Niêm mạc tử cung quá dày hoặc quá mỏng đều có thể là nguyên nhân gây khó thụ thai, hiếm muộn ở chị em phụ nữ. Tại sao lại như thế và các cách điều trị để cải thiện những bất thường này là gì? Mời các mẹ cùng MarryBaby tìm hiểu nhé.
Lớp niêm mạc phủ toàn bộ mặt trong của tử cung, còn gọi là nội mạc tử cung, đóng vai trò quan trọng trong quá trình thụ thai cũng như mang thai sau đó.
Để dễ hình dung, mẹ thử nhớ lại chu kỳ kinh nguyệt của mình nhé. Hàng tháng, dưới tác động của hormone sinh dục nữ, nội mạc tử cung phát triển nhiều và dày lên, sẵn sàng làm tổ cho trứng đã thụ tinh.
Niêm mạc tử cung và quá trình thụ thai
Nếu sự thụ tinh không diễn ra, lớp niêm mạc này sẽ bong tróc và được đẩy ra ngoài cơ thể gây nên hiện tượng hành kinh. Còn nếu trứng về làm tổ, các hormone thai kỳ sẽ tác động làm lớp niêm mạc này dày hơn và thay đổi cấu trúc để phù hợp cho sự phát triển của phôi và nhau thai.
Do đó, nếu độ dày của niêm mạc tử cung có bất thường sẽ ảnh hưởng đến quá trình thụ thai và mang thai sau đó ngay cả khi đã thụ thai thành công.
Độ dày niêm mạc tử cung theo các giai đoạn của chu kỳ kinh nguyệt như sau:
- Giai đoạn đầu chu kỳ [sau khi sạch kinh]: niêm mạc tử cung thường dày từ 3-4mm
- Giai đoạn phát triển [giữa chu kỳ kinh nguyệt, gần thời gian rụng trứng]: niêm mạc tử cung có độ dạy khoảng 8-12mm
- Giai đoạn chế tiết [trước khi có kinh]: niêm mạc tử cung dày khoảng 12-16mm
Dựa vào độ dày của niêm mạc tử cung theo từng giai đoạn của chu kỳ kinh nguyệt nói trên và kết quả siêu âm, bác sĩ sẽ xác định được bạn có niêm mạc tử cung dày, mỏng hay bình thường.
Lòng tử cung chính là nơi lý tưởng nhất để trứng đã thụ tinh làm tổ và phát triển. Tuy nhiên, với những chị em có niêm mạc tử cung mỏng hơn 8mm trong giai đoạn phát triển, quá trình làm tổ này sẽ khó khăn hơn và nếu phôi thai có bám vào được lòng tử cung cũng sẽ dễ bị bong ra gây nên hiện tượng thai chết lưu.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến niêm mạc tử cung mỏng như: thiếu estrogen hoặc niêm mạc tử cung phản ứng bất thường với estrogen, tổn thương nội mạc tử cung, dính lòng tử cung. Tùy vào từng nguyên nhân cụ thể mà bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn hướng điều trị phù hợp.
Niêm mạc tử cung dày bao nhiêu thì có thai?
Ngược lại với tình trạng niêm mạc tử cung mỏng, niêm mạc tử cung dày, còn gọi là tăng sinh niêm mạc tử cung, thường do hàm lượng estrogen dư thừa quá mức cho phép và được xác định nếu niêm mạc tử cung dày hơn 20mm.
Đây cũng là một trong những nguyên nhân cản trở quá trình mang thai của bạn vì hiện tượng này làm mất cân bằng hormone của niêm mạc tử cung và gây ra rong kinh, vô kinh thứ phát kéo dài,…
Bên cạnh đó, niêm mạc tử cung dày cũng có thể chỉ là triệu chứng của một trình trạng khác tiềm ẩn như buồng trứng đa nang, rối loạn phóng noãn,… khiến bạn chậm có con.
Phụ nữ béo phì, mắc bệnh buồng trứng đa nang hoặc sử dụng thuốc chứa estrogen liên tục không kèm progesterone dễ mắc phải tình trạng tăng sinh niêm mạc tử cung. Do đó, bệnh thường được điều trị bằng hormone để tái thiết lập sự cân bằng estrogen – progesterone trong cơ thể, nhờ đó gia tăng khả năng thụ thai của người phụ nữ.
