Tại sao Trung Quốc trở thành đối tượng xâm lược của thực dân phương Tây

Chủ nghĩa đế quốc Trung Hoa [giản thể: 中华帝国主义, phồn thể: 中華帝國主義,[1] bính âm: Zhōnghuá dìguó zhǔyì] là thuật ngữ chính trị dùng để mô tả và chỉ trích chính sách, hoạt động bành trướng và bá quyền của nền chính trị Trung Quốc trong lịch sử. Chủ nghĩa đế quốc của Trung Quốc thể hiện trên nhiều khía cạnh khác nhau, phức tạp và diễn ra xuyên suốt lịch sử.[a] Chủ nghĩa đế quốc đó mang đặc điểm rất riêng biệt, không thể hiểu được chủ nghĩa đế quốc Trung Hoa[b][c] theo cách định nghĩa về chủ nghĩa đế quốc thông thường[4] của các nước tư bản phương Tây hay trường phái Mác xít. Chủ nghĩa đế quốc Trung Hoa là một trường hợp đặc biệt của phương Đông. Mở rộng kiên trì qua hàng ngàn năm theo cách "tằm ăn dâu", trở thành dân tộc tính và bản chất nền chính trị; nhấn mạnh yếu tố văn hóa như nội lực hơn bất kỳ dân tộc nào khác, mang quan niệm bất kỳ dân tộc nào chấp nhận văn hóa Hán thì được gọi là Trung Quốc; lãnh thổ mở rộng trên lục địa một cách tiếp giáp chứ không rời rạc như các đế quốc hàng hải Châu Âu; đồng thời vừa chiếm hữu một cách trực tiếp qua sáp nhập vừa ảnh hưởng một cách gián tiếp qua hệ thống chư hầu.[4]

1. ^ Điều này thể hiện qua xâm lấn lãnh thổ, sáp nhập, duy trì hệ thống triều cống, đồng hóa văn hóa,...xem đề mục: Đặc điểm
2. ^ "...Chủ nghĩa thực dân châu Âu đã sụp đổ [歐洲的殖民主義已經沒落了]...Nhưng chủ nghĩa thực dân Trung Quốc đã không được phản ánh và làm rõ trong một thời gian dài [而中國殖民主義卻長期不被反思和清算]..."[2]
3. ^ "...Điều này dẫn đến một câu hỏi thú vị về quan điểm lịch sử: Trung Quốc cũng là một quốc gia đế quốc và thuộc địa trong lịch sử? Người Trung Quốc nhìn đế quốc và truyền thống thuộc địa theo quan điểm lịch sử Trung Quốc [của họ] không trực tiếp đối mặt với vấn đề này..." [這就引出一個有趣的史觀問題：史上的中國也是帝國主義、殖民主義國家嗎？ 中華、帝國、殖民傳統華夏史觀不直面這個問題][3]
4. ^ "...những người thuộc văn hóa Trung Quốc hiếm khi nhận ra bản tính của họ là đế quốc..." [不过中华文化下的人，极少辨认出自己的帝国主义者身份][2]
5. ^ "...Trước thế kỷ 19, các nhà cai trị Trung Quốc nghĩ rằng họ nắm thế giới, và họ là toàn bộ thế giới..." [在 19 世紀之前，中國統治者認為自己擁有天下，而自己就是國際][9]
6. ^ "...[Từ] "Trung Quốc" là một cái nhìn về thế giới không có khái niệm biên giới. Thế giới là lãnh thổ của thiên triều, và nó được biện minh bất cứ nơi nào thiên triều tới, đó là điều hợp lẽ..." [「中華」是一個沒有疆界概念的天下觀，天下就是朝廷的領土，朝廷去到哪裡，都是正當的][10]
7. ^ An Tây đô hộ phủ thành lập năm 640, các cuộc đánh chiếm của quân Đường vẫn tiếp diễn những năm sau đó.
8. ^ Các cuộc chiến tranh với người Mãn Châu trong thập niên 1620 khiến Mông Cổ thất bại, người Mông Cổ trở thành chư hầu trong cuộc chinh phục Minh của Mãn Thanh.
9. ^ "...Hoàng đế Càn Long coi việc triều cống của các đặc phái viên Anh là phụ bản của các chi lưu và dự đoán hệ thống giá trị của riêng mình là "giá trị phổ quát" của Đông Á, đòi hỏi tất cả các khu vực phải tuân theo..." [乾隆皇帝視英國使節為朝貢者的自我幻影投射，將自己的價值系統投射為東亞的「普世價值」，要求所有地區都跟從][9]
10. ^ Theo yêu sách của Rivière, Nhà Nguyễn phải chấp nhận quyền bảo hộ của Pháp, phải trao thành Hà Nội cho Pháp quản lý, đặt thương chánh tại Bắc kỳ và giao cho Pháp cai quản. Triều đình Huế không chấp nhận các điều kiện khắc nghiệt đó nên đàm phán đổ vỡ. Ông Phạm Thận Duật được cử sang Thiên Tân cầu cứu với triều đình Nhà Thanh.
11. ^ "...phương Nam không có chủ quyền, nghĩa là không có nhà nước tập trung mạnh, và không có sức mạnh văn hóa và tổ chức nào có thể so sánh với "Trung Nguyên"..." [南方是沒有主權的，也就是沒有強大中央政府的，沒有可匹敵於「中原」的文化和組織力][10]

• Kenneth M. Swope [2002], "Deceit, Disguise, and Dependence: China, Japan, and the Future of the Tributary System, 15921596", The International History Review' XXIV. 4: Tháng 12 năm 2002: 7571008
• Stephen Turnbull [2002], Samurai Invasion: Japan's Korean War 159298, Cassell & Company, ISBN 0-304-35948-3
• Wylie, Turrell V., "The First Mongol Conquest of Tibet Reinterpreted", Harvard Journal of Asiatic Studies [Volume 37, Number 1, Tháng 6 năm 1977].

• INDIA: Never Again the Same Time Magazine Nov 30, 1962, Link lưu trữ, tạp chí Time, 30/11/1962.
• Paul Lin Ta-kuang, Check China's military expansion, Link lưu trữ, đăng ngày 30 tháng 3 năm 2005, Thời báo Đài Bắc.
• Robin Freedberg, China's Expansionism: Struggle for Control Over Border Provinces, Link lưu trữ, The Harvard Crimson, 12/12/1973.
• Chinese Imperialism - A New Force in Africa