Những lưu ý sau khi tiêm vaccine sinopharm

Các phản ứng sau tiêm vaccine Sinopharm như đau tại chỗ tiêm, đau đầu, sốt... đều nhẹ hoặc trung bình; người đang mắc bệnh cấp tính, mạn tính chưa kiểm soát được không nên tiêm.

Vaccine Covid-19 (Vero Cell) Inactivated được nghiên cứu và sản xuất tại Viện Sinh phẩm Bắc Kinh thuộc tập đoàn dược Sinopharm, Trung Quốc. Loại vaccine này sử dụng công nghệ bất hoạt với sự hỗ trợ tế bào Vero. Đây là phương pháp truyền thống của nhiều loại vaccine trước đây, sử dụng các phần tử virus đã chết (bất hoạt) để tiếp xúc với hệ thống miễn dịch của cơ thể, từ đó tạo kháng thể bảo vệ.

Vaccine Sinopharm được Tổ chức Y tế giới (WHO) chấp thuận sử dụng trong trường hợp khẩn cấp vào ngày 7/5/2021. Bộ Y tế cũng đã phê duyệt có điều kiện cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19 ngày 3/6.

Ngày 20/6, 500.000 liều vaccine Sinopharm đầu tiên đã về đến Việt Nam, do chính phủ Trung Quốc tặng. Số vaccine này sau đó đã được phân bổ đến 9 tỉnh, thành phía bắc (Lào Cai, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Nam Định, Thái Bình, Điện Biên, Cao Bằng, Lai Châu và Hà Giang) để tiến hành tiêm chủng.

Những phản ứng sau tiêm vaccine Sinopharm

Phản ứng sau tiêm vaccine Covid-19 (Vero Cell) bất hoạt ghi nhận được hầu hết là nhẹ đến trung bình và tồn tại trong thời gian ngắn. Trong đó, các phản ứng tại chỗ tiêm rất phổ biến là đau, số ít người tiêm bị đỏ, sưng, cứng, ngứa.

Phản ứng toàn thân rất phổ biến là đau đầu. Phản ứng phổ biến là sốt, mệt mỏi, đau cơ, đau khớp, ho, khó thở, buồn nôn, tiêu chảy, ngứa.

Các phản ứng không phổ biến là chóng mặt, chán ăn, đau hầu họng, khó nuốt, chảy nước mũi, táo bón, quá mẫn cảm.

Ngoài ra, một số phản ứng hiếm gặp có thể xảy ra là hôn mê, buồn ngủ, khó ngủ, hắt hơi, viêm mũi họng, nghẹt mũi, khô họng, cúm, giảm cảm, đau chân tay, đánh trống ngực; đau bụng, phát ban, niêm mạc da bất thường, mụn trứng cá, bệnh nhãn khoa, tai; khó chịu, nổi hạch.

Những phản ứng sau tiêm rất hiếm gặp (dưới một trên 10.000 liều) là ớn lạnh, rối loạn chức năng vị giác, mất vị giác, dị cảm, run, rối loạn chú ý; chảy máu cam, hen suyễn, kích ứng cổ họng, viêm amidan, khó chịu, cổ đau, đau hàm, u cổ, loét miệng, đau răng, rối loạn thực quản; viêm dạ dày, đổi màu phân, bệnh nhãn khoa, mờ mắt, kích ứng mắt; đau tai, căng thẳng, tăng huyết áp, hạ huyết áp, tiểu tiện không tự chủ, chậm kinh nguyệt.

Riêng về phản ứng phản vệ sau tiêm vaccine Sinopharm hiện chưa đủ thông tin để ước tính.

Những lưu ý sau khi tiêm vaccine sinopharm

Vaccine Sinopharm được sử dụng tại Serbia vào ngày 4/5. Ảnh: Reuters.

Lưu ý trước, trong và sau khi tiêm

Đến nay, chưa vaccine nào cho thấy khả năng bảo vệ khỏi nhiễm virus 100%. Do vậy, bạn nên giữ ý thức phòng ngừa lây bệnh, dù đã được tiêm vaccine khi đang ở vùng dịch.

Vaccine Sinopharm được chỉ định cho người từ 18 tuổi trở lên. Người tiêm sẽ được tiêm mỗi liều 0,5 ml vào bắp. Lịch tiêm gồm hai mũi, cách nhau 21-28 ngày. Nếu liều thứ hai bị trì hoãn quá 4 tuần thì cần được tiêm trong thời gian sớm nhất có thể.

