Tại sao các cá thể con trong sinh sản vô tính giống hệt cá thể gốc

- Sinh sản vô tính: tạo ra cơ thể mới mà không qua thụ tinh.

- Tái sinh: tái tạo lại những cơ quan, bộ phận cơ thể đã mất mà không tạo được cơ thể mới.

Lý thuyết Bài 44. Sinh sản vô tính ở động vật

I. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT 

Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản mà một cá thể sinh ra một hoặc nhiều cá thể mới giống hệt mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và tế bào trứng.

Cơ thể con được hình thành từ một phần cơ thể mẹ [phân đôi, nảy chồi, phân mảnh] hoặc từ tế bào trứng [trinh sản] nhờ nguyên phân.

Hình 1: Phân đôi ở trùng roi [a] và phân mảnh ở giun dẹp [b]

Hình 2: Nảy chồi ở thuỷ tức và Trinh sinh ở ong

Cơ sở tế bào học:

Sinh sản vô tính chủ yếu dựa trên cơ sở nguyên phân để tạo ra các cá thể mới giống nhau và giống cá thể gốc.

Ưu điểm của sinh sản vô tính:

1. Cá thể sống độc lập, đơn lẻ vẫn có thể tạo ra con cháu, vì vậy có lợi trong từng hợp mật độ quần thể thấp.

2. Tạo ra các cá thể mới giống nhau và giống cá thể mẹ về mặt di truyền.

3. Tạo ra số lượng lớn con cháu giống nhau trong một thời gian ngắn

4. Tạo ra các cá thể thích nghi tốt với môi trưởng sông ổn định, ít biến động, nhờ vậy quần thể phát triển nhanh.

Nhược điểm của sinh sản vô tính:

Tạo ra các thế hệ con cháu giống nhau về mặt di truyền. Vì vậy, khi điều kiện sống thay đổi, có thể dẫn đến hàng loạt cá thể bị chết, thậm chí toàn bộ quần thể bị tiêu diệt.

II. CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT

III.  ỨNG DỤNG CỦA SINH SẢN VÔ TÍNH Ở ĐỘNG VẬT

Nuôi mô sống:

Mô động vật nuôi cấy trong môi trường có đủ chất dinh dưỡng, vô trùng, nhiệt độ thích hợp → mô tồn tại và phát triển.

Ứng dụng vào hiện tượng nuôi cấy mô ghép mô, chữa bệnh:

- Tự ghép [Autologous] là phương pháp lấy mô, cơ quan của cơ thể và cấy ghép lại cho chính cơ thể đó. Ví dụ: lấy da ở vùng đùi ghép lên mặt, đầu hoặc nối lại tay, chân bị đứt rời khỏi cơ thể…

- Dị ghép [Allogeneic] là phương pháp lấy mô, cơ quan của cơ thể một người tương hợp với bệnh nhân cấy ghép vào cơ thể bệnh nhân. Ví dụ: lấy thận, gan… của người này ghép cho người khác bị hỏng thận, gan.

- Đồng ghép [Syngeneic] – lấy tế bào từ anh/chị/em song sinh cùng trứng ghép cho nhau.

Nhân bản vô tính:

Chuyển nhân của một tế bào xôma [2n] vào một tế bào trứng đã lấy mất nhân → kích thích tế bào trứng phát triển thành phôi, cơ thể mới → đem cấy trở lại vào dạ con.

 Ý nghĩa của nhân bản vô tính đối với đời sống:

+ Nhân bản vô tính đối với động vật có tổ chức cao nhằm tạo ra những cá thể mới có bộ gen của cá thể gốc, mang những đặc điểm sinh học giống như cá thể cho nhân.

+ Nhân bản vô tính để tạo ra các cơ quan mới thay thế các cơ quan bị bệnh, bị hỏng ở ngư­ời.

Xem thêm các sách tham khảo liên quan:

Giải Bài Tập Sinh Học 11 – Bài 44: Sinh sản vô tính ở động vật [Nâng Cao] giúp HS giải bài tập, cung cấp cho học sinh những hiểu biết khoa học về đặc điểm cấu tạo, mọi hoạt động sống của con người và các loại sinh vật trong tự nhiên:

Trả lời câu hỏi Sinh 11 nâng cao Bài 44 trang 169: Quan sát các hình thức sinh sản vô tính dưới đây, cho biết thế nào là sinh sản vô tính?

Lời giải:

Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản chỉ cần một cơ thể gốc. Cơ thể gốc tách tành 2 hoặc nhiều phần, mỗi phần sẽ phát triển thành một cơ thể hoàn chỉnh.

