ sở một đặc điểm chung nào đó cần được quan sát, phân tích mặt lượng của chúng.
Khái niệm đơn vị tổng thể: Các đơn vị, phần tử tạo nên hiện tượng được gọi là các đơn vị tổng thể.
Như vậy, muốn xác định được một tổng thể thống kê, ta cần phải xác định được tất cả các đơn vị tổng thể của nó. Thực chất của việc xác định tổng thể thống kê là việc xác định các đơn vị tổng thể.
Phân loại tổng thể: Tổng thể bộc lộ và tổng thể tiềm ẩn
Trong nhiều trường hợp, các đơn vị của tổng thể được biểu hiện một cách rõ ràng, dễ xác định. Ta gọi nó là tổng thể bộc lộ. Ngược lại, một tổng thể mà các đơn vị của nó không được nhận biết một cách trực tiếp, ranh giới của tổng thể không rõ ràng được gọi là tổng thể tiềm ẩn.
Đối với tổng thể tiềm ẩn, việc tìm được đầy đủ, chính xác gặp nhiều khó khăn. Việc nhầm lẫn, bỏ sót các đơn vị trong tổng thể dễ xảy ra. Ví dụ như tổng thể là những người mê nhạc cổ điển, tổng thể là những người mê tín dị đoan,...
2. Mẫu [Simples]
Mẫu là một bộ phận của tổng thể, đảm bảo được tính đại diện và được chọn ra để quan sát và dùng để suy diễn cho toàn bộ tổng thể. Như vậy, tất cả các phần tử của mẫu phải thuộc tổng thể, nhưng ngược lại các phần tử của tổng thể thì chưa chắc thuộc mẫu. Điều này tưởng chừng là đơn giản, tuy nhiên trong một số trường hợp việc xác định mẫu cũng có thể dẫn đến nhầm lẫn, đặc biệt là trong trường hợp tổng thể chúng ta nghiên cứu là tổng thể tiềm ẩn.
Ngoài ra, chọn mẫu như thế nào để làm cơ sở suy diễn cho tổng thể, tức là mẫu phải mang tính chất đại diện cho tổng thể. Điều này thực sự không dễ dàng, ta chỉ có thể cố gắng hạn chế tối đa sự sai biệt này mà thôi chứ không thể khắc phục được hoàn toàn.
3. Quan sát [Observations]
Là mỗi đơn vị của mẫu, trong một số tài liệu còn được gọi là quan trắc.
4. Tiêu thức thống kê
Các đơn vị tổng thể thường có nhiều đặc điểm khác nhau, tuy nhiên trong thống kê người ta chỉ chọn một số đặc điểm để nghiên cứu, các đặc điểm này người ta gọi là tiêu thức thống kê. Như vậy, tiêu thức thống kê là khái niệm chỉ các đặc điểm của đơn vị tổng thể. Mỗi tiêu thức thống kê đều có các giá trị biểu hiện của nó, dựa vào sự biểu hiện của nó người ta chia ra làm hai loại:
a] Tiêu thức thuộc tính: là tiêu thức phản ánh loại hoặc tính chất của đơn vị. Ví dụ như ngành kinh doanh, nghề nghiệp,...
b] Tiêu thức số lượng: là đặc trưng của đơn vị tổng thể được thể hiện bằng con số. Ví dụ như năng suất của một loại cây trồng,...
Tiêu thức số lượng lại được chia ra làm hai loại:
- Loại rời rạc: là loại các giá trị có thể của nó là hữu hạn hay vô hạn và có thể đếm được.
- Loại liên tục: là loại mà giá trị của nó có thể nhận bất kỳ một trị số nào đó trong một khoản nào đó.
5. Tham số tổng thể:
Là giá trị quan sát được của tổng thể và dùng để mô tả đặc trưng của hiện tượng nghiên cứu. Trong xác suất thống kê toán chúng ta đã biết các tham số tổng thể như: trung bình tổng thể [µ], tỷ lệ tổng thể [p], phương sai tổng thể [σ]. Ngoài ra, trong quá trình nghiên cứu sâu môn thống kê chúng ta còn có thêm nhiều tham số tổng thể nữa như: tương quan tổng thể [ρ], hồi quy tuyến tính tổng thể,...
