U nang buồng trứng khi mang thai có nguy hiểm không

Các bác sĩ phụ khoa cho rằng, u nang buồng trứng là căn bệnh phổ biến thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Một số dạng của u nang buồng trứng hoàn toàn không nguy hiểm và dần biến mất. Tuy nhiên, cũng có cả dạng nguy hiểm thậm chí dẫn tới vô sinh.

U nang buồng trứng là những túi chứa đầy dịch ở trong hoặc trên bề mặt của buồng trứng. Mỗi người phụ nữ bình thường có hai buồng trứng hình quả hạnh nằm hai bên tử cung. 

Nhiều người phụ nữ bị u nang buồng trứng nhưng với kích thước nhỏ và không hề gây bất cứ ảnh hưởng hay khó chịu nào, và tồn tại suốt đời của họ. Tuy nhiên một số u nang gây ra triệu chứng nặng, có thể đe dọa tính mạng. 

U nang buồng trứng

Có rất nhiều nguyên nhân, nhưng các bác sĩ phụ khoa đưa ra 5 nguyên nhân cơ bản:

• Nếu người phụ nữ đã từng bị sẩy thai thì rất dễ mắc bệnh này
• Do có kinh sớm hơn bình thường. Đây cũng là tiền đề dẫn đến u nang phát triển.
• Do nội tiết bị phá hủy
• Chức năng của tuyến giáp bị giảm là nguyên nhân thứ 4 khiến u nang ở buồng trứng phát triển
• Nguyên nhân cuối cùng dẫn đến bệnh lý này có thể đi kèm với sự phá hủy các nang trứng đã chín

U nang buồng trứng thường chỉ được phát hiện khi đi khám phụ khoa, siêu âm một số bệnh khác, hoặc qua kiểm tra sức khỏe tổng quát. Tuy nhiên có một số trường hợp xuất hiện các triệu chứng: rối loạn kinh nguyệt như rong kinh, rong huyết, đau bụng… Cơn đau bụng thường không rõ ràng, nên có thể khiến các bạn nữ lầm tưởng với cơn đau “chu kỳ” hay do kinh nguyệt thất thường gây nên… Chính vì thế đi khám phụ khoa định kỳ, kết hợp với siêu âm là biện pháp phòng ngừa quan trọng.

Đau bụng là triệu chứng của u nang buồng trứng nhưng rất dễ nhầm lẫn với đau bụng khi đến kỳ kinh nguyệt

Một số trường hợp mới đầu là u lành tính, nhưng nếu được phát hiện muộn hoặc không tiến hành chữa trị kịp thời có thể dẫn đến u ác tính. Tuy nhiên chỉ có một số ít trường hợp là u ác tính, dễ dẫn đến tử vong. Thỉnh thoảng gặp một số trường hợp gọi là u quái buồng trứng. Những khối u này khi xẻ ra, bên trong có cả tóc, sụn, xương…

Biến chứng thường gặp ở những trường hợp u nang buồng trứng như sau: 

 – Xoắn cuống khối u (gây đau bụng dữ dội) 

 – Vỡ u (ngoài đau bụng, còn gây xuất huyết nội)

– Chèn ép các cơ quan lân cận như đường tiêu hóa (gây rối loạn tiêu hóa), đường tiết niệu, bọng đái (gây khó tiểu, bí tiểu); hoặc hóa thành u ác tính…

Có rất nhiều cách để chữa u nang buồng trứng. Tuy nhiên phụ thuộc nhiều vào kích thước, các dạng nang, lứa tuổi và tình trạng sức khỏe của phụ nữ, cũng như các biểu hiện nghiêm trọng của u nang buồng trứng. Chữa bệnh này, tất nhiên cần phải được các bác sĩ chẩn đoán, sau đó tiến hành các phân tích cần thiết.

Đối với u nang buồng trứng lành tính thường là sau phẫu thuật bệnh sẽ dứt điểm, cách phẫu thuật này không làm triệt sản. Đối với phụ nữ lớn tuổi (đã có đủ con, hay sau tuổi mãn kinh) bác sĩ sẽ áp dụng khuynh hướng cắt bỏ khối u lẫn tử cung và phần phụ còn lại.

Còn với nhóm u nang buồng trứng ác tính, cũng có nhiều phương pháp khác nhau trong điều trị. Phẫu thuật cắt bỏ trọn khối u, đồng thời làm xét nghiệm tìm tế bào ung thư di căn được áp dụng cho phụ nữ trẻ, hoặc chưa có đủ số con. 

Đối với phụ nữ lớn tuổi (đã có đủ con), ngoài việc cắt bỏ khối u, còn cắt cả tử cung và cả phần phụ của bên còn lại. Nên nhớ rằng, khi chữa u nang buồng trứng không nên bỏ lỡ thời gian. Điều này đặc biệt quan trọng với những phụ nữ muốn mang thai.

Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/

U nang buồng trứng là khối u hình thành và phát triển một cách bất thường bên trong buồng trứng. Khối u đó có thể chứa dịch lỏng cùng một số thành phần khác hoặc là khối chất rắn ở dạng bã đậu. U nang buồng trứng là bệnh lý thường gặp ở nữ giới (chiếm 3,6% trong các bệnh phụ khoa) và có thể gặp ở bất kỳ độ tuổi nào. Tuy nhiên, nhóm độ tuổi từ 30 - 40 chiếm tỷ lệ cao nhất.

Hình ảnh minh họa

90 % u nang buồng trứng là lành tính, 10% là ác tính. Tuy tỷ lệ lành tính cao nhưng với thai phụ việc có bất kỳ điều bất thường nào cũng đều cần đề phòng và kiểm soát. U nang buồng trứng khi mang thai thường có 2 loại chính là u nang hoàng thể và u nang bệnh lý. U nang hoàng thể thì ít gây nguy hiểm còn u nang bệnh lý nếu không kịp thời điều trị có thể gây tử vong cho cả mẹ và thai nhi.

Dấu hiệu của u nang buồng trứng ở phụ nữ có thai thường mơ hồ không rõ rệt chỉ tình cờ phát hiện ra khi kiểm tra thai kỳ. Các biểu hiện thường gặp khi mắc u nang buồng trứng là: ra máu, xuất huyết âm đạo bất thường, căng tức bụng dưới, nôn, buồn nôn, đau khi giao hợp… Để biết chính xác bệnh lý cần đến cơ sở y tế để kiểm tra. Nguyên nhân mắc u nang buồng trứng do: Dùng nhiều thuốc tránh thai; Sử dụng nhiều thực phẩm chứa hormon như các loại thịt, trứng và sữa có thêm hormone tăng trưởng; Chế độ ăn uống không hợp lý, ít thực phẩm từ tự nhiên như rau củ quả tươi xanh; Stress hoặc béo phì; Gan bị nhiễm độc hoặc do làm việc quá sức…

Trường hợp u nang buồng trứng trong thai kỳ, thường ở quý I thì phát hiện ra. tuy nhiên các trường hợp u đặc như u bì buồng trứng rất dễ bị bỏ sót khi khám thai định kỳ nhất là khi u to do vị trí u thay đổi và phần thai che khuất. Điển hình như sản phụ N.T.H, sinh năm 1990, địa chỉ tại TP. Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh, khi kiểm tra sức khỏe ở tuần thai 34 thì phát hiện ra khối u to trong tử cung kích thước 6x7 cm, trước đó sản phụ cũng đã quản lý thai nghén tại cơ sở tư nhân. Tuy nhiên do khối u không gây triệu chứng và biến chứng cho mẹ và thai nên được tiếp tục theo dõi đến 39 tuần 3 ngày thì được chỉ định phẫu thuật mổ lấy thai. Ca mổ thành công khi đón 1 em bé chào đời 3.450gr và 1 khối u bì kích thước 6x7cm. Các bác sĩ cho biết: Trong quá trình phẫu thuật đã bóc khối u gửi giải phẫu bệnh để làm xét nghiệm và để lại phần buồng trứng lành.

Các bác sĩ đã phẫu thuật lấy ra khối u bì kích thước 6x7cm chosản phụ N.T.H

U nang buồng trứng ở phụ nữ là bệnh lý thường gặp. Tuy nhiên, tất cả phụ nữ cần theo dõi và kiểm tra sức khỏe thường xuyên 3-6 tháng/lần, đặc biệt là phụ nữ mang thai cần khám và quản lý thai theo lịch hẹn của bác sĩ. Nếu phụ nữ có ý định sinh con thì cần khám phụ khoa trước để phát hiện sớm và điều trị kịp thời. U nang buồng trứng là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến vô sinh hiếm muộn do đó phụ nữ trong độ tuổi sinh nở cần hết sức lưu tâm. Để phòng tránh u nang buồng trứng, phụ nữ cần loại bỏ những thói quen có hại như lạm dụng thuốc chữa bệnh, thuốc tránh thai, phá thai … Cần thiết lập thói quen ăn uống khoa học nhiều chất xơ, sinh hoạt và rèn luyện sức khỏe thường xuyên.

U nang buồng trứng là bệnh lý phụ khoa phổ biến với nữ giới trong độ tuổi sinh sản. Tại Việt Nam có khoảng 3,6/ 100.000 phụ nữ mắc bệnh này. Trong đó, tỉ lệ u nang buồng trứng với phụ nữ mang thai là 0,26%. Vậy bị u nang trong thai kỳ có nguy hiểm không và nên xử lý thế nào? Các bạn có thể tìm hiểu trong bài viết này.