Các bất thường của độ dày niêm mạc tử cung chỉ có thể phát hiện qua siêu âm, do đó, chị em nên duy trì việc khám phụ khoa định kỳ để sớm phát hiện và can thiệp y tế kịp thời, hạn chế những ảnh hưởng của chúng tới kế hoạch sinh con năm 2018 của bạn.
Các bài viết của MarryBaby chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
1. Niêm mạc tử cung có vai trò gì trong quá trình thụ thai?
Niêm mạc tử cung hay nội mạc tử cung chính là lớp mô bao phủ bề mặt bên trong tử cung. Lớp niêm mạc này đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quá trình mang thai ở người phụ nữ. Trong mỗi chu kỳ, niêm mạc tử cung sẽ có sự dày mỏng khác nhau tùy thuộc vào sự tác động của các hormone sinh dục nữ như estrogen và progesterone. Niêm mạc tử cung dày lên chính là dấu hiệu chuẩn bị cho hợp tử đi vào làm tổ và phát triển.
Nếu trứng không được thụ tinh thì lớp niêm mạc này không còn tác dụng gì. Chúng sẽ bị hoại tử do sự thay đổi nội tiết tố và được đào thải ra ngoài trong kỳ hành kinh. Nếu quá trình thụ thai được diễn ra, các hormone sẽ thúc đẩy lớp niêm mạc này dày lên để trứng đã thụ tinh làm tổ và lấy chất dinh dưỡng.
Độ dày niêm mạc tử cung ảnh hưởng lớn đến khả năng thụ thai
Cấu tạo lớp niêm mạc tử cung này gồm có hai phần chính đó là Lớp đáy và Lớp nông. Lớp đáy chính là lớp nội mạc căn bản, gồm có tế bào biểu mô trụ tuyến và các mô đệm. Lớp đáy không chịu sự ảnh hưởng của chu kỳ kinh nguyệt. Lớp nông chính là lớp nội mạc tuyến bên trên, chịu ảnh hưởng trực tiếp từ chu kỳ kinh nguyệt cũng như sự biến đổi lượng hormone trong chu kỳ.
Niêm mạc tử cung là nơi để thai nhi làm tổ và lấy dinh dưỡng
Lớp niêm mạc tử cung đóng vai trò là nơi cho thai nhi làm tổ và là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng cho thai trong giai đoạn đầu. Lượng tế bào chất của các tế bào đệm sẽ tăng lên sau khi trứng rụng, các chất béo, glycogen được tích lũy trong tế bào, các mạch máu cung cấp máu cho nội mạc cũng tăng sinh dồi dào hơn. Tất cả là để chuẩn bị cho một quá trình mang thai an toàn, đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng cho thai nhi phát triển bình thường.
2. Niêm mạc tử cung dày bao nhiêu là bình thường?
Độ dày niêm mạc tử cung thay đổi theo từng giai đoạn của chu kỳ. Chu kỳ kinh nguyệt được chia thành ba giai đoạn với độ dày niêm mạc tử cung tương ứng như sau:
Giai đoạn vừa hết kỳ kinh nguyệt: Lúc này niêm mạc tử cung đang bắt đầu tái tạo lại nên độ dày chỉ khoảng 3 - 4 mm.
Giai đoạn giữa chu kỳ kinh nguyệt, trước thời điểm rụng trứng: Lớp niêm mạc dày lên đáng kể, độ dày khoảng 8 - 12 mm.
Giai đoạn sau khi rụng trứng và sắp đến kỳ hành kinh: Lớp niêm mạc phát triển dày hơn nửa, khoảng 12 - 16 mm. Nếu không có thai nhi đến làm tổ thì lớp niêm mạc này sẽ bị hoại tử và bong ra tạo thành kinh nguyệt.
Niêm mạc tử cung bình thường có độ dày lớn nhất khoảng 12 - 16 mm
3. Độ dày niêm mạc tử cung ảnh hưởng đến sự thụ thai như thế nào?
