Nicotine trong thuốc lá có công thức

“Nicotine gây nghiện chẳng kém gì heroin hay cocaine”. Theo một nghiên cứu của ĐH Boston, Hoa Kỳ thì cứ 10 người cai hút thuốc, có từ 6-9 người tái nghiện. Vậy nicotine trong thuốc lá gây nghiện như thế nào và mức độ nghiện ra sao?

1 điếu thuốc lá chứa bao nhiêu nicotine? Hàm lượng nicotine trung bình trong 1 điếu thuốc từ khoảng 1–2mg. Các nhà nghiên cứu cũng đang tìm kiếm các hóa chất khác trong thuốc lá khiến việc cai thuốc khó khăn hơn.

Chất nicotine trong thuốc lá gây nghiện như thế nào?

Nicotine trong thuốc lá là một chất có khả năng gây nghiện tương tự như heroin hay cocain. Quá trình gây nghiện diễn ra như sau:

  • Khi dùng một lượng nhỏ, nicotine tạo cảm giác dễ chịu làm cho người hút thuốc muốn hút nhiều hơn. Chất này kích thích não và hệ thần kinh trung ương ảnh hưởng đến tâm trạng của người hút thuốc. Chúng hoạt động rất nhiều giống như những thuốc gây nghiện khác, bằng cách đưa dopamine [một chất truyền tín hiệu hóa học] vào mạch tưởng thưởng. Bên cạnh đó, nicotine cũng gây phản ứng dây chuyền của hệ thần kinh giao cảm – không đủ để nhận thấy, nhưng cũng đủ để tăng tốc độ tim và huyết áp của bạn.
  • Lượng nicotine trong thuốc lá đi đến não trong vòng vài giây sau khi hút một hơi và ảnh hưởng của chúng bắt đầu trong vòng vài phút. Đó là lý do tại sao người hút thuốc cảm thấy tỉnh táo rạng ngời lên trong phút chốc. Nếu người hút thuốc không hút thuốc trở lại sớm, triệu chứng cai nghiện sẽ bắt đầu và tồi tệ hơn theo thời gian.
  • Trung bình người hút thuốc hút khoảng 10 hơi một điếu. Hút một gói mỗi ngày tương đương với việc hít khoảng 200 hơi hàm lượng nicotine trong thuốc lá.
  • Những người hút thuốc thường trở nên phụ thuộc vào nicotine và phải gánh chịu các triệu chứng cai nghiện về thể chất hoặc cảm xúc [thuộc về tinh thần hoặc tâm lý] khi họ ngừng hút thuốc. Các triệu chứng này bao gồm khó chịu, căng thẳng, đau đầu và khó ngủ. Mốc ghi đánh dấu việc nghiện là những người này vẫn tiếp tục hút thuốc mặc dù biết là có hại cho họ – ảnh hưởng đến cuộc sống, sức khỏe của và gia đình của họ theo những cách không lành mạnh. Trong thực tế, hầu hết những người hút thuốc đều muốn bỏ thuốc.

Nicotine trong thuốc lá gây nghiện mạnh đến mức nào?

Khoảng 70% những người hút thuốc nói rằng họ muốn bỏ thuốc lá và khoảng một nửa số đó cố gắng từ bỏ thuốc lá mỗi năm, nhưng chỉ có 4–7% thành công mà không cần sự giúp đỡ. Nguyên nhân là do người hút thuốc lá không chỉ bị phụ thuộc về thể chất mà còn bị nicotine chi phối tâm lý. Đây cũng là lý do khiến họ tái nghiện sau khi cai.

Những người hút thuốc cũng có thể liên kết việc hút thuốc với các thói quen khác, nên ngưng hút đồng nghĩa với việc thay đổi nhiều thói quen. Ngoài ra, vì hành động hút thuốc như một dấu hiệu giải tỏa tâm trạng, việc bỏ thuốc sẽ càng khó khăn hơn. Trong thực tế, việc bỏ hút thuốc còn khó hơn cả việc ngừng sử dụng cocain hoặc thuốc phiện như heroin. Các nhà nghiên cứu gần đây đã xem xét 28 nghiên cứu khác nhau đối với những người cố gắng từ bỏ sử dụng các chất họ bị nghiện. Trong các trường hợp không được hỗ trợ cai nghiện, khoảng 18% có thể bỏ rượu và hơn 40% là có khả năng bỏ thuốc phiện hoặc cocain, nhưng chỉ có 8% là có thể bỏ hút thuốc lá.

