Đồng chí Nguyễn Văn Linh, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam nhiệm kỳ 1986 - 1991, là một trong những học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhà lãnh đạo kiên định, sáng tạo; kiên định về lập trường, nguyên tắc, đồng thời luôn trăn trở tìm tòi, sáng tạo trước những diễn biến mới của thực tiễn.
Đồng chí là nhà lãnh đạo tiêu biểu cho phong cách: Nói và làm phải đi đôi với nhau, lý luận phải gắn liền với thực tiễn. Công cuộc chống tiêu cực cũng đòi hỏi những kết quả cụ thể, chứ không phải chỉ nêu ra những quyết tâm. Trong cuộc đấu tranh chống tiêu cực, đồng chí Nguyễn Văn Linh hết sức tận dụng huy động sức mạnh của báo chí. Bằng một loạt bài viết trong mục "Những việc cần làm ngay", đăng trên Báo Nhân Dân, ký tên N.V.L, đồng chí Nguyễn Văn Linh đã tạo ra một luồng sinh khí mới trong xã hội: Dân chủ, công khai, nói thẳng, nói thật, đấu tranh chống tiêu cực, làm trong sạch bộ máy các cơ quan Đảng, Nhà nước; khuyến khích báo chí tham gia tích cực, mạnh mẽ trên mặt trận chống tiêu cực.
Không chỉ được dư luận nhân dân trong nước quan tâm, "Những việc cần làm ngay" của tác giả N.V.L đã có tiếng vang, nhận được sự quan tâm của bạn bè thế giới. "Những việc cần làm ngay" của tác giả N.V.L là "cú hích" tạo đà cho chuyển biến mạnh mẽ trong xã hội theo hướng dân chủ hóa, khuyến khích báo chí tham gia ngày càng tích cực, mạnh mẽ trên mặt trận chống tiêu cực. Nhiều địa phương từ Bắc chí Nam, cả cấp ủy cùng bàn, khuyến khích quần chúng góp phần với báo, đài, cho đi kiểm tra kịp thời, phanh phui ra ánh sáng nhiều vụ việc tiêu cực.
Trang thông tin gồm hai chuyên mục chính: "Những việc cần làm ngay" và "Sức sống những việc cần làm ngay".
Trên nền tảng công nghệ hiện đại, thiết kế trang trọng, trực quan, chuyên mục "Những việc cần làm ngay" đã số hóa kho tư liệu đặc biệt với 31 bài báo của đồng chí Nguyễn Văn Linh đăng trên Báo Nhân Dân trong chuyên mục "Những việc cần làm ngay" [số đầu tiên 25/5/1987, số cuối cùng 28/9/1990]. Độc giả có thể trải nghiệm chân thực các bài báo gốc song song với các bài báo được trình bày hiện đại, đa phương tiện dưới hình thức e-magazine.
Ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cho biết, tiếp nối thành công của các chuyên trang "Lý luận thực tiễn và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội" ra mắt năm 2021, "Hồ Chí Minh và tư tưởng lấy dân làm gốc" ra mắt năm 2022, "Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh và Những việc cần làm ngay" là trang thông tin đặc biệt thứ 3 về chủ đề xây dựng Đảng, được Báo Nhân Dân xây dựng, phát triển trong 2 năm qua.
Trang thông tin "Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh và Những việc cần làm ngay" tiếp tục hiện thực hóa chiến lược chuyển đổi số của Báo Nhân Dân, kết hợp thông tin, dữ liệu chính thống với công nghệ, các ý tưởng sáng tạo, nhằm số hóa những tư liệu đặc biệt quý giá về xây dựng Đảng, đặc biệt là lĩnh vực phát triển lý luận về xây dựng Đảng… Báo Nhân Dân kỳ vọng Trang thông tin sẽ là tài liệu tra cứu, tham khảo quý giá trên nền tảng số cho cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân và các chuyên gia, bạn bè quốc tế về Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh, đồng thời tạo hiệu ứng lan tỏa sức sống "Những việc cần làm ngay" trong giai đoạn hiện nay.