6. Tham số mẫu
Tham số mẫu là giá trị tính toán được của một mẫu và dùng để suy rộng cho tham số tổng thể. Đó là cách giải thích mang tính chất thông thường, còn đối với xác suất thống kê thì tham số mẫu là ước lượng điểm của tham số tổng thể, trong trường hợp chúng ta chưa biết tham số tổng thể chúng ta có thể sử dụng tham số mẫu để ước lượng tham số tổng thể. Chúng ta có thể liệt kê vài tham số mẫu như sau: trung bình mẫu [], tỷ lệ mẫu [], phương sai mẫu [S2], hệ số tương quan mẫu [r],.v.v...
Tổng thể thống kê được biết đến là một bước quan trọng trong nghành thống kê học. Vậy thực chất của tổng thể thống kê là gì ? Những loại tổng thể thống kê nào được chú trọng sử dụng ? Cùng tìm hiểu và khám phá những thông tin quan trọng về tổng thể thống kê và xem xét một vài ví dụ về chủ đề này nhé .
1. Khái quát chung về tổng thể thống kê là gì
Tổng thể thống kê là tổng hợp các số lớn của tất cả các kết quả quan sát, đơn vị, phần tử cấu thành của một hiện tượng nào đó thu thập được qua quá trình quan sát, phân tích, tổng hợp.
Hiểu một cách đơn giản thì tổng thể thống kê thực hiện thu thập về mặt lượng của các đơn vị trong một tổng thể hiện tượng, từ quá trình quan sát và tổng hợp. Sau khi những đơn vị phần tử được tập hợp lại thành đơn vị tổng thể thì tiến hành quá trình phân tích và rút ra mẫu tổng thể. Từ việc điều tra và phân tích mẫu tổng thể đó thì có thể suy rộng ra tính chất về mặt lượng của tổng thể hiện tượng đó.
Tổng thể thống kê thường được sử dụng trong quy trình nghiên cứu và phân tích hiện tượng kỳ lạ kinh tế tài chính, xã hội và được ứng dụng liên tục trong đời sống.
Tin tuyển dụng: Việc làm thống kê
2. Những loại tổng thể thống kê nào được sử dụng phổ cập
Dựa vào những địa thế căn cứ, những mục tiêu và những khoanh vùng phạm vi điều tra và nghiên cứu khác nhau thì cách phân loại tổng thể thống kê cũng khác nhau.
2.1. Phân loại tổng thể thống kê dựa trên những đơn vị chức năng thành phần
Khi địa thế căn cứ vào đặc thù, năng lực thể hiện những đơn vị chức năng thành phần thì tổng thể thống kê được chia làm hai loại là : Tổng thể tiềm ẩn và Tổng thể thể hiện.
Về tổng thể thống kê bộc lộ có nghĩa là tổng thể bao gồm các đơn vị phần tử có biểu hiện rõ ràng, dễ quan sát và xác định. Các đơn vị tổng thể có thể dễ dàng thu thập và nhận biết, thông thường những tổng bộc lộ sẽ là các chỉ số, số liệu xác định trong quá trình thống kê, phân tích.
Ví dụ: Tình hình doanh thu kinh doanh tại một thời điểm xác định của một doanh nghiệp, một trụ sở hay một chi nhánh. Số dân cư sinh sống tại một địa phương ở một thời điểm nhất định. Hỗ trợ của chính phủ trong một khoảng thời gian đối với đối tượng hộ nghèo.
Và rất rất nhiều hiện tượng kỳ lạ kinh tế tài chính, xã hội khác được biết đến là tổng thể thể hiện hay đơn cử hơn là tổng thể thống kê thể hiện. Bạn hoàn toàn có thể thuận tiện lấy được ví dụ qua những hiện tượng kỳ lạ xung quanh mình, chỉ cần những đơn vị chức năng thành phần đó hoàn toàn có thể xác lập số liệu và có ranh giới rõ ràng thì nó hoàn toàn có thể xem là tổng thể thể hiện.
Tổng thể tiềm ẩn là tập hợp các đơn vị phần tử không có biểu hiện rõ ràng, khó quan sát và xác định. Những phần từ này không có ranh giới rõ ràng, có tính chất định tính nhiều hơn là định lượng.
Ví dụ về tổng thể thống kê tiềm ẩn : Tập hợp những người mua thương mến một loại loại sản phẩm nào đó, tổng hợp những cá thể có ý thức tập thể trong một khu vực dân cư. Hay tập hợp những sinh viên hát hay trong một lớp, … v.v. Những tổng thể thống kê tiềm ẩn thường ít được sử dụng hơn vì nó khó xác lập một cách đúng mực và sát với thực tiễn, hơn thế nữa việc thực thi hoạt động giải trí thống kê tổng thể cũng khá khó khăn vất vả và ít mang lại hiệu suất cao.
