Ông Trần Hồng Thái, Tổng cục trưởng Khí tượng Thủy văn [Bộ Tài nguyên và Môi trường] đưa ra dự báo trên tại cuộc họp trực tuyến giữa Chính phủ, các bộ và 63 tỉnh thành về phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn năm 2022, sáng 25/4.
Năm 2022, ở tây bắc Thái Bình Dương đã xuất hiện bão sớm hơn một tuần. Dự báo, những tháng còn lại trong năm có khoảng 10-12 cơn bão, áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông, trong đó 4-6 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền Việt Nam.
"Số bão, áp thấp nhiệt đới ít hơn năm 2021 và trung bình nhiều năm [trung bình 12-14 cơn vào Biển Đông, ảnh hưởng trực tiếp 5-7 cơn]. Tuy nhiên, năm nay ENSO vẫn đang ở trạng thái La Nina và còn duy trì đến mùa thu với xác suất 65-70%. Những năm xuất hiện La Nina thường xảy ra mưa lớn cực đoan, gây ngập lụt", ông Thái nói.
Quảng cáo
Người dân Quảng Nam cứu dưa hấu trong nước lũ đầu tháng 4/2022. Ảnh: Đắc Thành
Cơ quan khí tượng dự báo, mùa mưa năm nay bắt đầu sớm hơn so với trung bình nhiều năm ở Bắc Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ. Trong các tháng mùa mưa bão, lượng mưa ở Bắc Bộ có xu hướng cao hơn, đặc biệt từ tháng 6-8 với đỉnh lũ báo động 1-2.
Tại Trung Bộ, tổng lượng mưa dự báo cao hơn trung bình nhiều năm trong các tháng 10-11, nhiều khả năng xuất hiện mưa lớn gây lũ, ngập lụt. Các sông từ Quảng Bình đến Bình Thuận, Tây Nguyên đỉnh lũ cao hơn trung bình nhiều năm, phổ biến ở mức báo động 2-3, có sông trên báo động 3.
Quảng cáo
Nam Bộ mùa lũ trên sông Me Kong khả năng đến sớm hơn, nhưng chưa có dấu hiệu lũ lớn ở đồng bằng sông Cửu Long. Đỉnh lũ ở đầu nguồn sông Cửu Long ở báo động 1, thấp hơn trung bình nhiều năm 0,3-0,5 m.
Phát biểu kết luận, Phó thủ tướng Lê Văn Thành cho rằng trước hết phải đổi mới nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo thiên tai. Đây là công việc khó, đòi hỏi trình độ và tinh thần trách nhiệm của bộ máy. Đồng thời, các địa phương triển khai ngay công tác kiểm tra, rà soát phương tiện, kế hoạch phòng chống thiên tai.
Phó thủ tướng Lê Văn Thành giao nhiệm vụ phòng chống thiên tai năm 2022. Ảnh: Xuân Hoa
Ngoài ra, Phó thủ tướng cũng cho rằng công tác vận hành hồ chứa trên các hệ thống sông ở miền Trung, Tây Nguyên còn nhiều bất cập, việc thông tin giữa đơn vị quản lý vận hành với chính quyền địa phương còn chưa tốt. Việc thông báo xả lũ chưa kịp thời dẫn tới bị động trong ứng phó.
"Khi xả lũ, chúng ta phải kiểm soát quy trình, nếu vì lợi ích mà để đầy quá mới xả thì rất nguy hiểm. Sự phối hợp không nhịp nhàng dẫn tới nước dâng lên nhanh, người dân không kịp ứng phó", Phó thủ tướng nói.
Đợt mưa lũ bất thường từ 30/3 đến 2/4 với lượng phổ biến 200-600 mm, một số nơi như Khe Tre [Thừa Thiên Huế] hơn 830 mm, đã khiến bốn người chết, hàng nghìn lồng bè nuôi trồng thủy sản bị chìm. Thiệt hại kinh tế khoảng 2.300 tỷ đồng, gần bằng một nửa so với thiệt hại của cả năm 2021.