Khuyến cáo hiện nay của Bộ Y tế là ưu tiên sử dụng cùng một loại vaccine phòng Covid-19 để tiêm đủ hai liều cho cùng một đối tượng.

Tương tự các loại vaccine Covid-19 khác, khi tiêm vaccine Sinopharm, những người có bệnh lý nền, bệnh mạn tính đã điều trị ổn định phải được khám sàng lọc kỹ và cần được tiêm chủng tại bệnh viện, hoặc cơ sở y tế có đủ năng lực hồi sức cấp cứu ban đầu. Bạn không được tự ý ngừng thuốc đang điều trị vì lý do tiêm vaccine Covid-19. Ngày đi tiêm, bạn cần đem toa thuốc và bệnh án đang điều trị để được bác sĩ tư vấn cụ thể.

Ai được chỉ định tiêm vaccine Sinopharm?

Theo Quyết định số 3326 ngày 6/7/2021 về việc điều chỉnh phân bổ vaccine phòng Covid-19 đợt 6, Bộ Y tế chỉ định tiêm vaccine Sinopharm cho các nhóm như sau:

Đối với 7 tỉnh biên giới phía Bắc, gồm: Người dân sống ở các xã biên giới với Trung Quốc; Người có nhu cầu trao đổi, hoạt động thương mại, dịch vụ với Trung Quốc. Riêng 4 tỉnh Điện Biên, Lai Châu, Cao Bằng, Hà Giang tổ chức tiêm thêm cho công dân Trung Quốc trên địa bàn.

Đối với 27 tỉnh, gồm: Công dân Trung Quốc sống và làm việc trên địa bàn (theo tỉnh/ cụm tỉnh); Danh sách đối tượng tiêm chủng do Đại sứ quán Trung Quốc cung cấp cho các địa phương sau khi các tỉnh gửi danh sách đầu mối liên hệ. Các địa phương không cần tiến hành rà soát và lập danh sách đối tượng.

Ai chống chỉ định hoặc cần hoãn tiêm vaccine Sinopharm?

Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, nhóm trì hoãn tiêm chủng là người đang mắc bệnh cấp tính hoặc mạn tính đang tiến triển, chưa kiểm soát được; những người bị suy giảm khả năng đáp ứng miễn dịch nặng, ung thư giai đoạn cuối, xơ gan mất bù; hoặc người trong vòng 14 ngày trước có điều trị corticoid liều cao (tương đương prednisolon ≥ 2 mg/kg/ngày trong ≥ 7 ngày), hoặc điều trị hóa trị, xạ trị; người đã mắc Covid-19 trong vòng 6 tháng; phụ nữ mang thai và phụ nữ đang nuôi con bằng sữa mẹ.

Chống chỉ định tiêm cho người có tiền sử phản vệ từ độ hai trở lên với bất kỳ dị nguyên nào; hoặc người có bất cứ chống chỉ định nào theo công bố của nhà sản xuất dị ứng các thành phần của vaccine.

Người trên 65 tuổi, có bệnh nền mạn tính như rối loạn đông máu, tiểu đường, tim mạch... có thể tiêm vaccine Sinopharm không?

Hiện số lượng nghiên cứu trên nhóm người lớn tuổi và có bệnh nền còn hạn chế. Do đó, theo đánh giá của WHO với nhóm người từ 60 tuổi trở lên, cần cân nhắc việc sử dụng vaccine cho nhóm tuổi này. Khám sàng lọc kỹ và chủ động giám sát phản ứng sau tiêm chủng cho các đối tượng đồng ý tiêm chủng.

Có nên tiêm trộn vaccine Sinopharm với các loại vaccine phòng Covid-19 khác như AstraZeneca, Pfizer, Moderna...?

Không có khuyến cáo tiêm trộn vaccine Sinopharm với các loại vaccine phòng Covid-19 khác.

Hiện chưa có đầy đủ dữ liệu về khả năng sử dụng thay thế cho nhau của vaccine Sinopharm với vaccine phòng Covid-19 khác. Bộ Y tế khuyến cáo người dân tiêm đủ hai liều vaccine Sinopharm.

Nên tiêm vaccine phòng Covid-19 cách tối thiểu 14 ngày với tiêm chủng các vaccine phòng bệnh khác.

