Cú pháp:
printf ["chuỗi định dạng"[, đối mục 1, đối mục 2,…]];
Chức năng: Đưa kết quả các ra màn hình
- : dùng để định dạng cho dữ liệu xuất ra màn hình của các
- , …: là các mục dữ kiện cần in ra màn hình. Các có thể là biến, hằng hoặc biểu thức phải được định trị trước khi in ra.
- Chuỗi định dạng: được đặt trong cặp nháy kép [" "], gồm 3 loại:
+ Đối với chuỗi kí tự ghi như thế nào in ra giống như thế ấy.
+ Đối với những kí tự chuyển đổi dạng thức cho phép kết xuất giá trị của các đối mục ra màn hình tạm gọi là mã định dạng.
Sau đây là các dấu mô tả định dạng:
%c : Ký tự đơn
%s : Chuỗi
%d : Số nguyên hệ thập phân
%f : Số chấm động [ký hiệu thập phân]
%e : Số chấm động [ký hiệu có số mũ]
%g : Dùng %e hoặc %f, tuỳ theo loại nào ngắn hơn, không in các số 0 vô nghĩa
%x : Hệ 16 không dấu
%u : Số thập phân không dấu
%o : Số nguyên bát phân không dấu
l : Tiền tố dùng kèm với %d, %u, %x, %o để chỉ số nguyên dài [ví dụ %ld]
Ví dụ:
1 2 3 4 5 6 7 |
#include void main [void] { printf[“Hello!”]; } |
//Cho ra màn hình kết quả: Hello
Ví dụ:
1 2 3 4 5 6 7 8 |
#include void main [void] { int n=61; printf[“Gia tri cua n la: %d”,n]; } |
//Cho ra màn hình kết quả: Gia tri cua n la:61
//%d dùng để định dạng cho giá trị của n
// nếu thay %d thành %c thì kết quả cho ra màn hình là: Gia tri cua n la A, vì %c là mã định dạng cho ký tự, tương ứng với mã 65 là ký tự A
+ Các ký tự điều khiển và ký tự đặc biệt
\n : Nhảy xuống dòng kế tiếp canh về cột đầu tiên.
\t : Canh cột tab ngang.
\r : Nhảy về đầu hàng, không xuống hàng.
\a : Tiếng kêu bip.
\\ : In ra dấu \
\" : In ra dấu "
\' : In ra dấu '
%%: In ra dấu %
Vi dụ:
Lệnh nhập
Cú pháp: scanf ["chuỗi định dạng"[, đối mục 1, đối mục 2,…]];
Chức năng: Đọc dữ liệu từ bàn phím
- Đinh dạng tương tự như hàm printf
Ví dụ
1 2 3 4 5 6 7 8 |
#include void main[void] { float a,b,c printf["nhap vao he so a, b, c"]; scanf["%f%f%f", &a,&b,&c]; } |
-Nhập vào 3 số a, b,c phải cách nhau bằng khoảng trắng hoặc enter.
- Các ký tự định dạng là tương ứng từng cặp 1 của các biến
- Ký tự & là ký tự lấy địa chỉ của biến vì hàm scanf sẽ đọc dữ liệu từ bàn phím lưu vào vùng địa chỉ được xác định
Bài tập thực hành tự làm
1. Viết chương trình đọc vào 2 số nguyên và in ra kết quả của phép [+], phép trừ [-], phép nhân [*], phép chia [/].
2. Viết chương trình đọc từ bàn phím 3 số nguyên biểu diễn ngày, tháng, năm và xuất ra màn hình dưới dạng "ngay/thang/nam".
Bài tập có lời giải.5. Viết chương trình C++ để tính các giá trị biểu thức và in kết quả.
[Tự học lập trình C] Câu lệnh điều khiển rẽ nhánh
[Tự học lập trình C] Mảng một chiều
- Câu lệnh gán [:=]: :=;
- Các lệnh xuất nhập dữ liệu: READ/READLN, WRITE/WRITELN.
- Lời gọi hàm, thủ tục.
1.2. Câu lệnh có cấu trúc
- Câu lệnh ghép: BEGIN ... END;
- Các cấu trúc điều khiển: IF.., CASE..., FOR..., REPEAT..., WHILE...
1.3. Các lệnh xuất nhập dữ liệu
1.3.1. Lệnh xuất dữ liệu
Để xuất dữ liệu ra màn hình, ta sử dụng ba dạng sau:
- WRITE[ [, ,...]];
- WRITELN[ [, ,...]];
- WRITELN;
Các thủ tục trên có chức năng như sau:
- Sau khi xuất giá trị của các tham số ra màn hình thì con trỏ không xuống dòng.
- Sau khi xuất giá trị của các tham số ra màn hình thì con trỏ xuống đầu dòng tiếp theo.
- Xuống dòng.
Các tham số có thể là các hằng, biến, biểu thức. Nếu có nhiều tham số trong câu lệnh thì các tham số phải được phân cách nhau bởi dấu phẩy.
Khi sử dụng lệnh WRITE/WRITELN, ta có hai cách viết: không quy cách và có qui cách:
- Viết không quy cách: dữ liệu xuất ra sẽ được canh lề ở phía bên trái. Nếu dữ liệu là số thực thì sẽ được in ra dưới dạng biểu diễn khoa học.
Ví dụ:
WRITELN[x]; WRITE[sin[3*x]];
- Viết có qui cách: dữ liệu xuất ra sẽ được canh lề ở phía bên phải.
