1. Trào màng phổi.
Pleural effusions.
2. Tràn dịch màng phổi.
Pleurisy aspiration.
3. Chẩn đoán viêm màng phổi
Diagnosis
4. Không thấy màng phổi dày.
No pleural thickening.
5. Viêm màng phổi là gì ?
What is pleurisy ?
6. Viêm màng phổi ướt hay khô ?
Wet or dry ?
7. Dịch rỉ ra ở màng phổi.
The pleural fluidwas an exudate.
8. Chắc là bị viêm màng phổi.
Pleurisy, I suspect.
9. Màng phổi vẫn còn nguyên vẹn...
Pleural membrane's intact.
10. Có thể là tràn dịch màng phổi.
It could be a pleural effusion.
11. Áp xe màng phổi góc phải phía trên.
Pleural abscess upper right quadrant.
12. Dừng được tràn dịch màng phổi thì gan lại suy.
We stop the pleural effusions, your liver almost fails.
13. Ông ấy bị sức ép do tràn khí màng phổi.
He's got a tension pneumothorax.
14. Làm thằng bé gào thét và tràn dịch màng phổi.
That's what made him screamand caused the effusion.
15. Các triệu chứng viêm màng phổi khác có thể gồm :
Other symptoms of pleurisy may include :
16. Vào đầu năm 1944, tôi bị viêm màng phổi trầm trọng.
Early in 1944, I became very ill with a form of pleurisy.
17. Viêm màng phổi là chứng bệnh cấp tính hay mãn tính ?
Acute or chronic ?
18. Vậy cái gì làm màng phổi thằng bé tràn đầy dịch?
so what makes fluid fill the lining of a kid's lungs?
19. Giải thích được tràn dịch màng phổi và loạn nhịp tim.
Explains the pleural effusion, the heart arrhythmias.
20. Viêm màng phổi có thể do nhiều chứng bệnh gây ra , gồm :
Pleurisy may result from a wide variety of conditions including :
21. Điều này giúp cho việc chẩn đoán viêm màng phổi dễ dàng .
This makes it easy to diagnose pleurisy .
22. Viêm màng phổi nguyên phát là chứng viêm khởi phát trong chính mô màng phổi , thường là do một chứng nhiễm trùng hoặc một tổn thương , chẳng hạn như xương sườn bị gãy .
Primary pleurisy is inflammation that starts in the pleural tissue itself , often from an infection or following an injury , such as a broken rib
23. Cậu chọc ngón tay vào thằng bé và làm nó tràn dịch màng phổi.
So you stuck your finger in the kid and gave hima pleural effusion.
24. Bất cứ khi nào thành ngực cử động , chẳng hạn như hít vào và ra , ho hoặc hắt hơi , thì màng phổi cử động và có cảm giác đau ở lớp màng phổi bên ngoài .
Whenever the chest wall moves , such as with breathing in and out , coughing or sneezing , the pleura moves and pain is felt in the outer layer of the pleura .
25. * suy hô hấp vì nhiều dịch trong khoang màng phổi làm cho phổi khó nở ra .
* respiratory distress due to large amounts of fluid in the pleural space making it difficult for the lungs to expand .
26. Đôi khi , sau khi đã giảm viêm , trong màng phổi có thể hình thành nhiều sợi mô xơ .
Sometimes , after the inflammation subsides , strands of fibrous tissue may form in the pleura which makes the 2 layers stick together .
27. Tuy nhiên, không bao lâu thì tôi mắc bệnh viêm màng phổi và buộc lòng phải trở lại Thessalonica.
However, I soon fell sick with a form of pleurisy and was forced to return to Thessalonica.
28. Bác sĩ có thể nghe tiếng cọ màng phổi – âm thanh chà xát cọt kẹt trong lồng ngực bằng ống nghe .
Through a stethoscope , your doctor may hear what is known as a pleural rub - a squeaky rubbing sound in the chest .
