SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘITRƯỜNG THPT PHÙNG KHẮCKHOAN-THẠCH THẤTĐề chính thứcĐỀ THI HSG CẤP TRƯỜNG KHỐI 10, 11Năm học: 2019 – 2020Môn: Ngữ Văn 10[Thời gian làm bài: 150 phút]Không kể thời gian giao đềCâu 1: [8,0 điểm]Ngày 05/01/2019, chương trình We Choice Awards 2019 - chủ đề Mặt trời ẩn trong timđã được tổ chức với thơng điệp:Có những người mang trong mình trái tim như mặt trời. Họ truyền cảm hứng và lòngtin, giúp chúng ta mỉm cười vì được chiếu rọi dù là giữa những mịt mù của cuộc sống. Họgiống như chúng ta, có xuất phát điểm như bất cứ ai, họ đến từ bất cứ nơi nào trong xã hội– thế nhưng, họ khiêm nhường giấu trong tim mình những mặt trời rực rỡ đó, để nó âmthầm lan toả hơi ấm của mình cho tất cả những người ở cạnh bên. Họ là những người cómặt trời ẩn trong tim.Hãy viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ của anh/chị về lẽ sống : “mặt trời ẩn trongtim”Câu 2 [12,0 điểm]Bàn về văn học, nhà thơ Thanh Thảo cho rằng:Văn chương giúp ta trải nghiệm cuộc sống ở những tầng mức và những chiều sâu đáng kinhngạc. Nó giúp con người sống “ra người” hơn, sống tốt hơn.[Theo Nhà văn nói về mơn Văn – Văn học và tuổi trẻ – NXB GD, 2015]Bằng trải nghiệm văn học của mình, anh/chị hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.---------------Hết--------------[Thí sinh khơng sử dụng tài liệu]Số báo danh: .................................. Họ và tên:............................................................... SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠOHÀ NỘIKỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤPTRƯỜNGLỚP 10 THPTNĂM HỌC 2019 - 2020HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN NGỮ VĂN[Hướng dẫn gồm 03 trang]A. YÊU CẦU CHUNG- Giám khảo phải nắm được nội dung trình bày trong bài làm của học sinh để đánh giáchính xác, tránh đếm ý cho điểm. Vận dụng linh hoạt Hướng dẫn chấm, sử dụng nhiều mứcđiểm một cách hợp lí, khuyến khích những bài viết có cảm xúc, sáng tạo.- Học sinh có thể làm bài theo nhiều cách nhưng nếu đáp ứng những yêu cầu cơ bản củađề, diễn đạt tốt vẫn cho đủ điểm.- Điểm bài thi có thể cho lẻ đến 0,25 điểm và khơng làm trịn.B. YÊU CẦU CỤ THỂCâu 1 [8,0 điểm]a. Về kĩ năngHọc sinh biết cách làm bài văn nghị luận xã hội; lập luận chặt chẽ, có sức thuyếtphục, văn viết mạch lạc.b. Về kiến thứcHọc sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần làm rõ những nộidung cơ bản sau:CâuYêu cầu cần đạtĐiểm1Ngày 05/01/2019, chương trình We Choice Awards 2019 chủ đề Mặt trời ẩntrong tim đã được tổ chức với thơng điệp:Có những người mang trong mình trái tim như mặt trời. Họ truyền cảmhứng và lịng tin, giúp chúng ta mỉm cười vì được chiếu rọi dù là giữanhững mịt mù của cuộc sống. Họ giống như chúng ta, có xuất phát điểm nhưbất cứ ai, họ đến từ bất cứ nơi nào trong xã hội – thế nhưng, họ khiêmnhường giấu trong tim mình những mặt trời rực rỡ đó, để nó âm thầm lantoả hơi ấm của mình cho tất cả những người ở cạnh bên. Họ là những ngườicó mặt trời ẩn trong tim.Hãy viết bài văn trình bày suy nghĩ của anh/chị về lẽ sống với mặt trời ẩntrong tim.* Yêu cầu về kĩ năngBiết cách làm bài nghị luận xã hội. Lập luận chặt chẽ, bố cục, luận điểm rõràng, diễn đạt trong sáng, khơng mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.* Yêu cầu về kiến thứcHọc sinh có thể trình bày theo nhiều cách nhưng cần làm rõ được các ýchính sau:1.1. Giải thích- Mặt trời tự thân nó đã có sức lan toả mạnh mẽ, là biểu tượng bất diệt củaánh sáng, sự sống, niềm hy vọng…- Mặt trời ẩn trong tim là một biểu tượng rất đẹp đẽ và ý nghĩa. Mặt trời vĩđại ấy lại khiêm nhường được ẩn sâu trong trái tim. Những mặt trời ấy âm8,02,0 thầm toả sáng và sưởi ấm, mang đến cảm hứng và lòng tin cho chúng ta - dùlà giữa đêm đông mịt mù của cuộc sống- Đây là một lẽ sống đẹp, cao quý, có ý nghĩa truyền cảm hứng về tình người,về niềm tin, sự quyết tâm và khát vọng để biến giấc mơ thành hiện thực.21.2. Bình luận- Trong cuộc sống, ánh sáng và bóng tối, niềm vui và nỗi buồn, cái tốt và cáixấu… luôn là những cặp phạm trù song song tồn tại. Thế nhưng, sứ mệnhcủa con người là luôn hướng về ánh sáng để đẩy lùi bóng tối, hướng tớinhững niềm vui, những điều tốt đẹp để vượt lên nỗi buồn, chiến thắng cáixấu, cái ác… Những điều đó cần bắt nguồn từ nhận thức của mỗi cá nhân, từđó lan tỏa giá trị sống tốt đẹp đến cả cộng đồng.- Sống với mặt trời ẩn trong tim là sống với những trái tim chứa đầy tìnhu thương, lịng nhiệt thành, sự đam mê, nghị lực, niềm tin, niềm lạcquan…, có những việc làm, hành động tốt đẹp nhưng thầm lặng, khiêmnhường, không mưu cầu được người khác ngợi ca, tôn vinh.- Lẽ sống với mặt trời ẩn trong tim ấy có nhiều ý nghĩa tích cực:+ giúp bản thân mỗi người có đủ sức mạnh và nghị lực chiến thắng nhữngkhó khăn, vượt qua chông gai bão tố, gặt hái được thành công, tạo nênnhững giá trị tốt đẹp trong cuộc sống. Đó là lẽ sống đẹp tự thân lung linh tỏasáng.+ góp phần vào sự phát triển tốt đẹp của cộng đồng, làm cho cuộc sống củabản thân mỗi người trở nên có ý nghĩa.+ góp phần lan tỏa giá trị sống, truyền cảm hứng sống tốt đẹp tới cộng đồng,thắp lửa dẫn đường cho những hành động đáng quý.[Học sinh cần lấy dẫn chứng tiêu biểu, cụ thể để làm rõ luận điểm]4,01.3. Liên hệ, rút ra bài học- Mỗi người hãy sống tích cực, có ý nghĩa với mặt trời ẩn trong tim để giúpcho xã hội ngày càng tốt đẹp hơn.- Tôn vinh những hành động đẹp, những con người, việc làm truyền cảmhứng tích cực trong xã hội.- Cảnh tỉnh, phê phán những người sống ích kỉ, chỉ nghĩ đến bản thân hoặckhông dám xông pha, dâng hiến, tỏa sáng...2,0Bàn về văn học, nhà thơ Thanh Thảo cho rằng:Văn chương giúp ta trải nghiệm cuộc sống ở những tầng mức và nhữngchiều sâu đáng kinh ngạc. Nó giúp con người sống “ra người” hơn, sống tốthơn.[Theo Nhà văn nói về mơn Văn – Văn học và tuổi trẻ – NXB GD, 2015]Bằng trải nghiệm văn học, anh/chị hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.12,0* Yêu cầu về kĩ năngBiết làm bài nghị luận văn học; vận dụng tốt các thao tác giải thích, phân tích,chứng minh văn học; biết kết hợp kiến thức lí luận với kiến thức về tác phẩmđể bàn luận, đánh giá; văn viết có hình ảnh và giàu cảm xúc, có giọng điệu riêng; diễn đạt lưu lốt, khơng mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.* Yêu cầu về kiến thứcHọc sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo cácyêu cầu sau:2.1. Giải thích- Văn chương giúp ta trải nghiệm cuộc sống ở những tầng mức và nhữngchiều sâu đáng kinh ngạc: Nhờ văn chương mà con người được trải nghiệmcuộc sống, sống thêm nhiều cuộc đời, biết thêm nhiều thời đại, khám phánhững điều mới mẻ về cuộc sống và chính mình. Từ đó, trí tuệ, tâm hồn conngười được mở rộng ra, lớn thêm lên, sâu sắc hơn.- Nó giúp con người sống “ra người” hơn, sống tốt hơn: văn học tác độngsâu sắc đến con người, khơi dậy chất người trong con người, làm nảy nởnhững xúc cảm cao đẹp, giúp con người hướng thiện, sống tốt đẹp hơn,hướng đến những giá trị nhân đạo cao cả. Ý kiến trên khẳng định, đề cao các chức năng của văn học: Văn chươngcó sứ mệnh cao cả là làm giàu thêm nhận thức của con người về thế giớixung quanh, về chính bản thân mình; bồi đắp, giáo dục, nâng đỡ, thanh lọctâm hồn con người.2.2. Bình luận- Xuất phát từ đặc trưng của văn học: Văn học phản ánh cuộc sống một cáchtổng hợp, toàn vẹn trong mọi quan hệ đa dạng, phức tạp. Tác phẩm văn họclà kết quả nhận thức, khám phá mới mẻ, sâu rộng của nhà văn về cuộc sống,con người. Nhờ đó, văn học đem đến cho người đọc một thế giới tri thứcmênh mông về đời sống vật chất và tinh thần của nhân loại từ xưa đến nay.