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Huy Luân
Trưởng Đơn vị tiêm chủng Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM

Nhóm Chuyên gia Tư vấn Chiến lược về Tiêm chủng  (SAGE) của WHO đã ra khuyến nghị tạm thời về việc sử dụng vắc xin bất hoạt COVID-19 BIBP do Sinopharm/Tập đoàn Dược phẩm Quốc gia Trung Quốc phát triển.

Dưới đây là những thông tin quan trọng bạn cần biết.

Bài viết này tóm tắt các khuyến cáo tạm thời; các khuyến cáo tạm thời và tài liệu tham khảo cũng có tại đây.

Ai nên được tiêm chủng trước?

Trong bối cảnh nguồn cung vắc xin COVID-19 hạn chế, nhân viên y tế có nguy cơ phơi nhiễm cao và người cao tuổi cần được ưu tiên tiêm vắc xin.

Loại vắc xin này không được khuyến cáo dùng ở những người dưới 18 tuổi do chưa có kết quả từ các nghiên cứu trên nhóm tuổi đó.

Các nước có thể tham khảo Lộ trình Ưu tiên của WHO và Khung Giá trị của WHO làm tài liệu hướng dẫn ưu tiên các nhóm đối tượng cho quốc gia.

Phụ nữ mang thai có nên tiêm chủng không?

Số liệu hiện có về vắc xin COVID-19 BIBP ở phụ nữ mang thai chưa đủ để đánh giá hiệu lực cũng như các nguy cơ liên quan tới loại vắc xin này trong thời kỳ mang thai. Tuy nhiên, đây là loại vắc xin bất hoạt với tá dược được sử dụng thường quy ở nhiều loại vắc xin khác và có đầy đủ hồ sơ an toàn, trong đó có phụ nữ mang thai. Do đó, hiệu quả của vắc xin COVID-19 BIBP ở phụ nữ mang thai được cho là tương đương với nhóm phụ nữ không mang thai ở cùng độ tuổi.

Tạm thời, WHO khuyến cáo sử dụng vắc xin phòng COVID-19 BIBP ở phụ nữ mang thai khi lợi ích của việc tiêm chủng cho họ lớn hơn nguy cơ tiềm ẩn. Để giúp phụ nữ mang thai đưa ra đánh giá, họ cần được cung cấp thông tin về nguy cơ mắc COVID-19 trong thời kỳ mang thai cũng như lợi ích của việc tiêm  vắc xin trong bối cảnh dịch tễ của địa phương, và những hạn chế hiện tại về dữ liệu an toàn ở phụ nữ mang thai. WHO không khuyến cáo xét nghiệm chẩn đoán mang thai trước khi tiêm vắc xin. WHO không khuyến cáo trì hoãn việc mang thai hay cân nhắc đình chỉ thai kỳ vì lý do tiêm vắc xin phòng COVID-19.

Những ai khác có thể tiêm vắc xin này?

Có thể tiêm chủng vắc xin cho những người đã từng mắc COVID-19. Trong vòng 6 tháng sau nhiễm bệnh tự nhiên, các dữ liệu hiện tại cho thấy  tái nhiễm  bệnh có triệu chứng rất ít gặp. Với nguồn cung vắc xin hạn chế, những người nhiễm SARS-CoV-2 đã được khẳng định bằng xét nghiệm PCR trong 6 tháng trước đó có thể trì hoãn tiêm vắc xin cho tới gần cuối thời kỳ này. Trong các khu vực có biến thể vi rút đáng lo ngại đang lưu hành, có thể tiêm chủng sớm hơn sau khi bị nhiễm.

Hiệu quả vắc xin được dự kiến là tương tự ở phụ nữ mang thai và nhóm người trưởng thành khác. WHO khuyến cáo sử dụng vắc xin COVID-19 BIBP ở phụ nữ đang trong thời kỳ cho con bú tương tự như ở người trưởng thành khác. WHO không khuyến cáo dừng cho con bú vì lý do tiêm  vắc xin phòng COVID-19.

Người chung sống với HIV có nguy cơ cao  mắc COVID-19 nặng. Người nhiễm HIV không nằm trong nhóm tham gia thử nghiệm nhưng với bản chất loại vắc xin không nhân bản này, thì những người nhiễm HIV nằm trong nhóm đối tượng được khuyến cáo tiêm chủng (ví dụ như cán bộ y tế) có thể được tiêm. Nếu có thể, cần cung cấp thông tin và tư vấn để đánh giá nguy cơ lợi ích của từng cá nhân.