Phát biểu tại buổi lễ, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Trần Thanh Lâm đánh giá cao tinh thần trách nhiệm chính trị của Báo Nhân Dân khi xây dựng Trang thông tin "Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh và Những việc cần làm ngay" trên cơ sở ứng dụng báo chí hiện đại. Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương đề nghị thời gian tới, Báo Nhân Dân không ngừng đổi mới về nội dung và hình thức, bổ sung các bài viết chuyên sâu, để không ngừng lan tỏa trang thông tin; tiếp tục có những đầu tư thiết thực, tăng tương tác bạn đọc để trở thành diễn đàn trao đổi, học hỏi kinh nghiệm về những việc cần làm ngay trong giai đoạn hiện nay.
Cùng với việc khai trương Trang thông tin đặc biệt, Báo Nhân Dân tổ chức tọa đàm "Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh và Những việc cần làm ngay".
Với 3 phiên thảo luận: "Đồng chí Nguyễn Văn Linh với sự nghiệp đổi mới đất nước", "Đồng chí Nguyễn Văn Linh với Những việc cần làm ngay", "Sức sống Những việc cần làm ngay", các đại biểu dự tọa đàm đã phân tích tinh thần đổi mới sáng tạo, kiên quyết chống tiêu cực của đồng chí Nguyễn Văn Linh; làm rõ thêm tính chiến đấu của những bài viết về tư tưởng đổi mới, quyết liệt chống tiêu cực của đồng chí đăng trên Báo Nhân Dân; tính thời sự, giá trị thời đại của "Những việc cần làm ngay" trong quá trình đổi mới, xây dựng, bảo vệ đất nước, xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
Ngay từ những bước đầu tiên của sự nghiệp Đổi mới, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã sớm thấy những "căn bệnh" tham nhũng, lãng phí, quan liêu cản trở công cuộc Đổi mới và ẩn chứa nhiều nguy cơ, có thể trở thành "quốc nạn" nên kịp thời đề xuất Những việc cần làm ngay.
Ngay từ những bước đầu tiên của sự nghiệp Đổi mới, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã sớm thấy những “căn bệnh” tham nhũng, lãng phí, quan liêu cản trở công cuộc Đổi mới và ẩn chứa nhiều nguy cơ, có thể trở thành “quốc nạn” nên kịp thời đề xuất Những việc cần làm ngay.
Những bài báo với bút danh N.V.L trong mục này trên Báo Nhân Dân đã khơi dậy và dẫn dắt phong trào đấu tranh chống tiêu cực, quan liêu, lãng phí trên cả nước, trong đó báo chí là lực lượng tham gia rất tích cực. Cuộc đấu tranh này thể hiện quyết tâm của Đảng chấn chỉnh lề lối công tác, đẩy lùi tiêu cực, không cho phép bất cứ cá nhân nào, tập thể nào “có quyền đứng ngoài vòng pháp luật và kỷ cương của chúng ta”.
* “Nhìn thẳng vào sự thật, nói rõ sự thật, đánh giá đúng sự thật”
***
Sự nghiệp Đổi mới được Đảng ta khởi xướng từ Đại hội VI [12-1986] để đưa nền kinh tế - xã hội thoát khỏi khủng hoảng. Đất nước đang trong tình trạng khó khăn trầm trọng tưởng như không có đường ra – cơ chế quản lý tập trung, quan liêu, bao cấp đã kìm hãm lực lượng sản xuất xã hội trong một thời gian dài, lạm phát ở mức ba chữ số; đời sống nhân dân đặc biệt là công nhân viên chức và người lao động khó khăn thiếu thốn; nguyên liệu, nhiên liệu cho sản xuất đều thiếu, phân phối lưu thông ách tắc, rối ren; hiệu quả sản xuất và đầu tư thấp; các hiện tượng tiêu cực diễn ra ở nhiều ngành nhiều địa phương, có nơi nghiêm trọng...
Tình hình quốc tế đang có nhiều diễn biến bất lợi. Đại hội lần thứ VI của Đảng đã đề ra đường lối Đổi mới, nêu rõ tinh thần “cần phải nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật” để xác định đúng mục tiêu và nhiệm vụ cách mạng trong chặng đường trước mắt, “lấy dân làm gốc” để đề ra chủ trương, chính sách đúng đắn nhằm xoay chuyển tình thế, tháo gỡ khó khăn, đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng để tiến lên. Đồng chí Nguyễn Văn Linh được bầu là Tổng Bí thư của Đảng, gánh vác trách nhiệm quan trọng trong bối cảnh khó khăn đó.