- Văn học giúp người đọc được trải nghiệm, hình dung, liên tưởng, tưởngtượng, thấu hiểu…, mở rộng, nâng cao nhận thức, đem đến những hiểu biết,khám phá lớn rộng, sâu sắc, mới mẻ.- “Văn học là nhân học” [Gorki]. Đến với tác phẩm văn học, con ngườiđược thanh lọc tâm hồn. Một tác phẩm văn học chân chính phải lấy conngười làm gốc, làm cho tâm hồn con người trở nên trong sạch, nhân ái, lạcquan yêu đời, biết lên tiếng đấu tranh chống lại cái xấu cái ác, ca ngợinhững phẩm chất tốt đẹp, hướng con người tới Chân, Thiện, Mĩ, góp phầnnhân đạo hóa con người.2.3. Chứng minhHọc sinh có thể chọn những dẫn chứng [ những TPVH] khác nhau để làmrõ ý kiến trên, quá trình chọn và phân tích dẫn chứng cần đảm bảo nhữngyêu cầu sau:+ Chọn được dẫn chứng tiêu biểu, toàn diện+ Phân tích dẫn chứng cần chỉ ra được những trải nghiệm về cuộc sống, thấuhiểu về số phận, nhân cách hay chiều sâu tâm hồn con người trong tác phẩm[ở “những tầng mức” và “những chiều sâu đáng kinh ngạc” như thế nào];nhận ra giá trị nâng đỡ, thanh lọc tâm hồn con người của tác phẩm.2.4. Đánh giá, mở rộng- Ý kiến là lời tâm sự, chia sẻ của một người cầm bút luôn yêu quý và trântrọng văn chương, ý thức được sứ mệnh cao cả của văn chương với conngười.- Tuy nhiên, những sứ mệnh cao cả của văn chương chỉ thực sự thấm thía2,02,07,01,0 khi được chuyển tải bằng những hình thức nghệ thuật độc đáo, sáng tạo,giàu tính thẩm mỹ…- Từ đó đặt ra yêu cầu đối với người nghệ sĩ: có cảm quan hiện thực sắc sảo,có tầm tư tưởng lớn lao, chan chứa tình u thương con người, có tài năngsáng tạo nghệ thuật…- Ý kiến cũng là định hướng để người đọc tìm hiểu, tiếp cận tác phẩm trongtầm cao, bề rộng nhận thức, chiều sâu vẻ đẹp tư tưởng, tình cảm. Người đọcln phải có khát vọng hướng thiện, có ý thức nâng cao năng lực cảm thụtác phẩm…* Lưu ý: GV chấm linh hoạt vì học sinh lớp 10 kiến thức lí luận chưa đượccung cấp nhiều, chú ý cho điểm phần học sinh lấy dẫn chứng các TPVH đãhọc để làm sáng tỏ ý kiến.TỔNG ĐIỂM TOÀN BÀI20,0
3. Kết bài
Khẳng định lại quan điểm của Thanh Thảo
Từ xưa đến nay, văn chương nghệ thuật trở thành vũ khí, là món ăn tinh thần không thể thiếu đối với con người trong cuộc sống, khi con người đến với văn chương cũng đồng nghĩa với việc họ mang vào trong đó những câu chuyện, sự thật đắng cay mà họ từng thấy, bản thân họ đã trải qua. Thật vậy mà Thanh Thảo cho rằng: “Văn chương giúp ta trải nghiệm cuộc sống ở những tầng mức và những chiều sâu đáng kinh ngạc. Nó giúp con người sống “Ra người” hơn, sống tốt hơn nếu ta biết tìm trong mỗi quyển sách, những vệt sáng, những nguồn sáng soi rọi vào những góc khuất của cuộc đời và của con người”.
Thanh Thảo là một nghệ sĩ đa tài có thế mạnh với nhiều thể loại và đặc biệt xuất sắc trong thể loại thơ. Trong suốt cuộc đời, ông đã cống hiến cho sự nghiệp văn học nước nhà một số lượng văn học đáng kể, là một nhà thơ với tâm hồn đa cảm vì vậy mà ông cũng hay trăn trở với các vấn đề xã hội và thời đại. Thật vậy, thanh Thảo đã cho chúng ta thấy vai trò to lớn của văn học trong việc thay đổi tư duy và cách nhìn cuộc sống của con người…[Còn tiếp]
>> Xem bài mẫu đầy đủ Nghị luận về câu nói: Văn chương giúp chúng ta trải nghiệm cuộc sống ở những tầng mức và những chiều sâu đáng kinh ngạc….