Bitcoin được phát hành năm 2009 bởi một nhân vật bí ẩn có biệt danh Satoshi Nakamoto. Đồng tiền ảo này có thể được trao đổi trực tiếp bằng thiết bị kết nối Internet mà không cần thông qua một tổ chức tài chính trung gian nào.
Với những đặc tính quan trọng như ẩn danh, giao dịch không cần lệ phí, càng ngày, nó càng được nhiều người tin tưởng và chấp nhận. Bitcoin có độ bảo mật cao, xuất hiện và được phân chia hoàn toàn tự động dựa trên các thuật toán và ai cũng có thể sở hữu thông qua việc giải mã các phương trình toán học và đưa ra đáp án, hay còn gọi là "đào".
Đồng tiền ảo này được tạo ra từ những thuật toán trên máy tính.
Khái niệm "đào" trên thực tế là việc Bitcoin được cấp tới các máy tính để trả công cho việc chúng tham gia vào hoạt động xác minh giao dịch và ghi chúng vào một cuốn sổ cái [blockchain]. Cuốn sổ này được phân tán trong mạng ngang hàng và sử dụng Bitcoin là đơn vị kế toán. Bitcoin cũng không phải là một đơn vị cụ thể, nó có thể được chia nhỏ hơn nữa tới 100 triệu đơn vị nhỏ hơn gọi là Satoshi, được đặt tên theo người sáng lập.
Là một hệ thống phân cấp, Bitcoin không có bên thứ ba nào đứng ra làm trung gian điều khiển. Thao tác "đào" cũng chính là việc giúp xác nhận giao dịch từ người này qua người kia, cũng như ngăn chặn hành vi gian lận giao dịch cùng lúc với nhiều người.
Người dùng lưu trữ Bitcoin thông qua ví Bitcoin, là một địa chỉ dài khoảng 27-34 chữ số, dùng để nhận và gửi nó. Không ai biết địa chỉ này gắn với cá nhân nào, tạo nên tính bảo mật đặc trưng của đồng tiền ảo này. Mỗi người có thể tạo nên vô số địa chỉ mà không cần trùng lặp và có thể gửi nhận nhanh chóng bằng máy tính hay ứng dụng trên điện thoại.
Một dàn máy đào Bitcoin phổ thông.
Ban đầu, những người tham gia sử dụng máy tính thông thường để cày Bitcoin. Tuy nhiên, dần dần họ nhận ra khi sử dụng cùng lúc nhiều card đồ họa thì các giao dịch xử lý được thực hiện nhanh hơn. Ngày nay, một bộ máy tính để cày Bitcoin thường được gắn từ 4 tới 6 card đồ họa, có giá khoảng 40-50 triệu đồng. Một số bo mạch đời mới cho phép cài đặt 8 card đồ họa cùng một lúc.
Tuy nhiên, chỉ có một số dòng card như GTX 1060 hay AMD RX 570 là mang lại hiệu quả trên giá thành cao nhất, luôn được các dân cày săn lùng. Cơn sốt Bitcoin đẩy giá card đồ họa lên tới đỉnh điểm, bởi đây là linh kiện thiết yếu và cũng thường xuyên hỏng hóc, phải thay mới sau một thời gian hoạt động. Nhiều người thậm chí mua cả những dòng card đắt tiền hơn về cày, chấp nhận chi phí bị đội lên khá lớn.Bên cạnh tiền mua card đồ họa thì tiền điện và các thiết bị làm mát, thông gió cho khu vực đặt thiết bị cũng chiếm tỷ lệ không nhỏ trong tổng chi phí hoạt động của toàn hệ thống.
Trên thực tế, CPU hay GPU vẫn chưa phải là lựa chọn tốt nhất để đào Bitcoin. Người ta đã tạo ra một con chip riêng biệt cho công việc này, có tên gọi tắt là ASIC. Nó có tác dụng duy nhất là giải mã các hàm với hiệu quả mang lại cao hơn rất nhiều card đồ họa.
