- Khẩu lệnh: Nội dung khẩu lệnh phải bao gồm đủ mục tiêu, dự lệnh vàđộng lệnh. Khi hô phải to, rõ và đầy đủ [Nằm bắn, Thôi bắn, tháo đạn, khámsúng - Đứng dậy và về vị trí]- Động tác: Vận dụng phương pháp làm mẫu động tác theo 3 bước sau:Bước 1: Làm nhanh.Mục đích làm cho người học khái quát được động tác, hình dung đượcsự liên hệ vận dụng trong thực tế chiến đấu. Khi giảng dạy nội dung này, giáoviên mang [đeo] vũ khí trang bị đầy đủ, định hướng người học quan sát độngtác, sau đó ở cương vị người bắn làm nhanh động tác một lần. Quá trình thựchiện động tác, giáo viên không phân tích mà làm nhanh động tác sát với thựctế chiến đấu.Bước 2: Làm chậm và phân tích động tác.Là làm động tác với tốc độ, nhịp độ chậm, có giải thích ngắn gọn vềđộng tác để học sinh tiếp thu chính xác, cụ thể, tỉ mỉ từng động tác. Đây làbước cơ bản giúp cho người học nắm chắc động tác. Giáo viên vừa nói vừalàm động tác, nói đến đâu làm đến đó, nói và làm phải ăn khớp nhịp nhàng,học sinh phải quan sát được toàn bộ động tác mẫu.Bước 3: Làm tổng hợp.Là làm lại toàn bộ động tác với tốc độ chậm để người học tổng hợp lạitoàn bộ động tác đã được giới thiệu. Đây là bước rất quan trọng nhằm làm chongười học thấy được sự liên hoàn của động tác. Khi làm bước này, giáo viênthực hành động tác như bước 1 nhưng với tốc độ chậm hơn, không phân tích,khi dứt từng cử chỉ động tác. Bước này, giáo viên làm tổng hợp lại động tác từđầu đến cuối để người học thấy được sự liên kết liên hoàn của động tác, trên cơsở đó mà hình dung được động tác hoàn chỉnh.Động tác: Nằm chuẩn bị bắn- Khẩu lệnh: Nằm chuẩn bị bắn43 - Động tác: Tư thế chuẩn bị: Đang vận động hoặc đứng tại chỗ, nghe dứtkhẩu lệnh ‘‘nằm chuẩn bị bắn” phải chuyển thành tư thế xách súng, nòng súngchếch lên trên, hướng về trước. Người hướng về phía mục tiêu.Cử động 1: Chân phải bước lên 1 bước dài theo hướng bàn chân phải,dùng mũi bàn chẩn trái làm trụ xoay gót sang trái để người hướng theo hướngbàn chân phải.Cử động 2: Chống bàn tay trái xuống đất trước mũi bàn chân phải khoảng20cm, mũi bàn tay chếch về bên phải phía sau, thứ tự đặt cẳng tay, khuỷu taytrái, đùi trái xuống đất.Cử động 3: Tay phải đưa súng về trước, đồng thời tay trái ngửa ra đỡ lấyốp lót tay, chân phải duỗi về sau, hai gót chân mở rộng bằng vai, hai mũi chânhướng sang hai bên, người nằm chếch so với hướng bắn một góc khoảng 30 độ.Hình 11: Động tác nằm chuẩn bị bắnĐộng tác bắn:- Động tác giương súng: Tay trái có thể nắm ốp lót tay dưới hoặc hộptiếp đạn. Tay phải cầm, hộ khẩu tay đặt phía sau tay cầm, ngón trỏ đặt ngoàivành cò, các ngón còn lại nắm chắc tay cầm. Súng được tỳ trực tiếp hai giántiếp trên vật tỳ, hai tay kết hợp nâng súng lên giữ cho súng không bị nghiêng,tỳ đế báng súng vào hõm vai phải, giữ và gì súng chắc vào vai, cánh tay trái44 khép sát hộp tiếp đạn, cánh tay phải mở tự nhiên. Động tác giương súng phảiđạt 4 yêu cầu: Bằng, chắc, đều , bền.