Độ dày của niêm mạc tử cung rất đa dạng, có thể lên đến 16mm. Vậy như thế nào là niêm mạc tử cung mỏng, dày? Độ dày, mỏng ảnh hưởng thế nào đến khả năng thụ thai?
3.1. Niêm mạc tử cung quá mỏng
Thông thường niêm mạc tử cung ở thời điểm dày nhất là khoảng 12 - 16mm. Những người có niêm mạc tử cung dày không quá 8mm thì được coi là có niêm mạc tử cung mỏng.
Niêm mạc tử cung là nơi để thai nhi làm tổ và lấy chất dinh dưỡng, nếu như niêm mạc quá mỏng thì có thể sẽ không giữ được thai nhi, đặc biệt là khi thai lớn. Không chỉ vậy, lớp niêm mạc quá mỏng còn ảnh hưởng đến khả năng thụ thai, do thai nhi khó có thể làm tổ trên một lớp niêm mạc quá mỏng như vậy.
Ngay cả khi thai nhi đã có thể làm tổ trên lớp niêm mạc thì việc có thể giữ lại thai trong suốt quá trình mang thai vẫn được coi là rất khó khăn. Khi thai lớn hơn, khối lượng và kích thước đều sẽ tăng nhanh chóng, một lớp niêm mạc tử cung quá mỏng sẽ không đủ khả năng để nuôi dưỡng cho thai. Từ đó dẫn đến tình trạng thai chết lưu hoặc sảy thai.
Niêm mạc tử cung quá dày hoặc quá mỏng đều ảnh hưởng đến quá trình thụ thai
3.2. Niêm mạc tử cung quá dày
Lớp niêm mạc tử cung dày trên 20mm được xem là quá dày. Hiện tượng này cũng có ảnh hưởng đến quá trình thụ thai.
Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng niêm mạc tử cung dày quá mức là do lượng estrogen được sản xuất quá nhiều trong cơ thể, dẫn đến sự phát triển nhanh chóng và quá mức của niêm mạc tử cung. Lớp niêm mạc quá dày cũng có thể làm cản trở quá trình làm tổ của thai nhi.
Khi estrogen bị đẩy lên cao, phụ nữ còn phải đối mặt với những hiện tượng như rong kinh, vô kinh thứ phát hay hội chứng buồng trứng đa nang và rối loạn phóng noãn,... Những hiện tượng bất thường này đều ảnh hưởng và cản trở quá trình thụ thai của phụ nữ.
4. Cách điều trị niêm mạc tử cung, tăng khả năng có con
Tùy từng trường hợp bệnh cảnh mà bác sĩ sẽ đưa ra những phương án điều trị khác nhau cho chị em phụ nữ.
4.1. Điều trị niêm mạc tử cung mỏng
Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này có thể là do thiếu hụt estrogen trong cơ thể, nạo phá thai khiến lớp nội mạc tử cung tổn thương, thiếu máu, mô tuyến của niêm mạc tử cung phát triển bên trong cơ thành tử cung,...
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng niêm mạc tử cung mỏng quá mức. Trong khi khám bệnh, bác sĩ sẽ dựa vào từng nguyên nhân mà đưa ra phác đồ điều trị sao cho hợp lý nhất.
Niêm mạc tử cung dày thường xảy ra ở những phụ nữ béo phì, người mắc bệnh buồng trứng đa nang
4.2. Điều trị niêm mạc tử cung dày
Hiện tượng niêm mạc tử cung quá dày thường xảy ra ở những phụ nữ béo phì, người mắc bệnh buồng trứng đa nang hoặc sử dụng các loại thuốc chứa estrogen mà không kèm theo progesterone.
Với trường hợp niêm mạc tử cung quá dày, thông thường bác sĩ sẽ điều trị bằng cách tái thiết lại sự cân bằng các hormone trong cơ thể, từ đó khiến độ dày niêm mạc tử cung trở lại bình thường, nâng cao khả năng thụ thai cho nữ giới.
Sức khỏe sinh sản là một vấn đề rất quan trọng đối với chị em phụ nữ. Nếu cảm thấy có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trong chu kỳ kinh nguyệt hay lo lắng về khả năng mang thai, phụ nữ nên đi khám ngay tại các bệnh viện, cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và điều trị kịp thờ
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh