Tại sao lá không có cấu tạo cấp 2

TÓM TẮC CÁC BƯỚC NHẬN BIẾT VI PHẪU:RỂ-THÂN-LÁPhần I: Lá CâyXác định hình thể  có thể nhận biết được vi phẩu nếu là LÁ(đối xứng qua 1 mặt phẳng).Mặt trênMặt dướiLá cây lớp HànhLá cây lớp Ngọc LanChú ý khi đặt vi phẫu của lá nên đặt đúng hướng,mặt trên hướng lên&mặt dưới hướng xuống(kính hiểnvi cho ảnh ảo ngược hướng,nên khi đặt vi phẩu lên lam kính nên đặt ngược lại hướng cần đặt)-Thông thường Lá không có cấu tạo cấp 2  nên vi phẩu của lá chỉ có :cấu tạo cấp 1 lá cây lớp Ngọc Lanhoặc cấu tạo cấp 1 lá cây lớp Hành-Khi kể tên các mô của lá:phải kể thứ tự từ trên xuống.BẢNG SO SÁNH LÁ CÂY LỚP NGỌC LAN VÀ LÁ CÂY LỚP HÀNHLÁ CÂY LỚP NGỌC LANGân giữaPhiến láCấu tạo gồm:Cấu tạo gồm:-Biểu bì-Biểu bì-Mô nâng đỡ:Mô dày-Mô mềm giậu-Mô mềm-Mô mềm khuyết-Mô dẫn: Libe 1,Gỗ 1LÁ CÂY LỚP HÀNHGân giữaPhiến láCấu tạo gồm:-Biểu bì-Biểu bì-Mô cứng-Mô nâng đỡ:Mô-Thịt lácứng-Mô mềm-Mô dẫn: Libe 1,Gỗ1Đặc điểm nhận dạng:-Mô nâng đỡ:Mô dàyvi phẩu nhuộm màuhồng đậm-Libe&Gổ sắp xếp:+Hình vòng cung:.1 vòng cung.Hay gián đoạn+Vòng tròn:Libe ngoài,gỗ trongĐặc điểm nhận dạng:-Mô nâng đỡ:Mô cứng vi phẩu nhuộm màu xanh-Libe&Gổ sắp xếp:+Nhiều bó dẫn sắp xếp thành hàng+Bó dẫn có Hậu MộcDesigned by Minhluanphar(16DS414) 01648335989 Fanpage:MinhluanpharHình ảnh minh họa:Hình ảnh minh họa:Bó dẫn sắp xếpthành hàngBó dẫn sx thành1 vòng cungBó dẫn sx thành1 vòng cung giánđoạnHậu mộcDesigned by Minhluanphar(16DS414) 01648335989 Fanpage:MinhluanpharBó dẫn sx thành1 vòng trònChú thích: (Khi kể tên các mô của lá:phải kể thứ tự từ trên xuống)Lông che chởBiểu bì trênMô mềm giậuMô dày trênMô mềm khuyếtPhiến láCung Libe,GỗMômềm(đạo)Mô dàydưới(dày tròn)Biểu bì dướiGân giữaCấu tạo cấp 1 lá cây lớp Ngọc LanDesigned by Minhluanphar(16DS414) 01648335989 Fanpage:MinhluanpharBiểu bì trênGỗ 1Cụm mô cứngMô mềmLibe 1Bao mô cứngBiểu bì dướiBiểu bì dướiMô cứngCấu tạo cấp 1 lá cây lớp HànhDesigned by Minhluanphar(16DS414) 01648335989 Fanpage:MinhluanpharII.PHẦN II:THÂN CÂYGổ 1 LytâmĐặc điểm:-Thông thường thân cây lớp hành không có cấu tạo cấp 2.=>Cấu tạoThân cây-Thân cây không có lông hútchỉ có ở rể- Thân cây có Bó Gỗ 1 phân hóa ly tâm (Cách nhớ “Ly thân”)mạch to ở ngoài,mạch nhỏ ở trong.Đặc điểm quan trọng nhất phân biệt giữa thân và rễ.+Nếu chỉ có Gỗ 1 và Libe 1 cấu tạo cấp 1 thân cây lớp: (Ngọc Lan hoặc Hành)BẢNG SO SÁNH CẤU TẠO CẤP 1 THÂN CÂY LỚP NGỌC LAN VÀ LỚP HÀNHMô mềmCẤU TẠO CẤP 1 THÂN CÂY LỚP NGỌC LANCấu tạo thông thường gồm:-Biểu bì(bên ngoài có thể có lông che chở...)