Dầu An là gì hóa học

Chất béo có nhiều trong mỡ động vật và dầu thực vật dưới dạng axit no và không no. Lipid bao gồm chất béo, sáp, steroid và phospholipid, vì vậy chất béo chỉ là một dạng lipid mà chúng ta sẽ tìm hiểu trong phần này.

Đang xem: Công thức hóa học của dầu ăn

Công thức hóa học của dầu ăn là gì, chất béo là gì?

Vậy lipit là gì, cấu tạo như thế nào? Chất béo có những tính chất hóa học và vật lý nào, ứng dụng thực tế của chúng là gì? Đây là những gì chúng tôi sẽ giải đáp dưới đây.

I. Lipit là gì?

– Khái niệm lipid: Lipid là những hợp chất hữu cơ có trong tế bào sống, không tan trong nước nhưng có nhiều trong dung môi hữu cơ không phân cực.

Về mặt cấu trúc, hầu hết các lipid là các este phức tạp bao gồm chất béo [còn được gọi là chất béo trung tính], sáp, steroid và phospholipid, v.v.

II. Tính chất vật lý của chất béo

1. Chất béo là gì?

• Ý tưởng công thức hóa học của dầu ănChất béo là chất béo phản ứng của glixerol với các axit béo [axit monocacboxylic không phân nhánh có số C chẵn] được gọi chung là chất béo trung tính hoặc triaxylglixerol.

• Công thức cấu tạo chung là:

hoặc C3H5 [OOCR] 3 [khi R1≡R2≡R3]

– Chất béo động vật: Glyxerit của axit palmitic và axit stearic nên ở thể rắn.

– Chất béo thực vật: Glyxerit của axit oleic do đó ở dạng lỏng.

• Một số chất béo thông thường:

+] Axit palmitic: C15H31COOH

+] Axit stearic: C17H35COOH

+] Axit oleic: C17H33COOH [có 1 liên kết đôi]

+] Axit linoleic: C17H31COOH [2 nối đôi]

+] Axit linolenoic: C17H29COOH [3 nối đôi]

2. Tính chất vật lý của chất béo

– Chất béo trung tính chứa chủ yếu là gốc axit béo no thường ở thể rắn ở nhiệt độ thường như mỡ động vật [mỡ bò, mỡ cừu, …]. Chất béo trung tính chứa chủ yếu là các gốc axit béo không bão hòa thường ở dạng lỏng ở nhiệt độ phòng và được gọi là dầu. Nó thường có nguồn gốc thực vật [dầu đậu phộng, dầu mè, v.v.] hoặc từ động vật máu lạnh [dầu cá].

Chất béo chứa axit béo no [mỡ động vật] thường ở thể rắn, trong khi chất béo chứa gốc axit không bão hòa [dầu thực vật] ở dạng lỏng.

Chất béo không tan trong nước, nhẹ hơn nước nhưng tan trong dung môi hữu cơ như benzen, cồn, xăng, ete, v.v.

III. Tính chất hóa học của chất béo

1. Thủy phân chất béo trong môi trường axit

+ 3H2O +

– Trong công nghiệp, phản ứng trên được thực hiện trong nồi hấp ở 220 ℃ và 25 atm.

– Ví dụ: phương trình hóa học

[CH316COO] 3C3H5 + 3H2O 3CH316COOH + C3H5 [OH] 3

[CH316COO] 3C3H5: tristearin

3CH316COOH: axit stearic

C3H5 [OH] 3: Glyxerol

2. Phản ứng xà phòng hóa chất béo

– Khi đun nóng với dung dịch kiềm [NaOH hoặc KOH] đều tạo ra glixerol và hỗn hợp muối của axit béo. Muối natri hoặc muối kali của axit béo là xà phòng

+ 3NaOH +

– Ví dụ: phương trình hóa học

[CH316COO] 3C3H5 + 3NaOH 3CH316COONa + C3H5 [OH] 3

[CH316COO] 3C3H5: tristearin

3CH316COONa: natri stearat

C3H5 [OH] 3: Glyxerol

Phản ứng của chất béo với dung dịch kiềm được gọi là phản ứng xà phòng hóa. Phản ứng xà phòng hóa xảy ra nhanh hơn phản ứng thủy phân trong môi trường axit và là phản ứng không thuận nghịch.

– Chỉ số xà phòng hóa: là số mg KOH dùng để xà phòng hóa hoàn toàn 1 gam lipit [tức là để trung hòa axit sinh ra khi thủy phân 1 gam lipit].

Chỉ số axit: mg KOH dùng để trung hòa axit tự do có trong 1 mg lipid.

3. Phản ứng cộng hiđro [hiđro hoá] chất béo

– Lipit lỏng có tính axit không no, để chuyển thành lipit rắn ta cho H2 phản ứng với niken làm xúc tác trong nồi hấp.

[C17H33COO] 3C3H5 [lỏng] + 3H2

[C17H35COO] 3C3H5 [rắn]

– Để đánh giá mức độ không bão hòa của lipid, người ta dùng:

– Chỉ số iốt: là số gam iot có thể thêm vào 100 gam lipit.

4. Phản ứng oxi hóa chất béo

– Liên kết đôi C = C ở gốc axit không no của chất béo bị oxi hóa chậm bởi oxi trong khí quyển tạo thành các peoxit, bị phân hủy thành các sản phẩm có mùi khó chịu. Đó là nguyên nhân dẫn đến hiện tượng dầu mỡ để lâu ngày bị ôi thiu.

IV. Bài tập về lipit chất béo.

Xem thêm: Pod là gì? Lợi ích tuyệt vời của thuốc lá điện tử chính hãng

Bài 1 trang 11 sgk toán 12: Chất béo là gì? Dầu ăn và mỡ động vật có gì khác nhau về cấu tạo và tính chất vật lý? Cho ví dụ minh họa?

* Lời giải bài 1 trang 11 sgk toán 12:

Chất béo là triesters của glycerol và axit béo, được gọi chung là chất béo trung tính.

Công thức cấu tạo chung của chất béo là:

– Trong đó R1, R2, R3 là các gốc axit, có thể giống hoặc khác nhau.

• Dầu ăn và mỡ động vật đều là este của glixerol và axit béo. Chúng khác nhau ở chỗ:

– Thành phần dầu ăn là các axit béo có hiđrocacbon không no và ở trạng thái lỏng. ví dụ: [C17H33COO] 3C3H5

– Mỡ động vật là axit béo là hiđrocacbon no, ở trạng thái rắn. ví dụ: [C17H35COO] 3C3H5

Bài 2 trang 11 sgk toán 12: Câu nào sau đây là không Chính xác?

A. Chất béo không tan trong nước.

B. Chất béo không tan trong nước, nhẹ hơn nước nhưng tan trong dung môi hữu cơ.

C. Dầu ăn và mỡ bôi trơn có thành phần nguyên tố giống nhau.

D. Chất béo là este của glixerol và axit cacboxylic mạch cacbon dài, không phân nhánh.

* Lời giải bài 2 trang 11 sgk toán 12:

– Đáp án: C. Dầu ăn và mỡ bôi trơn có thành phần nguyên tố giống nhau.

Vì: Dầu ăn là chất béo, còn dầu mỡ bôi trơn là các hiđrocacbon.

Bài 3 trang 11 sgk toán 12: Trong thành phần của một số loại sơn có Triesters của glixerol với axit linoleic C17H31COOH và axit linoleic C17H29COOH. Viết công thức cấu tạo của các CTPT có thể có của hai axit này với glixerol.

* Lời giải bài 3 trang 11 sgk toán 12:

– Các công thức tryte có thể có:

đầu tiên.

2.

3.

4.

Bài 4 trang 11 sgk toán 12: Chất béo luôn chứa một lượng nhỏ axit tự do. Số miligam KOH dùng để trung hòa lượng axit tự do có trong 1 gam chất béo được gọi là số axit của chất béo. Để trung hoà 2,8 gam chất béo cần 3,0 ml dung dịch KOH 0,1M. Tính số axit của mẫu chất béo trên.

* Lời giải bài 4 trang 11 sgk toán 12:

– Theo đề bài, số mol của KOH là: nKOH = CM.V = 0,1.0,003 = 0,0003 [mol]

– Khối lượng KOH cần dùng là mKOH = nM = 0,0003,56 = 0,0168 [g] = 16,8 [mg]

– Trung hoà 2,8 gam chất béo cần 16,8 mg KOH

⇒ Trung hòa 1 gam chất béo cần x mg KOH

x = 16,8 / 2,8 = 6

⇒ Vậy số axit của mẫu chất béo trên là 6.

Bài 5 trang 12 sgk toán 12: Tổng số miligam KOH cần dùng để trung hoà hoàn toàn các axit tự do và xà phòng hoá hết một lượng este có trong 1 gam chất béo được gọi là chỉ số xà phòng hoá của chất béo. Tính chỉ số xà phòng hóa của một mẫu chất béo có trị số axit bằng 7 chứa tristearoylglycerol với một lượng nhỏ là axit stearic.

* Lời giải bài 5 trang 12 sgk toán 12:

– Trị số axit của mẫu chất béo tristearoylglixerol trên là 7. Tức là cần 7mg KOH [= 0,007g KOH] để trung hòa lượng axit tự do có trong 1 g chất béo.

⇒ nKOH = 0,007 / 56 = 0,125.10-3 [mol].

⇒ axit stearic = nKOH = 0,125.10-3 [mol]. [axit stearic: C17H35COOH]

⇒ stearic max = nM = 0,125.10-3. 284 = 35,5.10-3 [g].

⇒ Khối lượng tristearoylglixerol [C17H35COO] 3C3H5 có trong 1g chất béo là: 1- 35,5.10-3 = 0,9645 [g].

⇒ n [C17H35COO] 3C3H5 = 0,9645 / 890 = 1,0837.10-3 mol

– Phương trình hóa học:

[C17H35COO] 3C3H5 + 3KOH → 3C17H35COOK + C3H5 [OH] 3

⇒ nKOH = 3. n [C17H35COO] 3C3H5 = 3. 1,0837.10-3 = 3,2511.10-3 [mol].

– Số g KOH tham gia xà phòng hoá = 3,2511.10-3. 56 ≈ 182.10-3g = 182 [mg].

Xem thêm: Wn là gì? Ý Nghĩa Của Wn Trong Các Biểu Tượng Tiếng Việt Đông Tây Tây Nam Bắc Trên Bản Đồ, E,

⇒ Chỉ số xà phòng hóa của chất béo tristearoylixerol là: 182 + 7 = 189

Hi vọng với bài viết về tính chất hóa học, công thức cấu tạo của lipit [chất béo] và bài tập, công thức hóa học của dầu ăn là gì Trên đây là hữu ích cho bạn. Mọi góp ý và thắc mắc các bạn vui lòng để lại bình luận bên dưới bài viết để Học Hay ghi nhận và hỗ trợ, chúc các bạn học tốt.

Xem thêm các từ khóa:

cth của dầu ăn công thức hóa học của dầu thực vật dầu ăn công thức hóa học dầu thực vật công thức hóa học

dầu ăn cthh

Xem thêm các bài viết trong chuyên mục này: Hỏi & Đáp