Bàn chân lạnh là hiện tượng khá phổ biến. Tuy nhiên, nếu bị lạnh thường xuyên trong thời tiết ấm áp thì có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh tiềm ẩn.
Thời tiết miền Bắc đang ấm dần lên, nhưng chị Minh Ngọc [Hà Nội] vẫn luôn phải đi tất dày ở chân kể cả lúc ngủ. Chị cho biết, từ sau khi bị nhiễm COVID-19, chị luôn cảm thấy ớn lạnh, tay chân lạnh buốt, đi tất và mặc đồ ấm vẫn không đỡ hơn. Chị lo lắng bất an vì nếu tình trạng này cứ kéo dài sẽ không ổn, không chỉ về sức khỏe mà còn bất tiện khi muốn diện đồ thời trang mà chị yêu thích.
Bàn chân lạnh có thể là một trong những triệu chứng hậu COVID-19
Theo chia sẻ của bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy cao áp Việt Nga - Trung tâm Nhiệt đới Việt Nga [Hà Nội], ông đã gặp và tư vấn nhiều cho bệnh nhân gặp phải hiện tượng này. Đây là một trong những rối loạn cơ thể sau khi khỏi COVID-19.
Giải thích về hiện tượng này, các chuyên gia cho biết nguyên nhân là do tình trạng vi huyết khối gây tắc mạch ở các mao mạch nhỏ, khiến máu lưu thông kém. Ngoài ra, có thể người bệnh gặp tình trạng rối loạn thần kinh thực vật sau COVID-19 gây ra do căng thẳng, stress dẫn đến rối loạn co thắt mạch máu.
Tình trạng này không quá nguy hiểm, ít gây biến chứng cho sức khỏe, song có thể ảnh hưởng tâm lý, thói quen sinh hoạt và làm việc. Một số trường hợp nếu không giữ ấm tốt dễ bị nhiễm lạnh dẫn đến các bệnh về đường hô hấp.
Để cải thiện tình trạng này, bạn nên thường xuyên vận động nhẹ nhàng là cách giúp cơ thể tăng nhiệt, ăn các đồ ăn có tính ấm nóng, dùng trà gừng, quế... và luôn giữ ấm cơ thể. Bạn nên mang theo bình nước ấm bên người, vài viên kẹo ngọt... để khi thấy hơi mệt, cảm giác lạnh, có thể sử dụng để triệu chứng sớm qua.
Trong trường hợp sử dụng mọi biện pháp nhưng các triệu chứng không cải thiện, tốt nhất nên khám bác sĩ chuyên khoa. Bởi ngoài nguyên nhân do hậu COVID-19, chứng bàn chân lạnh còn là dấu hiệu cảnh báo bệnh sau:
Ảnh minh họa
Xơ vữa động mạch
Những người có nguy cơ cao dễ bị xơ vữa động mạch là những người hút thuốc lá, mắc cao huyết áp, nồng độ cholesterol cao và lớn tuổi. Khi bị xơ vữa động mạch, các mảng bám cholesterol tích tụ bên trong thành động mạch làm tắc nghẽn lưu thông máu. Nếu các mảng xơ vữa xuất hiện ở động mạch dẫn đến bàn chân thì có thể khiến chân bị thường xuyên bị lạnh.
Mắc bệnh tiểu đường, thận
Người bị tiểu đường thường lưu thông máu kém. Đường huyết cao trong thời gian dài sẽ làm tổn thương niêm mạc các mạch máu, khiến mạch máu bị thu hẹp và cứng. Kết quả là làm giảm lưu thông máu đến chân, gây lạnh bàn chân. Ngoài tiểu đường, những vấn đề sức khỏe như bệnh gan, thận hay tiền sử gia đình cũng là nguyên nhân khiến bàn chân luôn bị lạnh hơn so với người khác.
Thiếu máu
Thiếu máu là tình trạng mà cơ thể tạo ra ít hồng cầu hơn bình thường. Nguyên nhân thường gặp là do thiếu sắt vì sắt là khoáng chất cần thiết để tạo ra hồng cầu. Hồng cầu có chức năng đưa ô xy đi khắp cơ thể. Khi lượng hồng cầu trong máu giảm thì bàn chân và nhiều cơ quan khác sẽ không nhận đủ ô xy. Do đó, thiếu máu có thể dẫn đến hàng loạt vấn đề sức khỏe, trong đó có cả bàn chân lạnh.
Có thể biết được tải lượng virus SARS-CoV-2 qua vạch đậm hay nhạt trên kit test?
Trả lời:
Cơ thể tiếp xúc quá lâu trong môi trường lạnh làm cho tay, chân trở nên lạnh cóng hay khí huyết lưu thông kém, chế độ ăn uống không đủ chất dinh dưỡng, thiếu máu, thiếu sắt, lượng hồng cầu trong máu hạ thấp.
Để giữ ấm, bạn có thể ngâm tay, chân trong nước ấm 40-50 độ, chỉ cần ngâm 15-20 phút trước khi đi ngủ để tăng huyết lưu thông, lại giúp tinh thần thoải mái, ngủ ngon hơn. Thường xuyên massage lòng bàn tay, lòng bàn chân để tuần hoàn máu ở vùng này được tăng cường, giúp tay chân ấm nóng. Tắm nước ấm, có thể thêm tinh dầu thiên nhiên như tinh dầu gừng, bạc hà, hoa quế, hoa oải hương... để thúc đẩy lưu thông máu, giữ ấm cho cơ thể.