- Động tác ngắm: Áp má phải vào báng súng với sức vừa phải. Mắt tráinheo tự nhiên, mắt phải ngắm qua khe ngắm đến đầu ngắm, hai tay điều chỉnhsúng để lấy đường ngắm cơ bản sau đó gióng đường ngắm cơ bản vào điểmđịnh ngắm trên mục tiêu.- Động tác bóp cò: Dùng phần cuối đốt thứ nhất và đốt thứ hai của ngóntrỏ tay phải để bóp cò. Bóp cò êm, đều, thẳng trục nòng súng về sau cho tớikhi đạn nổ.Hình 12: Động tác bắn có bệ tỳ: Giương súng, tỳ vai, áp má, ngưng thở,bóp cò.Động tác thôi bắn:- Khẩu lệnh: Thôi bắn, tháo đạn - đứng dậy.- Động tác:Cử động 1: Tay phải nắm ốp lót tay, người hơi nghiêng sang trái, đùitrái co lên ngang thắt lưng, tay phải đặt súng trên đùi trái, đồng thời bàn taytrái thu về úp dưới ngực.Cử động 2: Dùng sức của tay trái và hai chân nâng người dậy, chânphải bước lên một bước ngang bàn tay trái, đồng thời xoay mũi bàn tay trái vềtrước, chân trái duỗi thẳng.Cử động 3: Dùng sức của tay trái và hai chân nâng người dậy, kéochân trái lên sát chân phải thành tư thế nghiêm.45 Khi kết thúc giảng động tác, giáo viên tổ chức cho học sinh luyện tập đểcủng cố nội dung, rèn kĩ năng thực hiện động tác. Thường tổ chức thành đội hìnhtừng tổ trong đội hình lớp học để luyện tập.Tiết 3 + tiết 4: Tập ngắm trúng và ngắm chụm và luyện tập- Ý nghĩa: Đây là bước tập cơ bản đầu tiên của động tác ngắm bắnnhằm giúp cho học sinh biết cách ngắm đúng, biết được mức độ chính xác củađường ngắm, đồng thời cũng biết được mức độ sai lệch về ngắm bắn củamình, tìm ra cách khắc phục.- Đặc điểm: Đây là bước tập cơ bản, đòi hỏi người học phải có tình cụthể, tỉ mỉ, sự tập trung và độ chính xác cao.Người tập và người phục vụ phải phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng, nếukhông phối hợp tốt thì chất lượng luyện tập sẽ bị hạn chế, đánh giá kết quảngắm không chính xác.- Yêu cầu: Nắm chắc các yếu tố về ngắm bắn, ảnh hưởng của ngắm sailệch đến kết quả bắn.Rèn luyện tính cụ thể, tỉ mỉ và kiên nhẫn, phát huy tinh thần tích cực, tựgiác trong luyện tập.Nâng cao dần trình độ ngắm bắn đảm bảo độ chính xác và nhanhchóng, đáp ứng được yêu cầu của bài bắn.* Cách tiến hành ngắm chụm và ngắm trúng- Chuẩn bị: Súng tiểu liên AK:06 khẩu; còi: 01 chiếc; bảng ngắm trúngchụm: 06 chiếc; đồng tiền di động: 06 chiếc, bút chì: 06 chiếc; thước kẻ: 06chiếc, giấy trắng: mỗi học sinh 01 tờ.Giáo viên nói đến đâu đội mẫu thực hiện đến đó nhưng ở mức độ chậm,không phân tích.46 Hình 13: Bảng ngắm trúng, chụmHình 14: Bia đồng tiền* Cách tiến hành tập:- Người phục vụ: Sau khi chuẩn bị xong dụng cụ, giữ đồng tiền cố địnhtrên bia.