2.2. Phân loại tổng thể thống kê theo mục tiêu điều tra và nghiên cứu
Tổng thể đồng chất được hiểu là tổng thể tập hợp các đơn vị phần tử giống nhau liên quan đến mục đích nghiên cứu, tính chất của các đơn vị có thể giống nhau ở một hoặc một số đặc điểm.
Xem thêm: Torrent là gì? Cách sử dụng Torrent như thế nào?
Ví dụ về tổng thể đồng chất như : Tập hợp thống kê về sản lượng vải thiều tại Bắc Giang nửa đầu năm 2021, hay tổng hợp sản lượng lúa tại Đồng Bằng Sông Cửu Long năm 2021.
Tổng thể không đồng chất được phân loại dựa vào mục đích thống kê và tính chất của các phần tử thống kê không giống nhau và có thể phân biệt các tính chất rõ ràng.
Ví dụ thống kê về sản lượng những loại hoa quả tại Bắc Giang thì hoa quả có rất nhiều loại với sản lượng khác nhau, do vậy đây hoàn toàn có thể được xem là tổng thể thống kê không đồng chất. Lưu ý rằng khi phân loại tổng thể thống kê theo mục tiêu nghiên cứu và điều tra thì với mỗi mục tiêu khác nhau thì một loại tổng thể thống kê hoàn toàn có thể biến hóa theo hướng đồng chất hoặc không đồng chất. Ví dụ như : Với mục tiêu thống kê thu nhập trung bình của giáo viên tại một khu vực nào đó thì tổng thể thống kê thu nhập trung bình của giáo viên tại địa phương được xem là tổng thể đồng chất.
2.3. Dựa vào khoanh vùng phạm vi nghiên cứu và điều tra để phân loại tổng thể thống kê
Khi địa thế căn cứ vào khoanh vùng phạm vi điều tra và nghiên cứu thì tổng thể thống kê được xác lập thành tổng thể chung và tổng thể bộ phận. Phương thức tổng thể chung được xem là tổng thể thống kê gồm có tổng thể những đơn vị chức năng thành phần của hiện tượng kỳ lạ nghiên cứu và điều tra. Còng tổng thể bộ phận chỉ là một phần hoặc một mảnh của tổng thể chung. Ví dụ khi điều tra và nghiên cứu doanh thu bán hàng của mạng lưới hệ thống chuỗi shop kinh doanh thương mại A trong 3 tháng thì tổng thể chung là lệch giá thu được từ hoạt động giải trí của chuỗi shop trong thời hạn 3 tháng. Còn tổng thể bộ phận hoàn toàn có thể là lệch giá của 1 shop trong 3 tháng hoặc lệch giá của chuỗi shop trong 1 tháng.
3. Ý nghĩa của hoạt động giải trí tổng thể thống kê mang lại
Mục đích chính của việc xác lập những tổng thể thống kê là xem xét và định hình khoanh vùng phạm vi điều tra và nghiên cứu để cung ứng mục tiêu thống kê. Khi triển khai chớp lấy được tổng thể thống kê thì hoạt động giải trí điều tra và nghiên cứu thống kê hoàn toàn có thể diễn ra thuận tiện. Từ đó hoàn toàn có thể triển khai quan sát, nghiên cứu và phân tích, nhìn nhận những tổng thể cũng như những đơn vị chức năng phần từ để tìm ra thực chất, quy luật của hiện tượng kỳ lạ, vấn đề. Nhằm giúp đưa ra những khuynh hướng và những quyết định hành động quản trị, yêu cầu những giải pháp hiệu suất cao hơn. Xác định tổng thể thống kế hoàn toàn có thể là hoạt động giải trí được triển khai vào đầu mỗi tiến trình thống kê khi thực thi nghiên cứu và phân tích, nhìn nhận một hiện tượng kỳ lạ nào đó. Không những thế vào cuối mỗi tiến trình thống kê cũng cần phải xác lập lại một lần nữa tổng thể thống kê để bảo vệ tính đúng cho tác dụng của hoạt động giải trí thống kê.
Qua bài viết bạn đã có thể hình dung được về tổng thể thống kê là gì, nắm rõ các loại tổng thể thống kê và tìm hiểu về những ví dụ để phân biệt các loại hình tổng thể thống kê đó. Mong rằng qua bài viết bạn có thể tích lũy thêm một số kiến thức hữu ích cho mình về hoạt động liên quan đến tổng thể thống kê.