Qua gần một năm tiến hành đường lối Đổi mới từ Đại hội Đảng VI, thực tiễn đã cho thấy việc thực hiện các quyết sách Đổi mới bị cản trở bởi rất nhiều những hiện tượng tiêu cực trên các lĩnh vực đời sống xã hội.
Sự trì trệ trong xã hội vẫn nặng nề có nguyên nhân từ cơ chế quan liêu, bao cấp gây ra. Những cán bộ thoái hoá biến chất, những kẻ đầu cơ, buôn lậu, làm hàng giả... đã triệt để lợi dụng đồng thời làm trầm trọng thêm sự trì trệ đó. Đấu tranh chống các hiện tượng tiêu cực không phải là một công việc mới mẻ.
Tuy chúng ta đã làm công tác này từ nhiều năm, trên nhiều lĩnh vực, dưới nhiều hình thức... nhưng những hiện tượng tiêu cực không giảm mà còn tăng, đặc biệt là ở bộ phận cán bộ, đảng viên, những người có chức có quyền, ngày càng làm rối loạn đời sống kinh tế-chính trị-xã hội, làm xói mòn lòng tin của nhân dân.
Việc thực hiện Đổi mới phải gắn liền với việc đấu tranh chống các hiện tượng tiêu cực, tháo gỡ những ách tắc vướng mắc từ cơ chế phải đi đôi với việc kiên quyết loại trừ những kẻ đã từng lợi dụng cơ chế bảo thủ, quan liêu để kiếm lợi, làm rối loạn kỷ cương phép nước.
* Những việc cần làm ngay của tác giả N.V.L
Theo lời kể của nhà báo Hữu Thọ, hôm đó đang trực Ban Biên tập Báo Nhân Dân: Chiều chủ nhật 24-5-1987, đồng chí thường trực cơ quan Báo Nhân Dân chuyển đến Ban Biên tập một phong bì thư của “một đồng chí đứng tuổi” đưa đến và nhờ chuyển ngay cho Ban Biên tập. Trong phong bì có một bài viết và một lá thư ngắn, tất cả đều được viết tay [Lá thư đó hiện lưu tại Phòng truyền thống Báo Nhân Dân]. Sau này Ban Biên tập mới biết “đồng chí đứng tuổi” đó chính là Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã tự tay đưa bài viết đến toà soạn.
Sáng hôm sau, ngày 25-5-1987, Báo Nhân Dân đăng trên trang nhất bài viết với hàng tít đậm Những việc cần làm ngay. Tác giả ký tên N.V.L. Bài viết không dài, chưa tới 400 chữ, song đã đi thẳng vào vấn đề nóng bỏng khi đó là việc tốc độ tăng giá không những không giảm mà còn tăng.
Bài báo chỉ rõ “nhiều nguyên nhân bất chính” của hiện tượng này và yêu cầu:
“Trật tự của giá cả cần phải được tôn trọng. Các bộ, các ngành, các địa phương, các cơ quan có thẩm quyền cần tích cực lãnh đạo tốt việc này.
Các cơ quan tuyên truyền [báo chí, đài phát thanh, đài truyền hình,.v.v.] phải phản ánh và lên án, phải chỉ đích danh những cá nhân, những cơ quan, những tổ chức... làm các việc trái với chủ trương của Nghị quyết Trung ương 2 như đã nói trên.
Gây một luồng dư luận lên án bọn phá hoại và đừng loan truyền tin bậy của chúng. Quần chúng phải có phong trào lên án ngay cả một số cán bộ, cơ quan làm bậy.” [N.V.L - Những việc cần làm ngay - Báo Nhân Dân ngày 25-5-1987].