Cách cai nghiện nicotine an toàn

Việc điều trị độc tính nicotine được gọi là liệu pháp cai nghiện thuốc lá. Thông qua đó bạn có thể giảm bớt các nhu cầu tiêu thụ nicotine cũng như các nguy cơ khác liên quan đến vấn đề sức khoẻ.

1. Liệu pháp thay thế nicotine

Liệu pháp thay thế nicotine là những sản phẩm chứa nồng độ nicotine rất thấp, giúp bạn dần cai thuốc và giảm các triệu chứng do thiếu chất này. Các thử nghiệm lâm sàng cũng cho thấy những liệu pháp thay thế nicotine có tỉ lệ thành công nhiều hơn 50-70% so với việc cai thuốc tự nhiên.

Các liệu pháp thay thế nicotine cơ bản có thể kể đến như miếng dán nicotine, kẹo cao su nicotine, viên ngậm nicotine, thuốc nicotine xịt miệng… Tuy nhiên, liệu pháp thay thế nào cũng sẽ có những tác dụng phụ liên quan. Vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để được tư vấn loại sản phẩm thay thế nicotine thích hợp với bạn.

2. Sử dụng thuốc điều trị

Ngoài các liệu pháp thay thế nicotine kể trên, bạn có thể sử dụng các loại thuốc hỗ trợ cai nghiện hiệu quả an toàn. Sau đây là một số gợi ý dành cho bạn.

  • Buropion: Thuốc được sử dụng lần đầu tiên với công dụng như một liều thuốc chống bệnh trầm cảm. Sau đó thuốc Buropion được chứng minh là có ích trong việc giảm thèm muốn nicotine. Loại thuốc này đạt hiệu quả tương tự như các liệu pháp thay thế nicotine. Tuy nhiên, tác dụng phụ của loại thuốc này bao gồm việc mất ngủ. Vì vậy, FDA đã “liệt kê” thuốc bupropion vào “danh sách đen” vì một số thành phần trong thuốc có liên quan đến bệnh trầm cảm và những hành vi tự sát.
  • Varenicline [Chantix]: Varenicline là một dạng thuốc theo toa giúp người hút thuốc từ bỏ thói quen này. Công dụng của nó là làm cản trở các thụ thể nicotine bên trong não đồng thời làm giảm cơn nghiện khói thuốc, vừa làm suy yếu các triệu chứng cai thuốc. Varenicline không gây nghiện, nhưng bạn hãy trao đổi với bác sĩ nếu nhận thấy bất kỳ tác dụng phụ nào của thuốc như buồn nôn, táo bón, mất ngủ…

Các đánh giá cho thấy liệu pháp thay thế nicotine và các loại thuốc điều trị khác đạt hiệu quả nhất khi được tư vấn và chăm sóc về tâm lý. Việc điều trị tâm lý bao gồm những tư vấn đơn giản như lời khuyên của bác sĩ làm thế nào để cai nghiện thuốc lá, hay điện thoại tư vấn hoặc điều trị theo nhóm.

Những lời khuyên tâm lý có thể giúp người người bị nghiện nicotine trong thuốc lá vượt qua các khía cạnh tâm lý của việc cai nghiện như tâm trạng không tốt, cảm giác khó chịu, trong khi thuốc điều trị chỉ có thể giúp giải quyết các vấn đề phụ thuốc vào hóa chất.

Đã có vô số người đã bỏ thuốc lá thành công. Theo kinh nghiệm của họ, bắt đầu kế hoạch bỏ thuốc lá càng sớm, bạn càng có cơ hội thành công cao. Nếu bạn đang hút thuốc, hãy bắt đầu kế hoạch bỏ thuốc lá ngay từ bây giờ để bảo vệ sức khỏe của chính mình và cả người thân.

Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

- 19 December 2019

Theo thống kê của Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá, mỗi năm Việt Nam có khoảng 40.000 người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá và 33 triệu người không hút thuốc bị ảnh hưởng do hít khói thuốc thụ động. Trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, tỉ lệ người dân sử dụng thuốc lá còn khá cao và đang có xu hướng tăng lên, chủ yếu là ở nam giới. Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng này, nhưng đa số là do thiếu hiểu biết về tác hại nghiêm trọng của thuốc lá đối với sức khỏe con người.

Ảnh minh họa

Trong khói thuốc lá chứa hơn 7000 chất hóa học, trong đó có hàng trăm loại có hại cho sức khỏe, 69 chất gây ung thư, bao gồm chất gây nghiện và các chất gây độc, chia ra làm 4 nhóm chính:

Nicotine [Ni-cô-tin]: Tổ chức FDA xếp Ni-cô-tin vào nhóm các chất có tính chất dược lý gây nghiện chủ yếu, tương tự như các chất ma tuý Heroin và Cocain. Nicotin dưới dạng tinh khiết, đó là một chất lỏng trong suốt, có mùi khó chịu và vị đắng, dễ tan trong nước và dễ dàng được hấp thụ qua da, miệng và niêm mạc mũi hoặc hít vào phổi. Người hút thuốc trung bình đưa vào cơ thể 1 đến 3 mg Ni-cô-tin mỗi điếu thuốc hút. Hút thuốc lá đưa Ni-cô-tin một cách nhanh chóng đến não trong vòng 10 giây sau khi hít vào. Tác dụng gây nghiện của Ni-cô-tin chủ yếu là trên hệ thần kinh trung ương, chúng gây ra nhiều tác động tâm thần kinh như là cảm giác sảng khoái, tâm trạng vui vẻ, tăng chú ý, tăng hoạt động nhận thức cho và trí nhớ ngắn hạn.

Monoxit carbon [khí CO]: khí CO có nồng độ cao trong khói thuốc lá và sẽ được hấp thụ vào máu. Khí CO đi nhanh vào máu và chiếm chỗ của O2[ô-xi] trên hemogrobin [hồng cầu]. Và như thế sau hút thuốc lá, một lượng hemogrobin trong máu tạm thời mất chức năng vận chuyển ô-xi vì đã gắn kết với CO, đây là nguyên nhân gây nên một số bệnh phổi mạn tính như Hen phế quản, Khí phế thũng, Giãn phế quản, Viêm phế quản, … Hậu quả là cơ thể không đủ ô-xy để sử dụng.

Các phân tử nhỏ trong khói thuốc lá: Khói thuốc lá chứa nhiều chất kích thích dạng khí hoặc dạng hạt nhỏ. Các chất kích thích này gây nên các thay đổi cấu trúc của niêm mạc phế quản dẫn đến tăng sinh các tuyến phế quản, các tế bào tiết nhầy và làm mất các tế bào có lông chuyển. Các thay đổi này làm tăng tiết nhầy, giảm hiệu quả thanh lọc của thảm nhầy-lông chuyển dẫn đên làm giảm miễn dịch và tăng nhiễm khuẩn bình thường. Bên cạnh đó các chất kích thích này kích thích các khối u nhỏ phát triển thành khối u lớn và có thể thành u ác tính. Phần lớn các thay đổi này có thể hồi phục được khi ngừng hút thuốc.

Các chất gây ung thư: Trong khói thuốc lá có khoảng 69 chất có tính chất gây ung thư, các hoá chất này tác động lên tế bào bề mặt của đường hô hấp gây nên tình trạng viêm mạn tính, phá huỷ tổ chức, biến đổi tế bào dẫn đến dị sản, loạn sản rồi ác tính hoá.

Để góp phần nâng cao chất lượng sống, mỗi chúng ta hãy tự giác thực hiện không hút thuốc trong nhà, nơi làm việc và những nơi công cộng bị cấm hút thuốc lá; đồng thời lên tiếng phản đối mạnh mẽ việc hút thuốc lá ở những nơi có trẻ em, phụ nữ mang thai, người bệnh và người cao tuổi.

Phạm Tiến Dũng – Trung tâm KSBT

Video liên quan

Chủ Đề