Các loại u nang có thể gặp khi mang thai

U nang buồng trứng cơ năng

Là những u nang lành tính, có kích thước nhỏ, triệu chứng ít và không rõ ràng.

U nang cơ năng bao gồm:

• U nang noãn
• U nang hoàng thể
• U nang hoàng tuyến

☛ Xem chi tiết: U nang cơ năng và cách xử lý

U nang buồng trứng thực thể

Là loại u nang phát triển âm thầm, triệu chứng không rõ ràng, có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như xoắn u nang, vỡ u nang, ung thư…

U nang thực thể bao gồm:

• U nang nước
• U nang nhầy
• U nang bì
• U nang lạc nội mạc tử cung

U nang buồng trứng khi mang thai là do đâu?

Dư thừa hormone HCG trong thai kỳ được cho là nguyên nhân chính khiến mẹ bầu bị u nang buồng trứng.

Ở tam cá nguyệt đầu tiên của thai kỳ, lượng hormone HCG (Chorionic Gonadotropin) tiết ra nhiều, nó kích thích buồng trứng tạo ra các u nang lutein để hỗ trợ bào thai cho tới khi nhau thai được hình thành. Hầu hết, những u nang này là lành tính và sẽ biến mất sau tuần thứ 12 của thai kỳ, chỉ có một số hiếm trường hợp u nang vẫn tồn tại sau sinh.

Ngoài ra, một số loại u nang buồng trứng đã có từ trước và vẫn tồn tại cho đến khi phụ nữ mang thai, nguyên nhân của những trường hợp này là:

• Thể vàng phát triển quá mức và hình thành u nang hoàng thể
• Mạch máu của nang trứng bị vỡ hoặc nang trứng phát triển không đầy đủ nên không hấp thụ đủ chất lỏng trong buồng trứng
• Mẹ bầu có bệnh lý lạc nội mạc tử cung khiến cho mô nội mạc dư thừa di chuyển vào trong buồng trứng gây viêm nhiễm và hình thành ổ u nang.
• Phụ nữ bị cường Estrogen (hàm lượng estrogen tăng quá cao) làm cho nội tiết tố bị rối loạn gây ảnh hưởng tới chu kỳ rụng trứng, khiến các nang trứng bị tích tụ chất lỏng và hình thành u nang.

☛  Xem thêm: Nguyên nhân hình thành u nang buồng trứng

Dấu hiệu của u nang buồng trứng khi mang thai

Thông thường triệu chứng của bệnh u nang buồng trứng khi mang thai thường rất mơ hồ và dễ gây nhầm lẫn với những dấu hiệu khi thai nghén.

Với các u nang nhỏ (chủ yếu <4cm), mới hình thành thì hầu như không có bất cứ triệu chứng nào. Nhiều mẹ bầu sẽ không thể nhận biết được bản thân đang có các khối u nang này trong buồng trứng.

Với những khối u phát triển từ lâu, có kích thước lớn hơn hoặc u bị viêm nhiễm, u gây ra biến chứng thì mẹ có thể nhận thấy một số triệu chứng điển hình như sau:

• Đau bụng dưới âm ỉ vùng khung chậu
• U nang lớn chèn ép cơ hoành làm cho bà bầu cảm thấy khó thở
• U nang lớn chèn ép bàng quang và đường tiết niệu khiến phụ nữ bị rối loạn tiểu tiện: tiểu nhiều, tiểu rắt,
• U nang lớn chèn ép trực tràng gây táo bón
• Các triệu chứng khác như sốt cao, đau lưng
• Buồn nôn, đau tức ngực (dễ bị nhầm lẫn với dấu hiệu thai nghén)
• Chóng mặt, ngất xỉu, đau bụng dữ dội khi u nang bị vỡ hoặc xoắn lại với nhau
• Nếu u nang chuyển biến thành ung thư thì cơ thể sụt cân nhanh chóng, bụng to nhanh.

U nang buồng trứng khi mang thai có nguy hiểm không?

U nang chèn ép thai nhi

Khi khối u có thích thước quá lớn, nó sẽ chèn ép làm lệch tử cung khiến cho thai nhi không thể phát triển bình thường được. Cơ thể mẹ nặng nề, căng chướng và suy nhược nhanh chóng, thai nhi lại thiếu không gian phát triển nên khi sinh ra có thể bị nhẹ cân hoặc gặp nhiều vấn đề khác về sức khỏe.

Nhất là những khối u nang phát triển đến cuối thai kỳ và có kích thước quá to choán hết ổ bụng sẽ gây khó khăn trong quá trình sinh nở. Vì thai nhi sẽ khó xoay đầu, mẹ không thể sinh thường được nên bác sĩ bắt buộc phải mổ để lấy thai nhi ra ngoài.

Nguy cơ sảy thai sớm

Vỡ u nang và xoắn u nang là 2 biến chứng u nang buồng trứng rất nguy hiểm khi mang thai cần được cấp cứu gấp để tránh gây ảnh hưởng tới tính mạng của thai phụ.

• U nang bị chèn ép hoặc do tác động của ngoại lực có thể bị vỡ
• Các u nang cạnh nhau có cuống dài dễ bị xoắn lại với nhau.

Vỡ hoặc xoắn u nang có nguy cơ cao dẫn đến sảy thai sớm khi mà thai nhi còn đang ở những tuần tuổi đầu tiên. Không hiếm trường hợp, thai phụ bị biến chứng u nang nên buộc phải đình chỉ thai nghén và phẫu thuật  để bảo vệ sức khỏe cho người mẹ.

U nang biến chứng ác tính

U nang thực thể là những loại u có tỉ lệ biến chứng cao nhất, khối u có thể biến chứng ác tính, là mầm mống của ung thư, đây là một vấn đề rất phức tạp và tiên lượng xấu cho cả bà bầu và thai nhi trong bụng. Trong những trường hợp nguy kịch, thì có thể phải cắt bỏ buồng trứng hoặc tử cung để giữ lại tính mạng.

Bị u nang buồng trứng khi mang xử lý thế nào?

Mẹ bầu bị u nang buồng trứng thì cần thăm khám thường xuyên để theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu và bất thường có thể xảy ra. Trước tiên, bà mẹ mang thai sẽ được siêu âm và làm các xét nghiệm để xác định xem tính chất của khối u như thế nào.

➤ Các khối u lành tính thường là u nang cơ năng, hiếm gây biến chứng, kích thước nhỏ, dễ di động, bề mặt trơn nhẵn và đa phần là chỉ nằm ở một bên của buồng trứng (có khoảng 95% u nang chỉ nằm ở 1 bên buồng trứng).

➤ Các khối u ác tính thường có bề mặt sần sùi hơn, kích thước lớn, vỏ dày và dai, u rắn chắc, không di động.

Với các giai đoạn khác nhau trong thai kỳ, thì u nang buồng trứng sẽ có những phương pháp điều trị cụ thể:

Trong 3 tháng đầu tiên: Với những mẹ bầu được chẩn đoán có u nang cơ năng, khối u có kích thước nhỏ thì sẽ cần theo dõi chặt chẽ qua các tuần. Đa phần chúng đều tự tiêu biến sau 2 -3 tháng nên không đáng lo ngại, mẹ cũng không cần điều trị gì.

3 tháng tiếp theo: Nếu sau 3 tháng đầu các u nang không tiêu biến, thì đến tuần thai thứ 13 – 14 của 3 tháng tiếp theo bệnh nhân sẽ được chỉ định phẫu thuật để bóc tách u ra ngoài. Đây là thời điểm phù hợp nhất để bóc tách u  nang ra ngoài, bởi hoàng thể thai nghén lúc này đã ngưng tiết hormone và không gây ảnh hưởng tới sự phát triển của bào thai. Nếu không loại bỏ u, thì đến tháng thứ 7 hoặc thứ 8 thai nhi lớn nhanh hơn, khối u chèn ép vào tử cung khiến cho thai nhi không thẻ chuyển ngôi được (đầu thai quay về hướng âm đạo để dễ chui ra ngoài).

3 tháng cuối của thai kỳ: Nếu mẹ bầu được phát hiện có khối u nang trong buồng trứng ở những tháng cuối thì thông thường bác sĩ sẽ đợi đến khi em bé được sinh ra sẽ can thiệp phẫu thuật đồng thời để lấy u nang ra ngoài.

Tuy nhiên, những trường hợp trên chỉ là cách xử trí với những khối u lành tính. Trong trường hợp khối u ác tính gây biến chứng  thì thai phụ sẽ được chỉ định phẫu thuật ngay lập tức để đảm bảo an toàn, dù tuổi thai là ít hay nhiều.

Tất nhiên, đây là những biến chứng hiếm gặp nên không phải mẹ bầu nào cũng sẽ phải đối diện với nó trong thai kỳ. Mặc dù bị u nang buồng trứng nhưng nếu có kế hoạch chăm sóc và theo dõi bệnh lý từ sớm thì sẽ giúp mẹ bầu giảm nguy cơ biến chứng và sinh con an toàn.

Để giảm nguy cơ bị u nang buồng trứng trong thai kỳ, các mẹ bầu nên chủ động đi khám phụ khoa từ ngay khi có kế hoạch mang thai. Nếu phát hiện có u nang thì cần được điều trị ngay để tránh ảnh hưởng về sau.