29. Màng phổi là màng bảo vệ mỏng gồm 2 lớp , bao bọc lá phổi và cũng nằm lót bên trong thành ngực .
It means inflammation of the pleura - the thin , 2-layer protective membrane that covers the lungs and also lines the inside of the chest wall .
30. Trong giai đoạn tiên tiến, nó cũng mở rộng đến màng phổi và phúc mạc [cổ trướng] và thậm chí có thể phát triển thành một anasarca tổng quát.
In the advanced stages it also extends to the pleural cavity and peritoneum [ascites] and can even develop into a generalized anasarca.
31. Chúng cũng có thể được đưa vào bên trong ngực để giúp ngăn chặn tái phát tràn dịch màng phổi do ung thư; tuy nhiên talc tốt hơn cho việc này.
It may also be administered inside the chest to help prevent the recurrence of a fluid around the lung due to cancer; however talc is better for this.
32. Phương pháp chụp X-quang ngực đôi khi cũng có thể xác định được nguyên nhân gây viêm màng phổi , chẳng hạn như bệnh phổi , khối u , hoặc gãy nứt xương sườn .
Chest X-rays can also sometimes identify the cause of pleurisy , such as lung disease , a tumour , or rib fracture .
33. Kết quả là, áp lực ở tâm nhĩ trái cao hơn bên phải, và áp lực tăng lên giữ ngăn kéo giữa khoang [bao gồm màng phổi], do đó đóng cửa buồng trứng.
As a result, pressure in the left atrium is higher than that of the right, and the increased pressure holds the interatrial flap [which covers the foramen ovale] shut, therefore closing the foramen ovale as well.
34. Trong quá khứ, số trâu châu Phi bị sụt giảm nghiêm trọng nhất trong thời gian đại dịch trâu bò châu Phi năm 1890, trong đó, cùng với viêm màng phổi, gây ra tỷ lệ tử vong cao đến 95% cả vật nuôi và động vật móng guốc hoang dã.
In the past, numbers of African buffaloes suffered their most severe collapse during the great rinderpest epidemic of the 1890s, which, coupled with pleuro-pneumonia, caused mortalities as high as 95% among livestock and wild ungulates.
35. Nó chứa nhiều ý tưởng rất quan trọng cùng với những điểm nổi bật đề cập đến viêm trung thất từ viêm màng phổi; lây nhiễm tự nhiên từ bệnh lao; sự phân bố của dịch bệnh theo nguồn nước và đất; các mô tả cẩn thận về các bệnh trên da; bệnh lây truyền qua đường tình dục và đồi trụy; do sự lo lắng." ^ Sina]
It contains some of the most illuminating thoughts pertaining to distinction of mediastinitis from pleurisy; contagious nature of phthisis; distribution of diseases by water and soil; careful description of skin troubles; of sexual diseases and perversions; of nervous ailments."
Thính giả Thành Ngô hỏi:
“Thưa Bác sĩ,
Tràn màng dịch trong phổi là sao?
Cảm ơn Bác sĩ”
Bác sĩ Hồ Văn Hiền trả lời:
Tràn dịch màng phổi [pleural effusion]
Phổi là hai bộ phận nằm trong lồng ngực, gồm hai túi co giãn được , trong đó có những ống dẫn khí, chia ra nhánh càng lúc càng nhỏ, để đem oxy [dưỡng khí] từ ngoài vào máu và thải CO2 [carbon dioxide, thán khí= hơi thở ra, thán=thở ra] trong máu ra ngoài. Hai lá phổi ôm trái tim ở giữa, cho nên sự co giãn của phổi có thể ảnh hưởng đến cơ năng của tim.
