• Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào chất liệu, độ dài và tiết diện của dây, được tính theo công thức sau:
• Điện trở suất càng cao → trở kháng càng lớn
• Chiều dài càng lớn → trở kháng càng lớn
• Thiết diện càng bé → trở kháng càng lớn
Ký hiệu
Cách ghi/đọc trị số điện trở
• Điện trở có kích thước nhỏ: trị số được ghi bằng các vạch màu theo quy ước chung của quốc tế. • Điện trở có kích thước lớn hơn từ 2W trở lên: trị số thường được ghi trực tiếp lên thân điện trở như điện trở công suất, điện trở sứ.
• Điện trở được ký hiệu bằng mã màu bao gồm: • Điện trở thường 4 vòng màu. • Điện trở chính xác được ký hiệu bằng 5 vòng màu. • Điện trở nhiệt được ký hiệu bằng 6 vòng màu. • Bắt đầu đọc từ đầu gần với dải màu nhất.
• Điện trở được ký hiệu bằng mã nhãn bao gồm: • Ký hiệu bằng số. • Ký hiệu bởi tổ hợp số và ký tự R, K, M • R là nhân với 1, K là nhân với 1000 và M là nhân với 1 triệu
Phân loại điện trở
• Tính dẫn điện của điện trở • Giá trị điện trở • Chức năng của điện trở • Cấu tạo của điện trở
• Tính dẫn điện của điện trở • Giá trị điện trở • Chức năng của điện trở • Cấu tạo của điện trở
• Tính dẫn điện của điện trở • Giá trị điện trở • Chức năng của điện trở • Cấu tạo của điện trở
• Tính dẫn điện của điện trở • Giá trị điện trở • Chức năng của điện trở • Cấu tạo của điện trở
• Tính dẫn điện của điện trở • Giá trị điện trở • Chức năng của điện trở • Cấu tạo của điện trở
Điện trở thường [điện trở carbon]
• Là một hợp chất của than chì và gốm. • Giá trị điện trở được xác định thông qua tỉ lệ than chì và gốm. Tỉ lệ này cao thì giá trị điện trở thấp và ngược lại.
• Công suất nhỏ - trung bình, phù hợp với các ứng dụng tần số cao, có khả năng chịu được nhiễu/ổn định nhiệt. • Dung sai lớn.
Điện trở film
• Thường được tạo ra từ kết tủa kim loại tinh khiết [như niken] hoặc màng oxit [như oxit thiếc] vào trụ gốm cách điện hoặc chất nền. • Giá trị điện trở được điều chỉnh bằng cách thay đổi chiều dày của màng kết tủa. • Dung sai nhỏ.
Điện trở dây cuốn [wirewound]
• Được tạo ra bằng cách cuốn dây hợp kim [như niken- crôm] quanh vật liệu sứ cách điện để tạo hình xoắn ốc . • Thường có giá trị rất nhỏ [từ 0.01 đến 100KΩ] nhưng có độ chính xác cao. • Chịu dòng cao hơn các loại điện trở khác có cùng giá trị • Chỉ dùng cho dòng 1 chiều.
Công dụng của điện trở
• Khống chế dòng điện qua tải cho phù hợp. • Mắc điện trở thành cầu phân áp để có được một điện áp theo ý muốn từ một điện áp cho trước. • Phân cực cho bóng bán dẫn hoạt động. • Tham gia vào các mạch tạo dao động R-C • Điều chỉnh cường độ dòng điện đi qua các thiết bị điện. • Tạo ra nhiệt lượng trong các ứng dụng cần thiết. • Tạo ra sụt áp trên mạch khi mắc nối tiếp.
Ứng dụng của điện trở
• Tỏa nhiệt: bếp điện, bàn ủi • Thắp sáng: bóng đèn dây tóc • Bộ cảm biến nhiệt, cảm biến quang • Hạn dòng, chia dòng • Giảm áp, chia áp,….
1.2 Tụ điện • Khái niệm • Ký hiệu • Đơn vị • Cách đọc trị số • Phân loại • Nguyên lý hoạt động • Công dụng • Ứng dụng
Khái niệm • Tụ điện là một loại linh kiện điện tử thụ động tạo bởi hai bề mặt dẫn điện được ngăn cách bởi điện môi. • Khi có chênh lệch điện thế tại hai bề mặt, tại các bề mặt sẽ xuất hiện điện tích cùng điện lượng nhưng trái dấu.
• Tụ điện có ký hiệu là C [Capacitor] • Ký hiệu trên mạch điện như hình vẽ.
• Tụ điện sử dụng trong mạch điện thường có giá trị điện dung trong dải microfarad [µF] và picofarad [pF].
Cách đọc trị số tụ điện
Phân loại • Tụ điện không phân cực • Tụ điện phân cực • Tụ điện có trị số biến đổi • Siêu tụ điện
• Không xác định cực dương/âm. • Các tụ có trị số điện dung nhỏ hơn 1μF thường được sử dụng trong các mạch điện tần số cao hoặc mạch lọc nhiễu. • Các tụ cỡ lớn, từ một vài μF đến cỡ F thì dùng trong điện dân dụng [quạt, mô tơ,…] hay dàn tụ bù pha cho lưới điện.
• Tụ điện không phân cực • Tụ điện phân cực • Tụ điện có trị số biến đổi • Siêu tụ điện
Tụ điện phân cực • Có xác định rõ cực âm/dương → khi đấu nối phải đúng cực âm/dương. • Tụ mới thì chân dài hơn sẽ là cực dương. • Tụ cỡ lớn có dấu [–] trên vạch màu dọc theo thân tụ. • Tụ cỡ nhỏ đánh dấu [+] ở cực dương. • Trị số điện dung ở trong khoảng 0,47μF – 4700μF, thường được dùng trong các mạch tần số thấp, lọc nguồn.
Tụ điện có trị số biến đổi
• Giá trị điện dung có thể thay đổi. • Thường được sử dụng trong kỹ thuật radio để thay đổi tần số cộng hưởng khi dò kênh tần số. • Tên gọi khác: tụ xoay [theo cấu tạo].
Siêu tụ điện • Tụ có mật độ năng lượng cực cao, phân cực và dùng cho tích điện một chiều. • Có thể trữ điện năng cho vài tháng, cấp nguồn thay các pin lưu dữ liệu trong các máy điện tử.
Nguyên lý hoạt động • Cấp nguồn 1 chiều E cho mạch điện R-C như hình vẽ.
• Thông số mạch điện bao gồm:
• Nguồn 1 chiều E
• Điện trở có giá trị R
• Tụ điện có điện dung C
Nguyên lý nạp • Khi đặt điện áp vào hai bản cực của tụ điện, xuất hiện sự phân cực trong chất điện môi. • Điện tích hai cực âm và dương cạnh nhau trung hoà. • Điện tích ở bề mặt tiếp giáp không trung hoà.
• Cấp nguồn 1 chiều E cho mạch điện R-C như hình vẽ.
• Khi đó:
• Nguồn E không đổi.
• Điện áp giữa hai bản cực tụ điện = 0 [v c ], xuất hiện chênh áp giữa cực dương của nguồn E và bản trên của tụ.
Linh kiện thụ động gồm những gì?
Các linh kiện điện tử thụ động là những linh kiện không có khả năng điều khiển dòng điện bằng tín hiệu điện khác. Ví dụ về các thành phần điện tử thụ động là tụ điện, điện trở, cuộn cảm, máy biến áp và điốt.
Linh kiện chủ động là gì?
Linh kiện chủ động là những loại linh kiện được cấp nguồn năng lượng và có khả năng đưa điện vào mạch điện. Một số loại linh kiện điện tử chủ động dùng phổ biến hiện nay là đèn quang điện, đèn vi sóng, mạch tích hợp, diode, diac, màn hình plasma,…..
Linh kiện tự động là gì?
Linh kiện tự động hóa là các bộ phận hay linh kiện được sử dụng để tự động hoá quy trình sản xuất trong công nghiệp. Các linh kiện này được sử dụng trong các thiết bị tự động hóa như robot, máy CNC, bộ điều khiển, cảm biến, động cơ và nhiều thiết bị tự động hóa khác.
Linh kiện điện tử dùng để làm gì?
Các linh kiện điện tử là các phần tử rời rạc cơ bản có những tính năng xác định được dùng cho ghép nối thành mạch điện hay thiết bị điện tử.