-Mô dày-Mô mềm vỏ-Nội bì đay caspary-Trụ bì-Libe 1-Gỗ 1(Ly tâm)-Mô mềm tủyCẤU TẠO CẤP 1 THÂN CÂY LỚP HÀNHCấu tạo thông thường gồm:-Biểu bì(bên ngoài có thể có lông che chở...)-Mô cứng-Mô mềm vỏ-Vòng đai mô cứngĐặc điểm nhận dạng vi phẩu:-Mô nâng đỡ:Mô dày-Vùng trung trụ lớn(tính từ bó libe gỗ đầu tiên)-Bó Libe-Gỗ sắp xếp :bó dẫn kiểu chồng(Libe nằmtrên gỗ)-Không có-Không có-Không cóĐặc điểm nhận dạng vi phẩu:-Mô nâng đỡ:Mô cứng-Không phân biệt được vùng vỏ và trung trụ-Bó Libe-Gỗ:bó mạch kín,nhiều sắp xếp lộn xộnhoặc thành vòng(2 vòng trở lên)-Bó gỗ có hình chữ V-Có hậu mộc-Có bao mô cứng xung quanh bó dẫn-Libe 1-Gỗ 1(Ly tâm)-Mô mềm tủyNội bì đaicasparyLibe 1Gỗ 1Biểu bìMô mềmtủyVI PHẨU THÂN CÂY CẤP 1 LỚP NGỌC LANBiểu bìBó mạchkínVòng đaiMô cứngLibe 1Vòng đaimô cứngHậu mộcBó gỗ 1(hình chữ V)Mô mềmtủyDesigned by Minhluanphar(16DS414) 01648335989 Fanpage:MinhluanpharVI PHẨU THÂN CÂY CẤP 1 LỚP HÀNH+Nếu có Libe 2 và Gỗ 2 Cấu tạo cấp 2 thân cây lớp Ngọc LanBẢNG CẤU TẠO CẤP 2 THÂN CÂY LỚP NGỌC LANCẤU TẠO CẤP 2 THÂN CÂY LỚP NGỌC LANCấu tạo thông thường gồm:Đặc điểm nhận dạng:-Biểu bì(bên ngoài có thể có lông che chở...)-Có libe 2 và gỗ 2-Mô dày góc-Gỗ 1 phân hóa ly tâm-Mô mềm vỏ-Nội bì đay caspary-Trụ bì(có thể hóa mô cứng)-Libe 1-Libe 2-Tượng tầng-Gỗ 2-Gỗ 1(Ly tâm)-Mô mềm tủyTrụ bì(hóa mô cứng)Mô mềm vỏMô mềm tủyMô dàyLibe 1Libe 2Gỗ 2Gỗ 1Khỏang gian bóHẬU THỂ GIÁN ĐOẠNHẬU THỂ LIÊN TỤCDesigned by Minhluanphar(16DS414) 01648335989 Fanpage:MinhluanpharLông che chởBiểu bìMô dàyMô mềm tủyMô mềm vỏKhoảng gian bóHẬU THỂ GIÁN ĐOẠNTrụ bìGỗ 1Gỗ 2Libe 1Libe 2Tượng tầng(nằm giữa libe 2 và gỗ 2)VI PHẨU CẤU TẠO CẤP 2 THÂN LỚP NGỌC LANIII.PHẦN 3:RỄ CÂYĐặc điểm:-Thông thường rễ cây lớp hành không có cấu tạo cấp 2.-Rễ cây có lông hút- Rễ cây có Bó Gỗ 1 phân hóa hướng tâm.mạch nhỏ ở ngoài,mạch to ở trong.Đặc điểm quan trọng nhất phân biệt giữa thân và rễ.+Nếu chỉ có Gỗ 1 và Libe 1 cấu tạo cấp 1 rễ cây lớp: (Ngọc Lan hoặc Hành)BẢNG SO SÁNH CẤU TẠO CẤP 1 RỄ CÂY LỚP NGỌC LAN VÀ LỚP HÀNHCẤU TẠO CẤP 1 RỄ CÂY LỚP NGỌC LANCấu tạo thông thường gồm:-Vùng vỏ: (Chiếm 2/3 vi phẩu)+Tầng lông hút+Tầng tẩm chất bần(tầng tẩm suberin)+Mô mềm vỏ(vỏ ngoài và vỏ trong)+Nội bì đai caspary-Vùng trung trụ:+Trụ bì+Libe 1+Gỗ 1+Tia tủy+Mô mềm tủyCẤU TẠO CẤP 1 RỄ CÂY LỚP HÀNHCấu tạo thông thường gồm:-Vùng vỏ: (Chiếm 2/3 vi phẩu)+Tầng lông hút+Tầng suberoid(tầng giả suberin)+Mô mềm vỏ+Nội bì hình chữ U-Vùng trung trụ:+Trụ bì+Libe 1+Gỗ 1+Tia tủy+Mô mềm tủy hóa mô cứngĐặc điểm nhận dạng:-Libe 1&Gỗ 1 sắp xếp xen kẽ-Không có-Mô mềm tủy không hóa mô cứng-Nội bì đai caspary