Chung quanh hai lá phổi có màng phổi [pleura], gồm hai lớp mỏng cọ xát với nhau một cách trơn tru. Giống như lúc chúng ta lấy một cái bao nylon chưa mở ra [có hai lớp] và bọc chung quanh nắm tay: giữa hai lớp nilon có một không gian ảo [virtual space], nếu chúng ta đổ nước vào cái bao, lúc đó sẽ có một lớp nước bao quanh bàn tay của chúng ta. Không gian ảo này tồn tại chung quanh hai lá phổi, trong không gian đó bình thường chỉ có chừng 15-20ml dịch lỏng [pleural fluid] , để cho trơn tru lúc phổi co vào, giãn ra lúc hô hấp. Nếu vì một lý do nào đó, một chất lỏng như huyết thanh [serum], chất dịch rỉ [exudate], hay máu tràn vào không gian ảo đó, chúng ta sẽ có hiện tượng gọi là tràn dịch màng phổi [pleural effusion]. Tràn dịch càng nhiều thì càng gây trở ngại cho cơ năng tim và phổi, vì nó sẽ bóp chặt phổi lại trong lồng ngực, không cho phổ giãn nở ra.
a] Dịch rỉ [exudate]
Nếu nguyên nhân tràn dịch màng phổi là một bịnh nhiễm trùng [pleurisy]; vd như bịnh lao [tuberculosis] làm viêm màng phổi [sưng, làm mủ, exudate], thì đây là một trường hợp bịnh lây do vi khuẩn lao Mycobacterium tuberculosis. Viêm phổi [pneumonia], thuyên tắc động mạch phổi [emboli], nhiễm siêu vi cũng có thể gây ra loại tràn dịch này, gọi là dịch rỉ [exudate], trong đó có nhiều protein, tế bào và một số chất của hiện tượng viêm.
Nếu người bịnh ung thư phổi [UTP] nặng, tế bào UT lan tận trong không gian màng phổi, tràn dịch màng phổi, thì cũng không lây; trừ trường hợp phổi người bịnh UT bị nhiễm thêm vi trùng nào nữa.
b] Dịch thấm [transudate]
Nếu một người bịnh suy tim [heart failure], xơ gan [liver cirrhosis], các chất dịch trong phổi không lưu thông tốt ra tĩnh mạch hay mạch lâm ba , vì áp suất trong tĩnh mạch hay mạch lâm ba quá cao. Dịch trong màng phổi khó thoát ra khỏi khoảng giữa hai màng phổi để đi vào tĩnh mạch hay mạch lâm ba để nhập vào hệ tuần hoàn, dịch bị ứ đọng [transudate, nồng độ protein thấp, dịch trong hơn] trong màng phổi [hydrothorax].
Một số bịnh nhân có lượng protein/ albumin trong máu quá thấp [hypoalbuminemia, ví dụ hội chứng hư thận /nephrotic syndrome làm thải protein trong nước tiểu; suy dinh dưỡng nặng], cho nên mạch mao quản không giữ được nước để nước thẩm thấu vào màng phổi, gây tràn dịch màng phổi với dịch thấm.
c] Máu
Trường hợp chấn thương, máu có thể chảy vào giữa hai màng phổi [hemothorax], ép lá phổi xẹp xuống và đẩy lá phổi , trái tim về phía bên kia, làm trở ngại cho cơ năng hô hấp của phổi và bơm máu của tim. Máu trong màng phổi cũng có thể do ung thư, bịnh máu không đông bình thường, hay do mô nội mạc tử cung nằm không đúng chỗ [endometriosis] trong màng phổi [pleural endometriosis].
Làm thế nào để biết sớm là trong phổi “có nước”, do ung thư hoặc do nguyên nhân khác?
Tràn dịch màng phổi có thể gây những triệu chứng báo hiệu như nóng sốt, đau ngực [nếu là nước trong phổi do nhiễm vi khuẩn, pleurisy], nhất là lúc hít sâu vào, khó thở [dyspnea, có nghĩa là người bịnh ý thức về cố gắng hô hấp của mình, khác với bình thường chúng ta thở ra hít vào một cách tự nhiên], ho.
Nói chung, lúc qua triệu chứng chúng ta phát hiện được "nước" trong phổi thì lượng "nước" này đã nhiều rồi. Nếu vì một lý do nào đó lo ngại là hay có gì "trục trặc" trong phổi, hay có "nước" trong phổi, thực tế hơn hết là khám [“check up”] với bác sĩ, và ghi rõ, cho bác sĩ biết những triệu chứng mình đặc biệt quan tâm để bác sĩ chú ý.
Mình nên nêu rõ mình ưu tư về bịnh gì, ví dụ bịnh gan cho người uống rượu nhiều, từng bịnh viêm gan siêu vi B [HBV phổ biến ở người Việt, chừng 13%], bịnh suy tim [heart failure] nếu mình từng bịnh tim, hay gia đình có người bịnh tim; bịnh lao phổi [pulmonary tuberculosis] nếu nóng sốt, ho nhiều, từng thử phản ứng lao tố dương [positive tuberculin skin test, Mantoux test], hay bịnh viêm như lupus [lan sang] làm sưng các mạch máu [vasculitis]; bịnh ung thư phổi nếu chúng ta hút thuốc nhiều, dù đã cai nhiều năm.
[Nên nhớ nhiều người bị tác hại thuốc lá thụ động [passive smoking] do người khác nhả khói ra, mình hít vào. Ví dụ có 5 chữ "B" có thể gây ung thư : bowling alleys, billiard halls, betting establishments, and bingo parlours [the “5 B’s”]; các quán rượu, các sòng đánh cá cược, các quán chơi bida, các tiệm bowling, các tiệm chơi xổ số bingo đều có mức nicotine và khói trong không khí cao hơn mức bình thường. Do đó, những người làm việc hầu như là suốt ngày suốt đêm ở những nơi đó bị nguy cơ bịnh phổi cũng như ung thư phổi cao hơn, dù là bản thân không hút thuốc lá. Chưa kể đến khía cạnh đấy thường là những nơi đông người, không thoáng khí, làm dễ truyền nhiễm đường hô hấp. Mới đây có khảo cứu trên hồ sơ 25.000 người cho thấy 3 bịnh: viêm phổi kinh niên [mãn tính, chronic bronchitis], khí thũng [không khí ứ đọng quá nhiều trong phổi; emphysema] và viêm phổi [pneumonia], có thể là một yếu tố góp phần gây UTP. Tuy nhiên, bịnh lao phổi [pulmonary tuberculosis], suyễn [asthma] thì lại không phải cơ nguy gây ra UTP [Ann Olsson, IARC, Pháp]. ]
Cho nên, tốt hơn hết là nhờ bác sĩ khám, cho bs biết những yếu tố cơ nguy của mình, những triệu chứng [symptoms] mà mình ghi nhận để bác sĩ tuỳ đó mà theo dõi. Nếu tràn dịch màng phổi đáng kể, khám bịnh trên lâm sàng cũng có thể phát hiện được. Hoặc dùng các phương tiện chẩn đoán thích hợp như chụp hình X quang, CT scan, MRI; thử máu [vd đo cơ năng gan, thận], đo tim [ECG], siêu âm [ultrasound], nếu cần. Nên theo dõi, ghi nhớ kết quả các thử nghiệm của mình. Nếu bs không liên lạc cần phải hỏi để không sơ sót.
Tất cả những bịnh vừa kể đều có thể gây tràn dịch trong phổi, nhưng trừ trường hợp tràn dịch quá nhiều ảnh hưởng đến cơ năng hô hấp hay tim, cần phải rút nước gấp ra khỏi xoang màng phổi, bịnh chính cần giải quyết không phải là nước trong phổi mà là bịnh gốc gây ra triệu chứng.
Chúc bịnh nhân và thính giả may mắn.
Bác sĩ Hồ Văn Hiền
Ngày 5 tháng 8 năm 2019
Quý vị có thể xem và nghe lại các bài giải đáp trên mạng Internet ở địa chỉ voatiengviet.com
Quý vị muốn được giải đáp các thắc mắc về những vấn đề y học thường thức, xin gọi đến số [202] 205-7890, hoặc E-mail đến địa chỉ .