Luôn giữ ấm khi ra ngoài bằng tất, đội kín mũi, giày cao cổ. Nên sử dụng chất liệu cotton, len, tạo cảm giác dễ chịu, hấp thụ mồ hôi tốt. Hạn chế mặc đồ quá bó sát, cản trở vận động, giảm quá trình lưu thông của mạch máu. Tập luyện thể thao nhẹ nhàng, không tập sáng sớm hay tập quá sức. Bổ sung thực phẩm giàu calo, vitamin để tái tạo năng lượng. Uống đủ nước, ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi ngày.
Ngoài ra, bạn có thể sử dụng ngải cứu, gừng, muối hoặc hành tím để ngâm tay chân và giữ ấm cho cơ thể.
Một số bài thuốc có thể tham khảo như: Lấy khoảng 30-50 g ngải cứu tươi đun sôi với 1/2 nồi nước khoảng 10 phút. Sau đó pha thêm nước [để nhiệt độ giảm còn khoảng 40 độ] thì cho thêm muối khuấy đều rồi ngâm tay chân 15-20 phút. Bài thuốc này có tác dụng trừ lạnh, tăng cường dương khí, không chỉ dùng cho người bị tay chân lạnh mà còn hỗ trợ chữa bệnh đường hô hấp rất tốt.
Hoặc, dùng 20-30 g gừng tươi đập dập rồi cho vào đun sôi trong 10 phút với 1/2 nồi nước, đậy nắp kín để tránh bay hơi một số chất trong gừng. Pha thêm nước lạnh và muối vào nước gừng để cho nhiệt độ còn khoảng 40 độ thì ngâm tay chân. Áp dụng mỗi buổi tối trước khi đi ngủ sẽ giúp máu huyết lưu thông tốt, từ đó giải trừ chứng tay chân lạnh hiệu quả. Có thể thay ngải cứu và gừng bắng vỏ quế, hoa tiêu, vỏ cam quýt bưởi.
Lưu ý, chỉ ngâm nước đến dưới mắt cá chân, ngược lại có thể gây phản tác dụng. Áp dụng đều đặn vào mỗi buổi tối trước khi đi ngủ. Khi ngâm xong thì lau khô tay chân và giữ ấm bằng tất, tránh tiếp xúc với nước lạnh. Nếu chân lạnh nhiều, có thể dùng lót giày bằng vỏ gỗ quế để làm ấm và kích thích các huyệt ở bàn chân.
Trong một số trường hợp, tay lạnh và bàn chân lạnh có thể là nguyên nhân của các bệnh như huyết áp thấp, suy giáp, các bệnh về tim mạch... Bạn nên đi khám định kỳ để theo dõi sức khỏe và điều trị sớm.
Lương y Bùi Đắc Sáng
Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ, Hội Đông y Việt Nam
Bàn chân lạnh thường xuyên có thể là dấu hiệu của những bệnh sau:
| |
Bàn chân bị lạnh thường xuyên có thể là biểu hiện của thiếu máu |
Xơ vữa động mạch
Xơ vữa động mạch là tình trạng mà các mảng bám cholesterol tích tụ bên trong thành động mạch. Các mảng bám này làm tắc nghẽn lưu thông máu. Nếu các mảng xơ vữa xuất hiện ở động mạch dẫn đến bàn chân thì có thể khiến chân bị thường xuyên bị lạnh, theo Insider.
“Khi những động mạch ở bàn chân bị tắc nghẽn, bạn có thể cảm thấy lạnh và đôi khi là đau bàn chân”, bác sĩ phẫu thuật chân Danielle DesPres, giảng viên tại Đại học y khoa New York [Mỹ], giải thích.
Những người có nguy cơ cao dễ bị xơ vữa động mạch là những người hút thuốc lá, mắc cao huyết áp, nồng độ cholesterol cao và lớn tuổi.
Tiểu đường
Có nhiều nguyên nhân khiến bàn chân lạnh ở người mắc tiểu đường. Nguyên nhân đầu tiên là tổn thương dây thần kinh. Bản thân bệnh tiểu đường không khiến bàn chân lạnh nhưng đường huyết cao thời gian dài sẽ gây tổn thương dây thần kinh.
Các thống kê cho thấy khoảng 50% người bị tiểu đường loại 2 có thể bị tổn thương dây thần kinh. Tỷ lệ này ở người tiểu đường loại 1 là 20%.
Nguyên nhân tiếp theo là lưu thông máu kém. Rất nhiều người bị tiểu đường gặp tình trạng này. Đường huyết cao trong thời gian dài sẽ làm tổn thương niêm mạc các mạch máu, khiến mạch máu bị thu hẹp và cứng. Kết quả là làm giảm lưu thông máu đến chân, gây lạnh bàn chân.
Bệnh thần kinh ngoại biên
Bệnh thần kinh ngoại biên cũng là một trong các biến chứng của tiểu đường. Triệu chứng thường xuất hiện trước tiên là ở bàn chân lạnh. Người bệnh cũng có cảm giác ngứa ran, bỏng rát hay đau như bị kim chích vào bàn chân.
Ngoài tiểu đường, những vấn đề sức khỏe như bệnh gan, thận hay tiền sử gia đình cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh thần kinh ngoại biên.
Thiếu máu là tình trạng mà cơ thể tạo ra ít hồng cầu hơn bình thường. Nguyên nhân thường gặp là do thiếu sắt vì sắt là khoáng chất cần thiết để tạo ra hồng cầu.
Hồng cầu có chức năng đưa ô xy đi khắp cơ thể. Khi lượng hồng cầu trong máu giảm thì bàn chân và nhiều cơ quan khác sẽ không nhận đủ ô xy. Do đó, thiếu máu có thể dẫn đến hàng loạt vấn đề sức khỏe, trong đó có cả bàn chân lạnh, theo Insider.