-Số bó dẫn <10>Đặc điểm nhận dạng:-Libe 1&Gỗ 1 sắp xếp xen kẽ-Có hậu mộc-Mô mềm tủy hóa mô cứng-Nội bì hình chữ U-Số bó dẫn >10 bóTầng lông hút ± lông hútTầng tẩm chất bầnMô mềm vỏ ngoài(sx lộn xộn)Mô mềm vỏ trong(sx thành dãyxuyên tâm&vòng đồng tâm)Designed by Minhluanphar(16DS414) 01648335989 Fanpage:MinhluanpharNội bì đai casparyDesigned by Minhluanphar(16DS414) 01648335989 Fanpage:MinhluanpharCấu tạo cấp 1 rễ cây lớp Ngọc LanLông hútDesigned by Minhluanphar(16DS414) 01648335989 Fanpage:MinhluanpharTầng lông hútHậu mộcTầng suberiodMô mềm vỏNội bì hình chữ UMô mềm tủy hóa môcứngCấu tạo cấp 1 rễ cây lớp Hành+Nếu có Libe 2 và Gỗ 2(chiếm tâm) Cấu tạo cấp 2 Rễ cây lớp Ngọc LanBẢNG CẤU TẠO CẤP 2 RỄ CÂY LỚP NGỌC LANCẤU TẠO CẤP 2 RỄ CÂY LỚP NGỌC LANCấu tạo thông thường gồm:Đặc điểm nhận dạng:-Vùng vỏ:-Gỗ 2 chiếm tâm+Bần-Gỗ 1 hướng tâm+Tầng sinh bầnTrụ bì+Lục bì+Mô mềm vỏ+Nội bì đai caspary-Trung trụ:+Trụ bì+Libe 1+Libe 2+Tượng tầng+Gỗ 2+Gỗ 1+Mô mềm tủyBầnLục bìLibe 2Gỗ 2Gỗ 2 chiếm tâmTia tủyDesigned by Minhluanphar(16DS414) 01648335989 Fanpage:MinhluanpharCẤU TẠO CẤP 2 RỄ CÂY LỚP NGỌC LANDesigned by Minhluanphar(16DS414) 01648335989 Fanpage:MinhluanpharBẢNG TÓM TẮC:Có Libe 2, gỗ 212 vòng bódẫn,bó chồngLy tâmThânKhông cấp 1Cấu tạo cấp 2 lớp NgọcLanLớp Ngọc LanNhiều vòng bó dẫnthường bó chữ VLớp HànhBó gỗ 1Cấu tạo cấp 2 lớp NgọcLanCó Libe 2, gỗ 2Hướng tâmRểKhông có libe 2 ,gỗ 2Gổ 2 chiếm tâmTài liệu tham khảo:-Sách Thực Vật Dược-Tài liệu Khoa Dược-Internetcấp1Số bó dẫn >10Lớp Hành

Số bó dẫn <10
Lớp NgọcLanRể cây cấp 2 lớp Ngọc Lan

Tên

Tên khác: 

Ké; Thương nhĩ, Thượng nhĩ.

Tên khoa học: 

Tên đồng nghĩa: 

Xanthium indicum Klatt, X. sibiricum Patrin ex Widder, X. japonicum Widder., X. orientale Bl.

Mẫu thu hái tại: 

huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang, tháng 5/2010

Số hiệu mẫu: 

NT0510, được lưu tại Bộ môn Thực vật Khoa Dược.

Cây [hình 1] cỏ, mọc đứng, cao 30-60 cm hay hơn, phân nhánh nhiều. Thân non [hình 2] tiết diện gần tròn, có khi hơi dẹp, màu xanh lục; mặt ngoài nhiều lông thô ráp màu trắng, rất ít lông mịn, có nhiều gân dọc màu xanh lục sậm và chấm màu nâu tía; thân già tiết diện tròn, màu xanh nâu.
Lá đơn, mọc cách, không có lá kèm. Phiến lá [hình 3] nguyên hay có 3-(5) thùy rõ hay không rõ, dài 8-15 cm, rộng 10-14 cm, chóp hình tam giác, gốc có thể thuôn nhọn, hình tim hay hơi hình tim và thường men xuống cuống một đoạn 0,5-1,5 cm tạo thành 2 cánh nhỏ ở hai bên, đáy phiến có thể đối xứng hay không đối xứng, màu xanh lục, mặt trên sậm hơn mặt dưới, hai mặt phủ lông thô ráp màu trắng, rất ít lông mịn; mép lá có răng cưa dạng lượn sóng không đều; gân lá hình chân vịt với 3 gân gốc nổi rõ ở mặt dưới, gân bên hơi cong về phía ngọn lá. Cuống lá dài 7-12 cm, hình trụ, gốc hơi nở rộng, mặt trên hơi lõm và màu nâu đỏ, mặt dưới màu xanh lục, nhiều lông thô ráp màu trắng, rất ít lông mịn. Cụm hoa là đầu đơn tính cùng gốc:

1. Cụm hoa đực [hình 4]: đầu tụ thành chùm xim ở ngọn cành, có nhiều hoa đực; đầu hình cầu, đường kính 6-8 mm, được mang bởi một cuống ngắn màu xanh lục, dài 3-7 mm, mặt ngoài phủ lông mịn màu trắng; đế cụm hoa lồi. Đầu có 2 loại lá bắc: Lá bắc ngoài [hình 5] 5, rời, xếp trên 1 hàng họp thành tổng bao lá bắc; phiến màu xanh lục, dài 2-3 mm, hình bầu dục thuôn nhọn, mặt ngoài phủ lông tơ. Lá bắc trong [hình 6] mang hoa ở nách, dài 2-3 mm, rộng 0,5-1 mm, phía dưới thuôn dài và màu trắng, phía trên gần đa giác, màu xanh lục và phủ lông tơ màu trắng. Hoa đực [hình 7] nhỏ. Lá đài giảm không còn dấu tích. Cánh hoa dài 2-2,5 cm, dính nhau phía dưới thành một ống hình trụ, màu trắng xanh, dài 1,5-2 mm, mặt ngoài có sọc dọc màu xanh lục; phía trên hơi loe rộng và tận cùng bằng 5 thùy hình tam giác, màu xanh lục, mặt ngoài phủ lông mịn, tiền khai van. Nhị [hình 8] 5, đều, đính trên đế hoa, xen kẽ cánh hoa; chỉ nhị dính nhau gần như hoàn toàn thành một ống hình sợi, màu trắng, dài bằng ống tràng, phía trên rời một đoạn rất ngắn mang bao phấn ở đỉnh; bao phấn lộ ra ngoài tràng, hình sợi thuôn cong vào trong, dài 1,5-2 mm, màu vàng, 2 ô, hướng trong, mở bằng đường nứt dọc; chung đới kéo dài trên đầu bao phấn thành một phiến hình tam giác, cong vào bên trong; hạt phấn [hình 9] rời, màu vàng, hình cầu có gai lấm tấm, đường kính 27-30 µm. Hiếm khi trong cụm hoa đực có 1- vài hoa lưỡng tính. Hoa lưỡng tính có đài, tràng và nhị tương tự như hoa đực nhưng ống chỉ nhị chỉ dài 1 cm, bầu nhỏ không có noãn, vòi nhụy hình sợi vươn ra khỏi ống chỉ nhị và chia làm 2 nhánh ngắn, dạng dãy hẹp, màu vàng, phủ gai thịt.

2. Cụm hoa cái [hình 10]: đầu ở nách lá, chỉ có 2 hoa cái; đầu hình trứng, dài 5-10 mm, được mang bởi một cuống rất ngắn màu xanh lục, mặt ngoài phủ lông mịn màu trắng; đế cụm hoa lõm thành hình chén có 2 ô, mỗi ô đựng một hoa cái. Đầu có 2 loại lá bắc: Lá bắc ngoài [hình 11] nhiều, rời, xếp thành 2 hàng, họp thành tổng bao lá bắc; phiến hình tam giác thuôn nhọn, dài 3-5 mm, màu xanh lục, mặt ngoài nhiều gân dọc màu sậm và phủ lông mịn. Lá bắc trong tạo thành lớp vỏ dai bao bọc hoàn toàn 2 hoa cái bên trong, mặt ngoài đầy gai hình móc câu; gai móc có phần gốc hơi phình to và dính nhau một ít, nhiều lông thô ráp dài, rất ít lông mịn, dài 2-4 mm; đỉnh vỏ bọc có 2 sừng, dài 1,5-2 mm, gốc phình to, đầu thuôn nhọn. Hoa cái [hình 12] nhỏ, trần, kết quả. Lá noãn 2, dính nhau thành bầu dưới 1 ô [hình 13] đựng 1 noãn đính đáy [hình 14]; bầu hình trứng thuôn nhọn, dài 1-1,5 mm, rộng 0,5-1 mm, màu trắng ngà, mặt ngoài nhẵn và có rãnh dọc; vòi nhụy 1, rất ngắn, trên chia thành 2 nhánh; đầu nhụy 2, hình sợi, màu vàng rồi nâu, dài 1-1,5 mm, vươn ra ngoài qua một lỗ nhỏ ở gốc sừng.
Quả giả [hình 15] hình trứng hay hình thoi, dài 2-2,5 cm, đường kính 1-1,5 cm, hai sừng trên đỉnh quả dài 5-7 mm, thường dài không đều nhau, gốc phình to, đầu thuôn nhọn; vỏ ngoài màu xám vàng hay xám nâu, cứng và dai, mặt ngoài đầy gai [hình 16] hình móc câu, dài 3-5 mm, gốc phình to và phủ lông mịn màu trắng; bên trong có 2 ngăn tách biệt bởi một vách dọc, mỗi ngăn đựng một quả thật; 2 quả thật không đều, một to một nhỏ hơn. Quả thật [hình 17] là quả bế thẳng, hình bầu dục thuôn nhọn hai đầu, dài 12-20 mm, đường kính 6 mm, dẹp, một mặt phẳng một mặt lồi, màu tím đen; vỏ quả rất mỏng, dễ bong tróc. Hạt hình thoi nhọn hai đầu, vỏ có nhiều nếp nhăn dọc; lá mầm dày, bao bọc cây mầm, rễ và chồi mầm nhỏ nằm ở phía đầu nhỏ của hạt.

Hoa thức và Hoa đồ: 

Tiêu bản:

Đặc điểm giải phẫu: 

Rễ [hình 18]
Vi phẫu cắt ngang hình tròn, chia làm 2 vùng rõ rệt, vùng vỏ chiếm 1/4 diện tích vi phẫu, vùng trung trụ chiếm 3/4. Các mô [hình 19] gồm:
Vùng vỏ [hình 20]: Bần 3-4 lớp tế bào hình chữ nhật dẹt, xếp xuyên tâm; các lớp tế bào ngoài cùng thường bị bong rách. Nhu bì 2-3 lớp tế bào hình chữ nhật rất dẹt, vách celulose, xếp xuyên tâm với lớp bần. Mô mềm vỏ 9-10 lớp tế bào hình bầu dục hay gần tròn, xếp lộn xộn, chừa những đạo nhỏ hay khuyết to. Nội bì [hình 21] 1 lớp tế bào hình bầu dục dẹt, có đai caspari rõ. Túi tiết kiểu ly bào [hình 22] thường có ở vùng mô mềm sát nội bì, bao quanh bởi một vòng 4-5 tế bào tiết hình bầu dục dẹt.
Vùng trung trụ: Trụ bì 1 lớp tế bào hình bầu dục dẹt hay đa giác, xếp xen kẽ với tế bào nội bì. Libe xếp thành một vòng, bị tia libe chia thành từng chùy hình nón không đều; libe cấp 1 ở đỉnh chùy, libe cấp 2 [hình 23] bên dưới, tế bào hình chữ nhật, xếp xuyên tâm. Tầng sinh libe gỗ nằm giữa libe cấp 2 và gỗ cấp 2. Gỗ cấp 2 [hình 24] chạy vào đến tâm; mạch gỗ không đều, rải rác khắp vùng mô mềm gỗ; mô mềm gỗ tế bào hình đa giác, vách hóa gỗ, xếp khít nhau. Gỗ cấp 1 thường không phân biệt được. Tia tủy đi từ tâm xuyên qua vùng gỗ và libe; tia gỗ hẹp, 2-4 dãy tế bào hình chữ nhật, xếp xuyên tâm, vách mỏng hóa gỗ hay vách celulose, xếp khít nhau; tia libe rõ, tế bào to, thường loe rộng thành hình chữ V.
Thân [hình 25]
Vi phẫu cắt ngang hình tròn, vùng vỏ chiếm 1/10 diện tích vi phẫu, vùng trung trụ chiếm 9/10. Các mô từ ngoài vào trong [hình 26] gồm:
Vùng vỏ [hình 27]: Biểu bì 1 lớp tế bào hình bầu dục dẹt; lớp cutin dày, có răng cưa nhỏ. Lông che chở nhiều, các tế bào xếp trên một hàng dọc, đầu nhọn, có 2 loại: lông dài [hình 28] với 10-15 tế bào hình chữ nhật thuôn, vách mỏng, thường cong quẹo, kéo dài từ 1 tế bào biểu bì; lông ngắn [hình 29] hơn với 2-4 tế bào không đều, tế bào bên dưới phình to, vách dày lấm tấm hạt, kéo dài từ 2-3 tế bào biểu bì. Lông tiết [hình 30] ít hơn lông che chở, đầu tròn to đơn bào, chân rất ngắn. Mô dày là một vòng liên tục, 6-8 lớp tế bào hình bầu dục dẹt, vách dày ở góc. Mô mềm vỏ 8-10 lớp tế bào hình tròn, sắp xếp lộn xộn, chừa những đạo nhỏ ở góc các tế bào. Nội bì 1 lớp tế bào hình bầu dục hay đa giác, có đai caspari rõ. Túi tiết [hình 31] kiểu ly bào rải rác trong vùng mô mềm, bờ là một vòng 6-8 tế bào tiết hình bầu dục dẹt, méo mó.
Vùng trung trụ: Trụ bì hóa mô cứng thành từng cụm không đều ở ngay trên đầu mỗi bó libe gỗ, tế bào hình đa giác, vách dày, xếp khít nhau. Vòng mô dẫn uốn lượn hình sao không đều, libe và gỗ họp thành từng bó rời, kích thước không bằng nhau, xếp xen kẽ với những khoảng mô mềm (khoảng gian bó). Bó libe gỗ [hình 32] gồm: libe thành từng cụm trên đầu bó gỗ, libe cấp 1 ở trên, libe cấp 2 ở dưới, 5-8 lớp tế bào gần tầng sinh libe gỗ có hình chữ nhật rõ, xếp xuyên tâm; tầng sinh libe gỗ ở giữa libe cấp 2 và gỗ cấp 2; gỗ cấp 2 với những mạch gỗ không đều, xếp thành từng dãy, mô mềm gỗ cấp 2 tế bào hình chữ nhật hay đa giác, vách hóa gỗ, xếp khít nhau; gỗ cấp 1 với mạch gỗ xếp thành từng bó, mỗi bó 2-5 mạch không đều, phân hóa ly tâm, mô mềm gỗ tế bào hình đa giác, vách celulose. Cụm mô cứng có thể có dưới gỗ cấp 1, tế bào vách mỏng hóa gỗ. Khoảng gian bó gồm 5-10 dãy tế bào hình chữ nhật xếp xuyên tâm, khít nhau, vùng mô mềm phía trên tầng sinh libe gỗ tế bào vách celulose, vùng mô mềm phía dưới tế bào vách hóa gỗ. Mô mềm tủy [hình 33] rộng, tế bào hình tròn hay bầu dục, vách celulose, xếp chừa những đạo nhỏ.
Lá [hình 34]
Gân giữa: lồi ít ở mặt trên, lồi tròn nhiều ở mặt dưới. Biểu bì tế bào hình bầu dục; lớp cutin có răng cưa nhỏ. Lông che chở và lông tiết tương tự ở thân. Mô dày trên [hình 35] 9-10 lớp tế bào hình tròn hay bầu dục, vách dày nhiều ở góc. Mô mềm tế bào hình bầu dục hay gần tròn, sắp xếp lộn xộn chừa những đạo nhỏ. Bó libe gỗ gồm 5-6 bó không đều, xếp thành một vòng; mỗi bó gồm libe ở ngoài, gỗ ở trong với mạch gỗ kích thước không đều, mô mềm gỗ tế bào hình đa giác, xếp khít nhau, vách celulose; mô dày từng cụm bao sát phía ngoài libe, tế bào nhỏ, vách dày đều xung quanh. Mô dày dưới [hình 36] 4-5 lớp tế bào có vách dày ở góc, tạo thành một cung liên tục. Túi tiết [hình 37] kiểu ly bào rải rác trong mô mềm, bờ là một vòng 5-10 tế bào tiết nhỏ, hình bầu dục méo mó.
Phiến lá [hình 38]: Biểu bì tế bào hình bầu dục; biểu bì trên tế bào thường to hơn, biểu bì dưới nhiều lỗ khí; lớp cutin mỏng. Lông che chở và lông tiết tương tự ở thân. Mô mềm giậu [hình 39] 2-3 lớp dưới biểu bì trên, 1-2 lớp trên biểu bì dưới, tế bào hình chữ nhật thuôn dài, xếp khít nhau và thẳng góc với biểu bì. Mô mềm khuyết [hình 40] tế bào không đều. Bó libe gỗ [hình 41] của gân phụ với gỗ ở trên, libe ở dưới, bao xung quanh là một vòng tế bào mô mềm to, hình tròn hay bầu dục; bao mô mềm này nối liền với 2 lớp biểu bì bằng 1-2 dãy tế bào mô mềm; dãy nối với biểu bì trên tế bào to, hình đa giác, dãy nối với biểu bì dưới tế bào nhỏ, hình gần tròn. Tinh thể [hình 42] calci oxalat hình cầu gai rải rác trong mô mềm khuyết.
Cuống lá [hình 43]: Vi phẫu cắt ngang có mặt trên hơi lõm, mặt dưới lồi tròn. Biểu bì, lông che chở và lông tiết tương tự ở gân giữa. Mô dày 6-9 lớp tế bào, hình tròn hay bầu dục, vách dày lên ở góc, tạo thành một vòng liên tục. Mô mềm tế bào hình gần tròn, xếp chừa những đạo nhỏ. Libe gỗ là 7-9 bó không đều, xếp thành hình vòng cung; libe tạo thành cụm hình nón bao phía dưới bó gỗ; bó gỗ ở trên, gồm các mạch gỗ không đều xếp thành nhiều dãy, mô mềm gỗ tế bào hình đa giác, vách celulose, xếp khít nhau; trên gỗ và dưới libe thường có cụm mô dày, tế bào nhỏ, vách dày ở góc. Túi tiết kiểu ly bào tương tự ở gân giữa. Quả

Phần gọi là quả từ ngoài vào trong gồm các phần: vỏ quả giả do lá bắc biến đổi thành, mặt ngoài nhiều gai móc [hình 44] và quả thật với vỏ quả thật, vỏ hạt và cây mầm.

Vỏ quả giả [hình 45]: từ ngoài vào trong gồm các mô: Biểu bì ngoài và biểu bì trong 1 lớp tế bào hình chữ nhật tương đối đều, mặt ngoài phủ cutin; tế bào biểu bì ngoài có vách và lớp cutin dày hơn tế bào biểu bì trong. Lông nhiều, gồm 2 loại: lông che chở đa bào, đầu nhọn, có 2 dạng: (1) lông mềm [hình 46], uốn éo, vách rất mỏng, có 10-12 tế bào xếp trên một hàng; (2) lông cứng [hình 47], thẳng, vách dày, có 4-10 tế bào xếp thành 1-2 (3) dãy, tế bào ngọn lông thường thuôn hẹp và vách dày hơn các tế bào bên dưới; lông tiết có 3 dạng: (1) lông có chân đơn bào đầu tròn to đơn bào, (2) lông có chân đa bào dài hay ngắn, các tế bào xếp thành 1-3 dãy, đầu tròn to đơn bào, (3) lông có chân đa bào xếp thành 2 dãy dọc, đầu đa bào với 5-9 tế bào dẹt xếp chồng lên nhau. Mô mềm ngoài nhiều lớp tế bào hình bầu dục hay tròn, vách dày, xếp lộn xộn chừa những đạo hay khuyết nhỏ. Mô cứng [hình 48] phát triển, nhiều lớp tế bào hình đa giác xếp khít nhau, vách hóa gỗ dày hay mỏng, vùng này kéo dài vào trong các gai móc. Bó libe gỗ [hình 49] kích thước nhỏ, nằm trong vùng mô cứng, gồm gỗ ở dưới, libe ở trên, bao xung quanh gỗ là vùng mô mềm với những tế bào hình tròn, vách celulose, xếp chừa những đạo nhỏ. Mô mềm trong nhiều lớp tế bào hình bầu dục, vách rất mỏng, xếp chừa những khuyết to.
Gai móc [hình 50]: Mặt cắt ngang phần gốc gai có hình tròn, gồm các mô: Biểu bì 1 lớp tế bào hình bầu dục dẹt, lớp cutin dày. Lông che chở và lông tiết cấu tạo tương tự ở phần vỏ quả giả. Mô mềm vỏ 3-4 lớp tế bào hình bầu dục, xếp chừa những đạo nhỏ. Mô cứng nhiều lớp tế bào hình đa giác, xếp khít nhau, vách hóa gỗ dày hay mỏng. Bó libe gỗ 2-3 xếp trên một vòng ngay dưới vùng mô cứng, cụm libe ở trên, gỗ 2-4 mạch nhỏ, không đều. Mô mềm tủy tế bào hình tròn, vách celulose, xếp chừa những đạo.
Vỏ quả thật [hình 51]: Biểu bì 1 lớp tế bào hình bầu dục. Mô mềm ngoài 2-3 lớp tế bào hình bầu dục hay đa giác, xếp chừa những đạo. Mô cứng 8-10 lớp tế bào hình đa giác, xếp khít nhau, vách tẩm chất gỗ; những lớp ngoài vách rất dày, những lớp trong vách mỏng hơn. Bó libe gỗ rất nhỏ ngay dưới vòng mô cứng, bó libe ở ngoài, bó gỗ ở trong gồm 2-4 mạch. Mô mềm trong nhiều lớp tế bào, không rõ hình dạng, xếp chừa những khuyết giữa các tế bào.
Vỏ hạt [hình 52]: Biểu bì 1 lớp tế bào to, hình chữ T. Mô mềm chia làm 3 vùng: vùng ngoài 1-3 lớp tế bào hình bầu dục hay có thùy, xếp chừa những khuyết to hay nhỏ; vùng giữa 4-5 lớp tế bào hình bầu dục, xếp chừa những đạo nhỏ; vùng trong nhiều lớp tế bào bị ép dẹp, không rõ hình dạng. Bó libe gỗ nhỏ, trong vùng mô mềm giữa, libe ở ngoài, gỗ ở trong. Trong cùng là lớp mô mềm, tế bào chứa hình bầu dục, vách mỏng, bên trong chứa đầy hạt tinh bột.

Đặc điểm bột dược liệu: 

Bột quả giả màu nâu nhạt, mùi thơm nhẹ, vị hơi béo và đắng.
Soi kính hiển vi thấy: Rất nhiều lông che chở đa bào: có thể được mang trên mảnh biểu bì vỏ quả hay các đoạn lông uốn éo [hình 53] gồm 6-8 tế bào, dài, vách mỏng (dạng này ít gặp); đoạn lông thẳng [hình 54], 4-10 tế bào, vách dày, gốc to, đỉnh thuôn nhọn, tế bào ngọn lông thường hẹp và vách dày hơn các tế bào nên dưới (dạng này rất nhiều). Các đoạn lông tiết [hình 55] chân đa bào, đầu đa bào; các mảnh đầu lông tiết [hình 56] hình tròn hay hình bầu dục chứa chất tiết màu vàng. Mảnh biểu bì vỏ quả [hình 57] giả với các tế bào màu vàng, hình chữ nhật hay đa giác, xếp sát nhau. Mảnh mạch xoắn [hình 58], mạch vạch [hình 59]. Tế bào mô cứng [hình 60] vách dày hay mỏng, riêng lẻ hay thành từng cặp. Mảnh sợi của gai móc [hình 61], các sợi [hình 62] riêng lẻ hoặc tập trung thành bó [hình 63]. Mảnh mô mềm [hình 64] có hay không có hạt tinh bột bên trong. Hạt tinh bột [hình 65] nhỏ, hình tròn hay hình trứng, tễ là một vạch ngắn ở giữa.

Phân bố, sinh học và sinh thái: 

Phân bố ở Ấn Độ, Việt Nam,Thái Lan, Indonesia. Ở nước ta, cây mọc hoang từ Thừa Thiên Huế, Khánh Hòa đến Tây Ninh, Long An, Đồng Tháp, An Giang ở các đồi bãi, ven đường, các bãi cỏ, nơi trống có nhiều ánh sáng.
Ra hoa hầu như quanh năm, chủ yếu vào tháng 6-7.

Bộ phận dùng: 

Quả (Fructus Xanthii strumarii), có khi dùng toàn cây.

Thành phần hóa học: 

Chứa iod và một loại glucosid.

Tác dụng dược lý - Công dụng: 

Cây được dùng chữa phong hàn đau đầu, tay chân co rút, phong tê thấp, đau khớp, mũi chảy nước hôi, mày đay, lở ngứa, tràng nhạc, mụn nhọt, làm ra mồ hôi, đau răng, đau họng, sởi, giang mai, bướu cổ, hạ huyết áp. Liều dùng 6-10 dạng thuốc sắc.

Hình đính kèm

Hình 1:

Hình 2:

Hình 3:

Hình 4:

Hình 5:

Hình 6:

Hình 7:

Hình 8:

Hình 9:

Hình 10:

Hình 11:

Hình 12:

Hình 13:

Hình 14:

Hình 15:

Hình 16:

Hình 17:

Hình 18:

Hình 19:

Hình 20:

Hình 21:

Hình 22:

Hình 23:

Hình 24:

Hình 25:

Hình 26:

Hình 27:

Hình 28:

Hình 29:

Hình 30:

Hình 31:

Hình 32:

Hình 33:

Hình 34:

Hình 35:

Hình 36:

Hình 37:

Hình 38:

Hình 39:

Hình 40:

Hình 41:

Hình 42:

Hình 43:

Hình 44:

Hình 45:

Hình 46:

Hình 47:

Hình 48:

Hình 49:

Hình 50:

Hình 51:

Hình 52:

Hình 53:

Hình 54:

Hình 55:

Hình 56:

Hình 57:

Hình 58:

Hình 59:

Hình 60:

Hình 61:

Hình 62:

Hình 63:

Hình 64:

Hình 65: