Hỗn loạn thị trường, nhập nhèm giá cả, đa số hàng dởm hay thổi phồng gian dối nguồn gốc” là những gì mà báo chí từng đưa tin về thị trường đông trùng hạ thảo tại Việt Nam. Thống kê từ Bộ khoa học và công nghệ cho thấy, 70% đông trùng hạ thảo trên thị trường hiện nay là hàng giả và kém chất lượng với thủ đoạn hết sức tinh vi. Nhu cầu sử dụng “vương dược đông trùng hạ thảo” đang ngày càng lớn trong khi thị trường hỗn loạn, thượng hạng hạ cám. Vậy, câu hỏi đặt ra là căn cứ vào đâu để phân định đâu là đông trùng hạ thảo chất lượng? 5 tiêu chí đánh giá đông trùng hạ thảo chất lượng được chuyên gia tiết lộ dưới đây sẽ giúp người tiêu dùng giải quyết vấn đề này.
“Hiện nay hoạt động khai thác đông trùng hạ thảo có 2 nguồn gồm tự nhiên và nuôi cấy. Loại tự nhiên cực kỳ đắt đỏ đến hơn 2 – 3 tỷ đồng, đặc biệt sản lượng cực ít. Vi thế, loại nuôi cấy đang được ưa chuộng hơn hẳn, với hàm lượng dưỡng chất gần tương đồng với loại tự nhiên nhưng giá thành rẻ hơn rất nhiều, hơn nữa nguồn cung dồi dào.
Tuy nhiên, chất lượng đông trùng hạ thảo nuôi cấy còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Nếu doanh nghiệp không đảm bảo đủ mọi yếu tố này thì thanh phẩm chất lượng không thể tốt. Không chỉ thế, trên thị trường hiện nay xuất hiện những doanh nghiệp không có tâm, sử dụng chất tổng hợp, kích thích trong khâu nuôi cấy, làm giả tinh vi khó phân biệt bằng mắt thường.
Các đối tượng làm giả có thể dùng bột mỳ, bột nghiền nát từ côn trùng trộn với keo để “đúc” thành đông trùng hạ thảo. Bài viết dưới đây với sự tham vấn ý kiến từ TS.BS Nguyễn Thị Vân Anh, hiện đang nắm giữ chức vụ Viện trưởng Viện nghiên cứu và phát triển Y dược cổ truyền dân tộc sẽ giúp độc giả có kiến thức đúng đắn khi chọn mua đông trùng hạ thảo.”
Các nhà khoa học đã nghiên cứu kỹ lưỡng và kết luận, hiện nay có 2 chủng nấm có hoạt chất sinh học chất lượng tốt nhất là Cordyceps Sinensis và Cordyceps Militaris.
Cordyceps Sinensis ký sinh trên ấu trùng côn trùng, phân bổ chủ yếu ở Nepal, Bhutan và Bắc Ấn Độ, nơi có độ cao 3.500 – 5.000m so với mực nước biển [hay còn gọi là đông trùng hạ thảo tự nhiên]. Hiện nay, nuôi cấy và sản xuất Cordyceps Sinensis chỉ dừng lại ở mức độ sản xuất hệ sợi nấm, chưa thành công tạo quả thể trong điều kiện nuôi cấy nhân tạo.
Trong khi đó, Cordyceps Militaris dễ dàng hình thành quả thể trong trong môi trường nuôi cấy nhân tạo, thích nghi với nhiều loại ký chủ côn trùng.
Chính vì thế, tiêu chí đánh giá đông trùng hạ thảo chất lượng đầu tiên chính là nuôi cấy bằng chủng nấm Cordyceps Militaris. Tuy nhiên, hiện nay không có nhiều đơn vị nuôi cấy đông trùng hạ thảo sử dụng chủng nấm chất lượng cao này mà thường cấy ghép bằng các chủng nấm không có giá trị khác.
Theo các tài liệu khoa học cho thấy, trong đông trùng hạ thảo tự nhiên có 17 loại axit amin, D-mannitol, lipid, nguyên tố vi lượng, vitamin, protein, chất béo,… Đặc biệt phải kể đến các hoạt chất có giá trị dược liệu thần kỳ như Cordiceptic Acid, Cordycepin, Adenosine, HEAA,…
Chính những thành phần quý giá này đã tạo nên danh xưng “thần dược chữa bách bệnh” của đông trùng hạ thảo, khiến đông trùng tự nhiên có giá lên đến hàng tỷ đồng. Dĩ nhiên, đông trùng hạ thảo nuôi cấy sẽ không thể sở hữu các hoạt chất quý với hàm lượng 100% so với loại tự nhiên.
Do đó, khi chọn mua đông trùng hạ thảo nuôi cấy, người tiêu dùng cần “soi xét” kỹ lưỡng hàm lượng hoạt chất trong sản phẩm. Được biết, hiện nay đông trùng hạ thảo nuôi cấy có chứa đầy đủ hợp chất quý hiếm với hàm lượng đạt 60 – 70% so với loại tự nhiên.
Để đông trùng hạ thảo sinh trưởng đạt đầy đủ hợp chất quý với hàm lượng tối ưu, đạt chất lượng tốt nhất đòi hỏi các đơn vị cần có công nghệ nuôi cấy chuẩn hoá, tối tân.