Hàng năm ở nước ta, các tỉnh thành thuộc khu vực miền Bắc và Bắc Trung Bộ lại phải hứng chịu những trận lũ lụt lớn, gây thiệt hại nặng nề về người và của. Vậy bạn có biết lũ lụt là gì, chúng bắt nguồn từ đâu và được hình thành như thế nào? Hãy cùng Kiến Thức 24h tìm hiểu một số thông tin về lũ lụt trong bài này.
Lũ lụt là hiện tượng gì?
Lũ lụt thực chất là một từ ghép, được tạo thành bởi hai từ đơn chỉ hai loại hiện tượng khác nhau là lũ và lụt. Có rất nhiều người trong số chúng ta vẫn còn hiểu sai nghĩa của lũ, lụt, lũ lụt và do đó dùng sai các từ này. Thực ra chỉ khi nào cả lũ và lụt cùng xảy ra một lúc thì đó mới được gọi là hiện tượng lũ lụt. Còn nếu như những hiện tượng này xảy ra riêng rẽ thì chúng ta sẽ gọi riêng chúng là lũ và lụt.
► Lũ: Là hiện tượng nước chảy với tốc độ dòng chảy lớn, nước chảy xiết, có khả năng cuốn trôi nhà cửa, cây cối, ruộng vườn,….Do lượng nước ít và tốc độ chảy cao nên thời gian lũ xảy ra rất nhanh và có tính bất ngờ. Lũ thường xảy ra ở trên các vùng núi cao do địa hình đồi dốc khiến nước chảy nhanh xuống khu vực thấp hơn.
Bạn đang đọc: Lũ lụt là gì? Vì sao xảy ra hiện tượng lũ lụt?
► Lụt: là hiện tượng nước ngập trên một vùng đất trong thời gian dài. Hiện tượng này xảy ra do một lượng nước lớn không có chỗ thoát đi hay thoát không kịp nên đọng lại tại các vùng trũng, từ đó tạo ra ngập lụt ở các khu vực này. Do đặc tính cơ bản của nước là chảy từ cao xuống thấp nên lụt thường xảy ra ở các vùng trũng của khu vực trung du và đồng bằng.
► Lũ lụt: là hiện tượng xảy ra khi có cả hai yếu tố lũ và lụt. Nếu một dòng lũ với khối lượng nước khổng lồ chảy xuống, gây ngập lụt cho khu vực mà chúng đi qua trong thời gian dài hoặc ở vùng đồng bằng bị ngập lụt mà dòng nước chảy rất xiết thì chúng ta có thể gọi các tình trạng này là lũ lụt.
Như vậy đặc thù chính để phân biệt lũ và lụt là vận tốc dòng chảy và thời hạn ngập. Với lũ, vận tốc dòng chảy rất nhanh, mạnh nhưng thời hạn ngập lại ngắn. Với lụt, vận tốc dòng chảy rất chậm, yếu nhưng thời hạn ngập lại khá lâu ,
Ngoài lũ thường thì, những chuyên viên còn phân loại thêm hai dạng lũ khác là lũ ống và lũ quét. Nhiều người vẫn thường nhầm tưởng hai hiện tượng kỳ lạ này là một nhưng thực ra chúng lại có sự khác nhau khá rõ ràng .
► Lũ ống: Là hiện tượng khi nước chảy từ chỗ cao xuống chỗ thấp và gặp nơi có địa hình khép kín, chỉ thông với bên ngoài bằng các hang, khe hoặc suối nhỏ, hẹp có dạng hình ống [nguồn gốc cho tên gọi lũ ống]. Lúc này khi nước đổ về nhiều, do đường thoát nước bị co hẹp lại, dòng nước sẽ tụ lại ở miệng ống và không thoát kịp. Trong khi ở phần trên, nước ngập và dâng lên rất nhanh thì ở phần dưới, dòng nước thoát ra với sức mạnh khủng khiếp tàn phá mọi thứ trên đường đi của chúng.
► Lũ quét: Là hiện tượng xảy ra khi một khối nước khổng lồ chảy nhanh từ cao xuống thấp, quét sạch mọi thứ trên đường đi của chúng. Sức mạnh của lũ quét được hình thành nhờ vào khối lượng nước, độ dốc của địa hình và số lượng vật cản [ở những vùng đồi núi có cây cối bị chặt phá, lũ quét sẽ hình thành dễ dàng với sức mạnh khủng khiếp hơn rất nhiều]. Đặc điểm chính để phân biệt lũ quét với lũ thông thường là thời gian duy trì [thời gian xảy ra một trận lũ quét ít hơn 6 giờ đồng hồ].
Nguyên nhân xảy ra hiện tượng lũ lụt:
– Do mưa lớn kéo dài: Những cơn mưa lớn trong thời gian dài sẽ trút xuống một lượng nước khổng lồ. Nếu ở trên các khu vực đồi núi chúng sẽ có thể tạo ra lũ. Còn ở khu vực đồng bằng chúng sẽ gây ngập lụt.
– Do các cơn bão mạnh: Những cơn bão thường đi kèm với mưa lớn và do đó cũng là nguyên nhân gây ra lũ, lụt. Bên cạnh đó các cơn bão thường có tỷ lệ tạo ra lũ quét cao hơn so với mưa.
– Thủy triều: Khi hiện tượng triều cường [thủy triều dâng tới điểm cao nhất] xảy ra, nước có thể tràn qua các con đê, đập và từ đó tạo ra ngập lụt.
– Sóng thần: Những cơn sóng thần ập vào đất liền sẽ gây ra tình trạng lụt cho các khu vực ven biển.
– Các thảm họa khác: Vỡ đê, động đất hay núi lửa phun trào,…cũng là một số nguyên nhân có thể gây ra ngập lụt.
– Do con người: Chặt phá rừng là nguyên nhân dẫn tới lũ lụt, lũ quét. Xả lũ đê, đập, hồ thủy điện; kênh đào và đường ống dẫn nước bị vỡ; xây dựng nhà cửa thiếu quy hoạch là nguyên nhân dẫn tới ngập lụt ở các thành phố.
Ở nước ta lũ lụt thường xảy ra vào khi nào?
Ở nước ta, lũ lụt xảy ra chủ yếu tại hai khu vực là vùng trung du, miền núi phía Bắc và vùng Trung Bộ. Nguyên nhân chính gây ra lũ lụt là do các trận mưa lớn. Thời gian xảy ra lũ lụt cụ thể như sau:
► Tại khu vực Trung du và miền núi phía Bắc, lũ thường xảy ra tập trung chuyên sâu trong khoảng chừng thời hạn từ tháng 6 đến tháng 10 hàng năm .
► Ở khu vực miền Trung lê dài từ Nghệ An đến Tỉnh Quảng Ngãi, lũ thường xảy ra trong thời hạn từ tháng 10 đến tháng 12 hàng năm .
Tên đây là một số thông tin mà chúng tôi muốn chia sẻ để giúp bạn đọc giải đáp những băn khoăn và trả lời cho câu hỏi: Lũ lụt là gì? Tại sao xảy ra hiện tượng lũ lụt? Dù đã có sự chuẩn bị đề phòng nhưng mỗi năm, những trận lũ quét, lũ ống ở nước ta vẫn gây ra thiệt hại to lớn về nhân mạng và của cải. Do đó làm thế nào để đối phó hiệu quả với lũ lụt vẫn đang là một bài toán khó khăn đối với cả chính quyền và người dân nước ta.
Giải bài tập câu hỏi thảo luận số 1 trang 64 SGK Địa lí 12
Ở nước ta,lũ quét thường xảy ra ở những vùng nào và vào thời gian nào trong năm ?
Phương pháp giải - Xem chi tiết
Xem lại lý thuyết phần Lũ quét.
Ở nước ta lũ quét thường xảy ra ở những lưu vực sông, suối miền núi có địa hình chia cắt mạnh, dộ dốc lớn, mất lớp phủ thực vật, bề mặt dễ bị bóc mòn khi có mưa lớn đổ xuống.
- Ở miền Bắc, lũ quét xảy ra vào các tháng VI – X, tập trung ở vùng núi phía Bắc.
- Suốt dải miền Trung, lũ quét thường xảy ra vào các tháng X – XII.