Hiện nay, các kiến thức về Bitcoin, kinh nghiệm xây dựng dàn máy, bố trí nhà xưởng, cách khắc phục lỗi xảy ra trong quá trình hoạt động... gần như đều được chia sẻ công khai trên Internet. Người dùng có tiền, chịu đầu tư thời gian công sức đều có thể tham gia sân chơi này.
Một góc xưởng đào Bitcoin ở Iceland.
Nhưng không giống thời kỳ đầu, giờ đây việc "cày" Bitcoin không phải cuộc chơi may mắn.Ai sở hữu dàn máy tính có cấu hình tốt, số lượng nhiều sẽ chiếm được khả năng đào nhiều Bitcoin hơn. Sự cạnh tranh gay gắt giữa các dân "cày" cũng khiến cho tỷ lệ sinh lời giảm, khiến những nhà đầu tư nhỏ lẻ không bù đắp được chi phí và buộc phải tạm dừng cuộc chơi, nhường đất cho các đại gia. Các "nông trường" đào Bitcoin ở các quốc gia lớn, đặc biệt là Trung Quốc, Iceland có tới hàng nghìn bộ máy tính hoạt động liên tục năm này qua năm khác, với chí phí lên tới hàng trăm nghìn USD tiền máy móc, nhà xưởng, linh kiện, điện, hệ thống làm mát. Chúng được xây dựng tại một số địa điểm nhất định trên thế giới như thế này bởi đơn giản tại đây giá điện năng rất rẻ.
Theo tính toán, Bitcoin sẽ vẫn còn đủ để đào đến năm 2040.Sau thời điểm đó, nó có thể tiếp tục được tạo ra theo hình thức hiện tại hoặc dưới dạng phiên bản mới.Giống như tiền đôi khi vẫn bị coi là một tờ giấy vụn, giá trị của tiền ảo Bitcoin dựa trên sự tin tưởng của mọi người vào nó làm công cụ thanh toán. Khi có càng nhiều người chấp nhận, giá trị của Bitcoin càng tăng lên.
Trước đây, Bitcoin được xem là đồng tiền thường được sử dụng bởi các tổ chức tội phạm. Nhưng giờ đây, nhiều quốc gia và các tổ chức tài chính trên thế giới đã công nhận Bitcoin và đưa chúng vào hoạt động kinh doanh thực tiễn. Đồng tiền này thậm chí cũng lên xuống, dao động dựa trên tình hình kinh tế chính trị thế giới như khủng hoảng chiến tranh ở Triều Tiên, bầu cử tổng thống Mỹ... Dẫu vậy, một số quốc gia như Trung Quốc, Thái Lan, Nga vẫn cấm giao dịch và có thái độ tiêu cực với đồng tiền ảo này.
Giá Bitcoin hiện tăng lên mức kỷ lục, hơn 4.700 USD một bitcoin. Nó cũng kéo theo sự tăng giá của một số đồng tiền ảo khác như Linecoin, Ethereum... Tuy nhiên, chơi Bitcoin cũng có không ít rủi ro bởi giá của nó cũng thường tăng giảm liên tục. Hồi cuối tháng 5 vừa qua, khi bất ngờ giảm giá 19%, tổng giá trị Bitcoin trên toàn cầu đã bốc hơi khoảng 4 tỷ USD chỉ trong 4 ngày.
Riêng ở Việt Nam, việc kiếm lời từ Bitcoin thường là mua đi bán lại trên sàn giao dịch hoặc đầu tư mua máy móc thiết bị về cày. Nhiều người bỏ tiền nhập các lô máy tính với số lượng lớn từ nước ngoài về để phục vụ cho mục đích này.
Bitcoin chưa được xem là hợp pháp nhưng cũng chưa có chế tài ngăn cấm.Ngân hàng Nhà nước mới chỉ đưa ra khuyến cáo các tổ chức, cá nhân không nên đầu tư, nắm giữ và thực hiện các giao dịch liên quan đến Bitcoin cũng như các loại tiền ảo tương tự để tránh rủi ro vì không có cơ chế bảo vệ quyền lợi.