- Người tập: Để súng chắc chắn trên bệ, điều chỉnh súng lấy đườngngắm cơ bản rồi gióng vào điểm chính giữa mép dưới vòng tròn đen của đồngtiền di động, khi thấy đường ngắm đã chính xác thì buông súng ra và hôngười phục vụ chấm.- Người phục vụ: Dùng bút chấm vào lỗ ở tâm của vòng trong đen. Sauđó lại di chuyển đồng tiền ra chỗ khác rồi giữ nguyên.- Người tập: ngắm [không chạm súng] điều chỉnh người phục vụ dichuyển đồng tiền về đúng đường ngắm ban đầu, sau đó người phục vụ chấm,cứ như vậy đến khi ngắm đủ 3 lần thi thôi.- Người phục vụ: Lúc này dùng bút khoanh tròn 3 điểm vừa chấm,dùng lỗ kiểm tra trên đồng tiền di động để độ chụm. Thành tích như sau:Giỏi: 3 điểm chấm chụm trong lỗ có đường kính 2mmKhá: 3 điểm chấm chụm trong lỗ có đường kính 5mmĐạt: 3 điểm chấm chụm trong lỗ có đường kính 10mm47 Khi kết thúc giảng động tác, giáo viên tổ chức cho học sinh luyện tập đểcủng cố nội dung, rèn kĩ năng thực hiện động tác. Căn cứ vào quân số và điềukiện đảm bảo cơ sở vật chất phục vụ luyện tập để chia thành các nhóm tậpphù hợp. Khi tập, tổ chức thành từng đôi tập, một người tập, một người phụcvụ, hai người thay nhau ở cương vị người tập và người phục vụ để luyện tập.Quá trình luyện tập, giáo viên theo dõi, uốn nắn, sửa sai cho học sinh,lập bảng theo dõi kết quả luyện tập từng buổi, làm cơ sở đánh giá, phân loạichất lượng luyện tập, có biện pháp thiết thực để đẩy khá, xoá kém. Với nhữnghọc sinh ngắm kém, cần tăng cường hơn về thời gian luyện tập. Khi kiểm trakết quả ngắm chụm của lớp đã đạt được yêu cầu đề ra, giáo viên tổ chức cholớp luyện tập ngắm trúng, chụm.Tiết 5 và tiết 6: Tập bắn mục tiêu cố định và luyện tập:Bao gồm việc vận dụng các kiến thức đã học về binh khí, lí thuyết bắn,động tác bắn vào trong quá trình tập bắn. Đây là giai đoạn luyện tập tổng, hợpđòi hỏi người bắn phải rèn luyện để có thể lực tốt, tâm lí vững vàng, từngbước hoàn thiện kĩ năng, kĩ xảo. Có như vậy mới hoàn thành nhiệm vụ bắn,đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đã đặt ra. Khi giảng dạy phải tuân thủ đúng trình tựnội dung.- Ý nghĩa, đặc điểm yêu cầu của bài bắn: Rèn luyện cho học sinh nắmchắc và thực hiện tốt động tác bắn trúng, chụm vào mục tiêu cố định banngày. Đây là bài bắn cơ bản, đòi hỏi mức độ ngắm bắn chính xác và động tácthuần thục. Mục tiêu có vòng tính điểm do vậy đòi hỏi độ chính xác của từngphát bắn, khi tập yêu cầu người học tự giác tập luyện và xây dựng tâm lí vữngvàng khi tập luyện.- Điều kiện bài bắn: Sử dụng phương pháp thuyết trình kết hợp chỉ trênsơ đồ về điều kiện bài bắn sau đó giới thiệu điều kiện bài bắn đã được bố trítrên bãi tập để học sinh nắm được.48 Mục tiêu bia số 4 tượng trưng cho tên địch có vòng tính điểm, bia cókich thước 0,75cm x 0,75cm.Hình 15: Điều kiện bãi bắn mục tiêu cố định bằng súng tiểu liên AK- Cự li bắn là 100m- Tư thế bắn: Nằm bắn- Phương pháp bắn: Phát một- Thời gian bắn: 5 phút- Thành tích bắn:Giỏi: từ 25 đến 30 điểm.Khá từ 20 đến 24 điểm.Trung bình từ 15 đến 19 điểm.Yếu: Dưới 15 điểm.