Nuôi cấy nấm Cordyceps Militaris đòi hỏi đáp ứng các yêu cầu sau:
- Nguồn dinh dưỡng nuôi cấy: ấu trùng, nhộng tằm, sâu gạo, sâu bắp cải, ngũ cốc,…Đặc biệt nuôi cấy trên côn trùng cho hàm lượng hoạt chất sinh học cao nhất.
- Yếu tố môi trường nuôi cấy: Nhiệt độ chênh lệch ngày đêm, cường độ ánh sáng từ 500 – 1000 lux, độ ẩm không khí,
- Thời gian nuôi cấy: 35 – 70 ngày tuỳ thuộc cơ chất nuôi cấy
Hiện nay, nhiều đơn vị nghiên cứu và nuôi trồng đông trùng hạ thảo đã ứng dụng công nghệ vào xây dựng môi trường nuôi cấy với hệ thống tự động hoá kiểm soát chất lượng không khí.
Sau khi thu hoạch, công nghệ bào chế đông trùng hạ thảo cũng quyết định rất lớn đến chất lượng thành phẩm. Hiện nay, công nghệ sấy đông là công nghệ tân tiến nhất, cho thành phẩm sợi khô giữ vẹn nguyên hàm lượng dược chất, không bị biến chất hay biến đổi hình dạng sợi nấm.
Với các sản phẩm được bào chế từ đông trùng hạ thảo như trà túi lọc, bột khô, cao lỏng, viên uống,…thì chất lượng sản phẩm còn tuỳ thuộc vào công nghệ sản xuất của mỗi đơn vị.
Tuy nhiên, việc đầu tư trang thiết bị hiện đại, áp dụng công nghệ tân tiến đòi hỏi nguồn lực rất lớn về kinh tế, không có nhiều đơn vị đủ khả năng để đầu tư. Do đó, tốt nhất, khi chọn mua đông trùng hạ thảo và các thành phẩm, cần lựa chọn đơn vị uy tín, minh bạch trong nguồn gốc chủng nấm, công nghệ sản xuất.
Một trong những tiêu chí đánh giá đông trùng hạ thảo chất lượng mà một người tiêu dùng thông minh cần biết chính là giấy tờ kiểm định của sản phẩm.
Thị trường đông trùng hạ thảo hiện nay rất hỗn loạn. Rất nhiều sản phẩm dán mác “đông trùng hạ thảo Tây Tạng nhập khẩu” nhưng giá chỉ vài trăm ngàn đồng. Cũng có nhiều loại đông trùng nuôi cấy cấy ghép vô tội vạ, nhồi nhét tăng trọng, thổi phồng xuất xứ, nặn bột mỳ, bột ngô, thạch cao thành đông trùng giá đắt đỏ.
Để chọn mua đúng sản phẩm chất lượng cao, người tiêu dùng nên tìm hiểu rõ nguồn gốc xuất xứ, các giấy tờ kiểm định đi kèm được cấp phát bởi cơ quan uy tín. Đặc biệt là giấy kiểm định ATVSTP và kiểm định hàm lượng hoạt chất trong thành phẩm.
Cuối cùng, uy tín thương hiệu chính là tiêu chí đánh giá đông trùng hạ thảo chất lượng mà người tiêu dùng nên quan tâm.
Một thương hiệu uy tín, được thị trường và người tiêu dùng tin tưởng chỉ khi đáp ứng được đầy đủ các tiêu chí bên trên. Có rất nhiều yếu tố làm nên một thương hiệu uy tín với vị thế vững chắc giữa hàng trăm đơn vị cung ứng đông trùng hạ thảo trên thị trường.
Một trong những đơn vị uy tín số 1 trong lĩnh vực nghiên cứu và sản xuất đông trùng hạ thảo chính là Trung tâm Nghiên cứu và Nuôi trồng Dược liệu Quốc Gia Vietfarm.
Trung tâm Vietfarm là đơn vị trực thuộc Trung tâm nghiên cứu và ứng dụng Thuốc Dân Tộc. Đồng thời cũng là thành tựu từ đề tài nghiên cứu khoa học chuyên sâu thực hiện bởi đội ngũ y bác sĩ, nhà khoa học đầu ngành của Viện nghiên cứu và phát triển Y dược cổ truyền dân tộc.
Đây là hai đơn vị uy tín hàng đầu trong lĩnh vực YHCT nước nhà, điểm sáng quy tụ những gương mặt thầy thuốc ưu tú, bác sĩ đầu ngành cả nước. Đây đều là những chuyên gia với hàng chục năm thâm niên, từng làm việc và đảm nhận nhiều vị trí quan trọng tại bệnh viện YHCT Trung Ương, bệnh viện Giao thông vận tải HCM, Viện nghiên cứu và phát triển y dược cổ truyền dân tộc, Viện nghiên cứu y dược HCM,….
Đông trùng hạ thảo Vietfarm được ra đời nhờ sự dày công nghiên cứu và giám sát, kiểm định khắt khe của hội đồng chuyên môn đến từ hai đơn vị này. Do đó được đảm bảo có chất lượng tốt nhất, hàm lượng dưỡng chất cao nhất thị trường.