Trả lời câu hỏi Sinh 11 nâng cao Bài 44 trang 170: Hãy điền dấu + [có] hoặc dấu – [không] vào bảng 4.4 dưới đây. Sau khi điền dấu + [có] hoặc dấu – [không] vào bảng trên em có nhận xét gì về hình thức sinh sản vô tính ở động vật?

Lời giải:

Trả lời câu hỏi Sinh 11 nâng cao Bài 44 trang 171: – Hiện tượng thằn lằn đứt đuôi, tái sinh được đuôi; tôm, cua, chân và càng bị gãy tái sinh được chân và càng mới, có phải là hình thức sinh sản vô tính không? Vì sao?

Không vì nó không tạo ra cơ thể mới.

– Hình thức trinh sinh có gì giống và khác với hình thức sinh sản phân đôi, nảy chồi, phân mảnh?

Giống: Tạo ra các các thể mới giống nhau và giống cá thể mẹ.

Khác: Cơ thể không qua thụ tinh cũng có thể phát triển thành cơ thể mới mang bộ NST đơn bội.

– Cho biết những ưu điểm và hạn chế của sinh sản vô tính.

Ưu điểm:

– Chỉ cần một cơ thể cũng có thể sinh sản được

– Tạo ra các cá thể giống nhau và giống cá thể mẹ

– Tạo ra các cá thể thích nghi tốt với môi trường sống ổn định, ít biến động.

Nhược điểm:

Không có sự đổi mới của vật chất di truyền, hạn chế tính đa dạng di truyền bất lợi trong trường hợp môi trường thay đổi.

Trả lời câu hỏi Sinh 11 nâng cao Bài 44 trang 171: Quan sát hình 44.3, cho biết có những dạng cấy ghép mô nào? Dạng nào có thể thực hiện được?

Lời giải:

– Cấy ghép mô lấy từ phần khác trên chính cơ thể đó [dạng cấy ghép này có thể thực hiện được]

– Cấy ghép mô lấy từ phần cơ thể trên loài khác.

Trả lời câu hỏi Sinh 11 nâng cao Bài 44 trang 171: Quan sát quy trình nhân bản cừu Đôly dưới đây, từ đó cho biết thế nào là nhân bản vô tính?

Lời giải:

Nhân bản vô tính là hiện tượng chuyển nhân của một tế bào xôma vào một tế bào trứng đã lấy nhân rồi kích thích phát triển thành phôi, từ đó làm cho phôi phát triển thành một cơ thể mới.

Trả lời câu hỏi Sinh 111 nâng cao Bài 44 trang 172: Ý nghĩa của nhân bản vô tính là gì? Nêu những hạn chế có thể có ở động vật nhân bản vô tính?

Lời giải:

– Ý nghĩa: Có ý nghĩa tạo ra các mô ghép khi cần.

– Hạn chế: Tuổi thọ của các loài động vật này bị ngắn lại.

Lời giải:

– Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản chỉ cần một cơ thể gốc. Cơ thể gốc tách thành 2 hoặc nhiều phần, mỗi phần phát triển thành cơ thể mới không có sự kết hợp giữa các yếu tố đực và cái.

– Dựa trên cơ sở tế bào học là hình thức phân bào nguyên nhiễm → Các cá thể mới được sinh ra giống hệt cơ thể mẹ.

Lời giải:

– Những hình thức sinh sản vô tính: phân đôi, sự nảy chồi, sự phân mảnh, trinh sinh.

– Sinh sản vô tính ở động vật đa bào bậc thấp giống và khác với sinh sản vô tính ở động vật đa bào bậc cao:

+ Giống: Cơ thể mới được hình thành không có sự kết hợp của tinh trùng và trứng.

+ Khác:

Lời giải:

Có thể coi đó là hình thức sinh sản vô tính vì hình thức sinh sản này là giao tử cái [trứng] có thể phát triển thành một cơ thể mà không qua thụ tinh, không có sự tham gia của giao tử đực.

Lời giải:

Do mỗi cơ thể đều có tính miễn dịch đối với tế bào lạ nên khi mô lạ ghép vào cơ thể nhận, cơ thể nhận có thế sản xuất những kháng thể tiêu diệt hoặc ức chế các tế bào của mô ghép.

Lời giải:

– Nhân bản vô tính là hiện tượng chuyển nhân của một tế bào xôma vào một tế bào trứng đã lấy mất nhân, rồi kích thích phát triển thành một phôi, từ đó làm cho phôi phát triển thành một cơ thể mới.

– Ý nghĩa: Tạo ra được các mô, các cơ quan mong muốn, từ đó thay thế các mô, cơ quan bị bệnh, bị hỏng.