Sửa đổi tiêu chuẩn, phân loại đơn vị hành chính: Đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong tình hình mới
Phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 9/2022
Luật Đất đai [sửa đổi] là 1 trong 4 dự án Luật được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến lần đầu tại Phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 9/2022.
Phát biểu tại buổi khai mạc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, đây là dự án luật cho ý kiến lần đầu, dự kiến sẽ trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến lần đầu tiên tại Kỳ họp thứ 4 tới và sẽ được xem xét, thông qua sau ba Kỳ họp. Dự án Luật Đất đai [sửa đổi] này sẽ thể chế hóa Nghị quyết 18 của Ban Chấp hành Trung ương về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao.
Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, thời gian qua, các cơ quan của Quốc hội đã tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo, tọa đàm về lĩnh vực này. Tại Diễn đàn Kinh tế - Xã hội Việt Nam năm 2022 vừa qua, các đại biểu, chuyên gia, nhà quản lý đã đóng góp nhiều ý kiến quý báu về lĩnh vực đất đai tại phiên hội thảo chuyên đề.
11h29: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải kết luận nội dung thảo luận
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, qua thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao quá trình chuẩn bị sửa đổi luật của Chính phủ, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và giải trình của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Nhấn mạnh, đây là dự án Luật có vai trò hết sức quan trọng, nội dung phức tạp, phạm vi rộng liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Chủ tịch Quốc hội, ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ý kiến thẩm tra để hoàn thiện thảo luật bảo đảm chất lượng; trong đó lưu ý cần tập trung rà soát thể chế hóa đầy đủ các chủ trương của Đảng, Nghị quyết số 18-NQ/TW.
Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, tiếp tục cụ thể hóa các quy định, hoàn thiện các báo cáo đánh giá tác động, rà soát để đảm bảo Luật không trái với các hiệp định ký kết các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; tiếp tục nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, nhất là các vấn đề phức tạp như quy hoạch sử dụng đất tài chính, đất đai, giá đất xây dựng và quản lý cơ sở dữ liệu đất đai, ngân hàng, đất nông nghiệp; hoàn thiện quy định về phạm vi điều chỉnh để phù hợp với Luật Quy hoạch.
Bổ sung căn cứ để giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất; làm rõ đối tượng cơ sở xác định ảnh hưởng tác động của trường hợp cho thuê đất trả tiền một lần và trường hợp trả tiền hàng năm để hoàn thiện các quy định của luật; bổ sung nguyên tắc tiêu chí, điều kiện cụ thể về giao đất, cho thuê đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất trong lĩnh vực văn hóa xã hội, du lịch, tôn giáo miền núi, đồng bào dân tộc thiểu số; xác định cụ thể nguyên tắc, tiêu chí của các trường hợp không phải đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu dự án có sử dụng đất để tránh lạm dụng và thực hiện yêu cầu của Nghị quyết 18-NQ/TW.
Tiếp tục rà soát các quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, phát triển quỹ đất tài chính về đất đai, giá đất để thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết 18-NQ/TW, lưu ý bồi thường, hỗ trợ bảo đảm khả thi, bao quát đối tượng; có tiêu chí, điều kiện cụ thể cho các trường hợp thu hồi đất để tạo quỹ đất đấu giá quyền sử dụng đất.
Đánh giá kỹ tác động của việc tập trung và tích tụ nhận đất nông nghiệp để quy định phù hợp; làm rõ cơ quan quản lý thẩm quyền trình tự, thủ tục thuê đất các khu công nghiệp, khu chế xuất, cụm công nghiệp, bổ sung quy định về đất khu kinh tế, hoàn thiện quy định với đất sử dụng đa mục đích đất. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh: Rà soát quy định bảo đảm quản lý chặt chẽ, phù hợp, không có khoảng trống pháp lý trong quản lý, quy định để kiểm soát, quản lý chặt chẽ việc sử dụng đất sau khi chuyển đổi mục đích sử dụng cụ thể hóa tối đa những nội dung đã được kiểm nghiệm và áp dụng ổn định trong thực tiễn có trong các văn bản hướng dẫn luật và áp dụng có hiệu quả. Lưu ý đảm bảo đồng bộ, thống nhất với các Luật đang sửa đổi với các lĩnh vực đặc thù của các quy định cụ thể về đất đai điều chỉnh. Đồng thời rà soát điều khoản thi hành để đảm bảo khả thi, tránh vướng mắc khi thực hiện đánh giá kỹ tác động đối với từng nội dung.
Đối với những nội dung còn nhiều ý kiến khác nhau, làm rõ cơ sở chính chỉ căn cứ pháp lý, tính khoa học và thực tiễn, ưu nhược điểm của từng loại ý kiến. Cần tiếp nhận các thông tin, ý kiến phản biện với tinh thần cầu thị, thực hiện tốt công tác tuyên truyền nhằm tạo sự đồng thuận rộng rãi trong xã hội, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị với tinh thần nghiêm túc, nghiên cứu thấu đáo, nhiều mặt tham khảo ý kiến của Mặt trận Tổ quốc, Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ để bảo đảm phòng chống tiêu cực trong xây dựng chính sách pháp luật, tiếp tục nghiên cứu báo cáo thẩm tra cần nâng cao tính phản biện, thể hiện rõ quan điểm đi thẳng vào các nội dung cần báo cáo Quốc hội. Đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan soạn thảo các cơ quan hữu quan khẩn trương nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến của cơ quan thẩm tra để hoàn chỉnh hồ sơ dự án Luật.
11h21: Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà: Rà soát toàn diện, tiếp tục hoàn thiện nhiều vấn đề lớn của Dự án Luật Đất đai [sửa đổi]
Phát biểu giải trình một số vấn đề tại Phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cảm ơn những ý kiến thẳng thắn, sâu sắc, trách nhiệm, toàn diện của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đồng thời cho biết cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu tối đa, nghiên cứu kỹ lưỡng các ý kiến đã nêu, hoàn thiện Dự án
Luật chặt chẽ hơn nữa, toàn diện hơn nữa, đảm bảo chất lượng cao. Trong thời gian qua, Quốc hội đã có sự đồng hành, phối hợp cùng Chính phủ trong việc xây dựng nội dung, hồ sơ dự án Luật quan trọng này.
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường nhấn mạnh, đây là Dự án Luật hết sức quan trọng, nội dung rộng lớn, liên quan đến chính trị, văn hóa, kinh tế, quốc phòng – an ninh, lịch sử, nên nội dung tương đối phức tạp. Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường mong Ủy ban Kinh tế, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội tiếp tục đồng hành, góp ý, phối hợp chặt chẽ với cơ quan soạn thảo để Dự án Luật đạt được mục tiêu kiến tạo không gian phát triển, sử dụng hiệu quả nguồn lực đất đai, tháo gỡ những vướng mắc trong hiện tại.
Đối với các trường hợp nhà nước thu hồi đất, Bộ trưởng cho biết, Dự án Luật đã quy định trường hợp thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Tuy nhiên rất khó để đưa điều kiện, tiêu chí toàn diện về vấn đề này, tiếp thu các ý kiến tại Phiên họp, Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục tiếp thu để nghiên cứu, làm rõ nội hàm việc thu hồi đất đảm bảo lợi ích quốc gia, dân tộc. Đồng thời, cũng nghiên cứu mở rộng quỹ đất theo hướng tuyến đường để mở rộng các đường giao thông, lấy nguồn lực đất đai để tiếp tục phát triển hạ tầng giao thông, phục vụ mục đích phát triển kinh tế- xã hội.
Liên quan đến hợp đồng thuê đất trả tiền hàng năm, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, việc bổ sung quy định này nhằm góp phần khuyến khích việc thực hiện hình thức cho thuê đất thu tiền thuê đất hằng năm, đồng thời, thể chế hóa yêu cầu của Nghị quyết số 18-NQ/TW về “đẩy mạnh thương mại hóa quyền sử dụng đất”. Tuy nhiên, “quyền thuê trong hợp đồng thuê đất trả tiền hằng năm” là một khái niệm mới, Cơ quan soan thảo sẽ tiếp tục làm rõ và đánh giá tác động của quy định này; đảm bảo hài hòa lợi ích của nhà nước và các doanh nghiệp.
Ngoài ra, đối với vấn đề về áp dụng pháp luật, Bộ trưởng cho biết, Luật Đất đai nằm ở trung tâm việc phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng, có nhiều nội dung giao thoa với các bộ luật khác. Tính ổn định của Luật Đất đai quyết định tính ổn định của tình hình chính trị, xã hội, chất lượng thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng. Kế thừa các nghiên cứu từ các luật khác, tại Điều 4 trong Dự án Luật này quy định đúng theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đồng thời đảm bảo phù hợp với tình hình thực tiễn, góp phần điều chỉnh, xử lý các mối quan hệ trong hệ thống pháp luật. Các quy định trong Điều 4 này cũng hướng đến làm rõ, điều chỉnh mối quan hệ giữa Luật Đất đai 2023 với các Luật khác, chứ không phải Luật Đất đai 2013, nên sẽ không chỉ giải quyết các vấn đề chồng chéo trước đây, mà còn hướng đến giảm thiểu các mâu thuẫn, chồng chéo của Luật sắp ban hành.
10h59: Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn: Cần tiếp tục thể chế hoá đầy đủ Hiến pháp 2013 vào dự thảo Luật Đất đai
Đóng góp ý kiến tại phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhận thấy thấy Đảng, Nhà nước, Nhân dân, doanh nghiệp rất quan tâm đến việc sửa đổi Luật lần này. Sau gần 10 năm thực hiện, Luật Đất đai đã có những cái vấn đề bất cập, một số vấn đề phức tạp, nhạy cảm cần tiếp tục đánh giá tác động kỹ lưỡng, cụ thể hóa chính sách để đảm bảo đồng bộ, khả thi và hiệu quả.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn chỉ ra rằng, hiện có 22 trong tổng số 112 Luật có nội dung vướng mắc, chồng chéo với Luật Đất đai hiện hành. Tuy nhiên, trong báo cáo chưa rà soát về tính tương thích, đồng bộ giữa Luật Đất đai và Hiến pháp năm 2013. Do đó, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần tiếp tục thể chế hóa đầy đủ Hiến pháp năm 2013 vào dự thảo Luật. Đồng thời tập trung rà soát các nút thắt mâu thuẫn, chồng chéo giữa các quy định của pháp luật trong quản lý, sử dụng đất để tạo không gian mới, động lực mới cho phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh và giảm tối đa thủ tục hành chính về đất đai.
Về vấn đề phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương để thiết lập công cụ kiểm soát quyền lực, giám sát thực hiện khắc phục ách tắc tiêu cực, tham nhũng, lãng phí trong quản lý sử dụng đất, giảm khiếu kiện về đất đai cần quy định rõ hơn như Chủ tịch Quốc hội đã cho ý kiến.
Qua rà soát, hiện dự thảo có đến hơn 70 Điều trong dự thảo giao Chính phủ quy định chi tiết các nội dung của Luật. Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cho rằng cần hạn chế tối đa việc không quy định cụ thể trong luật mà đưa vào Nghị định. Vậy nên, khi trình dự thảo luật cần thiết phải có dự thảo Nghị định hướng dẫn chi tiết đi kèm, áp dụng nguyên tắc một luật sửa nhiều luật như Chủ tịch Vương Đình Huệ đã thống nhất chỉ đạo.
Về vấn đề cụ thể, Chương II dự thảo Luật quy định về quyền và trách nhiệm của nhà nước, công dân với đất đai có tất cả 18 Điều, nhưng lại dành 16 Điều quy định về quyền và trách nhiệm của Nhà nước và chỉ có 02 Điều về quyền và nghĩa vụ của công dân, do đó Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị ban soạn thảo cần xem xét để có sự tương xứng giữa 02 chủ thể giữa nhà nước và công dân. Thống nhất nhận thức đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do nhà nước đại diện chủ sở hữu, tuy nhiên cần bổ sung quy định trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức sử dụng đất được nhà nước giao với tư cách là người sử dụng tài sản công. Đây là tài sản đặc biệt có khả năng sinh lời rất cao, nếu chuyển mục đích sử dụng sang thương mại, dịch vụ, thực tế vừa qua có nhiều nơi, nhiều chỗ sai phạm về vấn đề này.
Đối với việc hoàn thiện quy định về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cho rằng cần nghiên cứu mở rộng quy định về phạm vi lấy ý kiến của nhân dân, bảo đảm Nhân dân thực hiện quyền làm chủ của mình nghiêm túc, minh bạch, công khai, khắc phục thực tế việc lấy ý kiến nhân dân mang tính hình thức.
Ngoài ra, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cũng cho ý kiến cụ thể về Điều 65 dự thảo Luật quy định về đấu thầu dự án có sử dụng đất để lựa chọn nhà đầu tư; quy định về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư; quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất; quy định bỏ khung giá đất,…
10h44: Trưởng Ban Công tác Đại biểu Nguyễn Thị Thanh: Cân nhắc kỹ lưỡng các trường hợp thu hồi đất, đảm bảo quyền lợi của người dân
Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Trưởng Ban Công tác Đại biểu Nguyễn Thị Thanh bày tỏ đồng tình với các gợi ý và đánh giá của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đối với dự án Luật Đất đai [sửa đổi] và sự nỗ lực hoàn thiện dự thảo Luật của Chính phủ, bởi đây là một dự án Luật khó, phức tạp và quan trọng.
Về các trường hợp Nhà nước thu hồi đất được quy định tại Điều 70 của dự thảo Luật, Trưởng Ban Công tác Đại biểu Nguyễn Thị Thanh cơ bản đồng tình với các trường hợp như Chính phủ quy định dự kiến. Tuy nhiên căn cứ và Hiến pháp và thực tiễn, Trưởng Ban Công tác Đại biểu Nguyễn Thị Thanh đề nghị việc mở rộng các trường hợp Nhà nước thu hồi đất lần này cần thể hiện nhằm thể chế hóa chủ trương tạo quỹ đất, bảo đảm sự chủ động của Nhà nước trong việc phân bổ, điều tiết thị trường và đáp ứng nhu cầu đất của các dự án đầu tư, đấu giá quyền sử dụng đất, góp phần tăng thu cho ngân sách. Việc mở rộng diện đất đai phải thu hồi áp dụng trên cơ sở chỉ thu hồi khi chứng minh được việc thu hồi đất ngoài mục đích quốc phòng, an ninh vì phát triển kinh tế, xã hội nhưng phải bảo đảm được lợi ích quốc gia, dân tộc; bảo đảm hài hòa quyền lợi của Nhà nước, nhà đầu tư và người dân.
Trên cơ sở đó, Trưởng Ban Công tác Đại biểu Nguyễn Thị Thanh đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu lại những cái trường hợp thu hồi đất để phục vụ dự án thương mại, dịch vụ theo quy định tại Điểm c, khoản 2, Điều 70 của dự thảo Luật đã đảm bảo điều kiện nêu trên hay chưa?
Trưởng Ban Công tác Đại biểu Nguyễn Thị Thanh ủng hộ quan điểm cần cân nhắc, đánh giá kỹ lưỡng để đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất khi thực hiện thu hồi đất để xây dựng dự án đô thị, nhà ở thương mại. Nên cho phép chủ đầu tư được thỏa thuận với người sử dụng đất trong việc nhận chuyển nhượng, chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án; hạn chế thực hiện việc thu hồi đất để tránh khiếu kiện về đất đai.
10h33: Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm đề nghị mở rộng hình thức giao đất để đáp ứng theo nhu cầu sử dụng đất của người dân.
Cho ý kiến về dự án Luật Đất đại [sửa đổi], Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm đồng tình với sự cần thiết sửa đổi luật và góp ý một số vấn đề liên quan đến các quy định về đồng bào dân tộc thiểu số.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm cho biết, qua rà soát, dự thảo Luật Đất đai có nhiều điều quy định liên quan đến đồng bào dân tộc thiểu số và vùng có đồng bào dân tộc thiểu số. Dự thảo nghị định quy định chi tiết thi hành luật có một số khoản, điểm quy định chi tiết đối với các điều của luật.
Về các vấn đề cụ thể, tại khoản 4, Điều 152 và khoản 3, Điều 153 về giao đất, cho thuê đất đối với đồng bào dân tộc, thiểu số, hộ gia đình, cá nhân ở địa phương không có đất hoặc thiếu đất sản xuất, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm đề nghị cần mở rộng hình thức giao đất để đáp ứng theo nhu cầu sử dụng đất của người dân làm đất ở, đất sản xuất kết hợp kinh doanh dịch vụ. Đây cũng là giải pháp, chính sách để hướng người dân chuyển dần cho các nghề phi nông nghiệp, hạn chế sử dụng nhiều diện tích đất để giải quyết tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất ở các địa phương.
Theo Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm, Điều 64 của dự thảo luật mới quy định việc giao đất, chưa đề cập đến việc cho thuê đất đối với đồng bào dân tộc thiểu số, đề nghị ban soạn thảo quan tâm đến vấn ddeff này. Bên cạnh đó, cần giải quyết các trường hợp đang sử dụng đất mà không có giấy tờ về quyền sử dụng đất, nhất là ở vùng biên giới, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số; vấn đề về di cư ở Tây Nguyên để lại nhiều vướng mắc, bất cập cần được tiếp cận, giải quyết bằng luật trong khi đó trong dự thảo nghị định quy định chi tiết thi hành luật cũng không đề cập đến vấn đề này.
Quy định về sử dụng đất rừng tại điều 167, Điều 157 về sử dụng đất rừng, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm cho rằng, một số quy định của Luật Đai chưa thống nhất với quy định của Luật Lâm nghiệp; một số quy định chưa tạo điều kiện thuận lợi cho đồng bào dân tộc thiểu số có sinh kế phù hợp, thu nhập ổn định, gắn bó với công tác bảo vệ phát triển rừng… Do vậy, việc sửa đổi Luật Đất đai phải đảm bảo sinh kế của đồng bào theo điều kiện tự nhiên, tập quán sản xuất, kết hợp trồng được dược liệu, hoa, cây cảnh, chăn nuôi; đồng thời gắn việc thực hiện các quy định về bảo vệ và phát triển. Quy định như vậy là phù hợp, theo đúng cơ chế phân cấp, gắn với việc tham gia của người dân trong công tác bảo vệ và phát triển rừng trong thực tế thời gian vừa qua.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm cũng đề nghị cần có chính sách miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất ở các địa bàn miền núi, biên giới, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn; đồng thời có quy định về hạn mức miễn giảm do Chính phủ quy định chi tiết.
10h25: Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường – Cần tiếp tục rà soát cụ thể hóa các quy định của luật
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường đánh giá cao cơ quan soạn thảo đã chuẩn bị kỹ lưỡng và có một bộ hồ sơ dự án Luật đầy đủ theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; đồng thời bày tỏ đồng tình với nhiều nội dung trong báo cáo thẩm tra sơ bộ của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đã đề ra cụ thể nhiều vấn đề để cơ quan soạn thảo tiếp tục tiếp thu, làm rõ.
Góp ý cụ thể vào dự án Luật, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường bày tỏ băn khoăn khi dự thảo Luật có đến 80/240 điều có quy định giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết. Nhấn mạnh đây là một tỷ lệ lớn, do đó khi triển khai thực hiện sẽ khó bảo đảm minh bạch và ảnh hưởng đến hiệu quả thực thi, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội đề nghị tiếp tục rà soát để cụ thể hóa nhiều hơn các quy định, giảm bớt các điều phải đợi Chính phủ hướng dẫn.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nêu rõ yêu cầu quán triệt Nghị quyết 18-NQ/TW nhất là tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đô thị nhà ở thương mại để bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người người dân. Theo Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội thực hiện điều này sẽ tạo ra ổn định xã hội bởi khi đạt được thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp, nhận được sự đồng thuận của người dân cũng sẽ góp phần giảm khiếu kiện đông người, vượt cấp.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội đề nghị lưu ý về đấu giá đất sạch bởi theo khoản 3 Điều 66 dự thảo Luật quy định theo Luật Đấu giá tài sản, tuy nhiên Luật Đấu giá tài sản cũng chưa quy định cụ thể. Do đó cần quy định rõ ở trong luật này để bảo đảm việc đấu giá tường minh hơn.
Bên cạnh đó, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cũng cho rằng không nên quy định bắt buộc mà quy định theo hướng khuyến khích việc giao dịch quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất thông qua sàn giao dịch bất động sản.
10h07: Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính- Ngân sách Nguyễn Phú Cường: Giải thích tường minh các khái niệm, đảm bảo tính khả thi khi áp dụng Luật
Đưa ra ý kiến góp ý hoàn thiện Dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính- Ngân sách Nguyễn Phú Cường chỉ ra nhiều điều khoản trong phần giải thích từ ngữ vẫn chưa được tường minh, đề nghị Cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu thêm. Cụ thể: Tại Khoản 3, Điều 3 có giải thích: “Bản đồ quy hoạch sử dụng đất là bản đồ được lập tại thời điểm đầu kỳ quy hoạch, thể hiện sự phân bổ các loại đất tại thời điểm cuối kỳ của quy hoạch đó”. Chủ nhiệm Ủy ban đề nghị sửa từ “tại thời điểm” bằng từ “đến”.
Hay tại Khoản 25, Điều 3 có giải thích: “Hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp là hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất và có thu nhập ổn định từ sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối, không được hưởng lương từ ngân sách nhà nước, tổ chức kinh tế, chính trị xã hội khác hộ gia đình”.
Chủ nhiệm Ủy ban đề nghị rà soát lại khái niệm này, nếu giải thích như vậy sẽ rất khó khi thực hiện bồi thường hỗ trợ tái định cư.
Bên cạnh đó, tại Khoản 27, Điều 3 có giải thích: “Hủy hoại đất là hành vi làm biến dạng địa hình, làm suy giảm chất lượng đất, gây ô nhiễm đất, làm mất hoặc giảm khả năng sử dụng đất theo mục đích đã được xác định.” Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Phú Cường đề nghị bổ sung giải thích này và ghi rõ đây là những hành vi không được cơ quan có thẩm quyền cho phép.
Liên quan đến Chương 4 về quy hoạch sử dụng đất, Chủ nhiệm nhiệm Ủy ban Nguyễn Phú Cường chỉ ra rằng, tại Chương này đã quy định rất nhiều nội dung về nguyên tắc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; kỳ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh… Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban nêu rõ, trên thực tế, chúng ta vẫn còn vướng trong quy hoạch sử dụng đất, do đó việc quy định lập quy hoạch đồng thời cả quy hoạch quốc gia, quy hoạch tỉnh và các quy hoạch khác sẽ rất khó cho việc thực hiện. Vì vậy nên nghiên cứu kỹ về cách thiết kế này để đảm bảo tính khả thi khi đưa vào áp dụng.
Đối với Điều 65 của Dự án Luật quy định về đấu thầu dự án có sử dụng đất để lựa chọn nhà đầu tư, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách cho biết, điểm đ khoản 2 quy định: Dự án điều chỉnh đất đai để chỉnh trang và phát triển đô thị, khu dân cư nông thôn theo quy hoạch được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt đối với trường hợp cần lựa chọn nhà đầu tư. Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách cho rằng, quy định như trên chưa rõ, chưa cụ thể, dễ nhầm lẫn với các dự án khu đô thị mới, nên cần rà soát kỹ để quy định cụ thể, rõ ràng hơn.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách cho biết, Điều 71 trong Dự án Luật quy định về căn cứ thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Cụ thể, việc thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng phải dựa trên các căn cứ: Dự án thuộc các trường hợp thu hồi đất quy định tại Điều 69 và Điều 70 của Luật này; Kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; Tiến độ sử dụng đất thực hiện dự án. Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách cho rằng, để tách được việc bồi thường ra khỏi dự án đầu tư, cần sửa đổi quy định này theo hướng bỏ chữ “dự án” trong khoản 1.
Ngoài ra, liên quan đến quy định về đấu giá quyền sử dụng đất trong trường hợp đất chưa được bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách cho biết, điều kiện đấu giá quyền sử dụng đất trong trường hợp đất chưa bồi thường, hỗ trợ, tái định cư chưa được quy định chặt chẽ, còn thiếu tính khả thi. Cụ thể, điểm đ khoản 1 quy định, một trong các điều kiện đặt ra là: Có tối thiểu 80% người bị thu hồi đất đồng ý với phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách cho rằng, chưa có bồi thường, hỗ trợ tái định cư thì chưa có quyết định thu hồi đất, chưa đo đạc để xác định rõ diện tích, giá đền bù, nên việc đặt ra con số 80% là không thực tế, đề nghị nghiên cứu sửa đổi để đảm bảo quy định của Luật được khả thi, dễ dàng áp dụng trong thực tế.
10h02: Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng – An ninh Lê Tấn Tới: Cần tổng kết, đánh giá việc sử dụng đất quốc phòng, an ninh kết hợp với hoạt động lao động sản xuất, xây dựng kinh tế
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng – An ninh Lê Tấn Tới cho rằng, hồ sơ dự án Luật Đất đai [sửa đổi] đã cơ bản đáp ứng yêu cầu theo quy định tại Điều 64 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đề nghị tiếp tục hoàn thiện hồ sơ tài liệu dự án Luật để trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại kỳ họp thứ 4.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng – An ninh cũng cho biết, tại khoản 1 Điều 8 Nghị quyết 132 về thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc, tồn đọng trong quản lý, sử dụng đất quốc phòng, an ninh kết hợp với hoạt động lao động sản xuất, xây dựng kinh tế có quy định: Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 02 năm 2021 và hết hiệu lực khi Luật Đất đai số 45/2013/QH13 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 35/2018/QH14 được sửa đổi và có hiệu lực thi hành. Từ căn cứ này, đại biểu cho rằng cần tiến hành tổng kết, đánh giá việc triển khai Nghị quyết 132, để từ đó có cơ sở thực tiễn vững chắc, đưa ra các đề xuất cụ thể để sửa đổi nội dung sử dụng đất quốc phòng, an ninh kết hợp với hoạt động lao động sản xuất, xây dựng kinh tế trong Luật Đất đai.
Bên cạnh đó, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng – An ninh đề nghị tiếp tục làm rõ các quy định về chế độ sử dụng đất quốc phòng, an ninh theo hướng phân định rõ đất sử dụng trực tiếp phục vụ cho quốc phòng ninh, và đất liên quan đến quốc phòng an ninh, để bao quát hết các loại đất quốc phòng, an ninh, rà soát kỹ quyền và nghĩa vụ của đơn vị doanh nghiệp, quân đội, công an khi thực hiện đất quốc phòng, an ninh kết hợp với lao động, sản xuất, xây dựng kinh tế, bảo đảm chặt chẽ và toàn diện.
Ngoài ra, về quy định tại Điều 172, Điều 173 trong dự thảo Luật, liên quan đến đất khu công nghiệp, khu chế xuất, cụm công nghiệp, đất sử dụng cho khu công nghệ cao, đại biểu đề nghị cần bổ sung quy định về việc sử dụng đất cho công tác phòng cháy, chữa cháy.
09h54: Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh: Cần đảm bảo tách bạch, phân định rõ các quan hệ đất đai mang tính chất công và quan hệ mang tính chất tư.
Cho ý kiến lần đầu về dự án Luật Đất đai [sửa đổi], Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh nhất trí về phạm vi, đối tượng điều chỉnh của dự án Luật. Tuy nhiên, dự án Luật Đất đai [sửa đổi] cần đảm bảo tách bạch, phân định rõ các quan hệ đất đai mang tính chất công và quan hệ mang tính chất tư.
Ngoài ra, việc xây dựng dự án Luật cần đảm bảo nguyên tắc nhất quán trên cơ sở kế thừa các quy định mang tính ổn định của pháp luật đất qua các thời kỳ, sửa đổi các quy định chỉ để nhằm khắc phục những bất cập trong thực tiễn, bảo đảm tính tổng thể, chiến lược lâu dài...
Bên cạnh đó, Ban soạn thảo dự án Luật cần xác định rõ phạm vi điều chỉnh của dự án Luật Đất đai [sửa đổi] với các luật khác có liên quan nhằm đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật.
9h36: UỶ BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI NGHỈ GIẢI LAO
9h25: Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng: Cần rà soát các quy định của pháp luật hiện hành với dự thảo Luật Đất đai để đảm bảo tính thống nhất
Tham gia thảo luận tại phiên họp, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng bày tỏ đánh giá cao quá trình chuẩn bị rất tích cực, khẩn trương, công phu của cơ quan soạn thảo đối với dự án Luật Đất đai [sửa đổi], đây là sự nỗ lực rất lớn để kịp thời thể chế hóa Nghị quyết 18 của Trung ương. Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cũng bày tỏ tán thành với các vấn đề nêu ra trong báo cáo thẩm tra của Uỷ ban Kinh tế.
Về vấn đề cụ thể, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật cho rằng cần nhận thức và xác định rõ trong Tờ trình của Chính phủ về quan điểm sửa đổi Luật đất đai. Tờ trình của Chính phủ đã nêu một hệ quan điểm nhưng chưa nêu bật được tính chất quan trọng của Luật Đất đai trong hệ thống pháp luật, chưa làm rõ được yêu cầu trong việc xây dựng Luật đất đai phải đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật như thế nào?
Theo Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật, Luật Đất đai là đạo luật quan trọng, phức tạp, có tác động đến mọi mặt của đời sống kinh tế xã hội đối với hoạt động của tất cả các các tổ chức kinh tế và từng người dân. Có thể nói, đây là đạo luật giữ vai trò trung tâm trong hệ thống pháp luật về đất đai và có mối quan hệ, ảnh hưởng sâu sắc đến việc thực thi chính sách. Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật cho rằng cần xác định việc sửa đổi toàn diện Luật Đất đai lần này là một sự kiện chính trị pháp lý lớn của đất nước, là một đợt sinh hoạt chính trị để triển khai chủ trương của Đảng trong văn kiện Đội XIII và Nghị quyết 18, để bám sát và thể chế hóa đúng đắn, đầy đủ, kịp thời các chủ trương, đường lối được nêu trong các văn kiện của Đảng.
Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật cho rằng, khi thu hồi đất thì bồi thường cho người có quyền sử dụng bị thu hồi phải đảm bảo đời sống tốt hơn, trong Nghị quyết 18-NQ/TW đã nêu rất rõ nhưng trong dự thảo luật chỉ nhắc lại chứ không cụ thể hơn…Nếu các chế định trong luật này mà làm không kỹ, không thận trọng, không cân nhắc kỹ lưỡng sẽ tác động trực tiếp đến các mối quan hệ pháp lý khác.
Nếu giải quyết tốt các vấn đề của Luật Đất đai sẽ tác động tích cực đến việc phát triển kinh tế xã hội và giải quyết được các nguyên nhân căn bản dẫn đến tình trạng phức tạp trong khiếu nại, tố cáo hiện nay. Để làm được điều đó, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật cho rằng chỉ có cách làm thật kỹ lưỡng, thận trọng và đánh giá toàn diện các mặt khi xây dựng, ban hành.
Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cũng cho rằng hồ sơ Chính phủ trình chưa đủ cơ sở để đánh giá về sự thống nhất, không mâu thuẫn, chồng chéo giữa các quy định trong dự thảo Luật này với hệ thống pháp luật hiện hành. Ngoài ra, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật cho rằng cần rà soát các quy định của pháp luật hiện hành với dự thảo Luật Đất đai để đánh giá được tác động, từ đó chỉ ra những điểm cần sửa để đảm bảo tính thống nhất.
9h02: Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh: Đảm bảo bình đẳng giới xuyên suốt dự thảo Luật Đất đai [sửa đổi]
Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh bày tỏ nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật Đất đai, cho rằng việc sửa đổi đã đảm bảo đầy đủ cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn, hồ sơ dự thảo Luật đã đầy đủ theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục rà soát tập hợp các nội dung liên quan đến các Luật khác; bổ sung đánh giá tác động cụ thể đối với các chính sách mới; tiếp tục lấy ý kiến rộng rãi đối với các nội dung của dự thảo Luật Đất đai [sửa đổi]. Đặc biệt, cần đảm bảo lồng ghép vấn đề bình đẳng giới xuyên suốt trong toàn bộ dự thảo Luật, có báo đánh giá tác động giới sâu sắc hơn, bổ sung các số liệu có liên quan, nghiên cứu lồng ghép giới vào các điều khoản cụ thể…
Ví dụ, tại quy định về các hành vi bị nghiêm cấm tại Điều 13, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh đề nghị, Ban soạn thảo cần nghiên cứu, bổ sung cấm hành vi phân biệt đối xử về giới trong hoạt động quản lý, và sử dụng đất đai. Việc bổ sung như vậy sẽ tạo điều kiện cho phụ nữ được bình đẳng trong các hoạt động này.
8h42: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ: Gợi ý một số nội dung thảo luận.
Phát biểu gợi ý thêm một số nội dung thảo luận tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định việc xây dựng, hoàn thiện dự án Luật Đất đai [sửa đổi] là nhiệm vụ trọng tâm của công tác pháp luật trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.
Kết quả cuối cùng của quá trình xây dựng, thông qua Luật Đất đai là ví dụ sinh động nhất để đánh giá năng lực xây dựng pháp luật của Chính phủ, Quốc hội, các tổ chức, cơ quan hữu quan, đánh giá năng lực thể chế hóa chủ trương của Đảng vào chính sách, pháp luật của Nhà nước; đánh giá năng lực kiến tạo phát triển; năng lực tháo gỡ vướng mắc khó khăn trước đây và không phát sinh khó khăn, vướng mắc mới; năng lực thể hiện tính công khai, minh bạch trong xây dựng pháp luật; cũng là ví dụ sinh động nhất thể hiện chúng ta thực hiện tốt chủ trương của Trung ương, Đảng trong việc chống tiêu cực, cài cắm lợi ích trong công tác xây dựng pháp luật.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, việc sửa đổi Luật Đất đai phải có sự cố gắng gấp bội mới đáp ứng yêu cầu. Đây là lần đầu thảo luận nhưng đã được cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra chuẩn bị công phu, đây là luật khó nhưng không có nghĩa không hoàn thành. Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị, trong quá trình sửa đổi luật, phải bám sát chủ trương của Đảng trong Nghị quyết 18-NQ/TW, ngày 16/6/2022, từ chủ trương đó thể chế hóa bằng quy phạm pháp luật, chứ không nhắc lại tinh thần và lời văn của Nghị quyết. Qua ý kiến thẩm tra sơ bộ, vẫn còn một số chủ trương lớn tiếp tục cần thể chế hóa.
Chủ tịch Quốc hội lưu ý những vấn đề đặt ra nhưng chưa đủ độ chín, chưa đúng với tinh thần nghị quyết Trung ương tuyệt đối không đưa vào dự thảo luật, mà chỉ cụ thể hóa những vấn đề đã chín, đã đủ rõ và có quyết sách của Trung ương.
Toàn cảnh phiên họp
Về quan điểm xây dựng luật, ngoài quan điểm đã nêu trong dự án luật, Tờ trình, Báo cáo thẩm tra, Chủ tịch Quốc hội đề nghị bổ sung vào dự án Luật Đất đai [sửa đổi] và các dự án luật khác bảo đảm nguyên tắc nhất quán trên cơ sở kế thừa các quy định mang tính chất ổn định về pháp luật đất đai qua các thời kỳ, đã được thực tiễn chứng minh là đúng, vận hành thông suốt và được Trung ương khẳng định. Sửa đổi, bổ sung các vướng mắc, bất cập trong thực tiễn nhưng phải đảm bảo tính tổng thể, chiến lược lâu dài, tuyệt đối tránh hợp thức hóa các vi phạm hiện nay. Cơ quan soạn thảo cần đánh giá kỹ lưỡng, trên tinh thần vì lợi ích quốc gia, dân tộc, quyền và lợi ích hợp pháp của từng chủ thể. Trong quá trình xây dựng luật cần tách bạch quan hệ đất đai mang tính chất công với quan hệ đất đai mang tính chất tư.
Đối với việc áp dụng pháp luật, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ yêu cầu cơ quan thẩm tra cần xem xét để vừa thể hiện Luật Đất đai vừa là luật căn bản, cơ bản về đất đai nhưng phải tuân thủ nguyên tắc của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong việc áp dụng luật. Trong đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc, nghiên cứu lại khoản 2, Điều 4 của dự thảo Luật Đất đai trong mối quan hệ với các luật khác.
Về vấn đề giá đất và cơ chế tài chính về đất đai, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh đây là vấn đề khó nhất, quy định làm sao để vận hành trong thực tế. Việc bỏ khung giá đất nhưng vẫn có bảng giá đất, vai trò của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, cơ quan tham mưu, cơ quan tư vấn trong việc định giá đất như thế nào… cần được xem xét, nghiên cứu kỹ lưỡng.
8h32 Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga: Dự án Luật Đất đai [sửa đổi] được toàn dân toàn xã hội mong đợi
Phát biểu tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đánh giá cao quá trình chuẩn bị hồ sơ, dự án luật của Chính phủ, nhất là Bộ Tài nguyên và Môi trường – với tư cách là cơ quan chủ trì soạn thảo; đồng thời đánh giá cao báo cáo thẩm tra sơ bộ của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội tương đối kỹ lưỡng. Thống nhất với sự cần thiết sửa đổi Luật Đất đai, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nêu rõ đây là nội dung được người dân, xã hội mong đợi.
Góp ý về các nội dung cụ thể, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp đề nghị cần rà soát các luật liên quan đến Luật Đất đai và xử lý như thế nào trong trường hợp có sự khác nhau giữa Luật Đất đai với luật khác, xác định thứ tự ưu tiên, nguyên tắc áp dụng pháp luật như thế nào để đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật.
Cho biết, dự thảo Luật có đến 80/240 điều có quy định giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp đề nghị xem xét luật hóa tối đa các quy định và giảm bớt các điều giao Chính phủ hướng dẫn để đảm bảo tính cụ thể, tính minh bạch của luật. Nêu rõ thu hồi đất là một chế định quan trọng trong Luật Đất đai, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho rằng cần phải quy định chặt chẽ nội dung này, thể chế hóa nhiệm vụ, giải pháp được nêu tại Nghị quyết 18-NQ/TW để đảm bảo tính minh bạch. Do đó, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát để quy định chặt chẽ hơn về nội dung này. Trong đó lưu ý nghiên cứu bổ sung quy định về nguyên tắc, điều kiện, tiêu chuẩn cụ thể, tiêu chí cụ thể đến Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng theo đúng yêu cầu của Nghị quyết 18-NQ/TW; rà soát kỹ lưỡng các trường hợp thu hồi đất để đảm bảo tính chính xác và phù hợp tránh việc lạm dụng trong thực tiễn.
Ngoài ra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cũng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc để khuyến khích các cơ chế hòa giải trong giải quyết tranh chấp đất đai khác ngoài 2 hình thức quy định như dự thảo Luật; rà soát quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai; trách nhiệm của Ủy ban nhân dân trong việc cung cấp tài liệu liên quan đến việc quản lý, sử dụng đất.
8h29: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải: Dự án Luật Đất đai [sửa đổi] là nhiệm vụ lập pháp quan trọng của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV
Phát biểu điều hành nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, sau gần 08 năm tổ chức thi hành Luật Đất đai năm 2013 đã tạo ra hành lang pháp lý cho việc khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả đất đai đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh của đất nước. Tuy nhiên, Luật cũng bộ lộ nhiều bất cập, hạn chế, ảnh hưởng đến công tác quản lý đất đai, hiệu quả sử dụng đất, tài chính đất đai. Vi phạm về đất đai còn diễn biến phức tạp, nhiều vụ việc nghiêm trọng, phải xử lý hình sự, chưa đảm bảo hài hòa quyền lợi của người dân bị thu hồi đất, nguồn lực đất đai chưa được khai thác, phát huy đầy đủ.
Vì vậy, Chính phủ đã tổng kết, đánh giá việc thực hiện và đề nghị sửa đổi Luật với 11 nhóm chính sách lớn.
Đây là dự án Luật khá phức tạp, tác động đến mọi mặt của đời sống kinh tế- xã hội, là nhiệm vụ lập pháp quan trọng của nhiệm kỳ. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu cho ý kiến về các vấn đề trong dự án Luật như: sự cần thiết sửa đổi Luật Đất đai; tính hợp hiến, tính hợp pháp, tính thống nhất của dự thảo Luật với hệ thống pháp luật; tính tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên; các quy định về áp dụng pháp luật; người sử dụng đất; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; đấu thầu dự án có sử dụng đất để lựa chọn nhà đầu tư, đấu giá quyền sử dụng đất, đấu giá quyền sử dụng đất trong trường hợp đất chưa được bồi thường, hỗ trợ, tái định cư: thu hồi đất, trưng dụng đất; bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất…
8h02: Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo thẩm tra dự án Luật Đất đai [sửa đổi]
Thẩm tra Tờ trình, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu rõ, Thường trực Ủy ban Kinh tế tán thành sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Đất đai với những lý do như đã được nêu trong Tờ trình của Chính phủ. Việc nghiên cứu, xây dựng dự án Luật Đất đai [sửa đổi] cũng là một trong những nhiệm vụ lập pháp trọng tâm đã được đề ra trong Đề án Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15 ngày 05/11/2021 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về triển khai thực hiện Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị và Đề án Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, các nội dung của dự thảo Luật cơ bản phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013. Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát kỹ các trường hợp thu hồi đất quy định tại Điều 69 và Điều 70 dự thảo Luật, bảo đảm các nguyên tắc theo quy định tại Điều 54 Hiến pháp năm 2013: “Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân đang sử dụng trong trường hợp thật cần thiết do luật định vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng”.
Thành viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội tham dự phiên họp
Về tính thống nhất của dự thảo Luật với hệ thống pháp luật, Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị trong quá trình soạn thảo cần lưu ý, bảo đảm sự phù hợp, tương thích giữa Luật Đất đai và các luật có liên quan, thực hiện mục tiêu của Nghị quyết số 18-NQ/TW là đến năm 2023, hoàn thành sửa đổi Luật Đất đai năm 2013 và một số luật liên quan, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất. Đề nghị rà soát, đánh giá kỹ hơn về tính tương thích của dự thảo Luật với với điều ước quốc tế có liên quan mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên. Ngoài ra, đề nghị tiếp tục rà soát kỹ các quy định của dự thảo Luật và thể chế hóa đầy đủ, cụ thể hơn các quan điểm, nhiệm vụ, giải pháp được đề ra tại Nghị quyết số 18-NQ/TW [các nội dung cụ thể đã trình bày trong báo cáo đầy đủ].
Thường trực Ủy ban Kinh tế nhận thấy hồ sơ dự án Luật Đất đai [sửa đổi] đã cơ bản đáp ứng yêu cầu theo quy định tại Điều 64 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật nhưng thời hạn gửi hồ sơ dự án để thẩm tra vẫn chưa bảo đảm theo quy định, ảnh hưởng đến công tác thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội. Đồng thời, đề nghị tiếp tục hoàn thiện hồ sơ tài liệu dự án Luật để trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 4.
Về kết cấu dự thảo Luật, Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát bố cục của dự thảo Luật để bảo đảm tính lô-gíc, hệ thống của các quy định. Bên cạnh đó, qua rà soát sơ bộ cho thấy có khoảng hơn 80/240 điều có nội dung giao Chính phủ quy định chi tiết. Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát các nội dung này để luật hóa tối đa các vấn đề có thể quy định ngay trong Luật.
Về người sử dụng đất [Điều 6], có ý kiến cho rằng dự thảo Luật chưa quy định về người sử dụng đất là cá nhân nước ngoài, dẫn đến những bất cập trong công tác quản lý, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho cá nhân nước ngoài được sở hữu nhà ở tại Việt Nam. Thường trực Ủy ban Kinh tế nhận thấy việc tiếp cận đất đai đối với người nước ngoài là vấn đề còn nhiều ý kiến khác nhau. Nghị quyết số 18-NQ/TW cũng không đề cập đến vấn đề công nhận quyền sử dụng đất đối với cá nhân nước ngoài được sở hữu nhà ở tại Việt Nam. Do đó, đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu, đánh giá tác động cụ thể hơn đối với nội dung này, trường hợp cần thiết cần xin ý kiến cấp có thẩm quyền trước khi quy định cụ thể trong dự thảo Luật.
Đối với việc giao “Chính phủ quy định tiêu chí và quyết định khoanh định khu vực hạn chế tiếp cận đất đai theo đối tượng sử dụng đất liên quan đến quốc phòng, an ninh”. Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng việc hạn chế quyền tiếp cận đất đai liên quan đến việc hạn chế quyền của công dân. Theo quy định tại Điều 14 Hiến pháp năm 2013: “Quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng”. Do đó, cơ quan chủ trì soạn thảo cần đánh giá kỹ tác động của quy định này; cân nhắc nên quy định các tiêu chí ngay trong dự thảo Luật mà không giao Chính phủ quy định chi tiết.
8h00: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu mở đầu phiên họp
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, tới dự phiên họp có các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, đại diện Bộ Công an, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp, Bộ Xây dựng, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước, Ban Nội chính Trung ương. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ nghe báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và tiến hành thảo luận về dự án Luật Đất đai [sửa đổi].