Ngay lập tức bài báo đã thu hút được sự quan tâm của dư luận. Liên tiếp những ngày sau và một thời gian dài sau đó, cái tên N.V.L dần dần trở nên quen thuộc. Những việc cần làm ngay trở thành một chuyên mục trên Báo Nhân Dân được bạn đọc ưa thích, chờ đón.
Trong những bài viết của mình, tác giả N.V.L phê phán các hành vi quan liêu, vô trách nhiệm, lãng phí, hách dịch, tham nhũng, ức hiếp quần chúng, lợi dụng hộ chiếu ngoại giao để buôn lậu v.v của một số cán bộ có chức có quyền; phê phán việc ngăn sông cấm chợ, phê phán cơ chế bất hợp lý gây ra những ách tắc trong sản xuất và phân phối lưu thông.
Trong những năm đầu tiên của quá trình Đổi mới, chống tiêu cực đã trở thành nhiệm vụ quan trọng để “dọn đường cho việc thực hiện Nghị quyết Đại hội VI và các nghị quyết khác của Đảng, nhằm đưa nước nhà khỏi cảnh khó khăn, đi đến ổn định tình hình mọi mặt, làm cho dân bớt khổ, ngày càng bước lên hạnh phúc, như Di chúc Bác Hồ đã dặn”[N.V.L - Những việc cần làm ngay - Báo Nhân Dân ngày 10-7-1987]; làm “cho xã hội ta đã tốt đẹp, phải tốt đẹp hơn, dân mới tin Đảng, Đảng mới càng hiểu dân, tin dân.” [N.V.L - Những việc cần làm ngay - Báo Nhân Dân ngày 10-7-1987].
Trên cương vị người lãnh đạo cao nhất của Đảng, đồng chí Nguyễn Văn Linh ngày đêm trăn trở với những vấn đề còn đang nhức nhối trong dư luận xã hội.
Qua Những việc cần làm ngay, tác giả N.V.L phê phán các hành vi xấu đang dễ gặp trong xã hội của một số cán bộ có chức có quyền: quan liêu, hách dịch, tham nhũng, ức hiếp quần chúng. Những việc tiêu cực đó trong xã hội người dân biết thì khá nhiều, khá lâu, nhưng người dám nói, dám đấu tranh thì ít.
Viết Những việc cần làm ngay, tác giả N.V.L thể hiện quyết tâm của Đảng và mong muốn quần chúng cùng với Đảng đấu tranh đẩy lùi tiêu cực.
Đồng chí cũng nhấn mạnh đây là dịp để phát huy quyền dân chủ, quyền công dân của quần chúng để từ đó các cấp Đảng và chính quyền đem các vụ việc đó ra xử lý về mặt Nhà nước, về mặt hành chính cũng như về mặt Đảng.
* Sức lan tỏa rộng lớn của Những việc cần làm ngay
Với tinh thần “lấy dân làm gốc, nhìn thẳng vào sự thật, nói rõ sự thật” để “dân biết, dân bàn, dân kiểm tra”, đi thẳng vào những vấn đề đang gây bức xúc trong xã hội, lời kêu gọi chống tiêu cực của tác giả N.V.L đã mau chóng nhận được sự hưởng ứng của đông đảo quần chúng. Hằng ngày toà soạn Báo Nhân Dân nhận được nhiều thư của bạn đọc hưởng ứng Những việc cần làm ngay. Hàng chục tỉnh, thành phố, các bộ, ngành đã có chỉ thị tích cực “Hưởng ứng Những việc cần làm ngay” của tác giả N.V.L.
Cuộc đấu tranh chống tiêu cực do đồng chí Nguyễn Văn Linh phát động chỉ ngay sau thời điểm Đảng xác định con đường Đổi mới để tiến lên. Những việc cần làm ngay của tác giả N.V.L là “cú hích” tạo đà cho chuyển biến mạnh mẽ trong xã hội theo hướng dân chủ hóa, khuyến khích báo chí tham gia ngày càng tích cực và mạnh mẽ trên mặt trận chống tiêu cực. Cuộc đấu tranh này được thực hiện với tinh thần công khai dân chủ, huy động được sức mạnh của công luận rộng rãi nên đã có những hiệu ứng xã hội to lớn, tạo được phong trào sôi nổi trong đông đảo nhân dân.