Mai Anh
Bitcoin là gì? Bitcoin được tạo ra như thế nào? nguồn gốc của đồng bitcoin
Bitcoin là gì?
Bitcoin là một loại tiền điện tử mã hóa được tạo ra vào năm 2009 bởi một người không rõ tên sử dụng bí danh Satoshi Nakamoto. Các giao dịch được thực hiện không có người trung gian – nghĩa là không có ngân hàng.
Bitcoin có thể được sử dụng để giao dịch mua bán sản phẩm thực hoặc dịch vụ trên mạng. Nhưng phần lớn sự cường điệu là về việc làm giàu bằng cách kinh doanh nó. Giá bitcoin đã tăng vọt lên hàng nghìn vào năm 2017.
Bitcoin là một loại tiền tệ kỹ thuật số được phát hành dưới dạng phần mềm mã nguồn mở. Với những đặc tính quan trọng như ẩn danh, giao dịch không cần lệ phí, càng ngày, nó càng được nhiều người tin tưởng và chấp nhận.
Bitcoin được tạo ra như thế nào?
Mọi người cạnh tranh để “khai thác” bitcoin bằng cách sử dụng máy vi tính để giải các câu đố toán học phức tạp. Đây là cách bitcoin được tạo ra. Hiện tại, người chiến thắng được thưởng 12,5 bitcoin khoảng 10 phút một lần.
Bitcoin có độ bảo mật cao, xuất hiện và được phân chia hoàn toàn tự động dựa trên các thuật toán và ai cũng có thể sở hữu thông qua việc giải mã các phương trình toán học và đưa ra đáp án, hay còn gọi là “đào bitcoin”.
Dàn máy tính cho phương pháp này [đào bitcoin] phải có cấu hình cực kỳ mạnh với các phần mềm máy tính chuyên cho đào Bitcoin và card đồ họa được người sử dụng cài đặt. Sau đó, bạn phải đăng ký tài khoản để tham gia mạng lưới Bitcoin. Sau đó bạn cho phần mềm cấu hình vừa được cài đặt chạy thì quá trình đào Bitcoin sẽ tự động diễn ra.
Việc đào Bitcon được thực hiện bởi các ứng dụng cài đặt trên máy tính nên bất cứ ai cũng có thể tham gia được. Tuy nhiên, Bitcoin thực sự rất phức tạp, nhất là về mặt kỹ thuật cũng như các thuật toán được đề ra nên bạn phải cân nhắc kỹ trước khi tham gia đầu tư đào.
Các thuật toán đào Bitcoin
Thuật toán đào bitcoin là gì?
Thuật toán đào bitcoin quy định mỗi block mới phát sinh sau một thời gian đều chứa dữ liệu về giao dịch trong thời điểm đó, dữ liệu giao dịch mã hóa một chiều về khối kế trước đó và một tham số để giải toán.
Thuật toán này có thể mã hóa bất kỳ dữ liệu nào trở thành chuỗi dài 256 bit, bao gồm 64 ký tự cả chữ và số.
Thuật toán bitcoin được dùng như thế nào để tìm ra block mới?
Chuỗi ký tự dài 256bit sẽ được tiếp tục ghép với dữ liệu mã hóa của giao dịch kế tiếp bằng những thuật toán nhất định. Cho đến khi chỉ còn hai hashing về giao dịch trong khối sau khi đã mã hóa.
Quy trình này tạo ra một cây nhị phân, được gọi là Market Root. Kết quả hashing sau cùng này được ghép với những thông tin khác.
Bao gồm: kết quả hashing khối trước đó, thời gian khởi tạo khối và thông số Nounce tức biến chạy ngẫu nhiên. Những thông số này sẽ được tiếp tục mã hóa để tạo kết quả hashing cuối.