- Cách chọn thước ngắm, điểm ngắm: Giáo viên nêu các căn cứ chọnthước ngắm, điểm ngắm, kết hợp với bảng độ cao đường đạn để làm rõ. Sau49 đó nêu các cách chọn cụ thể, kiểm tra học sinh chọn thước ngắm, điểm ngắmgắn với điều kiện bài tập. Sử dụng thước ngắm 3.- Cách tiến hành tập bắn: Giáo viên thực hiện theo 2 bước. Làm nhanhvà làm chậm có phân tích động tác. Khi làm chậm có phân tích kỹ thuật độngtác, giáo viên giảng theo trình tự thực hiện động tác của người tập như khi tậpngắm chụm và ngắm trúng, chụm.- Cách thực hành tập bắn: Tại vị trí chờ đợi, người tập nghe thấy chỉhuy gọi tên mình thì hô: Có, khi có lệnh vào vị trí thì hô: Rõ, sau đó đi đềuvào vị trí tập bắn cách bệ tỳ khoảng 1,5m thì dừng lại.Nghe lệnh: Nằm bắn, người tập làm công tác nằm chuẩn bị bắn, sau đóthực hành ngắm bắn vào mục tiêu. Cứ như vậy người tập làm động tác ngắmbắn vào mục tiêu 4 – 5 phát hoặc đến hết thời gian quy định.Nghe lệnh: Thôi bắn, tháo đạn, khám súng - Đứng dậy, người tậplàm động tác tháo đạn, khám súng, sau đó thực hiện động tác đứng dậy.Nghe lệnh: Về vị trí, người tập thực hiện động tác quay đằng sau, điđều về vị trí quy định.Sau khi giảng xong nội dung, giáo viên tổ chức cho lớp học luyện tập.Buổi tập đầu tiên, giáo viên hướng dẫn học sinh cắm bia ở cự ly gần hơn sovới điều kiện bài bắn, có dán điểm dấu [đánh dấu điểm ngắm]. Trước khiluyện tập, giáo viên lấy đường ngắm mẫu để học sinh tham quan, sau đóhướng dẫn học sinh tập ngắm [lấy đường ngắm chết].Trong buổi học tiếp theo cho người học tập ngắm bắn kết hợp bóp còkết thúc phát bắn vào mục tiêu nhưng chưa áp dụng thời gian tập theo điềukiện bài bắn. Những học sinh tập chưa tốt bước này thì tập trung lại thành mộtbộ phận riêng để luyện tập thêm.Khi học sinh đã đạt được yêu cầu đề ra của bước tập thì chuyển sangbước tập theo đúng điều kiện bài bắn.50 3.4.3. Đổi mới phương pháp tổ chức luyện tậpPhương pháp luyện tập: Là việc áp dụng các biện pháp cụ thể giúpcho người tập thực hiện được nội dung bài tập một cách thuận lợi, dễ dàng đạthiệu quả cao.Có rất nhiều phương pháp luyện tập: Tuỳ thuộc từng nội dung bàihọc để sử dụng phương pháp tập luyện cho phù hợp. Đối với luyện tập nộidung kỹ thuật bắn súng tiểu liên AK cho học sinh, giáo viên phải vận dụngphương pháp luyện tập sao cho phù hợp, theo mức độ từ dễ đến khó để đápứng với trình độ và khả năng học tập của học sinh.Khi sử dụng phương pháp tập luyện đối với nội dung kỹ thuật bắnsúng tiểu liên AK cần căn cứ: Mục tiêu, yêu cầu cần đạt được trong buổi tập.Buổi 1: Thời gian học: 45 phútYêu cầu: Thực hiện động tác kỹ thuật nằm bắn tại chỗ của súng tiểuliên AK.Buổi 2 + 3: Thời gian học 2 tiết: 90 phútYêu cầu: Biết cách ngắm trúng, ngắm chụm, lấy được đường ngắm.Buổi 4 + 5: Thời gian học 2 tiết: 90 phútYêu cầu: Thực hiện thuần thục động tác kỹ thuật bắn súng tiểu liênAK, lấy được đường ngắm trên mục tiêu cố định.Đối tượng luyện tập: Học sinh lớp 11, THPT.Đảm bảo các điều kiện: Bãi tập bảo đảm an toàn, khắc phục điều ngoạicảnh và các yếu tố liên quan khác ảnh hưởng tới tập luyện kỹ thuật bắn súng.Qua quá trình khảo sát thực tế, để nâng cao chất lượng kỹ thuật bắnsúng tiểu liên AK, trong 1 tiết học chúng tôi sử dụng các phương pháp:- Phương pháp tổ chức tập luyện cơ bảnĐây là bước tập khởi đầu của quá trình luyện tập giúp học sinh rènluyện khả năng tư duy tổng hợp để hình thành cấu trúc động tác.51 Giáo viên hướng dẫn học sinh tập luyện, phân chia từng vị trí để họcsinh tập luyện và trong luyện tập không tránh khỏi sai sót, giáo viên nhận xétvà sửa tập.Học sinh: Nghiên cứu động tác, chỗ nào chưa rõ thì hỏi giáo viên.- Phương pháp tập luyện xoay vòng đổi tậpLà việc duy trì trong một buổi tập sao cho người học có thể tập đượccác nội dung, ôn luyện từ vị trí này sang vị trí khác với các nội dung khácnhau. Đây là một trong những phương pháp luyện tập rất hiệu quả, thuận tiệnvà cũng rất cơ bản, nhằm trang bị cho người học những kiến thức mới, củngcố lại hệ thống kiến thức đã học vào hoạt động thực tiễn, nâng cao kỹ năng,kỹ xảo động tác.52 Sơ đồ 1: Sơ đồ luyện tập xoay vòng đổi tậpTổ…Tổ…Tổ…+ Nội dung [A] - Động+ Nội dung [B] -+ Nội dung [C] - Tậptác ngắm bắn tại chỗLuyện tập lấy đườngbắn mục tiêu cố địnhcủa súng tiểu liên AK.ngắm vào bia số 4theo điều kiện bãi tập.- Luyện tập ngắm trúngmàu đen.+ Thời gian: 12 phútvà ngắm chụm.+ Thời gian: 12 phút+ Phương pháp: Tập+ Thời gian: 12 phút+ Phương pháp: Tậpluyện theo tổ+ Phương pháp: Tậpluyện theo tổ.+ Vật chất: Súng AK,luyện theo tổ.+ Vật chất: Súng AK,bao cát, bệ tỳ, bia số 4,+ Vật chất: Súng AK,bệ tỳ, bao cát, kínhkính ngắm.bao cát, giấy trắng, bútngắm, bia.+Vị trí tập: Sân trườngchì, thước kẻ và thước+ Vị trí tập: Sânsạch sẽ, an toànmm, đồng tiền di động,trường sạch sẽ và an+ Người phụ tráchbảng ngắm trúng, chụm.toàn.+ Vị trí tập: Sân trường+ Người phụ trách: Tổsạch sẽ và an toàn.trưởng các tổ dưới sựNgười phụ trách: Tổđiều hành của giáotrưởng các tổ dưới sựviên.điều hành của giáo viên.Sau khi đổi tập xong một lần lại tiếp tục đổi theo vòngPhương pháp xoay vòng đổi tập có ưu điểm:Khi tổ chức tập luyện xoay vòng thì quy mô và hình thức tổ chức luyệntập linh hoạt, trong một lớp học có thể chia thành nhiều bộ phận, nhóm với53