Những ai được khuyến cáo không tiêm chủng vắc xin?

Các cá nhân có tiền sử sốc phản vệ với bất cứ thành phần nào của vắc xin không nên được tiêm.

Bất cứ ai có thân nhiệt trên 38,5ºC cần hoãn tiêm chủng cho tới khi hết sốt.

Khuyến cáo liều tiêm chủng như thế nào?

SAGE khuyến cáo sử dụng vắc xin BIBP theo lịch 2 liều (0,5 ml) tiêm bắp. WHO khuyến cáo khoảng cách giữa hai liều tiêm là 3–4 tuần. Nếu liều thứ hai được tiêm dưới 3 tuần sau liều đầu, thì không cần phải lặp lại liều này nữa. Nếu việc tiêm liều thứ hai bị hoãn sau 4 tuần, cần tiêm sớm nhất khi có thể. Khuyến cáo là mọi cá nhân được tiêm chủng đều được tiêm đủ 2 liều.

So sánh vắc xin này với các vắc xin khác đã được sử dụng như thế nào?

Chúng ta không thể so sánh đối đầu vắc xin (head-to-head) do cách tiếp cận khác nhau trong thiết kế các nghiên cứu, nhưng về tổng thể, mọi vắc xin đã có mặt trong trong Danh sách Sử dụng khẩn cấp của WHO đều hiệu quả cao trong việc phòng bệnh nặng và nhập viện do COVID-19.

Vắc xin này có an toàn không?

SAGE đã đánh giá kỹ lưỡng số liệu về chất lượng, an toàn và hiệu lực của vắc xin này và khuyến cáo sử dụng cho những người từ 18 tuổi trở lên.

Số liệu về an toàn hiện tại chỉ giới hạn ở những đối tượng trên 60 tuổi (do số người tham gia thử nghiệm lâm sàng ít). Trong bối cảnh chúng ta không thể đoán trước sự khác biệt trong hồ sơ an toàn của vắc xin này ở người cao tuổi so với nhóm tuổi trẻ hơn, thì các quốc gia đang cân nhắc sử dụng vắc xin này ở người trên 60 tuổi cần duy trì việc theo dõi tính an toàn chủ động.

Vắc xin này có hiệu lực như thế nào?

Một thử nghiệm Giai đoạn 3 đa quốc gia cho thấy, sau 14 ngày kể từ khi tiêm đủ hai liều (khoảng cách giữa hai liều là 21 ngày) vắc xin có hiệu quả 79% phòng lây nhiễm vi rút SARS-CoV-2 có triệu chứng. Hiệu quả trong việc phòng ngừa nhập viện là 79%.

Thử nghiệm này không được thiết kế và có hiệu lực để chứng minh hiệu quả phòng ngừa bệnh nặng ở những người có bệnh nền, những người trong thời kỳ mang thai, hay những người từ 60 tuổi trở lên. Có ít đối tượng là phụ nữ tham gia vào nghiên cứu. Thời gian theo dõi trung vị ở thời điểm đánh giá dữ liệu là 112 ngày.

Có hai thử nghiệm đánh giá hiệu lực của vắc xin đang được triển khai nhưng chưa có số liệu.

Vắc xin này có hiệu lực với các biến thể mới không?

SAGE hiện khuyến cáo sử dụng vắc xin này theo Lộ trình Ưu tiên của WHO.

Khi có thêm số liệu mới WHO sẽ cập nhật các khuyến cáo. Vắc xin này vẫn chưa được đánh giá trong bối cảnh các biến thể mới đang lưu hành rộng rãi.

Vắc xin này phòng ngừa được việc nhiễm và lây truyền vi rút không?

Hiện không có nhiều số liệu về tác động của vắc xin COVID-19 BIBP đối với việc lây truyền vi rút SARS-CoV-2, loại vi rút gây bệnh COVID-19.

Đồng thời, WHO lưu ý vẫn phải duy trì và tăng cường các biện pháp y tế công cộng hiệu quả: đeo khẩu trang, giãn cách, rửa tay, vệ sinh hô hấp và quy tắc che miệng khi ho, tránh tụ tập đông người, và đảm bảo thông khí tốt.