Thuật toán đào bitcoin quy định rằng một khối mới chỉ được khởi tạo khi giải được bài toán tìm kết quả hashing cuối cùng nhỏ hơn giá trị của mục tiêu trong blockchain.
Sau đó, lập tức kết quả này sẽ được chuyển đến khối khác trong mạng lưới để xác nhận. Khi có trên 50% số khối có trong blockchain xác nhận kết quả thì sẽ chính thức tạo ra khối mới.
Nếu kết quả chưa hợp lệ thì tham số Nounce sẽ tự động thay đổi ngẫu nhiên cho đến khi tìm được tham số đúng. Quá trình tìm tham số này được gọi là Proof of Work [hay bằng chứng công việc].
Tuy việc thực hiện sẽ rất tốn kém điện năng để có thể duy trì khả năng tính toán của hệ thống. Thế nhưng điều này lại khiến bitcoin trở nên có giá trị hơn bởi việc tìm kiếm các bitcoin mới sẽ ngày càng tốn kém.
Những thuật toán đào bitcoin thông dụng nhất
Thuật toán SHA-256
Trong tất cả các thuật toán được dùng để đào bitcoin, SHA-256 được sử dụng phổ biến nhất. Vậy SHA256 là gì? SHA [Secure Hash Algorithm] hay còn được gọi là thuật toán giải băm an toàn được FIPS – Tiêu chuẩn xử lý thông tin của Mỹ công nhận.
Mục đích là dùng để chuyển hóa một đoạn dữ liệu nhất định thành một đoạn có chiều dài không đổi với sự khác biệt cao. SHA256 là một nhánh của hàm băm mật mã trong mạng bitcoin và là một những hàm mạnh nhất hiện nay.
SHA-256 được sử dụng để tạo ra các địa chỉ bitcoin giúp cải thiện an ninh và bảo mật tốt hơn. Thuật toán đào bitcoin này tạo mã băm cố định 256 bit, tức là 32 byte, đây là mã băm gần như duy nhất.
Mỗi chuỗi băm sau khi hình thành sẽ không được tính toán trở lại. Chính điều này làm cho thuật toán SHA256 phù hợp để xác nhận mật khẩu, chống giả mạo, đặc biệt là để xác thực hàm băm.
SHA 256 có khả năng hỗ trợ xử lý thô hiệu quả. Với những bitcoin đầu tiên, bạn hoàn toàn có thể tự đào coin bằng CPU trong chiếc máy tính tại nhà.
Thế nhưng, theo thời gian khi độ khó của coin tăng lên. Thì để khai thác hiệu quả bitcoin, bạn cần phải sử dụng các bộ vi xử lý riêng biệt gọi là ASIC.
Thuật toán Scrypt
Scrypt là một hàm hash dẫn xuất khóa trong bộ nhớ để đào bitcoin. Scrypt hoạt động bằng cách tạo ra hệ thống các số giả ngẫu nhiên cần lưu trữ trong bộ nhớ RAM.
Sau khi truy cập các con số này bằng thuật toán thì sẽ trả về kết quả. Việc tạo ra nhiều số đòi hỏi nhiều tính toán và một số lượng RAM lớn để tiến hành thực hiện.
Khi chúng được truy cập vài lần thì Scrypt hoàn toàn có thể sử dụng bộ nhớ RAM cùng với sức mạnh băm để tạo ra khối mới trong điều kiện tối ưu hóa tốc độ.
Có thể nói so với SHA256 thì tốc độ đào bitcoin của Scrypt không nhanh bằng và chỉ điều chỉnh số lượng những biến ngẫu nhiên cần lưu trữ.
Lợi ích chính của thuật toán Scrypt chính là góp phần làm giảm lợi thế cạnh tranh của những thợ đào khác trong cùng mạng lưới. Tức là có khả năng sẽ có nhiều nhà đầu tư tham gia vào việc đào coin và đóng góp để tạo nên giá trị.
Thuật toán Ethash
Đây là thuật toán băm được sử dụng cho proof-of-work trong thị trường tiền điện tử trên nền tảng Ethereum. Ethash sử dụng những phiên bản thay thế của SHA3-256 và SHA3-512 hay thường được gọi là Keccak-256 và Keccak-512.
Ngay từ phiên bản tiền thuật toán 1.0 Ethash đã sở hữu thiết kế có khả năng chống ASIC để thuận tiện cho việc kiểm tra. Thuật toán này cũng có thể được sử dụng như là phiên bản chỉnh sửa nhỏ giúp giảm chi phí phát sinh.
Ethash được ưa chuộng bởi nhiều “thợ mỏ” đào bitcoin bởi đem lại nhiều ưu điểm vượt trội. Độ bão hòa IO của thuật toán cao, rất thân thiện với GPU của máy tính.
Hơn nữa, khả năng kiểm chứng máy khách có cấu hình thấp và mức độ xử lý nhanh. Với những chiếc máy khách có cấu hình thấp thì việc khởi động diễn ra nhanh chóng.
Tại sao lại sử dụng bitcoin?
Bitcoin có thể được sử dụng để mua hàng hóa một cách ẩn danh. Ngoài ra, thanh toán quốc tế rất dễ dàng và rẻ vì bitcoin không bị ràng buộc với bất kỳ quốc gia nào hoặc chịu sự điều chỉnh của quy định. Các doanh nghiệp nhỏ có thể thích chúng vì không có phí thẻ tín dụng. Một số người chỉ mua bitcoin như một khoản đầu tư, hy vọng rằng chúng sẽ tăng giá trị.
Mua / bán bitcoin như thế nào?
Mua /bán trên một sàn giao dịch
Nhiều thị trường được gọi là “trao đổi bitcoin” cho phép mọi người mua hoặc bán bitcoin bằng các loại tiền tệ khác nhau. Bạn có thể tham khảo Coinbase là một sàn giao dịch hàng đầu, cùng với Bitstamp và Bitfinex.
Chuyển khoản
Mọi người có thể gửi bitcoin cho nhau bằng ứng dụng di động hoặc máy tính của họ. Nó tương tự như gửi tiền mặt kỹ thuật số.
Có tổng bao nhiêu Bitcoin?
Khác với các đồng coin còn lại, bitcoin bị giới hạn về số lượng khai thác. Dù muốn hay không, người ta tổng cộng chỉ có thể đào được 21 triệu bitcoin. Càng về sau, mức độ khai thác bitcoin càng khó hơn.
Theo tính toán, Bitcoin sẽ vẫn còn đủ để đào đến năm 2040. Sau thời điểm đó, nó có thể tiếp tục được tạo ra theo hình thức hiện tại hoặc dưới dạng phiên bản mới. Giá trị của tiền ảo Bitcoin dựa trên sự tin tưởng của mọi người vào nó làm công cụ thanh toán. Khi có càng nhiều người chấp nhận, giá trị của Bitcoin càng tăng lên.
Bitcoin được sử dụng ở đâu?
Hiện tại ở Việt Nam, Bitcoin vẫn chưa được xem là tiền tệ cũng như không được xem như hàng hoá, chưa được pháp luật bảo vệ, bạn chỉ có thể mua, bán đồng tiền ảo này với mục đích đầu tư. Bạn không thể dùng Bitcoin để mua hàng hay thanh toán cho bất kỳ dịch vụ nào ở Việt Nam.
Tuy nhiên, người sở hữu Bitcoin có thể mua tên miền, máy chủ bằng đổng tiền ảo này hoặc gửi tiền ảo này cho người thân tại nước ngoài [ví dụ Mỹ].
Bitcoin không được phép thanh toán tại Việt Nam, nhưng được phép dùng Bitcoin để mua hàng tại nước ngoài và gửi về Việt Nam.
Nguồn: Bitcoin là gì? Bitcoin được tạo ra như thế nào?
Bài viết này có hữu ích với bạn không?