Ví dụ:
WRITELN[x:5];
WRITE[sin[13*x]:5:2];
| Writeln['Hello']; Writeln['Hello':10]; Writeln[500]; Writeln[500:5]; Writeln[123.457] Writeln[123.45:8:2] | Hello Hello 500 500 1.2345700000E+02 123.46 |
1.3.2. Nhập dữ liệu
Để nhập dữ liệu từ bàn phím vào các biến có kiểu dữ liệu chuẩn [trừ các biến kiểu BOOLEAN], ta sử dụng cú pháp sau đây:
READLN[ [,,...,]];
Chú ý: Khi gặp câu lệnh READLN; [không có tham số], chương trình sẽ dừng lại chờ người sử dụng nhấn phím ENTER mới chạy tiếp.
1.3.4. Các hàm và thủ tục thường dùng trong nhập xuất dữ liệu
- Hàm KEYPRESSED: Hàm trả về giá trị TRUE nếu như có một phím bất kỳ được nhấn, nếu không hàm cho giá trị là FALSE.
- Hàm READKEY: Hàm có chức năng đọc một ký tự từ bộ đệm bàn phím.
- Thủ tục GOTOXY[X,Y:Integer]: Di chuyển con trỏ đến cột X dòng Y.
- Thủ tục CLRSCR: Xoá màn hình và đưa con trỏ về góc trên bên trái màn hình.
- Thủ tục CLREOL: Xóa các ký tự từ vị trí con trỏ đến hết dòng.
- Thủ tục DELLINE: Xoá dòng tại vị trí con trỏ và dồn các dòng ở phía dưới lên.
- Thủ tục TEXTCOLOR[color:Byte]: Thiết lập màu cho các ký tự. Trong đó color
Î
[0,15]. - Thủ tục TEXTBACKGROUND[color:Byte]: Thiết lập màu nền cho màn hình.
Page 2
Viết chương trình tính chu vi và diện tích của hình chữ nhật có chiều dài hai cạnh là a, b [được nhập từ bàn phím].
Hướng dẫn:
- Nhập hai cạnh vào hai biến a, b.
- Chu vi hình chữ nhật bằng 2*[a+b]; Diện tích hình chữ nhật bằng a*b.
Bài tập 1.2:
Viết chương trình tính chu vi, diện tích hình vuông có cạnh a [được nhập từ bàn phím].
Hướng dẫn:
- Nhập cạnh vào biến canh.
- Chu vi hình vuông bằng 4*canh; Diện tích hình vuông bằng canh*canh.
Bài tập 1.3:
Viết chương trình tính chu vi và diện tích hình tròn có bán kính r [được nhập từ bàn phím].
Hướng dẫn:
- Nhập bán kính vào biến r.
- Chu vi đường tròn bằng 2*p*r.
- Diện tích hình tròn bằng p*r*r.
Bài tập 1.4:
Viết chương trình tính diện tích của tam giác có ba cạnh là a,b,c [được nhập từ bàn phím]
Hướng dẫn:
- Nhập ba cạnh của tam giác vào ba biến a,b,c.
- Nửa chu vi của tam giác p = [a+b+c]/2.
- Diện tích của tam giác: s =.
Bài tập 1.5:
Viết chương trình cho phép tính trung bình cộng của bốn số.
Hướng dẫn:
- Nhập bốn số vào bốn biến a, b, c, d
- Trung bình cộng của a, b, c, d bằng [a + b + c + d]/4.
Bài tập 1.6:
Viết chương trình cho phép tính trung bình cộng của bốn số với điều kiện chỉ được sử dụng hai biến.
Hướng dẫn:
- Dùng một biến S có giá trị ban đầu bằng 0.
- Dùng một biến để nhập số.
- Sau khi nhập một số cộng ngay vào biến S.
Bài tập 1.7:
Viết chương trình cho phép tính trung bình nhân của bốn số với điều kiện chỉ được sử dụng hai biến.
Hướng dẫn:
- Dùng một biến S có giá trị ban đầu bằng 1.
- Dùng một biến để nhập số.
- Sau khi nhập một số nhân ngay vào biến S.
- Trung bình nhân bốn số là căn bậc 4 tích của chúng [Dùng hai lần căn bậc hai].
Bài tập 1.8:
Viết chương trình nhập hai số, đổi giá trị hai số rồi in ra hai số.
Hướng dẫn:
- Dùng các biến a, b để lưu hai số được nhập từ bàn phím;
- Gán cho biến tam giá trị của a.
- Gán giá trị của b cho a. [Sau lệnh này a có giá trị của b].
- Gán giá trị của tạm cho cho b [Sau lệnh này b có giá trị của tam = a].
Bài tập 1.9:
Giải bài tập 1.8 mà chỉ được sử dụng hai biến [Tức không được dùng thêm biến tạm].
Hướng dẫn:
- Cộng thêm b vào a. [Giá trị hai biến sau lệnh này là: a+b, b]
- Gán b bằng tổng trừ đi b [Sau lệnh này b có giá trị bằng a];
- Gán giá trị a bằng tổng trừ đi b mới [Sau lệnh này a có giá trị bằng b].
Bài tập 1.10:
Viết chương trình cho biết chữ số hàng trăm, hàng chục, hàng đơn vị của một số có ba chữ số. Ví dụ khi nhập số 357 thì máy in ra:
- Chữ số hàng trăm: 3.
- Chữ số hàng chục: 5.
- Chữ số hàng đơn vị: 7.
Hướng dẫn:
Sử dụng hàm mov để lấy số dư. Khi chia cho 10 để lấy số dư ta được chữ số hàng đơn vị. Sử dụng DIV để lấy phần nguyên. Khi chia cho 10 để lấy phần nguyên ta đã bỏ đi chữ số hàng đơn vị để số có ba chữ số còn số có hai chữ số.